Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – SSO Bogdan Gierzyński

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 5 maja 2021 r., znak: (...). (...) (...) ( (...): (...))

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 184/21

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 5 maja 2021 r., znak: (...). (...) (...) ( (...): (...)), na podstawie art. 56 ust 1 pkt 12b w związku z art 56 ust. 2, ust. 3, ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2021 r., poz. 716) oraz w związku z art. 104 oraz 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735) i art. 30 ust 1 ustawy- Prawo energetyczne po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. z siedzibą w D. o nr identyfikacji podatkowej (NIP): (...) (dalej: „Przedsiębiorca") w związku z niezachowaniem terminu na przekazanie sprawozdania, o którym mowa w art 43d ustawy- Prawo energetyczne, za miesiące: od stycznia do września 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki orzekł:

1.  że Przedsiębiorca nie zachował terminu na złożenie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ustawy- Prawo energetyczne, za miesiące: luty, marzec, kwiecień, czerwiec, lipiec oraz sierpień 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 60.000,00 (sześćdziesiąt tysięcy złotych), w tym:

a)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc luty 2020 r.,

b)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc marzec 2020 r.,

c)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc kwiecień 2020 r.,

d)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc czerwiec 2020 r.,

e)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc lipiec 2020 r.,

f)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc sierpień 2020 r.,

2)  odstąpił od wymierzenia kary pieniężnej za działanie wskazane w pkt 1 w zakresie miesiąca września 2020 r.,

3)  umarzył postępowanie administracyjne w zakresie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące styczeń oraz maj 2020 r.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) sp. z o.o. z siedzibą w D. zaskarżając ją w części, tj. w zakresie punktu 2 i na zasadzie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c. wniósł o uwzględnienie odwołania.

Odwołujący wniósł ponadto:

1)  o zmianę decyzji URE w zakresie jej punktu 2 i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez odstąpienie od wymierzenia Skarżącej kary na podstawie art. 56 ust. 6a ustawy - Prawo energetyczne,

2)  na wypadek nieuwzględnienia żądania z pkt 1 powyżej - o uchylenie decyzji URE w zakresie jej punktu 2 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Prezesowi URE,

3)  zasądzenie od Prezesa URE na rzecz Skarżącej zwrotu kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1.  naruszenie przepisu art. 56a ust. 1 pkt 12b ustawy - Prawo energetyczne w związku z art. 8 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.), poprzez jego błędne zastosowanie w sytuacji, w której istniała oczywiście uzasadniona podstawa do odstąpienia od wymierzenia kary w całości i w konsekwencji niezasadne wymierzenie Skarżącej rażąco dotkliwej kary finansowej w stosunku do okoliczności takich, jak rozmiar wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, waga naruszonych przez Skarżącą obowiązków, postać zamiaru oraz motywacja Skarżącej, przez co wymierzona kara stoi w rażącej sprzeczności z zasadą proporcjonalności;

2.  naruszenie art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie okoliczności wskazanych w tym przepisie przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej wymierzonej w zaskarżonej decyzji,

3.  naruszenie art. 56 ust. 6a ustawy - Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie i nieodstąpienie od wymierzenia kary w całości pomimo istnienia oczywiście uzasadnionych podstaw, i przez to doprowadzenie do ukarania Skarżącej w sposób rażąco nadmierny, podczas, gdy Prezes URE nie ma obowiązku automatycznego nałożenia kary;

4.  naruszenie przepisów art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. poprzez niewłaściwą i niepełną ocenę zebranego materiału dowodowego, w tym okoliczności mających wpływ na wysokość kary i wskutek tego w szczególności błędne uznanie, że Skarżąca nie zrealizowała obowiązku, ale zaprzestała naruszenia prawa, podczas gdy Skarżąca zrealizowała obowiązek w całości i to jeszcze przed podjęciem przez Prezesa URE jakichkolwiek działań oraz błędne uznanie, że stopień szkodliwości czynu Skarżącej był wyższy niż znikomy;

