Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 72/22

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu ( ewentualnie zarzucany , jeżeli czynu nie przypisano)

1. 

R. R.

urządzał w dniu 4 lutego 2019 r. gry o wygrane pieniężne w pawilonie wolnostojącym bez nazwy i numeru usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie Liceum Ogólnokształcącego przy ulicy (...), (...) na automacie do gier o nazwie (...) oraz na automacie do gier o nazwie (...) tj. w miejscu do tego nieprzeznaczonym oraz bez wymaganej koncesji na prowadzenie kasyna gier, z naruszeniem zasady monopolu państwa, wbrew przepisom art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. 2020.2094 t.j. z dn. 2020.11.26)

tj. czyn z art. 107 § 1 k.k.s.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

R. R. ma obecnie 65 lat, posiada wykształcenie podstawowe. Od 8 roku życia do osiągnięcia pełnoletności wychowywał się w placówkach opiekuńczych. Nie posiada zawodu, utrzymuje się z prac dorywczych, z których osiąga minimalny dochód. Nie posiada prawa jazdy. Jest kawalerem, przed osadzeniem pozostawał w związku partnerskim i mieszkał w mieszkaniu konkubiny w miejscowości S. G.. Nie posiada dzieci, nie posiada majątku. Oskarżony leczy się na gruźlicę, ma stwierdzoną odmę płuc i rozedmę płuc, na które to schorzenia stale się leczy i przyjmuje przepisane przez lekarza leki. Ma stwierdzoną niepełnosprawność.

Oskarżony był wielokrotnie karany, w szczególności za przestępstwa przeciwko mieniu oraz z art. 107 § 1 k.k.s., również na kary pozbawienia wolności, które odbywał w zakładach karnych.

W dniu 4 lutego 2019 r. funkcjonariusze celno - skarbowi wykonywali na terenie miasta G. czynności w zakresie kontroli przestrzegania przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych. W pawilonie bez nazwy oznaczonego neonem (...) przy ul. (...) w niedalekiej odległości liceum ogólnokształcącego ujawnili dwa włączone i gotowe do używania automaty o nazwie (...). W toku czynności z art. 308 k.p.k. funkcjonariusze celno – skarbowi dokonali kontroli tych urządzeń i przeprowadzili w dniu 5 lutego 2019 r. eksperyment mający na celu ustalenie przebiegu gry na automatach. Stwierdzili, iż gry prowadzone na ujawnionych automatach podlegają przepisom regulującym urządzanie i przeprowadzanie gier hazardowych, a urządzenia służą do prowadzenia gier o wygrane pieniężne i rzeczowe, a udostępniane na nich gry zawierają element losowości i urządzane są w celach komercyjnych. W automatach ujawniono banknoty w łącznej ilości 395 zł.

W dniu 25 lipca 2017 r. nieustalona osoba dokonała założenia na dane oskarżonego działalności gospodarczej związanej z grami losowymi i zakładami wzajemnymi pod nazwą Usługi (...). Jako miejsce wykonywania działalności wskazano woj. (...) pow. (...), g. S.. W dniu 1 kwietnia 2019 r. działalność ta została zawieszona.

W dniu 21 września 2018 r. w G. doszło do zawarcia pomiędzy nieustaloną osobą - kupującym, a J. D. – sprzedającą umowy kupna sprzedaży lokalu pawilonu/kiosku handlowego przy ul. (...) w G.. W umowie jako dane kupującego wpisano dane oskarżonego. Umowa nie została podpisana przez R. R.. Obecny przy zawieraniu umowy był mąż sprzedającej L. D. (1).

W toku postepowania przygotowawczego ustalono, iż w dniu 11 października 2018 r. pomiędzy (...) S.A. w G., a podmiotem gospodarczym pod nazwą Usługi (...) została zawarta umowa na zakup i odbiór energii elektrycznej do pawilonu znajdującego się przy u. (...) w G. na okres od 18 października 2018 r. do 21 marca 2019 r. Oskarżony własnoręcznie podpisał tą umowę.

Oskarżony nie jest chory psychicznie ani upośledzony umysłowo. Biegli psychiatrzy i biegły psycholog stwierdzili u niego zaburzenia osobowości, nie stwierdzili natomiast zniesienia lub ograniczenia w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenia zarzuconego mu czynu lub pokierowania swoim zachowaniem. Biegli stwierdzili, iż z uwagi na deficyty funkcji poznawczych oskarżony nie jest zdolny do prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny i wymaga pomocy prawnej.

opinia sądowo – psychiatryczna k. 497-501

dane osobopoznawcze oskarżonego k. 480

zeznania M. W. k. 356

karta karna k. 487-489

protokół z przebiegu przeprowadzonego w drodze eksperymentu procesowego doświadczenia odtworzenia przebiegu gry na automacie k. 3-4, 5

protokół okładzin miejsca i rzeczy k. 6-18

protokół przeszukania k. 19-21

opinia biegłego sądowego dr inż. A. C. z zakresu mechaniki technicznej, ogólnej budowo i eksploatacji maszyn i techniki komputerowej k.51-58

protokół zdawczo – odbiorczy k. 48-49

wydruki z (...) k. 206 i 250

umowa kupna sprzedaży z dnia 21 września 2018 r. k. 249-249v

zeznania J. D. k.279-280

opinia z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów biegłej mgr S. J. k. 610-638

zeznania L. D. (2) k. 654-654v

umowa kompleksowa dla przedsiębiorców k.202-205

opinia sądowo – psychiatryczna k. 497-501

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1. 

