Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2020r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Anita Wolska

Protokolant: aplikant sędziowski J. K.

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2020r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. W.

przeciwko Gminie M. S.

o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu

I. oddala powództwo w zakresie ustalenia, iż powódka S. W. wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, położonego w S. przy ul. (...) po zmarłym P. T. (1).

II. zasądza od powódki S. W. na rzecz pozwanej Gminy M. S. kwotę 540 zł ( pięćset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

III. ustala, że powódka S. W. w dniu 21 października 2015r. wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, położonego w S. przy ul. (...) po zmarłej najemczyni J. T. (1).

IV.zasądza od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powódki S. W. kwotę 287 zł ( dwieście osiemdziesiąt siedem złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu.

V. nakazuje pobrać od pozwanej Gminy M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 200 zł ( dwieście złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sędzia Sądu Rejonowego Anita Wolska

Sygn. akt I C 210/18

UZASADNIENIE

Powódka S. W. wniosła przeciwko pozwanej Gminie M. S.- Zarząd (...) w S. pozew o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, stanowiącego własność Gminy M. S., położonego w S. przy ul. (...) po swoim ojcu P. T. (2), zmarłym w dniu 13 października 1962 r. oraz o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W uzasadnieniu wskazała, że Gmina M. S. jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), który został przydzielony w najem P. T. (2), który zamieszkiwał tam wraz z żoną J. T. (2) i małoletnią jeszcze córką – powódką S. W. (z domu T.). Powódka wskazała, że w dniu 13 października 1962 r. P. T. (2) zmarł, a w chwili jego śmierci wspólnie zamieszkiwały z nim w w/w lokalu żona J. T. (2) oraz córka wówczas jeszcze nieletnia powódka i w lokalu tym prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Powódka wyjaśniła, że pozwana z uwagi na zaległości czynszowe związane z lokalem wypowiedziała J. T. (2) umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 marca 2004 r., jednak J. T. (2) wraz z nią, a także jej dziećmi nadal zamieszkiwała przedmiotowy lokal. S. W. wskazała, że w/w stan trwał w chwili śmierci J. T. (2) w dniu 21 października 2015r. Powódka wskazała, że w piśmie z dnia 2 czerwca 2016 r. Zarząd (...) poinformował ją, że zakończył postępowanie wyjaśniające stanu prawnego lokalu przy ul. (...) i stwierdził, że powyższy lokal z uwagi na wygaśnięcie stosunku najmu powinien zostać wydany właścicielowi. S. W. wskazała, że żądanie jest nieuzasadnione, bowiem zachodzą uzasadnione podstawy do stwierdzenia, że wstąpiła w stosunek najmu przedmiotowego lokalu po śmierci swego ojca, bowiem w myśl ówcześnie obowiązującego art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe w razie śmierci najemcy jego małżonek i inni członkowie rodziny mieszkający z nim stale do chwili śmierci wstępują w stosunek najmu oraz że ustawa Kodeks cywilny, która weszła w życie w zakresie stosunku najmu dnia 18 maja 1964 r. także przewidywała na podstawie art. 691 możliwość wstąpienia w stosunek najmu przez osoby bliskie najemcy, które stale z nim zamieszkiwały do chwili jego śmierci. Dodała, że należy przyjąć, że od dnia 13 października 1962 r. współnajemcami lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S. była matka powódki oraz małoletnia wówczas powódka, wobec czego wraz z matką ponosiły solidarną odpowiedzialność z tytułu umowy najmu lokalu mieszkalnego, tak więc dokonane przez pozwaną wypowiedzenie umowy najmu przedmiotowego lokalu w stosunku tylko do J. T. (2) jest nieskuteczne, bowiem wypowiedzenie stosunku prawnego w stosunku tylko do jednego ze współnajemców i solidarnych dłużników, nie może wywołać przypisanych mu skutków prawnych w postaci wygaśnięcia tego stosunku. Powódka dodała, że w sprawie o sygn. I C 744/16 toczy się postępowanie w przedmiocie opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S. z powództwa Gminy M. S..

W odpowiedzi na pozew z dnia 10 maja 2017r. pozwana Gmina M. S.- Zarząd (...) w S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że najemcą lokalu położonego przy ul. (...) w S. na podstawie umowy najmu z dnia 30 września 1965 r. była wyłącznie J. T. (2), zaś wydanie lokalu nastąpiło w marcu 1959 r. na podstawie przydziału lokalu, przy czym stosunek najmu na podstawie decyzji o przydziale zawiązuje się z dniem objęcia lokalu lub budynku. Pozwana dodała, że powyższa okoliczność nie przesądza o posiadaniu przez P. T. (2) tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu, bowiem przepis w świetle którego małżonkowie wspólnie zajmujący lokal mieszkalny są z mocy prawa najemcami tego lokalu, chociażby umowa najmu została zawarta tylko przez jednego z nich lub przydział lokalu pozostającego w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej nastąpił na rzecz jednego z małżonków wprowadzony został do ustawy z dnia 1974 r. Prawo lokalowe, zaś poprzednia ustawa Prawo Lokalowe z 1959 r., podobnie jak obowiązujące wówczas Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. Kodeks zobowiązań, regulacji takiej nie przewidywały i dlatego nie sposób zgodzić się z powódką, aby wstąpiła ona w stosunek najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego po swoim zmarłym ojcu. Nadto podniesiono, iż powódka nie ma interesu prawnego w ustaleniu wstąpienia w stosunek najmu w niniejszym postępowaniu w świetle art.189 k.p.c. albowiem toczy się postępowanie w sprawie I C 744/16, w którym powinna dowodzić istnienia tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

