Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2022r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca – SSA Barbara Konińska

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2022r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki Akcyjnej w K.

przeciwko M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 21 października 2020r., sygn. akt XIII GC 555/19

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) z tytułu kosztów procesu;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 8.647 zł (osiem tysięcy sześćset czterdzieści siedem złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Barbara Konińska

Sygn. akt V AGa 477/21

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka Akcyjna w restrukturyzacji w K. wniosła
o zasądzenie od pozwanej M. S. 66.634,03 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od wskazanych w pozwie kwot i dat wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że zawarła z pozwaną jako partnerem umowę współpracy, na podstawie której pozwana zobowiązała się do pośredniczenia przy zawieraniu umów energii elektrycznej pomiędzy nią a odbiorcami końcowymi, zaś powódka do zapłaty pozwanej wynagrodzenia, na zasadach określonych w umowie oraz załączniku – zasadach wynagradzania partnera. Podała, że wynagrodzenie to składało się z wynagrodzenia zaliczkowego z tytułu zawarcia umowy oraz ostatecznego – z tytułu zawarcia i realizacji przez sprzedawcę umowy sprzedaży energii elektrycznej. Dodała, że zgodnie
z postanowieniami umowy w przypadku rozwiązania umowy sprzedaży, obliczano wynagrodzenie ostateczne będące sumą części narzutowej oraz części obejmującej opłatę handlową przy uwzględnieniu rzeczywistej ilości energii elektrycznej zużytej przez odbiorcę w trakcie obowiązywania umowy. Podniosła też, że w takim przypadku, jeżeli wysokość wypłaconego partnerowi wynagrodzenia zaliczkowego okazać się miała wyższa niż wysokość wynagrodzenia ostatecznego, partner zobowiązany był zwrócić sprzedawcy kwotę
w wysokości tej różnicy, w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o wysokości wynagrodzenia ostatecznego. Powódka podniosła, że dokonała stosownego rozliczenia wynagrodzenia ostatecznego, o czym poinformowała pozwaną, jednak ta nie zwróciła należnych zaliczek.

Pismem z dnia 8 maja 2019r. powódka rozszerzyła żądanie pozwu o kwotę 25.291,78 zł. W uzasadnieniu wskazała, że dochodzona kwota wynika z zakończenia współpracy przez kolejnych odbiorców energii. Dodała, że w dniu 11 kwietnia 2019r. wystosowała do pozwanej kolejne wezwanie do zapłaty, które ostatecznie nie przyniosło oczekiwanego skutku.

Pozwana wniosła odpowiedź na pozew, w której domagała się oddalenia powództwa w całości. Zarzuciła że doszło do jednostronnej, nieuprawnionej zmiany OWU przez powódkę skutkującej wypowiedzeniem umów przez odbiorców końcowych. Podniosła, że odbiorcy końcowi energii elektrycznej, w trakcie negocjacji handlowych, jaki również przy zawieraniu umów sprzedaży z powódką byli zapewniani o stałości oraz niezmienności cen
w całym okresie obowiązywania kontraktów. Pozwana zarzuciła, że strona powodowa usiłuje przerzucić na nią konsekwencje swojego bezprawnego działania. Podniosła że zgodnie
z umową, jak również stosownie do art. 758 ¹ § 1 k.c. pozwanej za świadczone usługi pośrednictwa, należy się wynagrodzenie. Wskazała, że nie może żądać wynagrodzenia, gdy jest to oczywiste, że umowa sprzedaży energii elektrycznej z odbiorcą końcowym nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, natomiast jeżeli wynagrodzenie albo jego część zostały już wypłacone podlegają zwrotowi. Podniosła, że a contrario może żądać wynagrodzenia, gdy umowa sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które sprzedawca ponosi odpowiedzialność, wynagrodzenie wypłacone nie podlega wtedy zwrotowi. Zarzuciła też, że działanie strony powodowej może być kwalifikowane jako godzące w dobre obyczaje w obrocie gospodarczym i zasady współżycia spornego. Wskazała, że strona powodowa nie może dochodzić od niej zwrotu wynagrodzenia, albowiem postanowienia umowy o współpracy zawarte w załączniku nr (...) „zasady wynagradzania partnera” pkt 13-15 są dotknięte nieważnością i zarzuciła nieudowodnienie roszczenia.

Wyrokiem z dnia 21 października 2020r., sygn. XIII GC 555/19 Sąd Okręgowy
w Katowicach zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 91.925,81 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: 66.634,03 zł od dnia 6 grudnia 2018r., 25.299,78 zł od dnia 24 kwietnia 2019r.; oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10.014,00 zł tytułem kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty:

W dniu 5 maja 2017r. powódka zawarła z pozwaną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie handlu energią elektryczną umowę współpracy nr (...), na podstawie której sprzedawca – (...) S.A. powierzył, a partner – M. S. zobowiązała się do pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu umów sprzedaży energii elektrycznej, na podstawie których sprzedawca miał sprzedawać energię elektryczną odbiorcom prowadzącym działalność gospodarczą.