R. R.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, znacznie poszerzony w toku postepowania sadowego nie dał, w ocenie Sądu, podstaw do przypisania oskarżonemu sprawstwa w zakresie zarzuconego mu czynu.

Sąd dał wiary wyjaśnieniem oskarżonego, w których podawał, iż nie urządzał on wbrew przepisom ustawy gier hazardowych w lokalu przy ul. (...) w G., a tym bardziej nie osiągał z tego tytułu żadnych korzyści majątkowych. Żaden z przeprowadzony w sprawie dowód, zarówno dopuszczony przez Sąd z urzędu jak i zawnioskowany przez stronę oskarżycielską nie podważył, w ocenie Sądu, wyjaśnień oskarżonego w tym zakresie.

Nie ulega wątpliwości, iż dowodem w znacznej mierze rozstrzygającym w niniejszej sprawie, a tym samym przekonującym Sąd o tym, iż oskarżony nie może ponosić winy za zarzucony mu czyn, była okoliczność, iż oskarżony nie zawarł umowy z J. D., a tym samym nie był właścicielem lokalu, w którym ujawniono zabezpieczone w sprawie automaty do gier. Dowodem potwierdzającym powyższą okoliczność jest bowiem opinia biegłej z zakresu kryminalistycznego badania pisma i dokumentów mgr S. J.. Wydając opinię biegła dysponowała dokumentami w postaci zwrotnego pokwitowania odbioru pisma z Warmińsko – Mazurskiego Urzędu Celno – Skarbowego w O., formularz zgłoszenia utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego. Biegła przeprowadziła badania pisma ręcznego i podpisów metodą graficzno – porównawczą, która polega analizie zespołu cech syntetycznych, topograficznych, motorycznych, mierzalnych, konstrukcyjnych i językowo – treściowych. Badania biegłej wykazały, iż zakwestionowany podpis (...) figurujący w pozycji „Kupujący” na drugiej Umowy kupna- sprzedaży zawartej w dniu 21.09.2018 r. pomiędzy- J. D. zwaną dalej Sprzedającą a Kupującym- Usługi (...) dot. sprzedaży Pawilonu/kiosku handlowego przy działce w G. przy ul. (...) (k. 54) - nie został nakreślony przez R. R. (k.637).

Opinia biegłej potwierdziła zatem twierdzenia oskarżonego w zakresie tego, iż nie zawierał on z J. D. umowy kupna- sprzedaży lokalu położonego przy ul. (...) !a w G. i nie jest właścicielem przedmiotowego lokalu.

W ocenie Sądu o sprawstwie oskarżonego w zakresie zarzuconego mu czynu nie może świadczyć pozostała cześć opinii biegłej, z której to wynika, iż zakwestionowane dwa podpisy złożone na imię i nazwisko (...) figurujące w pozycji „ODBIORCA" na stronie 2/3 i poniżej tekstu pośrodku kartki na stronie 3/3 Umowy Kompleksowej numer (...) z dnia 11.10.2018 r. zawartej pomiędzy Sprzedawcą- (...) S.A. a Odbiorcą- Usługi (...) (k. 591) -jeden podpis złożony na imię i nazwisko ,R. R." figurujący w pozycji „ODBIORCA" na stronie 1/1 Wniosku o zawarcie Umowy Kompleksowej z dnia 11.10.2018 r. z danymi osoby składającej wniosek: Usługi (...) (k. 591 w III tomie akt sprawy) -jeden podpis złożony na imię i nazwisko (...) figurujący w prawym dolnym rogu na formularzu (...) S.A. stanowiącym załącznik do Umowy Kompleksowej numer (...) z dnia 11.10.2018 r. (k. 591) -trzy podpisy złożone na imię i nazwisko (...) figurujące w pozycjach „ODBIORCA" na stronie 1/2 i na stronie 2/2 oraz poniżej tekstu pośrodku strony 3/2 Porozumienia dla Przedsiębiorstw numer (...) z dnia 11.10.2018 r. zawartej pomiędzy Sprzedawcą: (...) S.A. a Odbiorcą: Usługi (...) (k. 592) - jeden podpis złożony na imię i nazwisko (...) figurujący w pozycji „ODBIORCA" na Załączniku nr 1 do Porozumienia dla Przedsiębiorstw z dnia 11.10.2018 r. - wykaz punktów poboru energii elektrycznej dot. punktu na (...) w G. (k. 592) - nakreślił R. R. (k.638). Powyższy dowód jest jedynym dowodowemu pośrednio łączącym oskarżonego z niniejszą sprawą. Jednakże Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, w których podawał on, że jedynie użyczył swoich danych osobowych i podpisu nieznanej mu osobie pod urzędem gminy w S., co doprowadziło prawdopodobnie do założenia firmy Usługi (...) i wytworzenia pieczątki z nazwą firmy oraz do zawarcia umowy na zakup energii do przedmiotowego lokalu. Jednakże samo podpisanie wskazanej powyżej umowy nie powoduje, w ocenie Sądu, stwierdzenia, iż oskarżony był osoba odpowiedzialną za urządzanie gier hazardowych w przedmiotowym lokalu, a tym samym okoliczność ta nie jest w stanie przesądzić o winie oskarżonego w zakresie zarzuconego mu przestępstwa.