W piśmie z dnia 16 maja 2017 r. powódka S. W. wskazała, że posiada interes prawny niezbędny do wytoczenia powództwa w trybie art. 189 k.p.c. i w odniesieniu do argumentów pozwanej, że P. T. (2) nie był najemcą lokalu, albowiem umowę najmu zawarto z J. T. (2) wskazała, iż umowa ta nie mogła zostać podpisana z nikim innym, skoro w 1962 r. P. T. (2) zmarł, zaś pozwana zawarła umowę najmu w celu uregulowania stanu prawnego spornego lokalu już po śmierci P. T. (2). Dodała, że wywód prawny pozwanego dotyczący obowiązujących w okresie 1959 - 1974 norm prawnych regulujących zakres podmiotowy stosunku najmu w odniesieniu do małżeńskiego ustroju majątkowego, należy uznać za niemający znaczenia dla przedmiotowej sprawy. Nadto przywołane postępowanie sądowe o wydanie przedmiotowego lokalu zostało zakończone, a niniejsze postępowanie jest dalej idące, aniżeli możliwość środków ochrony w ramach postępowania o wydanie lokalu mieszkalnego.

Wyrokiem z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie o sygn. I C 260/17 ( k.49) niniejsze powództwo zostało oddalone i zasądzono od powódki S. W. na rzecz pozwanego Gminy M. S. kwotę 270 zł ( dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu. Wskutek wniesionej przez powódkę S. W. apelacji, Sąd Okręgowy w Szczecinie, II Wydział Cywilny Odwoławczy w sprawie o sygn. II Ca 1095/17 wyrokiem z dnia 28 grudnia 2017r. ( k.76) uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, pozostawiając Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej. Tym samym wyrokiem w związku z wniesioną apelacją w sprawie I C 744/16 zmienił wyrok Sądu I instancji z dnia 22 lutego 2017r. w ten sposób, iż oddalił powództwo ( pkt I), uchylił pkt II,III, IV i V oraz zasądził od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanych: S. W., I. G. (1), P. G., A. G. i M. G. kwotę 405 zł ( czterysta pięć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu orzeczenia odwoławczego wydanego w niniejszej sprawie Sąd Odwoławczy wskazał, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony i ewentualnie dopuszczonego z urzędu ustalić czy P. T. (2) był najemcą lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...). W przypadku pozytywnej odpowiedzi na wyżej postawione pytanie rzeczą Sądu będzie następnie dokonanie oceny, przez pryzmat mających zastosowanie w sprawie właściwych przepisów prawa materialnego , czy powódka jako córka zmarłego P. T. (2) spełniała warunki uprawniające ją do wstąpienia w stosunek najmu lokalu po śmierci ojca z mocy prawa.

Powódka S. W. w piśmie z dnia 26 września 2018 r.( k.110-111) zmodyfikowała powództwo w ten sposób, że jako żądanie ewentualne wniosła - na wypadek gdyby Sąd nie znalazł podstaw dla ustalenia, że powódka wstąpiła w stosunek najmu po P. T. (2) - o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego stanowiącego, własność Gminy M. S., położonego w S. przy ul. (...) po swojej matce J. T. (2), zmarłej w dniu 21 października 2015 r. Wyjaśniła, że Gmina M. S. jest właścicielem w/w lokalu mieszkalnego, który został przydzielony w najem P. T. (2) oraz J. T. (2), którzy zamieszkiwali w nim wraz ze swoją małoletnią córką- powódką. Wskazała, że zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu zarówno w chwili śmierci ojca P. T. (2) oraz w chwili śmierci matki J. T. (2). Powódka dodała, że w toku procesu prowadzonego przed Sądem Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie o sygn. I C 744/16, a następnie na skutek wniesionej apelacji przed Sądem Okręgowym w Szczecinie w sprawie o sygn. II Ca 806/17 nie stwierdzono, by J. T. (2) została skutecznie wypowiedziana umowa najmu spornego lokalu, dlatego też oddalono powództwo eksmisyjne Gminy M. S.. Pozwana w odpowiedzi na stanowisko strony powodowej podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie, jednocześnie wnosząc o oddalenie także żądania ewentualnego, wskazując na skuteczność wypowiedzenia umowy najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego wobec matki powódki. Wskazała także w toku procesu, iż nie jest w posiadaniu żadnej decyzji z 1959r. o przydziale przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Powódka S. W. w piśmie z dnia 17 stycznia 2019 r. podniosła, że brak jest dowodów że doszło do skutecznego wypowiedzenia w świetle art.11 ust.1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego umowy najmu zawartej z jej matką J. T. (2). Albowiem nie wykazano, iż wezwanie do zapłaty z dnia 16 listopada 2003 r. skierowane do J. T. (2) pochodziło od uprawnionego podmiotu( zostało wystawione przez Spółkę z o.o. Administracja (...) i Lokali ( (...)), pod nim znajduje się nieczytelny podpis Inspektora ds. Windykacji (...)( a brak pełnomocnictwa wykazującego czy osoba ta była pracownikiem tego podmiotu czy też (...)), a co za tym idzie, że zostało skutecznie w imieniu pozwanej złożone, nadto zawierało za krótki termin na zapłatę (30 dni zamiast ustawowego terminu miesięcznego). Zaś oświadczenie z dnia 26 stycznia 2004r. w przedmiocie wypowiedzenia przedmiotowej umowy najmu nie zostało doręczone osobiście adresatowi. Nadto ta kwestia była już przedmiotem badania w sprawie II Ca 806/17, a w myśl art.365 § 1 k.p.c. zagadnienie to jest objęte powagą rzeczy osądzonej i strona pozwana nie może już skutecznie powoływać się na okoliczności skuteczności wypowiedzenia umowy najmu oświadczeniem z dnia 26 stycznia 2004r., nawet pomimo przedstawienia nowego materiału dowodowego z uwagi na zgłoszenie żądania ewentualnego.