Wynagrodzenie pozwanej regulowane było § 7 umowy, zgodnie z którym gdy dzięki czynnościom Partnera doszło do zawarcia pomiędzy Sprzedawcą i pozyskanym przez Partnera Odbiorcą umowy sprzedaży energii elektrycznej, Partnerowi przysługiwało wynagrodzenie, którego wysokość obliczana była według mechanizmu i zasad określonych
w Załączniku nr (...) do umowy. Do kwoty wynagrodzenia doliczany był podatek od towarów
i usług według obowiązującej stawki. Wynagrodzenie płatne było na podstawie wystawianych przez Partnera faktur lub rachunków wystawianych przez partnera w oparciu
o raport rozliczeniowy sprzedawcy przekazywany w terminie do 15 dnia miesiąca po miesiącu, którego dotyczy, w terminie 14 dni od dnia otrzymania danej faktury przez Sprzedawcę. Zgodnie z ust. 4 § 7 Partner nie mógł żądać wynagrodzenia, gdy oczywistym jest, że umowa sprzedaży energii elektrycznej z odbiorcą przez niego wskazanym nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, natomiast jeżeli wynagrodzenie albo jego części zostało już wypłacone, podlega ono zwrotowi.

Zgodnie z załącznikiem nr (...) do umowy współpracy nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. partner (pozwana) nabywał prawo do wynagrodzenia zaliczkowego z tytułu zawarcia przez Sprzedawcę umowy sprzedaży energii elektrycznej z danym Odbiorcą w chwili dostarczenia do sprzedawcy kompletu dokumentów biorących udział w procesie sprzedaży
i potrzebnych do poprawki, czy prowadzenia i zakończenia przez właściwego operatora systemu dystrybucyjnego procesu zmiany sprzedawcy energii elektrycznej dla danego odbiorcy. Wynagrodzenie ostateczne z tytułu zawarcia i realizacji przez sprzedawcę umowy sprzedaży energii elektrycznej z danym odbiorcą przysługiwało partnerowi z chwilą rozwiązania tej umowy i ustalenia rzeczywistej ilości energii elektrycznej zużytej przez danego odbiorcę w okresie obowiązywania tej umowy.

W myśl ust. 8-9 wynagrodzenie Partnera składało się z części narzutowej oraz z części obejmującej opłatę handlową rozumianą jako opłatę ponoszoną przez Odbiorcę za czynności dotyczące handlowej obsługi Odbiorców. Część narzutowa w odniesieniu do Odbiorcy pozyskanego wynosiła od 70% do 80 % od nadwyżki ceny netto sprzedaży energii elektrycznej określonej w umowie sprzedaży energii elektrycznej zawartej z danym Odbiorcą pozyskanym ponad cenę wynikającą z cennika lub wyceny indywidualnej, w zależności od wysokości nadwyżki.

Zgodnie z ust. 13-15 po rozwiązaniu umowy sprzedaży energii elektrycznej obliczane było wynagrodzenie ostateczne, będące sumą części narzutowej oraz części obejmującej opłatę handlową, przy uwzględnieniu rzeczywistej ilości energii elektrycznej zużytej przez danego Odbiorcę w okresie obowiązywania tej umowy. W przypadku, gdy wysokość wynagrodzenia zaliczkowego okazać miałaby się niższa niż wysokość wynagrodzenia ostatecznego, Partner otrzymywał stosowną dopłatę w wysokości tej różnicy. Jeśli zaś wysokość wypłaconego Partnerowi wynagrodzenia zaliczkowego okazać miałaby się wyższa niż wysokość wynagrodzenia ostatecznego, Partner zobowiązany był zwrócić Sprzedawcy,
w terminie czternastu dni od dnia otrzymania od Sprzedawcy informacji o wysokości wynagrodzenia ostatecznego, kwotę w wysokości tej różnicy.

(...) S.A. jako dostawca energii elektrycznej była na rynku firmą bardzo konkurencyjną. Oferowała niskie i stałe ceny energii.

W we wrześniu 2018r. powódka dokonała zmiany Ogólnych Warunków Umów obowiązujących w stosunkach zobowiązaniowych z odbiorcami, w tym pozyskanymi przez pozwaną. Zmianie uległ m.in. § 5 OWU. W brzmieniu obowiązującym poprzednio zapisy OWU przewidywały, że cena netto za jedną MWh Energii Elektrycznej w odniesieniu do grupy taryfowej Kupującego i poszczególnych Miejsc Odbioru Energii Elektrycznej określone zostały w załączniku nr (...) do umowy. Do ceny netto doliczany był podatek od towarów i usług zgodnie z obowiązującymi przepisami. W myśl ust. 4 kupujący przyjął do wiadomości, że wskazana w Załączniku nr (...) do Umowy wysokość ceny sprzedaży Energii Elektrycznej ustalona została z uwzględnieniem ponoszonych przez Sprzedającego kosztów związanych z wypełnieniem wynikających z przepisów ustawy Prawo energetyczne (względnie przepisów wydanych w jej miejsce oraz aktualnie i w przyszłości obowiązujących przepisów wykonawczych) oraz wynikających z innych przepisów prawa obowiązków dotyczących strukturyzacji energii elektrycznej według źródeł jej pochodzenia (…). Strony postanowiły, że w przypadku wejścia w życie po zawarciu umowy zmian obowiązujących przepisów lub przepisów przewidujących obowiązek uzyskiwania przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się obrotem energią elektryczną i przedstawiania do umorzenia innego jeszcze rodzaju lub rodzajów świadectw pochodzenia potwierdzającego lub potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej w innych źródłach energii, cena sprzedaży Energii Elektrycznej ulegnie zwiększeniu o kwotę stanowiącą równowartość kosztów realizacji tych obowiązków poprzez uiszczenie opłaty zastępczej z tego tytułu lub sumie kwot opłat zastępczych z tych tytułów albo kosztów realizacji tych obowiązków w inny dopuszczalny prawem sposób. Zmiana ceny spowodowana opisanymi okolicznościami obowiązywała od chwili wejścia w życie odpowiednich przepisów Prawa energetycznego lub innych aktów prawnych, a w razie ich wejścia w życie w trakcie trwania Okresu Rozliczeniowego należność Sprzedającego za Energię Elektryczną sprzedaną w danym Okresie Rozliczeniowym obliczana była przy uwzględnieniu ilości Energii Elektrycznej dostarczonej przed wejściem w życie zmian Prawa oraz ilości Energii Elektrycznej dostarczonej po wejściu w życie tych zmian. Zmiana ceny sprzedaży Energii Elektrycznej dokonana w powyższy sposób nie stanowiła zmiany Umowy i nie znajdowały do niej zastosowania postanowienia § 14 OWU.