Dla rozważenia kwestii sprawstwa oskarżonego w zakresie zarzuconego mu czynu polegającego na urządzaniu gry o wygrane pieniężne wbrew przepisom art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, a tym samym jego możliwości, zdolności do popełnienia tego rodzaju czynu istotną okolicznością była analiza osoby oskarżonego, jego możliwości intelektualnych, poziomu wykształcenia jak i jego osobowości. W tej kwestii istotnym dowodem była dopuszczona na etapie postepowania sądowego opinia sądowo – psychiatryczna. Z opinii biegłych lekarzy psychiatrów i biegłego psychologa wynika, iż oskarżony urodził się w rodzinie dysfunkcyjnej, co spowodowało, iż od 8 roku życia przebywał w palcówkach opiekuńczych. Jego aktualny poziom funkcjonowania intelektualnego mieści się w granych normy intelektualnej. Zasób słownictwa ma adekwatny do wyksztalcenia, które zdobył. Wykazuje się jedynie elementarną wiedzą o otaczających go rzeczywistości społecznej. Pojmuje jedynie znaczenie prostych sytuacji i interakcji społecznych, a także jedynie podstawowe normy i zasady życia społecznego. Cechuje go wolne tempo uczenia się nowych doświadczeń. Posiada wtórne obniżenie funkcjonowania poznawczego, a w ocenie biegłych analiza jakościowa i ilościowa wyników testowych wskazuje na obecność wskaźników organiczności w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. U oskarżonego stwierdzono wyraźne wzmożenie dekoncentracji uwagi, wzmożenie męczliwości oraz obniżenie pamięci bezpośredniej (wzrokowej i słuchowo-słownej). Obniżoną trwałość śladu pamięciowego oraz zaburzenia spostrzegawczości wzrokowej i koncentracji koordynacji wzrokowo- ruchowej, co powoduje, w ocenie biegłych, iż nie jest on zdolny do prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny (k.500-501).

Sylwetka osoby oskarżonego jaka ujawnia się w świetle wniosków opinii sądowo- psychiatrycznej w zdanej mierze, w ocenie Sądu, nie przystaje do osoby, która zdolna byłaby do prowadzenia na własny rachunek działalności gospodarczej zajmującej się urządzeniami związanymi z grami losowymi i zakładami wzajemny, ponadto do podróżowania w obrębie całego kraju, wynajmowania lokali i wstawienia do nich automatów do gier i osiągania z tego tytułu korzyści majątkowych. Oskarżony jest osobą niewykształconą, schorowaną, niepełnosprawną, niedysponującą własnym środkiem transportu, a z opinii biegłych wynika, że osobą raczej niezdolną do takiego rodzaju przedsiębiorczości, jaka zdaje się być wymagana od sprawcy przestępstw z art. 107 § 1 k.k.s. Zresztą analiza jego karty karnej wskazuje, iż poza przestępstwami z art. 107 § 1 k.k.s. (co samo w sobie w żadnej mierze nie może przesądzić o jego odpowiedzialności w niniejszej sprawie), był on raczej sprawcą pospolitych przestępstw przeciwko mieniu popełnianych prawdopodobnie z uwagi na brak dostatecznych środków na utrzymanie (k.487-488). Z karty karnej oskarżonego wynika, iż dopiero od 2019 r. czyli w okresie, kiedy utracił dowód osobisty (k.606) stał się (wedle wydawanych prawomocnych wyroków) sprawcą przestępstw kwalifikowanych z kodeksu karnoskarbowego (k.488).

Dla ustalenia kwestii sprawstwa oskarżonego w zakresie zarzuconego mu czynu istotne były także zeznania J. D. oraz jej męża L. D. (1). Wskazani świadkowie nie rozpoznali na zdjęciu przedstawiającym oskarżonego (k.275) osoby, która podpisywała z nimi umowę kupna- sprzedaży przedmiotowego lokalu. Ponadto świadek L. D. (1) podał opis osoby zawierającej z jego żoną umowę, który to opis w żadnej mierze nie odpowiada osobie oskarżonego. Świadek wskazywał nadto, iż osoba, z którą jego żona podpisała umowę była w wieku „trochę przed trzydziestką”, co także nie odpowiada wiekowi oskarżonego. Gdy okazano świadkowi tablice poglądową Nr 1 znajdującą się na k. 275 akt sprawy jednoznacznie podał on, iż mężczyźni na zdjęciach wyglądają na starszych niż ten co przyjechał i podpisywał z jego żoną umowę. Ponadto opisywał on tą osobę jako przedsiębiorczego mężczyznę, przedstawiającego im przedmiot działalności, jaką będzie się zajmował w nabywanym od nich lokalu (k. 654v). Opis przedstawiony przez świadka w żadnej mierze nie odpowiada osobie oskarżonego, jaką Sąd mógł obserwować na Sali sądowej, nawet w formie wideokonferencji, jak i temu wynikającemu z opinii sądowo – psychiatrycznej.

Zeznania wskazanych świadków potwierdzone zostały opinią biegłego z zakresu badania pisma, która zakwestionowała to, iż podpis naniesiony na umowie kupna – sprzedaży przedmiotowego lokalu został naniesiony przez R. R..