Pozwana pismem z dnia 29 stycznia 2019 r. wskazała, że umowa najmu została J. T. (2) wypowiedziana w sposób skuteczny, bowiem zarówno wezwanie do zapłaty jak i oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia umowy zostały złożone w imieniu pozwanej( o czym świadczy treść wskazanych pism) oraz wysłane na prawidłowy adres najemcy. Tym samym zgodnie z treścią art. 61 k.c. należy uznać, iż zapoznała się z ich treścią, a co najmniej miała taką możliwość, bowiem korespondencję odebrał domownik najemcy. Dodał, że poprzez zawarcie ugody w zakresie roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, strony tej ugody w tym J. T. (2) przyznały skuteczność wypowiedzenia umowy najmu. Co do terminu zawartego w wezwaniu do zapłaty podniesiono, iż wyznaczony został termin 30-dniowy jednakże do wypowiedzenia umowy doszło po upływie miesięcznego terminu i tym samym ta okoliczność nie może skutkować bezskutecznością złożonego oświadczenia. Co do zarzutu powagi rzeczy osądzonej wskazano, iż w niniejszej sprawie ( o sygn. I C 260/17) kwestia ta nie była w ogóle przedmiotem postępowania. Nadto ta okoliczność nie była kwestionowana w treści pozwu z dnia 31 marca 2017r., na co wskazuje jego uzasadnienie, a dopiero od chwili modyfikacji powództwa t.j. po zapadłym już orzeczenie Sądu Odwoławczego z dnia 28 grudnia 2017r. Także uniemożliwienie pozwanej ustosunkowania się do tego zarzutu ( z uwagi na etap jego zgłoszenia) stanowiłoby istotne naruszenie jej prawa do obrony.

Natomiast powódka w piśmie z dnia 20 lutego 2019 r. podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Akcentując, iż także nie zostało wykazane umocowanie do działania w imieniu pozwanej przez osobę podpisującą oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia umowy najmu z dnia 26 stycznia 2004r. t.j. D. J.. Co do przywołanej treści ugody z 13 października 2004r.wskazano na „znikomą” świadomość prawną dłużników ( J. T. (2), S. W., I. G. (1)) i tą okoliczność, iż sam fakt potwierdzenia przez dłużników istnienia zaległości nie może prowadzić do przyjęcia, że zdawali sobie sprawę z tego, iż mogli utracić status najemców lokalu. Zobowiązanie się przez nich do uiszczenia odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, w ich świadomości nie wiązało się z całą pewnością z uznaniem przez nich faktu utraty tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Podniesiono, iż brak dowodu jego doręczenia J. T. (2) i tym samym dowodu na to, iż mogła się z nim zapoznać w rozumieniu art. 61 § 1 k.c. Zaś zawarcie przywołanej ugody nie może sanować nieprawidłowego wypowiedzenia stosunku najmu. Nadto uznania powództwa o wydanie przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Na rozprawie w dniu 16 października 2020r. w związku z rozbieżnościami w zakresie nazwiska w treści aktualnego żądania pozwu sprostowano, iż prawidłowe nazwisko to (...) zamiast (...). Jednocześnie pełnomocnik powódki podniósł, iż w przypadku prawidłowego nazwiska (...) wypowiedzenie umowy najmu zostało skierowane do niewłaściwej osoby t.j. J. T. (2). Pełnomocnicy stron podtrzymali dotychczasowe stanowiska w sprawie, a nadto w ocenie pełnomocnika pozwanej pomyłka w nazwisku nie powinna skutkować uznaniem, że zostało ono skierowane do innej osoby niż matka powódki. Stanowiska stron nie uległy zmianie do czasu zamknięcia rozprawy i wydania orzeczenia w sprawie

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Gmina M. S. jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w S.. W 1962 r. zmarł P. T. (1), a w dniu 30 września 1965 r. J. T. (1) zawarła umowę najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S.. W treści niniejszej umowy zostało wskazane nieprawidłowe nazwisko (...).J. T. (1) zmarła w dniu 21 października 2015 r. Powódka S. W., urodzona w dniu (...), jest córką P. i J. T. (1). Pod w/w adresem zameldowana jest na pobyt stały od dnia 19 marca 1959 r. i od tego czasu nieprzerwanie tam zamieszkuje. Od tej daty zameldowani byli tam także jej rodzice i zamieszkiwali do chwili swojej śmierci.

Dowód:

- umowa najmu z 30.09.1965r. k.21-23v,także w aktach lokalowych,

- protokoły zdawczo-odbiorcze k. 24-25,

- karta kwalifikacyjna k. 26,

- karta ewidencyjna lokalu k.27-27v, także w aktach lokalowych,

- karta osobowa k. 8,

- zaświadczenie o zameldowaniu k. 9 i k. 104,

- akty stanu cywilnego k. 43-45, k.112,

-zeznania świadka I. G. (1) k.120-121,

-zeznania świadka A. K. k.123.

Zarząd (...) w S. w imieniu którego działa (...) Oddział II Rejon-2 w S. na podstawie art. 659 k.c. oraz art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( Dz.U. Nr 71, poz.733 ze zm.) pismem z dnia 16 listopada 2003r. wezwał J. T. (1) do zapłaty kwoty w wysokości 4.212,97 zł z tytułu czynszu i innych opłat oraz odsetek i kosztów wezwania do zapłaty za najmowany lokal mieszkalny w terminie 30 dni od otrzymania wezwania i wskazał, że nieuregulowanie należności będzie skutkowało wypowiedzeniem umowy najmu. Pod wezwaniem podpisał się Inspektor ds. Windykacji (...), a pismo zostało opatrzone pieczątką Oddział II D. Windykacji w S.. Wezwanie odebrała pełnoletnia wnuczka J. I. G. w dniu 22 grudnia 2003 r.