Zgodnie zaś z § 14 strony zobowiązały się do przyjęcia nowej ceny netto za Energię Elektryczną w sytuacji zmiany powszechnie obowiązujących przepisów prawa powodujących zmiany cen Energii Elektrycznej na rynku, a w szczególności zmiany w zasadzie naliczania podatku akcyzowego od Energii Elektrycznej. W przypadku, gdy strona nie akceptowała nowej ceny energii elektrycznej, mogła, w terminie 30 dni od daty wprowadzenia zmiany powszechnie obowiązujących przepisów prawa powodujących zmiany cen Energii Elektrycznej na rynku, rozwiązać umowę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec Okresu Rozliczeniowego.

Zgodnie z nowym brzmieniem § 5 OWU cena sprzedaży Energii Elektrycznej nie zawierała wartości świadczeń należnych od kupującego na rzecz OSD (operatora systemu dystrybucyjnego), w tym należności za dystrybucją energii elektrycznej oraz innych opłat
z nią związanych, choćby sprzedający był uprawniony do ich pobierania na podstawie umowy lub przepisów prawa. Cena sprzedaży Energii Elektrycznej nie zawierała opłat, należności publicznoprawnych lub innych należności na rzecz osób trzecich, których obowiązek pobrania od kupującego przy okazji rozliczenia sprzedaży Energii Elektrycznej spoczywał na Sprzedającej na podstawie obowiązujących przepisów prawa. W myśl ust. 6 cena sprzedaży ustalona była w oparciu o cenę energii elektrycznej na rynku hurtowym, prognozowane koszty nabycia energii elektrycznej na potrzeby wykonywania umowy, z tym Bilansowania Handlowego kupującego oraz o koszty wykonania przez Sprzedającego obowiązków wynikających z przepisów Prawa Energetycznego oraz innych przepisów prawa obowiązującego w Polsce, w tym przepisów podatkowych. W przypadku, gdy występowała zmiana ww. wskaźników prowadząca do zwiększenia się kosztów wykonania umowy przez Sprzedającego o więcej niż 10% i utrzymywania się tego poziomu kosztów przez okres co najmniej 1 miesiąca Sprzedający był uprawniony do podwyższenia ceny netto sprzedaży Energii Elektrycznej, przy czym podwyższenie ceny Energii Elektrycznej mogło zostać dokonane jedynie za zawiadomieniem Kupującego w formie pisemnej lub dokumentowej
i wchodziło w życie nie wcześniej niż z początkiem kolejnego miesiąca kalendarzowego po otrzymaniu przez Kupującego zawiadomienia. W związku z podwyższeniem ceny Kupujący był uprawniony do rozwiązania umowy za pisemnym wypowiedzeniem pod warunkiem złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu nie później niż w ciągu 7 dni od otrzymania zawiadomienia o zmianie ceny, wypowiedzenie prowadziło do rozwiązania umowy
z upływem miesiąca kalendarzowego, w którym zostało złożone Sprzedającemu. Sprzedający zobowiązał się do cofnięcia skutków podwyższenia ceny Energii Elektrycznej, jeżeli po podwyższeniu ceny koszty wykonania Umowy przez Sprzedającego spadną do poziomu
z momentu zawarcia umowy i utrzymają się na takim poziomie przez co najmniej dwa miesiące.

Po dokonaniu zmian w OWU (...) SA wysłała swoim odbiorcom oświadczenia
w treści, których informowała, że na podstawie par 5 ust. 7 Ogólnych warunków sprzedaży energii elektrycznej (...) SA cena sprzedaży energii elektrycznej w umowach zawartych
z (...) SA ulega podwyższeniu na 0.935 zł KWh i że zmieniona cena energii obowiązuje od 1 października 2018r. Poinformowała też w związku z powyższym, że klient uprawniony jest do rozwiązania umowy za pisemnym wypowiedzeniem, pod warunkiem złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu nie później niż w ciągu 7 dni od otrzymania zawiadomienia
o zmianie ceny ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego, w którym zostało złożone (...) SA.

Głównym powodem podwyżki cen energii podawanym przez (...) był ponadprzeciętny wzrost cen na towarowej giełdzie energii spowodowanych kilkukrotnym wzrostem cen pozwoleń na emisję CO2. Podwyżka ta wpłynęła na ceny hurtowe energii
w całej Europie, które wzrosły o około 70% przy czym zmiany notowane w latach poprzednich wahały się w granicach 5-15% Powyższe wiązało się z koniecznością ponoszenia dotkliwych strat na kontraktach z klientami przez (...) SA. Brak podniesienia cen doprowadziłby wprost do niewypłacalności powodowej spółki.

Konsekwencją zaproponowanej przez (...) Spółkę Akcyjną podwyżki cen było rozwiązanie umów sprzedaży energii z odbiorcami pozyskanymi przez pozwaną. Znaleźli się wśród nich: M. K. (1) – Firma (...), M. Ż.- Akademia (...), A. D. (1) – Firma Handlowo- Usługowa, R. K. (1) PHU (...),

-M. G.- Zakład (...), G. D. (...) D., L. M. – (...), (...), J. K. – (...), (...) D. K. sp.j., T. B. (...). W odniesieniu do spółki (...) sp. z o.o. umowa została rozwiązana na skutek utraty prawa do lokalu.