Również zeznania świadka M. W. potwierdzają wyjaśnienia oskarżonego, w których podał on, iż nigdy nie był w G.. Wskazana świadek podała bowiem, iż oskarżony mieszkając z jej mamą K. S. nie jeździł samochodem, gdyż w ogóle nie posiadał prawa jazdy (k.356). Powyższe powoduje, iż bardzo mało prawdopodobne jest to, iż oskarżony nie posiadając własnego środka transportu, nie mając uprawnień do prowadzenia pojazdów, będąc osobą schorowaną, z orzeczeniem o niepełnosprawności faktycznie zajmował się urządzaniem czy chociażby serwisem (zgodnie z przedmiotem rzekomo prowadzonej działalności gospodarczej) automatów ten sposób, iż podróżował do miejscowości oddalonej od swojego miejsca zamieszkania o ponad 500 km.

Wyjaśnień oskarżonego nie podważyła okoliczność, iż automaty ujawnione w dniu 4 lutego 2019 r. w G. w lokalu znajdującym się na ul. (...) są automatami do gier hazardowych, o czym świadczy treść opinii biegłego z zakresu mechaniki technicznej, ogólnej budowy i eksploatacji maszyn, teorii maszyn i mechanizmów dr inż. A. C.. Z opinii wskazanego biegłego wynika, że urządzenia (...) i (...) oferują możliwość gier, o których mowa w ustawie o grach hazardowych i powinny podlegać ustawie o grach hazardowych (k.58). Zdaniem sądu w świetle opinii nie ulega zatem wątpliwości, że automaty ujawnione w lokalu przy ul. (...) w G. były automatami do gry w rozumieniu ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych. Jednakże okoliczność ta nie powoduje automatycznego uznania, iż oskarżony był osobą zajmującą się urządzaniem gier o wygrane pieniężne w pawilonie wolnostojący usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie Liceum Ogólnokształcącego przy ulicy (...), (...) na automacie do gier o nazwie (...) oraz na automacie do gier o nazwie (...) tj. w miejscu do tego nieprzeznaczonym oraz bez wymaganej koncesji na prowadzenie kasyna gier, z naruszeniem zasady monopolu państwa, wbrew przepisom art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 23a ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. 2020.2094 t.j. z dn. 2020.11.26). Okoliczność, iż nieustalona osoba faktycznie organizowała i urządzała gry w przedmiotowym lokalu jest, w ocenie Sądu, w świetle przedstawionych przez urząd celno -skarbowych dokumentów oraz w świetle powyższej opinii biegłego kwestią bezsporną. Natomiast w niniejszej sprawie sporną i wysoce wątpliwą kwestią było natomiast to, iż tą osoba był oskarżony.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania świadków J. D. i L. D. (1)

zeznania M. W. i K. S.

dokumenty w postaci protokołów z przebiegu przeprowadzonego w drodze eksperymentu procesowego doświadczenia odtworzenia przebiegu gry na automacie, oględzin miejsca i rzeczy, przeszukania, zdawczo – odbiorczy

opinia biegłego sądowego dr inż. A. C. z zakresu mechaniki technicznej, ogólnej budowo i eksploatacji maszyn i techniki komputerów

opinia z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów biegłej mgr S. J.

opinia sądowo – psychiatryczna

dane o karalności

Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków z uwagi na to, iż brak podstaw do kwestionowania prawdziwości ich twierdzeń. Są to osoby nieznające oskarżonego, w żadnej mierze z nim nie powiązane, brak zatem powodów, dla których mieliby oni zeznać na korzyść bądź niekorzyść oskarżonego. Strony nie kwestionowały ich zeznań.

Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków z uwagi na to, iż brak podstaw do kwestionowania prawdziwości ich twierdzeń. Są to osoby związane w przeszłości z oskarżonym, ale ich zeznania nie były na tyle istotne aby same w sobie przesadzały o jego winie, nie świadczyły także o jego niewinności w zakresie zarzuconego mu czynu. Zeznania tych świadków przybliżyły natomiast Sądowi osobę oskarżonego.

Brak było również zastrzeżeń, co do wiarygodności wskazanych dowodów, które to zostały sporządzone przez właściwe osoby i zgodnie z prawem, a żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności.

Sąd podzielił wnioski tej opinii, gdyż została ona przeprowadzona na podstawie rzetelnej, wnikliwej i szczegółowej analizy konfiguracji badanych urządzeń. Wnioski opinii były kategoryczne. Przytoczona opinia pozwoliła na dokonanie ważnych ustaleń w sprawie co do losowego charakteru gier prowadzonych na zabezpieczonych automatach. Przytoczona opinia biegłego znajdowała z kolei wsparcie w treści protokołu kontroli. Sąd dał wiarę temu dokumentowi, gdyż z urzędu, a także na wniosek stron nie zakwestionowano jej autentyczności oraz prawdziwości.

Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania opinii z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów. Opinia jest jasna, czytelna, biegła odniosła się do wszystkich postawionych jej zagadnień, a swe stanowisko przekonująco i logicznie uzasadniła, wskazując przy tym metodykę badań, jaką się posłużyła, szczegółowo sposób przeprowadzenia badań i ich wyniki. Opinia jest logiczna i spójna, a stanowisko biegłej jest wnikliwie i przekonująco uzasadnione.