W dniu 26 stycznia 2004 r. Gmina M. S. zastępowana przez Zarząd (...) w S., w którego imieniu działa Zarządca firma (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. złożyła oświadczenie J. T. (2) o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S. na podstawie art.11 ust.1 i 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( Dz.U. Nr 71, poz.733 ze zm.) z dniem 31 marca 2004r. W związku z powyższym (...) wezwał do opróżnienia lokalu i wydania go w stanie wolnym od osób i rzeczy do dnia 15 kwietnia 2004r. Informując, iż umowa najmu została wypowiedziana ze względu na pozostawanie w zwłoce z zapłatą czynszu i innych opłat za użytkowanie lokalu, co najmniej za trzy pełne okresy płatności i istnieniem zaległości na dzień 26 stycznia 2004r. na kwotę 5.061,36 zł, także o tym, iż na podstawie art. 18 cytowanej ustawy będzie zobowiązana po upływie okresu wypowiedzenia do uiszczenia co miesiąc odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego. Niniejsze pismo zostało opatrzone pieczątką (...) w S. oraz podpisane przez Zastępcę Dyrektora (...) w S. mgr inż. D. J..

W dniu 13 października 2004 r. Gmina M. S. - Zarząd (...) w S. zawarła z J. T. (1), S. W., I. G. (1) ugodę, której przedmiotem była „spłata przez dłużników należności powstałych z tytułu umownego zajmowania lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...)” w kwocie 6.218,42 zł. Na zadłużenie składał się czynsz najmu do marca 2004r., skapitalizowane odsetki do dnia 3 sierpnia 2004r. za nieterminowe opłacanie czynszu najmu, odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu i koszty postępowania przygotowawczego. Ponadto dłużnicy zobowiązali się do terminowego opłacania odszkodowania z tytułu zajmowania przedmiotowego lokalu. Nadto oświadczyli, iż uznają roszczenie wskazane w § 1 ugody. Pod ugodą podpisy złożyły J. T. (1), S. W. i I. G. (2) oraz pełnomocnik Gminy w osobie radcy prawnego A. P..

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z 16.11.2003r. wraz z potwierdzeniem odbioru k. 116-116v, i k. 133-133v,

- wypowiedzenie z 26.01.2004r. k. 28, wraz z potwierdzeniem nadania z k. 118-118v, wraz z potwierdzeniem nadania k. 134-134v, także w aktach lokalowych,

- stan kont k. 130-131,

- ugoda z 13.10.2004r. k. 117-117v, i k. 132-132v.

Pozwem z dnia 21 lipca 2016 r. Gmina M. S. - Zarząd (...) w S. wniosła o nakazanie pozwanym: I. G. (1), S. W., P. G. oraz A. G. opróżnienia i wydania lokalu położonego w S. przy ul. (...). W uzasadnieniu powołano się na skuteczne wypowiedzenie umowy najmu, zawartej z J. T. (2) z dniem 31 marca 2004r. Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym po jej śmierci ustalono, iż pozwana S. W. nie wstąpiła w stosunek najmu po zmarłej matce. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. I C 744/16. W toku do udziału w sprawie w charakterze pozwanego został wezwany M. G.. Wyrokiem z dnia 22 lutego 2017r. uwzględniono niniejsze powództwo( pkt I). Ustalając iż jedynie pozwanej I. G. (1) przysługuje prawo do lokalu socjalnego ( pkt II i III) z jednoczesnym wstrzymaniem wykonania pkt I wyroku w stosunku do niej ( pkt V zasądzono koszty procesu od pozwanych solidarnie na rzecz powódki w kwocie 320 zł. ( pkt IV). Sąd II instancji w połączonej sprawie I C 260/17 w związku z wniesioną apelacją w sprawie I C 744/16 zmienił wyrok Sądu I instancji z dnia 22 lutego 2017r. w ten sposób, iż oddalił powództwo ( pkt I), uchylił pkt II,III, IV i V oraz zasądził od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanych: S. W., I. G. (1), P. G., A. G. i M. G. kwotę 405 zł ( czterysta pięć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu wskazując m.in, iż „Sąd I Instancji dokonał nietrafnej oceny prawnej żądania pozwu, uznając, że powódka wykazała skuteczne wypowiedzenie umowy najmu spornego lokalu”. Zdaniem Sądu Odwoławczego „powyższa okoliczność nie została jednak przez powódkę wykazana, pomimo spoczywającego na niej w tym zakresie ciężaru dowodu ( art. 6 k.c.).Wskazano także, „że powódka nie dołączyła do pozwu jakichkolwiek dokumentów potwierdzających zarówno fakt zalegania przez najemczynię z zapłatą czynszu, jak i przeprowadzenie przez powódkę wymaganej przepisami procedury wypowiedzeniowej”. W toku niniejszego postępowania nie przedłożono dokumentów w postaci: wezwania do zapłaty z dnia 16 listopada 2003r. wraz z potwierdzeniem doręczenia oraz oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu z dnia 26 stycznia 2004 r. wraz z potwierdzeniem odbioru czy tez nadania.

D owód:

- pozew z 21.07.2016r. z załącznikami k. 2-9v w aktach sprawy o sygn. I C 744/16,

- protokół rozprawy z 16.01.2017r. k.57 w aktach sprawy o sygn. I C 744/16,

-wyrok z 22.02.2017r. k.95 w aktach sprawy o sygn. I C 744/16,

- wyrok z 28.12.2017r. wraz z uzasadnieniem k.182, k.186-205 - w aktach sprawy o sygn. I C 744/16.

