Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013 r. w Warszawie

sprawy z powództwa B. B., M. K., M. J., E. K., A. K., E. R.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W.

o stwierdzenie nieważności uchwały ewentualnie o uchylenie uchwały

I.  ustala, że uchwała Nr (...) Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. z dnia 11 czerwca 2012 r., w sprawie podziału Spółdzielni Mieszkaniowej (...) i utworzenia z części majątku Spółdzielni Mieszkaniowej (...) nowej Spółdzielni (...), jest nieważna;

II.  zasądza od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. solidarnie na rzecz B. B., M. K., M. J., E. K., A. K., E. R. kwotę 397 (trzysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 820/12

UZASADNIENIE

Pozwem ostatecznie sprecyzowanym w piśmie procesowym z dnia 29 grudnia 2012 r. B. B., M. K., M. J., E. K., A. K. i E. R. domagali się stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. i utworzenia nowej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) wobec jej sprzeczności z prawem, ewentualnie wnosząc o uchylenie przedmiotowej uchwały wobec jej niesłuszności oraz wydanie jej z pokrzywdzeniem interesów członków nowopowstałej spółdzielni ( pozew – k. 1 – 12 akt; pismo procesowe z dnia 29 grudnia 2012 r. – k. 175 – 185 akt). Strona powodowa wnosiła również o połącznie do łącznego rozpoznania sprawy niniejszej ze sprawą III C 664/12 – o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę Spółdzielni.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew domagała się odrzucenia pozwu w części dotyczącej żądania wydania przez Sąd orzeczenia zastępującego uchwałę organu Spółdzielni, a w sytuacji stwierdzenia, że w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki odrzucenia pozwu – oddalenia powództwa w całości ( pismo procesowe z dnia 10 września 2012 r. – k. 80 akt).

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, że podjęta w dniu 11 czerwca 2012 r. uchwała w całości uwzględnia wniosek powodów i zawiera wszelkie elementy uchwały w sprawie podziału składników majątkowych, o których mowa w art. 108 § 2 ustawy prawo spółdzielcze. Wskazując na reguły ustawowe dotyczące zwoływania Walnego Zgromadzenia w spółdzielni mieszkaniowej przewidziane w przepisie art. 8 (3) ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze zm.), nakazują w określonym trybie, przynajmniej na 21 dni, przed terminem Walnego Zgromadzenia powiadomić członków spółdzielni o czasie, miejscu i porządku obrad Walnego Zgromadzenia. Wskazała, że w niniejszej sprawie powodowie zostali w prawidłowy sposób powiadomieni o Walnym Zebraniu, jak również poinformowani o zapoznaniu się z projektami uchwał, sprawozdaniami i innymi dokumentami na 15 dni przed terminem Walnego Zgromadzenia. Wskazywała również, że termin wyznaczony w przepisie art. 108 a § 5 ustawy prawo spółdzielcze nie może być uznany za termin prawa materialnego, a termin początkowy, dla spółdzielni do wykonania obowiązku prawnego, a nie do realizacji uprawnienia (uzasadnienie odpowiedzi na pozew – k. 82 akt).

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2013 r. Sąd oddalił wniosek o połącznie spraw do łącznego rozpoznania (vide protokół rozprawy z dnia 24 czerwca 2013 r. – k. 345 akt) i odmówił odrzucenia pozwu (postanowienie – k. 346 akt).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 lutego 2012 r. członkowie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. posiadający spółdzielcze prawa do lokali lub odrębną własność lokalu w budynku przy ulicy (...) w W. podjęli uchwałę w sprawie utworzenia nowej spółdzielni mieszkaniowej pod nazwą „ Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w W.” . Uchwałę tę doręczono Zarządowi Spółdzielni w dniu 6 marca 2012 r. (uchwała wraz z prezentatą Spółdzielni – k. 14 akt). W tym samym dniu wpłynął do Spółdzielni Mieszkaniowej (...) wniosek o zwołanie Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej w celu podjęcia uchwały o podziale spółdzielni (wniosek – k. 23 akt).

W dniu 11 czerwca 2012 r. Walne Zgromadzenie Spółdzielni podjęło uchwałę nr (...) w sprawie podziału Spółdzielni Mieszkaniowej (...) i utworzenia z części majątku Spółdzielni Mieszkaniowej (...) nowej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) ( uchwała – k. 24 – 26 akt).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, które obdarzył atrybutem wiary. Nie były one bowiem kwestionowane przez żadną ze stron co do ich autentyczności i prawdziwości, a w wypadku kserokopii – co do ich zgodności z oryginałem. Sąd również nie znalazł podstaw do ich podważenia ze wskazanych wyżej względów. W tym miejscu wskazać należy, że okoliczności stanu faktycznego były pomiędzy stronami bezsporne, odmienna była natomiast ich ocena prawna. Okoliczność podjęcia uchwały po upływie 3 – miesięcznego terminu została bowiem przyznana przez Prezesa Zarządu pozwanej Spółdzielni (protokół rozprawy – k. 312 akt; adnotacje w protokole pisemnym – k. 310 akt).

Pozostałe dowody, w sytuacji uznania za zasadne żądania stwierdzenia nieważności uchwały, Sąd pominął w ustaleniach stanu faktycznego, jako nieistotne dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Dokonując prawnej oceny żądania pozwu Sąd miał na uwadze to, że strona powodowa sformułowała powództwo precyzując swoje roszczenia jako wskazując, że żądaniem głównym jest ustalenie nieważności zaskarżonej uchwały walnego zgromadzenia, zgłaszając żądanie ewentualne na wypadek nieuwzględnienia żądania sformułowanego jako podstawowe i usytuowane na pierwszym miejscu i wnosząc o uchylenie zaskarżonej uchwały nr (...) z dnia 11 czerwca 2012 r.