Na wiarę zasługiwała także opinia specjalistyczna sporządzona na potrzeby przedmiotowej sprawy przez biegłych psychiatrów. Opinia ta została sporządzona przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, czyniła zadość wymaganiom co do jasności, pełności i braku sprzeczności. Po przeprowadzeniu analizy i oceny tego dowodu z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania oraz po sprawdzeniu zupełności opinii, kompletności materiałów będących jej podstawą, poprawności zastosowanych metod badawczych i przyjętych sposobów wnioskowania, sąd nie ma żadnych zastrzeżeń co do wartości dowodowej przedmiotowej opinii.

Wskazany dowód z dokumentu nie był kwestionowany przez żadną ze stron postępowania, jak również Sąd, zważywszy na sporządzenie dokumentacji przez podmioty uprawnione w sposób formalnie przewidziany nie stwierdził podstaw do kwestionowania tego dowodu.

1.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

1.3.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

1.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

1.4.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

1.5.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☒

1.6.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe przewidziane w art. 107 § 1 k.k.s. podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządzał lub prowadził grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny. Zdaniem Sądu biorąc pod uwagę stan faktyczny ustalony w sprawie należało przyjąć, że oskarżony R. R. nie wyczerpał znamion przedmiotowych zarzucanego mu czynu z art. 107 § 1 k.k.s., gdyż wbrew przepisom ustawy nie prowadził gier na automacie wymienionym w akcie oskarżenia oraz tych gier nie urządzał. Bezspornie oskarżony własnoręcznie podpisał w dniu 11 października 2018 r. umowę kompleksową na zakup i odbiór energii elektrycznej do lokalu położonego przy ul. (...) w G.. Zdaniem Sądu zawarcie przez przedsiębiorcę takiej umowy, nie stanowi prowadzenia, czy urządzania gier na automatach w rozumieniu art. 107 k.k.s. W toku postępowania nie wykazano, aby oskarżony podejmował jakiekolwiek czynności związane z automatami, np. serwisował go, przekazywał pieniądze z automatów ich właścicielowi.

Zakres pojęcia „urządza” wskazany w art., 107 § 1 k.k.s. jest szerszy od „prowadzi”. Osoba, która grę lub zakład „urządza”, najczęściej układa system gry, określa wysokość wygranych, wynajmuje i przystosowuje lokal, zatrudnia i szkoli pracowników, organizuje grę, rozlicza przedsięwzięcie itp. Natomiast osoba, która grę lub zakład wzajemny „prowadzi”, ogranicza się najczęściej do wykonywania bezpośrednich czynności przy tych grach.

Zachowanie sprawcy przestępstwa skarbowego, o którym mowa w art. 107 § 3, może polegać na:

- urządzaniu lub prowadzeniu gry losowej, gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych albo zakładu wzajemnego wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej z organizowania zbiorowego uczestnictwa w tej grze lub zakładzie (art. 107 § 3 w zw. z art. 107 § 1) lub

- uczestniczeniu na terytorium Polski w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej z organizowania zbiorowego uczestnictwa w tej grze lub zakładzie (art. 107 § 3 w zw. z art. 107 § 2).

Pojęcie "urządzanie gier" w języku polskim rozumiane jest jako synonim takich pojęć, jak: "utworzyć, uporządkować zagospodarować", "zorganizować, przedsięwziąć, zrobić" (Słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994). Według zaś Słownika języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka (PWN, Warszawa 1981 r.) urządzić to m.in. zorganizować jakąś imprezę, jakieś przedsięwzięcie, itp. W tym kontekście "urządzanie gier" obejmuje niewątpliwie podejmowanie aktywnych działań, czynności dotyczących zorganizowania i prowadzenia przedsięwzięcia w zakresie gier hazardowych (eksploatacji automatów), w znaczeniu art. 2 ust. 3 i ust. 5 u.g.h. Natomiast "urządzający gry" w rozumieniu art. 89 ust. 1 u.g.h. to podmiot realizujący (wykonujący) te działania, czynności. Urządzanie gier na automatach obejmuje zatem w szczególności zachowania aktywne polegające na zorganizowaniu i pozyskaniu odpowiedniego miejsca do zamontowania urządzenia, przystosowania go do danego rodzaju działalności, umożliwienie dostępu do takiego automatu nieograniczonej liczbie graczy, utrzymywanie automatu w stanie stałej aktywności, umożliwiającej jego sprawne funkcjonowanie, wypłacanie wygranych, związane z obsługą urządzenia czy zatrudnieniem odpowiednio przeszkolonego personelu. Urządzanie gier na automatach to nie tylko udostępnianie swojego urządzenia, ale także umożliwianie grającym korzystanie z niego, nawet jeżeli stanowi ono cudzą własność. Warunkiem przypisania odpowiedzialności na podstawie wskazanych przepisów jest wykazanie, że dany podmiot aktywnie uczestniczył w procesie urządzania nielegalnych gier hazardowych, a więc podejmował określone czynności nie tylko związane z procesem udostępniania automatów, lecz także z ich obsługą oraz stwarzaniem technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych warunków umożliwiających sprawne i niezakłócone funkcjonowanie samego urządzania oraz jego używanie do celów związanych z komercyjnym procesem organizowania gier hazardowych. Nie wyklucza to oczywiście możliwości współdziałania wielu podmiotów w nielegalnym procederze urządzania gier, którzy na podstawie zawartej umowy dokonują podziału zadań i funkcji związanych z procesem organizacji gier. Wyrok WSA w Poznaniu z 3.08.2022 r., III SA/Po 142/22, LEX nr 3403742.