Powódka S. W. od chwili zameldowania do dnia dzisiejszego mieszka w lokalu przy ul. (...) w S.. Nie zmieniała miejsca zamieszkania. Do tego lokalu wprowadził się mąż powódki i zamieszkują tam wraz z dziećmi.

Dowód:

-zeznania świadka I. G. (1) k.120-121,

-zeznania świadka A. K. k.123.

Zarząd (...) w S. sporządza kartę ewidencyjną lokalu gdzie wpisywana jest osoba, która jest najemcą, od jakiej daty i osoby uprawnione do wspólnego zamieszkiwania. Wpisuje się tam także dane dotyczące osób zamieszkujących w lokalu. Dla przedmiotowego lokalu została założona w dniu 16 marca 1973r. ze wskazaniem jako najemczyni J. T. (2), ale jej córki S. T., urodzonej (...), syna P. T. (2), urodzonego (...), syna J. T. (3), urodzonego (...),matki M. K. , urodzonej (...) oraz wnuczki I. L., urodzonej (...) Po śmierci J. T. (2) z urzędu wszczęto postępowanie wyjaśniające, w którym ustalono, że S. W. mieszkała w tym lokalu od początku razem z mamą- najemczynią, której wypowiedziano umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 marca 2004r. Powódka nie starała się o to mieszkanie, dlatego też podjęto decyzję o wszczęciu postępowania o wydanie lokalu. Niniejszy lokal nie został objęty uchwałą wymienioną w art. 28 ustawy z dnia 30 stycznia 1959r. Prawo lokalowe.

Dowód:

- pismo pozwanej z 02.06.2016r. k.29,

- pozew z 21.07.2016r. k.30-30v,

- zeznania świadka M. B. k. 124-125 i k. 176,

- karta ewidencyjna lokalu k.27-27v, także w aktach lokalowych,

-pismo pozwanej z 5.06.2019r. k.157,

-pismo (...) w S. z 22.07.2019r. k.162-163,

-pismo Archiwum Państwowego w S. z 22.10.2019r. z załącznikami k.182-186.

Sąd zważył, co następuje:

Wytoczone powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w zakresie żądania ewentualnego.

W niniejszej sprawie powódka wniosła o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego stanowiącego własność Gminy M. S., położonego w S. przy ul. (...) po swoim ojcu P. T. (1) zmarłym w dniu 13 października 1962 r., a w piśmie z dnia 26 września 2018 r. zmodyfikowała powództwo w ten sposób, że na wypadek gdyby Sąd nie znalazł podstaw dla ustalenia, że powódka wstąpiła w stosunek najmu po ojcu - to o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu w/w lokalu mieszkalnego po swojej matce J. T. (1), zmarłej w dniu 21 października 2015 r.

Pozwana Gmina M. S. - Zarząd (...) w S. nie uznawała żadnego z powództw i wnosiła o ich oddalenie. Kwestionowała tytuł prawny ojca powódki do przedmiotowego lokalu, podnosząc, że przepis w świetle którego małżonkowie wspólnie zajmujący lokal mieszkalny są z mocy prawa najemcami tego lokalu, chociażby umowa najmu została zawarta tylko przez jednego z nich lub przydział lokalu pozostającego w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej nastąpił na rzecz jednego z małżonków wprowadzony został do ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. Prawo lokalowe, a poprzednia ustawa z dnia 30 stycznia 1959r. Prawo lokalowe podobnie jak obowiązujące wówczas Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. Kodeks zobowiązań, regulacji takiej nie przewidywały.

Natomiast z uwagi na datę śmierci ojca powódki t.j.13 października 1962r. zgodnie z obowiązującym wówczas prawem lokalowym z dnia 30 stycznia 1959r. ( Dz.U. 1962.47.227) jego art. 2 ust.1 stanowił, iż „stosunek najmu lokali i budynków zawiązuje się na podstawie umowy najmu albo na podstawie decyzji o przydziale lokali lub budynków. Stosunek najmu na podstawie decyzji o przydziale zawiązuje się z dniem objęcia lokalu lub budynku”. Natomiast ust.2, iż „ w przypadkach stosunku najmu, wynikającego z decyzji o przydziale strony powinny stwierdzić szczegółowo przedmiot i warunki najmu w formie pisemnej”. Natomiast art. 17 ust.1 i 2 tej regulacji stanowił, iż „stosunek najmu nie rozwiązuje się przez śmierć wynajmującego. W razie śmierci najemcy jego małżonek i inni członkowie rodziny mieszkający z nim stale do chwili śmierci wstępują w stosunek najmu”. Przytoczenia wymaga także art. 28 tej regulacji, który stanowi, iż „ Wojewódzka rada narodowa w poszczególnych miastach, osiedlach i gromadach, a rada narodowa miasta wyłączonego z województwa – na swoim terenie może wprowadzi publiczną gospodarkę lokalami. Uchwała o wprowadzeniu publicznej gospodarki lokalami podlega ogłoszeniu w dzienniku urzędowym wojewódzkiej rady narodowej(rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) i wchodzi w życie z dniem ogłoszenia”. Zgodnie z art.29 ust.1 tej ustawy „ Od daty wejścia w życie na danym terenie uchwały, wymienionej w art. 28 stosunek najmu lokali mieszkalnych i użytkowych na tych terenach w budynkach i lokalach nie wyłączonych spod publicznej gospodarki lokalami ( art.30) zawiązuje się na podstawie decyzji o przydziale lokalu lub budynku, co nie zwalnia stron od obowiązku zawarcia umowy najmu”. Natomiast ust.2 stanowił, iż „ osoby zajmujące lokale mieszkalne lub użytkowe na podstawie tytułu prawnego w dniu wejścia w życie na danym terenie uchwały, wymienionej w art. 28 mogą te lokale nadal zajmować w ramach obowiązujących norm zaludnienia bez potrzeby uzyskiwania przydziału. Właściwy organ prezydium rady narodowej obowiązany jest na żądanie uprawnionego wydać mu na piśmie poświadczenie powyższego uprawnienia, o ile lokal używany jest zgodnie z jego przeznaczeniem. Warunki zajmowania lokalu przez najemców powinny być stwierdzone w formie przewidzianej w art.2 ust.2 .