W konsekwencji rozwiązania umów z tymi klientami powódka dokonała korekty wynagrodzenia należnego pozwanej odejmując należność obejmującą wartość szacowanego wynagrodzenia zaliczkowego za okres od daty rozwiązania umów do daty, do której trwać miały w przyszłości zawarte umowy. Wartość korekt w wysokości netto naliczonych
w miesiącu październiku 2018r. stanowiła w sumie 54.174,01 zł. Powódka wezwała pozwaną do zwrotu należności wynikających z korekt pismem z 19 listopada 2018r.

W odniesieniu do spółki (...) Sp. z o.o. rozliczenia dokonano w związku
z rozwiązaniem umowy wynikającym z utraty prawa do lokalu. Różnica między pobranym wynagrodzeniem zaliczkowym a wartością zużytej energii elektrycznej wyniosła netto 2.942,06 zł. Ponadto powódka dokonała rozliczenia za okres lat 2017 i 2018 rzeczywistego zużycia energii między innymi przez odbiorców R. K. (2), Dom Pomocy Społecznej, D. K. Spółkę Jawną, S. C., Przedszkole Publiczne J., (...), (...) Spółkę Jawną, A. D. (2), P. T., (...)sp. zo.o., (...), T. B., P. K., M. K. (2), (...) Sp.
z o.o., (...) Sp. z o.o., W. M. (1), A. D. (2), M. G., (...) Sp. z o.o., (...) Sp.z o.o., (...) Spółkę Komandytową, T. M., J. K. , M. Ż., G. F., W. M. (2), G. D., P. M., R. K. (1). Różnica pomiędzy wynagrodzeniem rzeczywistym, a pobranym wynagrodzeniem zaliczkowym wyniosła – 17.620,37 zł netto. Pismem z dnia 11 kwietnia 2019r. wezwano pozwaną do zapłaty.

Głównym powodem podwyżki cen energii podawanym przez (...) był ponadprzeciętny wzrost cen na towarowej giełdzie energii spowodowanych wzrostem cen pozwoleń na emisję CO2. Ceny pozwolenia na emisję wzrosły z kwoty 5-6 euro do 30 euro. Podwyżka ta wpłynęła na ceny hurtowe energii w całej Europie. Powyższe wiązało się
z koniecznością ponoszenia dotkliwych strat na kontraktach z klientami przez (...) SA. Brak podniesienia cen doprowadziłby wprost do niewypłacalności powodowej spółki.

Sąd Okręgowy wskazał, iż okolicznościami spornymi miedzy stronami są: fakt wykazania przez powódkę wysokości roszczenia oraz istnienie podstawy faktycznej jak
i prawnej roszczenia o zwrot części wypłaconego pozwanej wynagrodzenia z tytułu zawartych z jej udziałem umów, ważność łączącej strony umowy, ocena czy działania powódki polegające na zmianie OWU oraz ceny energii miały charakter bezprawny, ocena czy okoliczność rozwiązania przed terminem umów z odbiorcami była zawiniona przez powódkę. W ocenie Sądu Okręgowego pozwana na załączonym nośniku CD przedstawiła umowy, faktury, oświadczenia o rozwiązaniu umów z klientami, których dotyczą dochodzone w niniejszym postępowaniu roszczenia oraz tabele rozliczeń stanowiące załączniki do kierowanych do pozwanej wezwań do zapłaty i treść tabel pozwala na ustalenie wysokości roszczenia powódki, w szczególności w pierwszej kolejności roszczenie powoda obejmujące kwotę 66.634,03 zł dotyczy zwrotu uiszczonego pozwanej wynagrodzenia zaliczkowego wypłaconego za okresy, w których umowy z klientami nie będą obowiązywały w efekcie dokonanego ich rozwiązania. Podniósł, że załączone do wezwania do zapłaty tabele zawierają informacje pozwalające na zindywidualizowanie odbiorców oraz zawartych z nimi umów, wartość szacowanego zużycia w odniesieniu do indywidualnego klienta, okres
w jakim umowa miała być realizowana oraz w jakim faktycznie była wykonywana oraz wartość wypłaconego z tego tytułu pozwanej wynagrodzenia. Dodał też, że tabele określają
w dalszej kolejności wartość korekt przypisanych poszczególnym klientom będących
w istocie różnicą między wartością wynagrodzenia wypłaconego za zamierzony okres trwania umowy a wartością wynagrodzenia za okres, w którym umowy nie będą realizowane skutkiem dokonanego ich rozwiązania dodał, że wynik, na który składa się wartość roszczenia netto stanowi rezultat operacji rachunkowej odejmowania i jest w pełni weryfikowalny
a wysokość dochodzonego roszczenia jest wartością brutto sumy wskazanych przez powoda korekt, które sprowadzają się do wartości wypłaconego pozwanej wynagrodzenia zaliczkowego za okres, w którym umowy nie będą realizowane.

Sąd Okręgowy podniósł dalej, że część roszczenia strony powodowej w zakresie kwoty 25.291,78 zł oprócz żądania zwrotu części wynagrodzenia zaliczkowego obejmuje także rozliczenie rzeczywistego zużycia energii klientów pozyskanych przez pozwaną. Wskazał, że również tabele załączone do przedmiotowego wezwania są w pełni weryfikowalne, precyzują w pełni nazwę klienta, planowane zużycie energii, rzeczywiste zużycie energii, cenę wynikającą z cennika (...) oraz cenę wynikającą z umowy z klientem, wartość wynagrodzenia zaliczkowego pobranego przez agenta, wartość wynagrodzenia rzeczywistego i różnicę między wynagrodzeniem rzeczywistym a wypłaconym. Podniósł, że również w tym przypadku odnosząc wskazane dane do zasad obliczania wynagrodzenia agenta określonych w załączniku nr (...) do umowy wynik jest w pełni matematycznie weryfikowalny. Dodał że wartością zmienną w tym przypadku jest wyłącznie rzeczywiste zużycie energii przez ostatecznego odbiorcę a weryfikacja nie wymaga wiadomości specjalnych z zakresu rachunkowości.