5.  naruszenie przepisu art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 11 k.p.a. poprzez zaopatrzenie zaskarżonej decyzji w uzasadnienie nieobiektywne i niezawierające kompleksowego wyjaśnienia przesłanek, jakimi organ kierował się przy załatwieniu sprawy oraz zawierające twierdzenia odnoszące się do całkowicie odmiennych stanów faktycznych niż niniejsza sprawa, a tym samym niespełniające swojej funkcji.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  na wypadek wyznaczenia posiedzenia przygotowawczego, zwolnienie na podstawie art. 205 ⁵ § 3 k.p.c. Pozwanego (Prezesa URE) od obowiązku stawienia się na posiedzeniu przygotowawczym, gdyż z okoliczności sprawy wynika, że udział pełnomocnika Pozwanego będzie wystarczający,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W replice powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, wszelkie dotychczasowe wnioski i twierdzenia. Wskazał ponadto, że pozwany prezentując swoje stanowisko stara się przedstawić działania powoda w możliwie negatywnym świetle, w tym powołuje błędne twierdzenia odnośnie stanu faktycznego i całkowicie pomija argumenty zaprezentowane w odwołaniu, odnoszące się w szczególności do ogólnych dyrektyw wymiaru kar administracyjnych, w tym ogólnych zasad prawa administracyjnego, a zwłaszcza zasady proporcjonalności.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód - (...) sp. z o.o. z siedzibą w D. Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu maszynami, urządzeniami służącymi m.in. do gwintowania, wyoblowania, cięcia, obcinania, fazowania, ogratowania. Sprzedaż prowadzona przez Przedsiębiorcę wiąże się ze sprzedażą kontrahentom preparatów smarowych- środków chłodząco-smarujących, których używają do maszyn i urządzeń nabytych od Przedsiębiorcy jako materiał eksploatacyjny przy gwintowaniu rur stalowych. Powyższe preparaty sprawdzane są w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego, transportowane przez firmy zewnętrzne i sprzedawane kontrahentom Przedsiębiorcy.

Powód pismem z dnia 23 grudnia 2019 r. (data wpływu 30 grudnia 2019 ) skierowanym do (...) Oddziału Terenowego z siedzibą w P., Przedsiębiorca złożył wniosek o wpis do rejestru podmiotów przywożących.

Decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 28 stycznia 2020 r., Przedsiębiorca został wpisany do rejestru podmiotów przywożących pod numerem (...)/(...).

Pismem z dnia 26 października 2020 r. (formularze podpisane podpisem elektronicznym przesłane 27 października 2020 r.) przesłanym drogą elektroniczną Przedsiębiorca złożył zalegle sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za okres od stycznia do września 2020 r.

Przedsiębiorca w okresie, w którym pozostawał poza rejestrem pomiotów przywożących złożył sprawozdania zgodnie z art. 43d ust 1 ustawy- Prawo energetyczne za miesiące: od stycznia do września 2020 r. (pismo z dnia 26 października 2020 r. -formularze podpisane podpisem elektronicznym przesłane 27 października 2020 r.), następnie w dniu 23 grudnia 2019 r. (data wpływu 30 grudnia 2019 r.)

Całkowity przychód z tytułu sprzedaży ww. płynów chłodząco-smarujących w 2020 roku kształtował się na poziomie (...) PLN, co stanowi(...) całkowitego przychodu z działalności gospodarczej Przedsiębiorcy za rok 2020, który z kolei kształtował się na poziomie (...) zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie niezaprzeczonych twierdzeń stron oraz wskazanych wyżej dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Dokumenty nie były kwestionowane przez strony, dlatego też Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Odwołujący nie zakwestionował faktu naruszenia przepisów poprzez złożenie po terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne.

Zgodnie z treścią art. 43d ust. 1 P.e., Przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi URE, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Zgodnie z art. 32c ust. 1 P.e. podmiot przywożący może dokonywać przywozu paliw ciekłych po wpisaniu do rejestru podmiotów przywożących. Z treści przepisu wynika jasno, że wpis do rejestru jest niezbędnym warunkiem dokonywania przywozu paliw ciekłych. Postępowanie o wydanie wpisu do rejestru podmiotów przywożących ma charakter wnioskowy, zatem wyraża zamiar wnioskodawcy dokonywania przywozu paliw ciekłych.

W tym miejscy należy podkreślić, że przepis wyraźnie wskazuje, że wpis do rejestru podmiotów przywożących jest dopiero podstawą do dokonania przywozu paliw ciekłych, a zatem dla możliwości dokonania przywozu, podmiot musi być wpisany do takiego rejestru. W niniejszej sprawie powód wnioskował o wpis już po dokonaniu przywozu, zatem dokonał go w sposób, co do zasady, nieuprawniony.