W odniesieniu do żądania ustalenia, iż powódka wstąpiła w stosunek najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego po zmarłym ojcu Sąd w ramach przeprowadzonego postępowania dowodowego ( także z urzędu w zakresie uzyskania akt lokalowych od pozwanej i informacji z Archiwum Państwowego co do ewentualnej uchwały wydanej w trybie art. 28 przywołanej ustawy) oraz przesłuchania świadka M. B. nie ustalił, iż zmarły P. T. (1) posiadał przymiot najemcy przedmiotowego lokalu, czy to w oparciu o faktycznie zawartą umowę najmu, czy też przydział tego lokalu bądź w trybie zacytowanego powyżej art. 29 ust.1 przywołanej ustawy. W tym miejscu z uwagi na stanowisko strony powodowej zaznaczyć należy, iż rygor z art. 233 § 2 k.p.c. skierowany wobec pozwanej w zakresie złożenia akt lokalowych nie miał zastosowania, bo niniejsze dokumenty zostały złożone i poddane ocenie Sądu. Natomiast sprzeczne zeznania świadka M. B. co do istnienia decyzji przydziałowej w niniejszej sprawy wynikały z jej pomyłki z inną sprawą, co zeznała podczas kolejnego przesłuchania ( k.176). Trudno w zaistniałej sytuacji i z uwagi na charakter pracy świadka odmówić jej wiarygodności.

W ocenie Sądu zebrany materiał dowodowy nie wykazał tych okoliczności, które stanowiły przesłanki wstąpienia w stosunek najmu przedmiotowego lokalu po śmierci P. T. (1). Brak jest bowiem przede wszystkim umowy najmu zawartej przez niego z właścicielem lokalu przy ul. (...) w S., nadto dokumentacja lokalowa nie zawiera dokumentów wskazujących na zawarty stosunek najmu. Rację należało przy tym przyznać pozwanej w zakresie w jakim kwestionowała tytuł prawny ojca powódki do przedmiotowego lokalu, odwołując się do obowiązujących wówczas przepisów prawnych w zakresie statusu najemcy w odniesieniu do pozostawania w związku małżeńskim w chwili zawierania umowy najmu. Jednakże zmarł on w dniu 13 października 1962r. a jego żona zawarła umowę najmu w dniu 30 września 1965r.( po jego śmierci) a nie w oparciu o wstąpienie w stosunek najmu po nim jako najemcy.

Mając na względzie powyższe, należało dojść do przekonania, że P. T. (2) nie był najemcą lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) w związku z czym, żądanie ustalenia przez powódkę, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego po swoim ojcu P. T. (1) nie zasługiwało na uwzględnienie. Stąd orzeczenie jak w pkt I wyroku. W związku z uchyleniem pierwszego orzeczenia wydanego w niniejszej sprawie wyrokiem Sądu Odwoławczego z dnia 28 grudnia 2017r. ( II Ca 806/17) Strona przegrywająca spór w zakresie żądania głównego na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. powinna ponieść koszty zastępstwa procesowego ( w tym przypadku powódka) za obie instancje czyli biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu w łącznej kwocie 540 zł ( po 270 zł ) za instancję na podstawie§ 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U,.2015r. poz.1804 ze zmianami). Stąd orzeczenie jak w pkt II wyroku.

W odniesieniu do żądania ustalenia, że powódka wstąpiła w stosunek najmu spornego lokalu mieszkalnego po matce J. T. (1), pozwana podniosła, że umowa najmu, która ją łączyła z najemczynią od 30 września 1965r. została jej wypowiedziana w sposób skuteczny z dniem 31 marca 2004r., nadto poprzez zawarcie ugody w zakresie roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z lokalu przyznała ona skuteczność wypowiedzenia umowy najmu, więc powódka nie mogła wstąpić w stosunek najmu po byłej najemczyni z chwilą jej śmierci w dniu 21 października 2015r.

Zgodnie art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Orzeczenie takie ma charakter deklaratywny. Wstąpienie w stosunek najmu następuje bowiem z mocy prawa, z chwilą zgonu najemcy. Wyrok Sądu w tych sytuacjach stanowi jedynie potwierdzenie tego faktu. Zasadność powództwa podlega badaniu na podstawie przepisów obowiązujących w dacie zgonu najemcy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2002 r., sygn. akt III CZP 36/02, opubl. OSNC z 2003 roku, Nr 4, poz. 45).