Sąd Okręgowy podkreślił dodatkowo, że przedstawione przez powódkę tabele stanowią wyciąg elektronicznego zapisu informacji w postaci arkusza kalkulacyjnego, stanowiącego podstawę rozliczeń stron w okresie współpracy czego strona pozwana nie kwestionowała. Dodał, że pozwana w żaden sposób nie odniosła się merytorycznie do informacji zawartych w tabelach stanowiących bezę współpracy i dotychczasowych rozliczeń. Wskazał, że w tym stanie rzeczy twierdzenie, że powódka nie wykazała roszczenia nie może odnieść zamierzonego skutku. Podniósł, że bezprzedmiotowy w niniejszej sytuacji był wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, który w istocie zmierzał wyłącznie do przedłużenia niniejszego postępowania. Wskazał, że wysokość dochodzonego przez powódkę roszczenia wynika w znacznej części z różnicy między wynagrodzeniem zaliczkowym wypłaconym pozwanej za okresy do których umowy z ostatecznymi klientami miały być pierwotnie realizowane a faktycznie uległy rozwiązaniu czyli w istocie stanowi wartość pobranego przez pozwaną za te okresy wynagrodzenia zaliczkowego. Dodał, że faktu ani wartości pobranego wynagrodzenia pozwana nie kwestionowała.

Brak w ocenie Sądu Okręgowego podstaw do wnioskowania jakoby działania powódki polegające na zmianie treści OWU umów łączących powoda z odbiorcami energii elektrycznej oraz późniejsze zmiany cen miały charakter bezprawny. Wskazał, że działanie powódki miało podstawę przepisach art. 5 ust. 5 i 6 Prawa energetycznego. Stwierdził brak podstaw uwzględnienia zarzutu pozwanej w zakresie nieważności pkt 13-15 załącznika do umowy. Nie znalazł w ocenie Sądu Okręgowego podstaw do uwzględnienia zarzut naruszenia przez powódkę przepisu art. 761 ⁽⁴⁾ k.c. który nakłada na agenta obowiązek zwrotu prowizji, jeżeli zrealizowały się przesłanki utraty roszczenia prowizyjnego, a prowizja została już agentowi wypłacona. Wskazał, ze chodzi tu zarówno o przypadek, gdy przesłanki utraty roszczenia zrealizowały się po wypłacie prowizji, jak i sytuację, gdy wypłata prowizji nastąpiła w momencie, gdy było już oczywiste, że umowa nie zostanie wykonana, lecz strony np. o tym jeszcze nie wiedziały.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzone w sprawie dowodowy pozwalają na wnioskowanie, że po pierwsze stanowiące podstawę roszczenia umowy z klientami (...) SA zostały skutecznie zawarte, po drugie, nie zostaną one wykonane o czym świadczą przedstawione przez powoda oświadczenia o rozwiązaniu przez odbiorców energii
w przedmiocie wypowiedzenia bądź porozumienia o rozwiązaniu umowy. Zdaniem Sądu Okręgowego zgromadzone w sprawie dowody w szczególności zeznania R. P. wskazują na to, że źródłem zaistniałej sytuacji była nadzwyczajna sytuacja na rynkach energii elektrycznej przejawiająca się niespotykanym dotychczas rozmiarem wzrostu cen. Podkreślił, że nadzwyczajne wydarzenia na rynku energii wywołały aktywną postawę ustawodawcy, który w reakcji na podwyżki uchwalił ustawę z dnia 28 grudnia 2018r. o zmianie ustawy
o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, określaną powszechnie jako ustawa prądowa oraz że brak podstaw wnioskowania, aby sytuacja ta była spowodowana niestarannym zabezpieczeniem kontraktów przez powódkę. W związku z tym, że jak wskazano wyżej agent partycypuje w ryzyku gospodarczym dającego zlecenie roszczenie powoda w zakresie należności głównej znajduje uzasadnienie w ocenie Sądu Okręgowego
w treści art. 761 ⁴ zd. 1 k.c. oraz w ust. 13 załącznika nr (...)do umowy współpracy nr (...). O odsetkach za opóźnienie Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 481 k.c., zaś o kosztach postępowania w oparciu o art. 98 k.p.c.

W apelacji od tego wyroku pozwana zaskarżając go w całości zarzuciła naruszenie:

-

art. 58 § 2 k.c., art. 353 ¹ k.c. poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym uznać należało, iż zmiana § 5 OWU pozwalająca na arbitralne ustalanie ceny energii elektrycznej jest nieważna jako sprzeczna z istotą zobowiązania oraz zasadami współżycia społecznego;

-

art. 58 § 2 k.c., art. 353 ¹ k.c. poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym uznać należało podwyższenie ceny energii elektrycznej za
1 KWh do 0,395 zł za nieważne jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę wyroku polegający na przyjęciu, iż zmiana ceny energii elektrycznej nie nastąpiła z przyczyn, za które powód ponosi odpowiedzialność z uwagi na wzrosty cen energii elektrycznej na rynku, podczas gdy kontrahenci powoda byli zapewniani o stałości cen proponowanych przez powoda, a samo podwyższenie tych cen nastąpiło bez ważnej podstawy prawnej;