Wpis do rejestru podmiotów przywożących jest wpisem deklaratywnym, dokonywanym w terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku o wpis do rejestru podmiotów przywożących lub od dnia uzupełnienia tegoż wniosku.

Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że podmiotem przywożącym jest podmiot figurujący w rejestrze, a nie jedynie w okresie wzmożonej działalności, co wiąże się z koniecznością raportowania do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki każdej ilości przywiezionych paliw ciekłych, nawet w przypadku, gdy ilość ta jest niewielka, bądź nawet zerowa.

Ponadto każdy podmiot wpisany do rejestru podmiotów przywożących, został objęty obowiązkiem sprawozdawczym, o którym mowa w art. 43d ust. 1 P.e. W konsekwencji, obowiązek sprawozdawczy obejmuje wszystkie podmioty przywożące wpisane do rejestru podmiotów przywożących, nie stanowiąc w tym zakresie żadnych ograniczeń.

Bezsprzecznie Decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 28 stycznia 2020 r., Przedsiębiorca został wpisany do rejestru podmiotów przywożących pod numerem (...)/692

Przedsiębiorca nie zachował terminu na złożenie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d P.e. za miesiące od lutego 2020 r. do sierpnia 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Powód nie przekazał bowiem sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące luty-sierpień 2020 r. w terminie, albowiem dopiero pismem z dnia 26 października 2020 r. (formularze podpisane podpisem elektronicznym przesłane 27 października 2020 r.) przesłanym drogą elektroniczną Przedsiębiorca złożył zalegle sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za okres od stycznia do września 2020 r.

Zgodnie z treścią art. 3 pkt 12d P.e. przywóz paliw ciekłych, to sprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej paliw ciekłych w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu.

W myśl natomiast art. 3 pkt 12c P.e. powód spełnił przesłanki kwalifikujące go do posiadania statusu podmiotu przywożącego. Podmiot przywożący oznacza „osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu dokonuje przywozu paliw ciekłych, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych:

a)  w ramach wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą wymagającej uzyskania koncesji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 4,

b)  przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2019 r., poz. 864, z późn. zm.).

Powyższe oznacza zatem, że o statusie podmiotu przywożącego decyduje charakter i zakres wykonywania działalności.

Zapis art. 32c P.e.: „podmiot przywożący może dokonywać przywozu paliw ciekłych po wpisaniu do rejestru podmiotów przywożących" umożliwia legalne działanie podmiotu przywożącego. Przepisem tym ustawodawca jednoznacznie potwierdził, że podmiotem przywożącym jest również przedsiębiorca, który dokonuje przywozu paliw ciekłych, nie będąc wpisanym do rejestru podmiotów przywożących. W związku z tym, podmiot wpisany do rejestru takiemu obowiązkowi bezwzględnie podlega. Ustawodawca wskazał odmienne kryteria określając jakie podmioty zobowiązane są do złożenia sprawozdań, albowiem wskazał na posiadanie uprawnienia wynikającego z decyzji administracyjnoprawnej (koncesja), z drugiej zaś na dokonywanie czynności faktycznych, jakimi jest przywóz paliw ciekłych.

Zgodnie z art. 32 ust. 6 P.e. minister właściwy do spraw energii określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy wykaz paliw ciekłych, których przywóz wymaga wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 32a, stosując obowiązującą klasyfikację Nomenklatury Scalonej (kody CN) według załącznika 1 do rozporządzenia Rady (EWG)nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz. Urz. UE L 256 z 07.09.1987, str. 1). Z definicji paliw ciekłych zawartej w art. 3 pkt 3b P.e. wynika, że paliwem takim jest ciekły nośnik energii, do których zalicza się też smary, gdyż dla uznania danej substancji za nośnik energii wystarczy bowiem, aby jej wartość opałowa była wyższa od zera.

Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 3b ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2019 r., tj. z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r., poz. 1520), przez paliwa ciekłe należy rozumieć ciekłe nośniki energii, w tym zawierające dodatki, określone w załączniku A rozdział 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 z dnia 22 października 2008 r. w sprawie statystyki energii (Dz. Urz. UE L 304 z 14.11.2008, str. 1, z późn. zm.), niezależnie od ich przeznaczenia, których szczegółowy wykaz ustanawiają przepisy wydane na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy.