Wskazać w tym miejscu należy, że strony zgodnie podawały, że najemcą lokalu była J. T. (1), nadto do akt sprawy została złożona umowa najmu zawarta przez nią z poprzednikiem prawnym pozwanego dniu 30 września 1965r. Powyższa okoliczność nie była sporna. Niesporna była również okoliczność, że powódka zamieszkiwała z matką J. T. (1) do chwili jej śmierci w przedmiotowym lokalu i jest zameldowana w nim od dnia 19 marca 1959 r. Powódka była bowiem uprawniona do korzystania z przedmiotowego lokalu mieszkalnego, jako członek najbliższej rodziny najemcy J. T. (1). J. T. (1) zmarła w dniu 21 października 2015 r., a więc podczas obowiązywania art. 691 § 1 i 2 k.c. zgodnie z którym w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Katalog uprawnionych wskazany w przepisie art. 691 k.c. jest zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne, nie dające możliwości dalszej interpretacji. Nie jest możliwa wykładnia rozszerzająca w tym zakresie. W doktrynie i orzecznictwie powszechnie reprezentowany jest pogląd, że powód, który wnosi o ustalenie, że wstąpił w stosunek najmu na podstawie art. 691 k.c. powinien wykazać także istnienie interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c., a więc wykazać, że powstała taka sytuacja prawna, w której doszło do wątpliwości, czy przysługuje mu przymiot najemcy danego lokalu (wynikający z art. 691 k.c.), czy też nie i dlatego konieczne jest potwierdzenie istnienia tego stosunku przez sąd w wyroku (tak między innymi Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 listopada 1996 roku, III CZP 115/96, OSNC 1997 rok, nr 4, poz.35). Przesłanką pozytywną zastosowania powołanej regulacji jest także stałe zamieszkiwanie z najemcą w przedmiotowym lokalu w chwili jego śmierci. Pojęcie „stałego zamieszkiwania” zostało sprecyzowane w judykaturze jako zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i w tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy (tak wyrok SN z dnia 6 maja 1980 roku, sygn. akt III CRN 61/80, opubl. Monitor Prawniczy z 1994 r., Nr 9, poz. 273). Mieszkanie to stanowić musi miejsce ześrodkowania jej życiowej działalności, centrum jej spraw życiowych, przy czym stan ten musi trwać do chwili śmierci najemcy (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 marca 1981 roku, III CRN 30/81, Monitor Prawniczy 1994 roku, nr 9, poz. 273, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 1981 roku, III CRN 314/80, OSNC 1981 rok, nr 6, poz.119, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1980 roku, III CRN 230/80, Monitor Prawniczy 1994 rok, nr 9, poz. 273, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 maja 1980 roku, III CRN 61/80, Monitor Prawniczy 1994 rok, nr 9, poz. 273).

Zasadnicze znaczenie ma więc to, czy powódka należy do kręgu osób wymienionych w zacytowanym powyżej przepisie oraz czy faktycznie zamieszkiwała w chwili śmierci najemcy w zajmowanym lokalu.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powódka należy do kręgu osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu, bowiem jest córką najemcy, nadto bezspornym było iż powódka w chwili śmierci najemcy zamieszkiwała stale w spornym lokalu.

Sąd w pełni podziela wyrażony w judykaturze Sądu Najwyższego pogląd według którego „przez stałe zamieszkanie, stanowiące przesłankę nabycia praw najmu na podstawie art. 691 k.c., należy rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy. Z reguły nie będzie stanowić stałego zamieszkania pobyt osoby bliskiej w celu udzielenia doraźnej, choć nawet dłużej trwającej pomocy najemcy mieszkania” (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 6.05.1980 r., III CRN 61/80, M. Prawn. 94/9/273). Rozstrzygającym zatem dla ustalenia wstąpienia w stosunek najmu jest okoliczność faktycznego zamieszkiwania w lokalu z zamiarem stałego w nim pobytu, nie zaś okoliczność zameldowania w tym lokalu.

Powódka przy tym wykazywała, że posiada interes prawny w ustaleniu wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy, gdyż z lokalem łączy się centrum jej spraw życiowych, bowiem zamieszkuje tam od zawsze, nigdy nie zmieniała miejsca zamieszkania, nadto do przedmiotowego mieszkania wprowadził się jej mąż i mieszkają tam wraz z dziećmi.

Powództwo przewidziane w art. 189 k.p.c. ma znaczenie uniwersalne, a interes prawny w rozumieniu tego przepisu stanowi szeroką formułę, obejmującą wiele sytuacji prawnych, w których uwikłany może być podmiot występujący z powództwem ustalenia (nieistnienia) prawa lub stosunku prawnego(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2017 r., III CSK 155/16). Brak interesu prawnego w rozumieniu przepisu art. 189 k.p.c. ma miejsce wówczas, gdy stan niepewności prawnej może być usunięty w drodze dalej idącego innego powództwa. Należy zaakcentować, że Sąd dokonując oceny czy po stronie powoda istnieje interes prawny, bierze pod uwagę okoliczności danej sprawy, a także czy w drodze innego powództwa, strona może uzyskać pełną ochronę swoich praw. Interes prawny istnieje w tych wypadkach, gdy powództwo o ustalenie w większym stopniu zabezpiecza ochronę praw powoda.

Na gruncie niniejszego postępowania istnieje stan niepewności co do tego czy i jaki. tytuł prawny powódka ma do spornego lokalu. Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, iż żądanie nakazania opróżnienia i wydania lokalu zgłoszone przez Gminę M. S. przeciwko S. W. zostało prawomocnie oddalone w sprawie prowadzonej przez tut. Sądem pod sygn. I C 744/16.

W ocenie Sądu powódka posiada interes prawny w żądaniu ustalenia wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w S., albowiem ustalenie wstąpienia w przytoczony stosunek prawny ma istotne znaczenie dla ukształtowania jej sytuacji prawnej w sferze stosunków o charakterze majątkowym, a w szczególności w zakresie usunięcia istniejącej niepewności, co do tego, czy przysługuje jej tytuł prawny do wskazanego lokalu.