Takie sformułowanie żądania skutkuje tym, że o żądaniu ewentualnym, sąd może orzec tylko wtedy gdy nie przyjmuje za uzasadnione żądania pierwszego (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1960 r., 2 CR 366/59, PUG 1961, nr 12, s. 424 i n.). Sąd ma obowiązek wydania orzeczenia w zakresie żądania ewentualnego, jedynie w sytuacji oddalenia żądania pierwotnego. W cytowanym wyżej orzeczeniu wskazano, że zgłoszenie żądania ewentualnego jest szczególnym przypadkiem kumulacji roszczeń procesowych, o których sąd jednak nie orzeka jednocześnie, ale kolejno i to zależnie od tego, jak orzeknie o roszczeniu zgłoszonym w pozwie na pierwszym miejscu. Stanowisko przyjęte w judykaturze zostało podzielone również w piśmiennictwie. Zdaniem A. Tyryluk ( Instytucja żądania ewentualnego, M.Praw. 1995, nr 1 s. 7 i n.) w przypadku pozwu z żądaniem ewentualnym nie dochodzi do rozpoznania wszystkich zgłoszonych żądań na jednej rozprawie. Sąd rozpoznaje tylko jedno żądanie.

Sąd Okręgowy dokonując analizy zgłoszonych w niniejszej sprawie żądań pozwu stanął na stanowisku, że wobec zasadności roszczenia pierwotnego niezasadnym jest wydanie rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania ewentualnego o uchylenie uchwały. Nie sposób bowiem nie wskazać w tym miejscu, że żądanie pierwotne, w którym strona powodowa domagała się stwierdzenia nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia jest roszczeniem dalej idącym, aniżeli żądanie uchylenia uchwały. W związku z powyższym, mając na uwadze charakter dochodzonego żądania ewentualnego Sąd nie wydawał rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania uchylenia uchwały, a jedynie rozstrzygnął o żądaniu stwierdzenia nieważności uchwały i w tym zakresie dokonał następujących rozważań prawnych.

Tryb i sposób podjęcia uchwały w przedmiocie podziału spółdzielni reguluje przepis art. 108 a ustawy z dnia 16 września 1982 r., Prawo spółdzielcze (tekst jedn. z 2003 r., Nr 188, poz. 1848 ze zm.). Na gruncie art. 108a. § 2 zarząd spółdzielni jest obowiązany niezwłocznie przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o podziale oraz udostępnić je członkom żądającym podziału. Ustawodawca przewiduje termin trzech miesięcy na rozpatrzenie przez walne zgromadzenie zgłoszonego przez członków żądania w terminie trzech miesięcy od dnia jego doręczenia (vide § 5 art. 108 a ustawy prawo spółdzielcze).

Charakter prawny wyznaczonego w przepisie art. 108 a § 5 ustawy prawo spółdzielcze Sąd Najwyższy wskazał, że termin do rozpatrzenia przez walne zgromadzenie zgłoszonego przez członków spółdzielni żądania o podziale spółdzielni jest terminem zawitym prawa materialnego ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006 r., II CSK 105/06, OSNC 2007, z. 7 – 8, poz. 112). Stanowisko to co prawda spotkało się z krytyka doktryny ( vide A. Jedliński, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006, II CSK 105/06, OSP 2007, z. 11, poz. 124). Sąd nie podziela stanowiska reprezentowanego w doktrynie i uznaje za słuszne stanowisko wyrażone w cytowanym wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006 r. Trafność powołanego poglądu wynika przede wszystkim z wykładni systemowej i logicznej przepisu art. 108 a § 4 i § 5 ustawy prawo spółdzielcze. W ocenie Sądu termin wyznaczony w przepisie art. 108 a § 4 ma charakter terminu końcowego, prawa materialnego, albowiem w sytuacji nierozpatrzenia przez walne zgromadzenie zgłoszonego przez członków żądania w terminie trzech miesięcy członkom spółdzielni przysługuje uprawnienie do wystąpienia do sądu z powództwem o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę (wydania którego powodowie domagają się w sprawie toczącej się przed tut. Sądem pod sygn. akt III C 664/12). W tej sytuacji za zasadne należy uznać stanowisko, że w dniu 11 czerwca 2012 r. Walne Zgromadzenie nie posiadało już kompetencji do pojęcia uchwały o podziale spółdzielni. Przewidziane w przepisie art. 8 (3) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wymogi dotyczące procedury przygotowania przez zarząd walnego zebrania nie zwalniają go z obowiązków przewidzianych w art. 108 a, w tym obowiązku niezwłocznego przygotowania dokumentów niezbędnych do podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o podziale spółdzielni i udostępnienia ich członkom, a także zwołania zgromadzenia celem podjęcia przedmiotowej uchwały przed terminem przewidzianym w art. 108a § 5 ustawy prawo spółdzielcze.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał uchwałę podjętą w dniu 11 czerwca 2012 r. za niezgodną z prawem w rozumieniu art. 42 § 2 ustawy prawo spółdzielcze i orzekł, jak w pkt 1 sentencji orzeczenia.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu uzasadnia treść art. 99 i 98 k.p.c., w treści których została wyrażona zasada odpowiedzialności za wynik procesu. Na zasadzoną wysokość kosztów składa się opłata sądowa w wysokości 200 zł., koszty zastępstwa procesowego w stawce minimalnej, jak również opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Solidarne obciążenie pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony powodowej uzasadnia treść art. 105 § 2 k.p.c.