Ponadto przestępstwem będzie nie samo urządzenie lub prowadzenie niezgodnej z prawem gry losowej, gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub zakładu wzajemnego bądź uczestniczenie w zagranicznej grze lub zakładzie, ale dopiero czynienie tego z zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej z organizowania zbiorowego uczestnictwa w takiej grze lub zakładzie. Zbiorowy udział we wszelkiego rodzaju grach i zakładach przysparza bowiem zwielokrotnionych korzyści ich organizatorom, które z reguły nie podlegają żadnemu opodatkowaniu. Podkreślić bowiem należy, że przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. może być popełnione wyłączenie umyślnie w obu postaciach zamiaru – bezpośrednim i ewentualnym (zob.m.in. G. Bogdan i in. Kodeks karny skarbowy z komentarzem, Bold s.c. Gdańsk 2000 str. 347, G. Łabuda Komentarz do art. 107 kks, teza 25 WKP 2012).

Ponadto, mając na uwadze przedmiot działalności gospodarczej, jaką miał wedle oskarżyciela trudnić się oskarżony, wskazać także należy, iż w zakresie odpowiedzialności serwisanta za urządzanie gier hazardowych Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 24.06.2016 r., sygn. akt II SA/Ke 316/16 – Legalis 1476206. stwierdził, że za urządzającego gry w rozumieniu art. 89 ustawy o grach hazardowych należy uznać taki podmiot, który prowadzi działalność na automatach na swój rachunek i swoje ryzyko, który czerpie bezpośrednie korzyści z takiej działalności, organizuje całą działalność hazardową, w tym również poprzez zlecanie wykonywania poszczególnych czynności innym osobom, które wówczas działają nie na swoją rzecz ale na rzecz podmiotu urządzającego gry. Z tego powodu nie można, zdaniem tego Sądu, przemawiać za uznaniem za urządzającego gry faktu zajmowania się serwisem urządzeń do gier rozrywkowych. Pomijając bowiem to, że nie zostało ustalone aby oskarżony faktycznie wykonywał jakieś obowiązki w tym zakresie, to nawet jeśliby je wykonywał, to nie na swoją rzecz ale na zlecenie osoby czy też podmiotu zlecającego mu usługę serwisowania tych urządzeń. Takie stanowisko zawarł również WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 28.07.2016r, gdzie stwierdził, że serwisant zobowiązał się do prowadzenia stałego serwisu przedmiotowego urządzenia, za co otrzymywał wynagrodzenie ryczałtowe miesięczne. Serwisowanie odbywało się na zlecenie spółki, która nie była właścicielem urządzenia. Wynagrodzenie serwisanta nie było ustalane od dochodu uzyskiwanego z urządzania gier, co świadczyło o tym, że serwisant nie partycypował w dochodach uzyskiwanych z automatów Zdaniem tegoż Sądu nie można stwierdzić, by serwisant wypełniał znamię urządzania gry hazardowowej na automatach o skoro jedynie świadczyli usługi w zakresie serwisowania tego typu urządzeń w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a zysk czerpali z wykonanej usługi a nie z dochodu z serwisowanego urządzenia– sygn. akt II SA/Ol 1417/15 – Legalis 1557742.

Sąd rozważał także zakwalifikowanie zarzuconego oskarżonemu czynu z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. Doszedł jednakże do przekonania, iż oskarżony R. R. swym zachowaniem polegającym na zawarciu umowy kompleksowej na dostarczanie energii do lokalu znajdującego się przy ul. (...) w G. nie udzielił również pomocnictwa do czynu zabronionego z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s. a zatem także i ta kwalifikacja czynu nie mogła być w niniejszej oskarżonemu przypisana.

Wskazać bowiem należy, iż zgodnie zaś z art. 18 § 3 k.k. odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie. Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 lutego 2017 r., II AKa 199/16, który wskazał, iż odpowiedzialność karna pomocnika oparta jest na obiektywnym ułatwieniu popełnienia czynu zabronionego. Aby można było mówić o pomocnictwie, musi ono realizować wszystkie jego elementy. Zamiar musi być udowodniony i opierać się na konkretnych dowodach, nie może być domniemany. Precyzyjne ustalenie zamiaru jest o tyle istotne, albowiem pomocnictwo musi dotyczyć działań podjętych po wyrażaniu przez inną osobę zamiaru popełnienia określonego czynu, działania muszą być podjęte w tym konkretnym celu, a nie jako przy okazji. Pomocnik musi mieć zatem świadomość, do jakiego konkretnego czynu zabronionego może udzielić pomocy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2018 r. w sprawie dnia II KK 354/17).