-

naruszenie art. 758 ¹ § 1 k.c., w zw. z art. 761 ⁴ k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż użyty przez ustawodawcę zwrot „za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności,” oznacza, iż niewykonanie umów musiało nastąpić „z jego winy”, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu nie uprawnia do żądania zwrotu wypłaconej prowizji, w sytuacji gdy to nie agent spowodował niewykonanie umowy;

-

naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy domaganie się od pozwanej zwrotu wynagrodzenia prowizyjnego, gdy wypowiedzenie umów na dostawę energii przez kontrahentów powoda nie nastąpiło z uwagi na działanie agenta ale z uwagi na zachowanie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego takimi jak zasady uczciwego postępowania w obrocie gospodarczym.

Ewentualnie na wypadek nieuwzględnienia powyższych zarzutów pozwana zarzuciła:

-

błąd w ustalaniach faktycznych przyjęty za podstawę wyroku polegający na uznaniu, iż podwyższenie przez powoda ceny w energii elektrycznej we wrześniu 2018 r. na 0,395 zł za 1 KWh było uzasadnione, podczas gdy średnia cena energii elektrycznej w IV kwartale 2018 r. za 1 MHw (1000 Kwh) to 205,50 zł, a które to uchybienie miało wpływ na ustalenie przez Sąd, iż wypowiedzenie przez kontrahentów powoda umów na dostawę energii nie nastąpiło z winy powoda;

-

naruszenie prawa materialnego tj. przepisu art. 761 ⁴ k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umów sprzedaży energii elektrycznej nastąpiło w z winy powoda, gdyż podwyższenie ceny elektrycznej dokonane przez powoda było nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do konieczności spowodowanej zmianami na rynku energii elektrycznej, a tym samym cena sprzedawanej energii elektrycznej stała się dla odbiorców rażąco nieatrakcyjna, co musiało spowodować wypowiedzenie tych umów;

-

obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku tj. art. 243 ¹ k.p.c. w zw.
z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, iż tabele sporządzone w formie elektronicznej stanowią dokument w rozumieniu przepisu art. 243 ¹ k.p.c., w sytuacji gdy niepodpisane tabele nie stanowią dokumentu w rozumieniu tego przepisu.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanej na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Postanowieniem z dnia 19 października 2021r. Sąd Apelacyjny wezwał do udziału
w sprawie Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki Akcyjnej w K..

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej podlegała uwzględnieniu. Sąd Okręgowy zasadniczo dokonał prawidłowych ustaleń w sprawie, które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne ze zmianami wynikającymi z poniższych wywodów.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Samo zaś twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. I PKN 660/00, Wokanda 2002/7-8/44). W efekcie w związku z ogólną regułą o rozkładzie ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 k.c. rozróżnia się następujące fakty wymagające udowodnienia: fakty prawotwórcze (np. fakt zawarcia umowy, wyrządzenia szkody); fakty tamujące powstanie prawa (np. brak jednego z warunków ważności czynności prawnej) i fakty niweczące prawo (przedawnienie, prekluzja). Zatem fakty prawotwórcze zgodnie z treścią art. 6 k.c. mają zostać udowodnione przez powoda a zadaniem pozwanego jest udowodnienie faktów tamujących lub niweczących. Przy tym Sąd nie ma obowiązku zastępowania strony, zwłaszcza reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika w poszukiwaniu dowodów.

W niniejszej sprawie strona powodowa wywodziła swe roszczenie z art. 761 ⁴ k.c. domagając się zwrotu prowizji wypłaconej pozwanej jako agentowi w zakresie, w jakim umowa z klientem nie została wykonana na skutek okoliczności za które strona powodowa jako dająca zlecenie nie ponosi odpowiedzialności. Zatem zgodnie z treścią art. 6 k.c. w zw.
z art. 761 ⁴ k.c. w niniejszej sprawie stronę powodową obciążał ciężar dowodu w zakresie wykazania że umowy z klientami nie zostały wykonane i w jakim zakresie, że nastąpiło to na skutek okoliczności, za które strona powodowa nie ponosi odpowiedzialności. Nadto strona powodowa winna wykazać, w jakiej kwocie wypłaciła pozwanej prowizję, i w jakiej wysokości powinna być ona zwrócona.

Pozwana kwestionowała roszczenie powódki zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. W tej sytuacji powódka - zgodnie z regułą wynikająca z art. 6 k.c. – winna była wykazać w sposób nie budzący wątpliwości, wszelkimi dostępnymi sobie dowodami wysokość dochodzonego roszczenia. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, powódka z obowiązku tego nie wywiązała się, albowiem przedłożone przez nią dokumenty w formie elektronicznej
i nie podpisane tabele nie pozwalają na ustalenie na weryfikację wyliczonych obciążeniowych kwot. Przedłożenie tabel mających być wydrukami z arkuszy kalkulacyjnych sporządzonych przez bliżej nieustaloną osobę nie wystarcza do wykazania, iż rzeczywista wysokość należności tak obliczonej odpowiada wynagrodzeniu pozwanej mającemu podlegać zwrotowi na podstawie art. 761 ⁴ k.c.

Skoro pozwana od początku kwestionowała żądanie powoda, nie uznając go w żadnej części, to na powodzie spoczywał ciężar wykazania, że przedłożone przez niego wyliczenia są prawidłowe także co do wysokości. Zważyć bowiem należy, że znaczna ilość dokumentów przedłożonych wyłącznie w formie elektronicznej powstała bez jakiegokolwiek udziału pozwanej a ich złożenie wyłącznie w takiej formie w zakresie, w jakim zostały podpisane redukuje ich walor dowodowy do niepotwierdzonych za zgodność z oryginałem kserokopii.