Aktem wykonawczym, wydanym na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne, jest obecnie rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz. U. z 2019 r. poz. 2332), które weszło w życie z dniem 1 grudnia 2019 r., zmienione rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 7 sierpnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. z 2020 r., poz. 1431), które weszło w życie z dniem 8 września 2020 r.

W świetle znowelizowanej ustawy - Prawo energetyczne, o zakwalifikowaniu produktów do kategorii paliw ciekłych będą decydowały trzy przesłanki:

1) czy produkty te są ciekłymi nośnikami energii (bez względu na ich przeznaczenie)

2) czy produkty te spełniają definicję zawartą w załączniku A rozdział 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) w sprawie statystyki energii (bez względu na przeznaczenie wskazane w tej definicji)

3) czy kody CN tych produktów znajdują się w szczegółowym wykazie paliw ciekłych, określonym na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne przez ministra właściwego do spraw energii w drodze rozporządzenia.

W ugruntowanym już stanowisku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, obowiązek sprawozdawczy istnieje niezależnie od ilości łącznie importowanych smarów na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, czy rodzaju paliwa przywiezionego na jej teren (wyr. SOKiK z dnia 10 października 2018 r. sygn. XVII AmE 225/18, z dnia 29 listopada 2018 r. sygn. XVII AmE 297/18). Ponadto Zgodnie z orzecznictwem SOKiK zawartym w wyrokach z dnia 10 października 2018 r. sygn. XVII AmE 225/18 i XVII AmE 236/18, z dnia 27 września 2018 r. znak XVII AmE 203/18,z dnia 6 marca 2019 r. znak: XVII AmE 307/18).

Należy przy tym wskazać, że nastąpiło opóźnienie w złożeniu sprawozdań za miesiące: luty-sierpień 2020 r. pomimo dokonywania przywozu paliw ciekłych, które Przedsiębiorca złożył do Prezesa URE, dopiero w październiku 2020 r. Opóźnienie w przekazaniu przedmiotowych sprawozdań wyniosło od miesiąca do kilku miesięcy, a zatem nie było to jednorazowe, tylko trwało kilka miesięcy, co wskazuje na duży stopień winy i cechuje się znaczną szkodliwością czynu. Stopień szkodliwości zachowania powoda polegającego na niezrealizowaniu obowiązku z art. 43d ust. 1 P.e. w postaci nieprzekazania w terminie sprawozdań za miesiące luty-sierpień 2020 r. był znaczny. Późniejsze przekazanie sprawozdania skraca bowiem czas pozostawiony organowi na weryfikację prawidłowości złożonego sprawozdania, wezwanie przedsiębiorcy do ewentualnych poprawek i wprowadzenie informacji do bazy danych. A złożenie po upływie roku, uniemożliwia właściwe wykonanie obowiązku przez sam organ regulacyjny.

Niewątpliwie niewykonanie obowiązku wynikającego z art. 43d ust. 1 P.e. albo znaczne opóźnienie w jego wykonania godzi w uprawnienia Prezesa URE do pozyskania informacji określonych w art. 43d ust. 1 P.e. celem nie tylko wykonania przez niego obowiązku sprawozdawczego, ale również kompetencji kontrolnych i nadzorczych na rynku paliw.

Dane zawarte w sprawozdaniach miesięcznych służą do prowadzenia, na podstawie art. 23r P.e. kontroli lub postępowania wyjaśniającego w sprawie naruszenia warunków prowadzenia działalności gospodarczej, objętej koncesjami na wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinie paliw ciekłych oraz objętej wpisem do rejestru podmiotów przywożących, w oparciu o plan kontroli, o którym mowa w art. 23r ust. 2 P.e., służą do realizacji czynności sprawdzających polegających na weryfikacji zgodności informacji zawartych w sprawozdaniach przesyłanych przez współpracujących przedsiębiorców, stanowią podstawowe źródło bieżących informacji o funkcjonowaniu konkretnych przedsiębiorców na rynku paliw ciekłych oraz pozwalają na zbadanie zgodności prowadzonej przez przedsiębiorców działalności z uprawnieniami wynikającymi z posiadanej koncesji lub wpisu do rejestru podmiotów przywożących i niezwłoczne reagowanie w przypadku wykrycia nieprawidłowości, służą do prowadzenia postępowania wyjaśniającego, o którym mowa w art. 23w ustawy - Prawo energetyczne, mającego na celu sprawdzenie czy istnieją podstawy do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, służą do wypełniania przez Prezesa URE dyspozycji zawartej w art. 32d ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, nakazującej Prezesowi URE z urzędu, w drodze decyzji, wykreślić z rejestru podmiot przywożący, który w okresie kolejnych 6 miesięcy nie dokonał przywozu paliw ciekłych oraz służą do realizacji zadań przez inne organy przyczyniając się do zwalczania szarej strefy.

Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem rodzaj i charakter naruszonego dobra oraz waga naruszonych obowiązków są jednymi z podstawowych czynników, który muszą zostać wzięte pod uwagę przy ustaleniu stopnia szkodliwości czynu. Istotne jest bowiem dla ustawodawcy terminowe pozyskiwanie przez Prezesa URE danych o funkcjonowaniu rynku paliw ciekłych. Brak stosowanych sprawozdań powoduje, że organ nie może realizować swoich ustawowych obowiązków. Ponadto, powód jest przedsiębiorcą profesjonalnym, prowadzącym swoja działalność w formie spółki kapitałowej, a zatem w formie wysoce zorganizowanej, wobec tego z uwagi na profesjonalny charaktery wykonywanej przez niego działalności powinien mieć świadomość spoczywających na nim obowiązków, w tym obowiązków sprawozdawczych, nie tylko wobec Prezesa URE i powinien realizować je ze starannością wymaganą od profesjonalisty. Obejmuje ona również znajomość obowiązujących przepisów prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Co więcej, jak słusznie zauważył pozwany, brak realizacji obowiązku sprawozdawczego przez powoda doprowadziło do naruszenia chronionego ustawą dobra, jakim jest terminowość składania sprawozdań i pozbawiło nie tylko pozwanego, ale również inne ustawowo określone organy państwowe informacji niezbędnych do wykonywania ich obowiązków, m.in. nadzoru nad rynkiem paliw ciekłych. Celem obowiązku sprawozdawczego nie jest jedynie sporządzenie przez Prezesa URE kwartalnego raportu, służy również jako narzędzie kontroli oraz podstawowe źródło informacji o funkcjonowaniu konkretnych podmiotów na rynku paliw ciekłych w zakresie prowadzonych przez Przedsiębiorców działalności. Oznacza to tym samym, że terminowość w składaniu sprawozdań jest dobrem podlegającym w tym przypadku ochronie.

Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z 27 listopada 2019 r., I NSK 95/18 (LEX nr 2817533) wskazał, że to Prezes URE kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne określone w ustawie - Prawo energetyczne. W pewnych przypadkach sąd może co prawda zastosować art. 56 ust. 6a P.e., jednakże wpierw powód powinien wykazać, że pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego oraz że stopień szkodliwości czynu był znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek. Sąd Najwyższy trafnie wskazywał, że artykuł 56 ust. 6a P.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary.

Zgodnie z treścią art. 56 ust. 1 pkt 12b ustawy – Prawo energetyczne, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdań o których mowa w art. 43d ww. ustawy, zgodnie natomiast z treścią art. 56 ust. 2h pkt 4, kara pieniężna w przypadku określonym w ust. 1 pkt 12b została ustalona przez ustawodawcę na kwotę 10.000 zł. Wysokość nałożonej na powoda kary finansowej wynika wprost z przepisów prawa. Ustawodawca wyłączył zatem możliwość jej miarkowania.

Konsekwencją naruszenia obowiązku określonego w art. 43d ustawy - Prawo energetyczne jest sankcja przewidziana w art. 56 ust. 1 pkt 12b tejże ustawy, w myśl której, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d.

Odnosząc się natomiast do odwołania się przez Powoda do instytucji czynnego żalu, warto zauważyć, że instytucja ta zwalnia podmiot z odpowiedzialności karnej po spełnieniu kilku jasno określonych warunków. W przypadku natomiast regulacji ustawy – Prawo energetyczne, wykonanie obowiązku dopiero staje się podstawą do dalszej oceny w kwestii stopnia szkodliwości czynu. Instytucja czynnego żalu nie wymaga poddania czynu takiej ocenie. Należy też zwrócić uwagę, że w przypadku braku realizacji obowiązku, ocena stopnia szkodliwości czynu stanie się bezprzedmiotowa, wobec braku spełnienia przesłanki z art. 56 ust. 6a P.e.

Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12b ustawy - Prawo energetyczne stanowi samodzielną podstawę do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej za nieprzekazanie w terminie sprawozdania. Wina nie jest więc przesłanką decydującą o samej zasadzie odpowiedzialności.

Zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa, odpowiedzialność ponoszona na podstawie wskazanego powyżej przepisu ma charakter obiektywny i wynika z samego faktu naruszenia określonych norm prawnych - w tym przypadku norm Prawa energetycznego (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniach wyroków z dnia 4.11.2010 r., sygn. akt III SK 21/10, oraz z dnia 1.06.2010 r., sygn. akt III SK 5/10,). Z tego też względu, odpowiedzialność ta istnieje w oderwaniu od winy, tj. dla ustalenia odpowiedzialności nie jest konieczne wykazanie zawinionego zachowania przedsiębiorcy, lecz wystarcza stwierdzenie faktu zaistnienia określonego naruszenia prawa, tzn. bezprawności.

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, iż organ właściwie ustalił, iż adresatem niniejszego postępowania jest spółka, która wobec braku figurowania w rejestrze podmiotów przywożących, naruszyła dobro chronione prawem jakim jest terminowość składania sprawozdania, o którym mowa w art. 43d Prawa energetycznego, co w konsekwencji pozbawiło Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki informacji niezbędnych do wykonywania jego obowiązków. Za nie zasadne zatem należy uznać twierdzenia powoda o pomijaniu dyrektyw wymiaru kar administracyjnych oraz zasady proporcjonalności. Kara pieniężna za naruszenia dotyczące przedmiotowej sprawy są karami sztywnymi, ustalonymi przez ustawodawcę.

Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek (art. 56 ust. 6a P.e.). Powyższy przepis wskazuje zatem następujące przesłanki uprawniające Prezesa URE do odstąpienia od wymierzenia kary gdy znikomy stopień szkodliwości czynu i nastąpiło zaprzestanie naruszania prawa lub realizację obowiązku przez adresata kary. Ustawodawca uzależnił więc możliwość, nie zaś obowiązek, odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, od kumulatywnego spełnienia przesłanek wymienionych we wskazanym wyżej przepisie. Oznacza to, że niespełnienie choćby jednej z przesłanek przewidzianych w art. 56 ust. 6a P.e. czyni niedopuszczalnym odstąpienie od wymierzania kary pieniężnej. Podkreślenia wymaga przy tym uznaniowy, a nie obligatoryjny charakter tej instytucji prawnej co wyraża się przez użycie przez ustawodawcę sformułowania, iż Prezes „może" odstąpić od wymierzenia kary. Prezes URE działa w ramach uznania administracyjnego, co potwierdza pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 27 listopada 2019 r., w sprawie o sygnaturze akt INSK 95/18. Pozwany działał w ramach uznania administracyjnego wypełniając obowiązki regulatora rynku paliw i energii, w przypadku opóźnienia w realizacji obowiązku sprawozdawczego za miesiące: luty-sierpień 2020 r. z uwagi na znaczne przekroczenie terminu, Prezes URE nałożył karę pieniężną, a co do pozostałych miesięcy (września 2020 r.) umorzył postępowanie administracyjne w zakresie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych.

Natomiast wypełnienie obowiązku sprawozdawczego z tak znacznym opóźnieniem, nie kwalifikuje się jako znikomy stopień szkodliwości czynu. Zgodnie z brzmieniem art. 56 ust. 1 pkt 12b P.e. obowiązującym do 31 grudnia 2019 r., „karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d". Terminowość w składaniu sprawozdań jest więc dobrem podlegającym w tym przypadku ochronie.

Ustawodawca za naruszenie obowiązku terminowego złożenia sprawozdania przewiduje wymierzenie kary pieniężnej w sztywnej wysokości tj. 10.000 zł, niepodlegającej miarkowaniu, niezasadne było prowadzenie rozważań na temat przesłanek, które mogłyby być brane pod uwagę przy miarkowaniu wysokości kary pieniężnej. Stąd zagadnienia, takie jak postać zamiaru i motywacja sprawcy należy uznać w tym przypadku za irrelewantne prawnie.

W świetle powyższego wymierzenie powodowi kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 P.e. było zasadne.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³§ 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z względu na oddalenie odwołania, należało uznać powoda za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, które w sprawie niniejszej obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w minimalnej stawce 720 zł, ustalonej w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Bogdan Gierzyński