W piśmiennictwie (P. Kardas [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016, art. 18) przyjmuje się ponadto, iż strona podmiotowa pomocnictwa charakteryzuje się zamiarem, aby inna osoba popełniła czyn zabroniony. Pojęcie zamiaru użyte w art. 18 § 3 k.k. należy interpretować zgodnie ze znaczeniem nadanym mu przez art. 9 § 1 k.k., a więc jako zamiar bezpośredni lub wynikowy (por. A. Marek, Komentarz..., s. 55; Ł. Pohl, Istota..., s. 79). Udzielający pomocy musi chcieć, aby inna osoba dokonała przestępstwa, albo przewidując możliwość dokonania przez inną osobę takiego czynu na to się godzić" (wyrok SN z dnia 7 marca 2003 r., WA 8/03; postanowienie SN z dnia 20 października 2005 r., II KK 184/05). Trafnie wskazuje się w orzecznictwie, że "pomocnictwo z art. 18 § 3 k.k. może zostać popełnione w zamiarze bezpośrednim bądź ewentualnym, za czym przemawia zwrot "kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, jednakże zamiar ten nie może być dorozumiany, ale musi być pewny, udowodniony, by takiemu sprawcy móc przypisać pomoc innej osobie w dokonaniu czynu zabronionego" (wyrok SA w Poznaniu z dnia 16 grudnia 2014 r., II AKa 230/14, LEX nr 1602967). Zamiar odniesiony jest do wszystkich znamion strony przedmiotowej pomocnictwa. Udzielający pomocy musi obejmować świadomością to, że podejmując określone czynności lub nie wykonując ciążącego na nim obowiązku niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego, ułatwia w ten sposób innej osobie popełnienie czynu zabronionego. Powinien on też obejmować świadomością, że czyni to w odniesieniu do konkretnego, scharakteryzowanego w odpowiednim przepisie części szczególnej lub przepisie pozakodeksowym czynu zabronionego oraz w odniesieniu do indywidualnie oznaczonej osoby bezpośredniego wykonawcy (por. wyrok SN z dnia 10 maja 1982 r., Rw 317/82; postanowienie SN z dnia 20 października 2005 r., II KK 184/05). Udzielający pomocy musi zatem zarówno obejmować świadomością prawną charakterystykę czynu zabronionego, którego popełnienie ma zamiar ułatwić, jak i mieć świadomość znaczenia swojego zachowania (działania lub zaniechania), w tym w szczególności tego, że stanowi ono ułatwienie popełnienia czynu zabronionego przez inną osobę (por. P. Kardas, Teoretyczne..., s. 632-633; wyrok SN z dnia 28 października 1976 r., III KR 257/76, OSNPG 1977, nr 11, poz. 95). Taki sposób wykładni znamion strony podmiotowej pomocnictwa jest powszechnie aprobowany w orzecznictwie, w którym podkreśla się, że "udzielający pomocy musi obejmować świadomością to, że podejmując określone czynności czyni to w odniesieniu do konkretnego, scharakteryzowanego w odpowiednim przepisie części szczególnej lub przepisie pozakodeksowym czynu zabronionego. Musi więc obejmować swoją świadomością zarówno prawną charakterystykę czynu zabronionego, którego popełnienie ma zamiar ułatwić, oraz mieć świadomość znaczenia swojego zachowania (działania lub zaniechania), w tym w szczególności tego, że stanowi ono ułatwienie popełnienia tego czynu zabronionego przez inną osobę" (wyrok SA w Warszawie z dnia 24 czerwca 2015 r., II AKa 39/15). Zasadnie podkreśla się także, że w przypadku pomocnictwa, z uwagi na charakterystykę zachowania ułatwiającego oraz jego związek z wyobrażonym czynem bezpośredniego wykonawcy, którego popełnienie zachowanie pomocnika ma ułatwić, pomocnik z perspektywy strony podmiotowej traktuje swoje zachowanie, polegające na ułatwieniu popełnienia czynu zabronionego przez inną osobę, jak własne, zaś czyn bezpośredniego wykonawcy jako zachowanie cudze, którego realizację pomocnik jedynie ułatwia. Trafnie przeto podkreśla się w orzecznictwie, że z punktu widzenia strony podmiotowej "istota pomocnictwa polega na obiektywnym ułatwieniu popełnienia czynu zabronionego, przy czym od strony podmiotowej pomocnictwo charakteryzuje się zamiarem, aby inna osoba popełniła czyn zabroniony, a zamiar odniesiony jest do wszystkich znamion strony przedmiotowej" (wyrok SA w Katowicach z dnia 25 lutego 2015 r., II AKa 457/14). W konsekwencji zasadnie przyjmuje się, że "pomocnika od współsprawcy odróżnia to, że pierwszy z nich umyślnie ułatwia popełnienie czynu zabronionego przez bezpośredniego wykonawcę, uważając ów czyn za cudze przedsięwzięcie, a w czynie tym nie uczestniczy" (wyrok SA w Krakowie z dnia 3 lutego 2015 r., II AKa 190/14). Trafnie wskazuje Sąd Apelacyjny w Katowicach, że "pomocnictwo w rozumieniu art. 18 § 3 k.k. wchodzi w grę wyłącznie wtedy, gdy za udowodnione można uznać, że zachowanie danej osoby podejmowane było z nastawieniem, a więc z zamiarem, aby inna osoba dokonała konkretnego przestępstwa i w związku z tym ułatwiła jej to. Nie jest zaś pomocnictwem zachowanie osoby, która z uwagi na splot okoliczności będących poza sferą jej przewidywań, w sposób niezamierzony sprzyjała sprawcy, bądź sprzyjała mu w innym celu, a przez to umożliwiła znalezienie się w konkretnym miejscu i czasie, co ten wykorzystał do popełnienia takiego czynu zabronionego, którego ona nie akceptowała i nie chciała ułatwić" (wyrok SA w Katowicach z dnia 21 stycznia 2004 r., II AKa 520/03, Prok. i Pr.-wkł. 2005, nr 5, poz. 12). Nie ma wątpliwości, że z uwagi na konstrukcję strony podmiotowej "pomocnik musi obejmować swoim zamiarem ułatwienie innej osobie popełnienia konkretnego przestępstwa i to ten zamiar, a nie faktycznie popełnione przez sprawcę przestępstwo wyznacza granice jego odpowiedzialności karnej" (wyrok SA w Katowicach z dnia 9 stycznia 2014 r., II AKa 467/13, LEX nr 1415932). Ograny ścigania w podobnych sprawach przekonanie o popełnieniu przez pomocnika zarzuconego mu czynu upatrują w tym, iż oskarżony, jako osoba dojrzała i posiadająca znaczne ze względu na wiek doświadczenie życiowe, godził się na to, że podając głównemu sprawcy swoje dane osobowe podpisując przedstawione przez niego dokumenty może zostać wykorzystana do popełnienia czynu zabronionego - nie jest bowiem powszechną praktyką zakładanie firmy na swoje dane na prośbę innej osoby i wręczanie tej osobie wszystkich dokumentów z tym związanych. Faktycznie można byłoby tak przyjąć w świetle doświadczenia życiowego. Jednakże mankamentem tak przedstawionego wywodu jest brak jakiegokolwiek uzasadnienia do popełnienia jakiego czynu zabronionego wykorzystana mogą zostać dane osobowe oskarżonego. A więc dlaczego należałoby uznać, iż oskarżony miał świadomość tego, że udzielona przez niego pomoc, posłuży osobie określanej jako "słup" akurat do popełnienia przestępstwa polegającego na urządzaniu wbrew przepisom ustawy gier hazardowych.