W efekcie pozwana zasadnie zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi obrazę przepisów postępowania to jest art. 233 § 1 k.p.c. w zw. art. 243 ¹ k.p.c. zarzucając czynienie ustaleń na podstawie niepodpisanych tabel i błąd w ustaleniach faktycznych dotyczący ustalenia na ich podstawie wysokości wypłaconej prowizji mającej zdaniem Sądu Okręgowego podlegać zwrotowi.

Zgodnie z treścią art. 243 ¹ k.p.c. przepisy oddziału 2 Kodeksu postępowania cywilnego, zatytułowanego „Dokumenty”, regulują szczegółowo prowadzenie dowodu
z dokumentu zawierającego tekst i umożliwiającego identyfikację jego wystawcy. Kodeks postępowania cywilnego odróżnia w sposób wyraźny dokumenty sporządzone w formie pisemnej i elektronicznej od innych dokumentów, mieszczących się wprawdzie w definicji art. 243 ¹ k.p.c., której jednak nie mogą być kwalifikowane jako dokumenty prywatne
w świetle art. 245 k.p.c. W myśl tego przepisu dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej lub elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie o treści w nim zawartej. Norma ta dotyczy wiec jedynie dokumentów, o których mowa w art. 78 k.c. (a więc zawierających własnoręczny podpis wystawy) i w art. 78 ¹ k.c.
(a więc dokumentów w postaci elektronicznej opatrznych kwalifikowanym podpisem elektronicznym). Nie dotyczy to dokumentów niepodpisanych lub podpisanych w inny sposób (np. podpisem elektronicznym, nie spełniających wymaganych przez prawo cech podpisu kwalifikowanego). Innymi słowy nie obejmuje dokumentów zawierających oświadczenia
w formie dokumentowej (art. 77 ² k.c.) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 stycznia 2021 r., I ACa 542/20, LEX nr 3164507).

Niepodpisane tabele nie stanowią zatem dowodu, lecz uznać je należy wyłącznie za ciąg dalszy twierdzeń strony o faktach. To na nich zaś strona powodowa opierała swe żądania co do wyliczenia konkretnej wysokości dochodzonych od pozwanej kwot.

Przy tym fakt, że pozwana zakwestionowała w całości żądanie pozwu, skutkuje tym że wbrew poglądowi przedstawionemu przez Sąd I instancji, że pozwana nie miała obowiązku wykazania, że wyliczenia przedstawione przez stronę powodową zawierają konkretne błędy. Przy takiej ilości materiału, by takowy zarzut konkretnie poczynić pozwana musiałaby sama dysponować wiedzą specjalną. W efekcie to nie na pozwanej spoczywał ciężar dowodu, ze przy wyliczeniu kwoty dochodzonej pozwem strona powodowa popełniła błąd, czy
w rzeczywistości należność ta jest mniejsza, bądź w ogóle nie istnieje (art. 6 k.c.). W tym zakresie niezbędne było zaoferowanie dowodów w oryginale lub potwierdzonych za zgodność z oryginałem dowodów umożliwiających księgowe rozliczenie poszczególnych umów za oznaczony, zamknięty okres. Takich dowodów strona powodowa nie zgłosiła. Uwzględniając dodatkowo, że badanie ostatecznego salda przy długotrwałym wykonywaniu wielu różnych umów o dostawę energii elektrycznej wymaga badania księgowego, wykazanie przedmiotowej okoliczności wymagało wiedzy specjalnej, zwłaszcza przy uwzględnieniu wielości zgromadzonych i podlegających badaniu danych. Tymczasem strona powodowa nie zgłosiła w tym zakresie adekwatnego dowodu z opinii biegłego. Pozwana wnioskowała
o przeprowadzenie dowodu z takowej opinii prawidłowo wskazując, że ani Sąd, ani strony nie posiadają wiadomości specjalnych pozwalających na ich weryfikację. O ile zaś Sąd Okręgowy wskazał, że powyższe dane w zestawieniach są w pełni weryfikowalne o tyle takowej weryfikacji nie przeprowadził, nie dokonując w uzasadnieniu wyroku stosownych obliczeń. Jak już wskazano wyżej przyjęcie, że pozwana miałaby złożyć szczegółowe zarzuty do przedkładanych przez stronę powodową wyliczeń oznaczałoby, że pozwana winna sama posiadać wiedzę z zakresu księgowości lub korzystać z pomocy specjalisty, by wykazywać ewentualne błędy w przedstawionych danych i wyliczeniach. Sąd Okręgowy pominął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, powódka zaś nie zgłosiła w trybie art. 162 k.p.c. zastrzeżeń do tego postanowienia.

W konsekwencji, w ocenie Sądu Apelacyjnego, powódka nie udowodniła swego żądania co do zasady i co do wysokości (art. 6 k.c. w zw. z art. 761 ⁴ k.c.).

Za zasadny należy uznać także zarzut naruszenia art. 758 ¹ § 1 k.c., w zw. z art. 761 ⁴ k.c. Przepis art. 761 ⁴ k.c. został wprowadzony do Kodeksu cywilnego w wyniku implementacji dyrektywy EWG z dnia 18 grudnia 1986r. w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek 86/653/EWG (Dz.U.UE.L.1986.382.17). Zgodnie z art. 11 ust.1 tejże dyrektywy prawo do prowizji może wygasnąć wyłącznie wtedy, gdy i o ile: – ustalono, iż umowa między osobą trzecią a zleceniodawcą nie będzie wykonana, oraz – niewykonanie umowy nie wynika z okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi zleceniodawca. W myśl art. 11 ust.2 tejże dyrektywy prowizja otrzymana już przez przedstawiciela handlowego podlega zwrotowi w przypadku, gdy prawo do niej już wygasło. Artykuł 11 ust.3 przewiduje natomiast, że nie są dozwolone umowy, które zawierają odstępstwa od przepisów ust. 1 ze szkodą dla przedstawiciela handlowego.

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 17 maja 2017r., C-48/16, ERGO POIST'OVŇA A.S. v. ALŽBETA BARLÍKOVÁ, ZOTSiS 2017, nr 5, poz. I-377 wykładni art. 11 ust. 1 tiret drugie dyrektywy 86/653 należy dokonywać w ten sposób, że pojęcie „okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi zleceniodawca” nie odnosi się tylko do okoliczności prawnych, które były bezpośrednią przyczyną rozwiązania umowy zawartej między zleceniodawcą a osobą trzecią, ale obejmuje też wszelkie okoliczności prawne i faktyczne będące przyczyną niewykonania umowy leżące po stronie zleceniodawcy. Wobec tego także pojęcie „okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi zleceniodawca” w rozumieniu art. 761 ^{( 4)} k.c. nie odnosi się tylko do okoliczności prawnych, które były bezpośrednią przyczyną rozwiązania umowy zawartej między zleceniodawcą
a osobą trzecią, ale obejmuje też wszelkie okoliczności prawne i faktyczne będące przyczyną niewykonania umowy leżące po stronie zleceniodawcy. Zatem winny to być takie okoliczności, które w żaden sposób nie mogą zostać przypisane zleceniodawcy. Celem dyrektywy jest w szczególności zapewnienie ochrony interesów przedstawiciela handlowego, przy czym - w myśl tej dyrektywy - przedstawiciel handlowy i zleceniodawca muszą postępować wobec siebie lojalnie oraz zgodnie z zasadą dobrej wiary. W tej sytuacji wykluczonym jest definiowanie pojęcia „okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi zleceniodawca” w sposób wąski, jako odnoszący się wyłącznie do okoliczności prawnych, które były bezpośrednią przyczyną rozwiązania lub niewykonania w części umowy. Nie jest bowiem dopuszczalna w świetle celu powyższej dyrektywy sytuacja, w której zleceniodawca mógłby uniknąć zapłaty prowizji wówczas, gdy rozwiązanie umowy byłoby konsekwencją jego własnych działań. Umowa może bowiem ulec rozwiązaniu z przyczyn prawnych przez wypowiedzenie jej przez odbiorcę energii ale powodem tego wypowiedzenia może być zachowanie zleceniodawcy. W efekcie Sąd musi wziąć pod uwagę także powody, które doprowadziły do rozwiązania czy niewykonania w części umowy i wziąć przy tym pod uwagę wszystkie stosowne okoliczności faktyczne i prawne, aby ustalić, czy przyczyny niewykonania umowy nie leżą po stronie zleceniodawcy. Zatem nie można uznać w świetle celu dyrektywy by musiały być to okoliczności wyłącznie przez zleceniodawcę zawinione, wystarczy że leżą po jego stronie.

Jak wynikało zaś z przeprowadzonych w toku postępowania przed Sądem I instancji dowodów faktyczną przyczyną wypowiedzenia umów przez odbiorców energii elektrycznej była zmiana Ogólnych Warunków Umowy i wprowadzenie znacznej podwyżki cen nabywanej przez odbiorców energii elektrycznej. Zatem zmiana tychże – leży po stronie zleceniodawcy. Nawet przy przyjęciu, że okoliczności leżące po stronie zleceniodawcy uzasadniające utratę prowizji przez agenta nie mogą być niezawinione, strona powodowa winna tę okoliczność zgodnie z ciężarem dowodu wykazać. Wobec tego nie wystarczyło wykazanie ogólnego wzrostu cen energii elektrycznej, lecz strona powodowa powinna była także wykazać, że podwyżka cen jakiej dokonała była uzasadniona i to w takiej wysokości,
w jakiej została dokonana. Dowód taki w sytuacji, gdy pozwana negowała zasadność podwyżki cen dokonanych przez stronę powodową, wymagałby zaś analizy uwarunkowań rynkowych a w konsekwencji przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego odpowiedniej specjalności. Dowód taki nie został zaś przez stronę powodową przedstawiony. Gdyby strona powodowa oferowała nadal konkurencyjne na rynku ceny mimo podwyżki, jak wskazują to zasady doświadczenia życiowego klienci mając do wyboru konkurencyjne oferty nie rozwiązywaliby masowo umów o dostawę energii elektrycznej, mimo wzrostu tychże cen.

Ponieważ rozwiązanie umów ze zleceniodawcą i ich niewykonanie w całości nastąpiło
z przyczyn spowodowanych zachowaniami dającego zlecenie, a przy tym jak wskazano to już wyżej, strona powodowa nie wykazała swego żądania co do wysokości, zaskarżony wyrok podlegał zmianie wobec braku przesłanek do zastosowania art. 761 ⁴ k.c., co czyni zbędnym odnoszenie się do pozostałych zarzutów apelacji.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 15 zzs ¹ ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020r., poz. 1842 ze zm.). O kosztach procesu przed Sądem I instancji Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800).
O kosztach postępowania apelacyjnego, na które złożyły się opłata od apelacji w kwocie 4.597 zł i wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 4.050 zł. orzekł zaś na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 6 w zw. § 10 ust.1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz. 1800).

SSA Barbara Konińska