Nie przedstawiono Sądowi żadnych dowodów, które wskazywałyby na to, że oskarżony znał wcześniej osobę, która poprosiła go o założenie na swoje dane firmy czy też przekazania mu swoich danych osobowych oraz na jego świadomość sytuacji, w której bierze udział. Z pewnością oskarżony był osobą, którą sprawca przestępstwa posłużył się do dokonania tego przestępstwa. Poza sporem jest też, że bez jego udziału dokonanie tego przestępstwa byłoby niemożliwe. Jak i to, że oskarżony musiał mieć świadomość, że bierze udział w procederze, który z pewnością nie jest legalny, a najprawdopodobniej służy do popełnienia czynu zabronionego. Pomimo powyższego nie daje to odpowiedzi, na pytanie, pomocnikiem do jakiego czynu zabronionego miał być oskarżony. Wyjaśnienia oskarżonego w tym względzie są logiczne, a z żadnych dowodów zgromadzonych w sprawie nie wynika, że sprawca poinformował oskarżonego o faktycznych swoich planach, a więc o tym, że przekazując swoje dane osobowe bierze on udział w popełnieniu polegającego na urządzaniu wbrew przepisom ustawy gier hazardowych.

Poczynione przez Sąd ustalenia co do całokształtu towarzyszących działaniu oskarżonego okoliczności nie mogą prowadzić do wniosku, że oskarżony na ich podstawie mógł i powinien był przypuszczać, że udostępniając swoje dane osobowe czy podpisując przedstawione mu dokumenty, w postaci umowy kompleksowej na dostarczanie energii innej osobie, ułatwi jej popełnienie czynu zabronionego z art. 107 § 1 k.k.s. Nie ma ponadto żadnych dowodów, jakie świadczyłyby o tym, że chociażby przewidywał możliwość dokonania tego czynu przez tą osobę. Ocena ta jest niezależna od wyroków skazujących, które zapadały wobec oskarżonego w związku z udostępnieniem swoich danych osobowych i założenia na jego dane firmy pod nazwą (...).

Mając zatem na uwadze całokształt wskazanych wyżej okoliczności w ocenie Sądu brak było na tyle stanowczych i jednoznacznych podstaw, aby pozwalały one na przypisanie oskarżonemu zarzuconego mu aktem oskarżenia czynu z art. 107 § 1 k.k.s., rozstrzyganie zaś ewentualnych wątpliwości na jego niekorzyść stanowiłoby oczywiste naruszenie art. 5 § 2 k.p.k., co mając na uwadze doprowadziło Sąd do uniewinnienia R. R. od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 107 § 1 k.k.s. (pkt I wyroku).

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

W związku z treścią opinii sadowo – psychiatrycznej i tym, iż oskarżony był reprezentowany przez profesjonalnego obrońcę Sąd na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.) iw zw. z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 20.12.2022 r., SK 78/21, OTK-A 2023, nr 20 orzekł jak w pkt II wyroku przyznając adwokatowi stosowne wynagrodzenie za reprezentowanie oskarżonego w postepowaniu sadowym (pkt II wyroku).

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt III

Konsekwencją uniewinnienia oskarżonego było orzeczenie z pkt III wyroku, iż koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

1Podpis