Kolejno odnieść się należało do podnoszonej przez pozwaną okoliczności, że przed śmiercią najemcy umowa najmu została wypowiedziana. Pozwana powołując się na powyższe podnosiła, że powództwo powinno podlegać oddaleniu, bowiem w chwili śmierci J. T. (1) nie była najemcą lokalu przy ul. (...) w S.. Kwestia skuteczności wypowiedzenia umowy najmu J. T. (1) wobec nie zawarcia innej umowy najmu przez jakiegokolwiek innego zamieszkującego w/w lokal, ma wobec złożonych zarzutów kluczowe znaczenie dla oceny zasadności roszczenia. Ustalić należało więc czy doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S.. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż ta okoliczność mogła być przedmiotem niniejszego postepowania albowiem zarzut powódki powagi rzeczy osądzonej nie był uzasadniony. W postępowaniu w sprawie I C 744/16 ( pomimo twierdzeń strony powodowej) nie zostało przesądzone czy faktycznie doszło do skutecznego wypowiedzenia przedmiotowej umowy. Powództwo zostało bowiem oddalone nie po zbadaniu tych przesłanek i oceny ich zaistnienia, ale z uwagi na to, iż „powyższa okoliczność nie została jednak przez powódkę wykazana, pomimo spoczywającego na niej w tym zakresie ciężaru dowodu ( art. 6 k.c.).(…) Powódka ( Gmina M. S.) nie dołączyła do pozwu jakichkolwiek dokumentów potwierdzających zarówno fakt zalegania przez najemczynię z zapłatą czynszu, jak i przeprowadzenie przez powódkę wymaganej przepisami procedury wypowiedzeniowej”. W toku niniejszego postępowania ( o wydanie przedmiotowego lokalu) nie przedłożono dokumentów w postaci: wezwania do zapłaty z dnia 16 listopada 2003r. wraz z potwierdzeniem doręczenia oraz oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu z dnia 26 stycznia 2004 r. wraz z potwierdzeniem odbioru czy tez nadania. Tym samym trudno odmówić zasadności twierdzeniu pozwanej, iż w toku niniejszego postępowania( w którym te dokumenty stanowią już materiał dowodowy) nie mogą być przedmiotem oceny zasadności żądania ewentualnego. Faktycznie naruszałoby to istotne prawo do obrony pozwanej swoich praw w niniejszym postępowaniu. Nadto występowanie z ponownym pozew o wydanie przedmiotowego lokalu nie byłoby celowe z uwagi na przedmiot niniejszego postępowania, w którym powódka „ubiega” się o uzyskanie tytułu prawnego do spornego lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, obowiązującego w dacie sporządzenia przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu J. T. (1) umowy najmu lokalu mieszkalnego tj. w dniu 26 stycznia 2004 r., jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w niniejszym artykule, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 4 i 5. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia. W myśl art. 11 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie i zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

Skuteczność wypowiedzenia umowy najmu przez wynajmującego jest więc uzależniona od wystąpienia określonych przesłanek ustawowych, tj. od zaistnienia ujętej w tym przepisie podstawy do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu oraz jednocześnie zachowania przewidzianej przepisami prawa procedury, jaka dla skuteczności wypowiedzenia musi być zachowana w przypadku jednostronnego zakończenia przez wynajmującego stosunku najmu.

Warunkiem skutecznego wypowiedzenia przez Gminę M. S. umowy najmu spornego lokalu mieszkalnego J. T. (1) było więc: występowanie po stronie lokatora zwłoki z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności; uprzedzenie na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenie mu dodatkowego miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności (tzw. upomnienie) oraz złożenie na piśmie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu ze wskazaniem przyczyny wypowiedzenia i tylko w razie spełniania wszystkich ww. warunków, wypowiedzenie umowy najmu może zostać uznane za skuteczne.

Na gruncie niniejszego postępowania powódka podnosiła, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy najmu, zaś pozwana podnosiła, że wypowiedzenie zostało złożone skutecznie w związku z czym J. T. (1) przestała być najemcą i wraz z rodziną zajmowała lokal bezumownie.

Zgodnie z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie jest złożone z chwilą gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Zgodnie zaś z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Na gruncie niniejszego postępowania, pozwana złożyła do akt wezwanie z dnia16 listopada 2003r. do zapłaty kwoty w wysokości 4.212,97 zł z tytułu czynszu i innych opłat za najmowany lokal mieszkalny w terminie 30 dni od otrzymania wezwania i wskazał, że nieuregulowanie należności będzie skutkowało wypowiedzeniem umowy najmu. Wezwanie odebrała wnuczka J. T. (1) w dniu 22 grudnia 2003 r. Wskazać w tym miejscu należy, jak słusznie wskazała powódka, że wyznaczony termin był nieprawidłowy. W myśl art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r., nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie i zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności. Na kanwie niniejszej sprawy pozwana wyznaczyła najemcy 30- dniowy termin. Zgodnie z art.112 k.c. termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Tym samym w wezwaniu termin został oznaczony niezgodnie z treścią zacytowanej powyżej regulacji i nie można w związku z tym przyjąć, iż doszło do skutecznego wezwania. Abstrahując od innych zarzutów powódki dotyczących wykazania prawidłowego umocowania osoby, która podpisała się pod niniejszym wezwaniem i wykazania „ciągu” upoważnień wydanych przez Gminę do działania (...). Skoro i te okoliczności były kwestionowane to powinny zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodowego zostać wykazane przez pozwaną. Powoływanie się na wcześniejsze przyznanie tych okoliczności przez powódkę chociażby w pozwie pozostawało bez znaczenia w kontekście zgłoszonego żądania ewentualnego już po rozpoznaniu sprawy przez Sąd Odwoławczy co do żądania głównego jak i sprawy z powództwa o wydanie ( I C 744/16). Kolejno w dniu 26 stycznia 2004 r. Gmina M. S. zastępowana przez Zarząd (...) w S., w którego imieniu działał zarządca (...) Sp. z o.o. w S. sporządziła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S.. Na dowód doręczenie powyższego oświadczenia najemcy, powódka złożyła kserokopie księgi nadawczej. Zaznaczenia wymaga, iż w przeciwieństwie do treści wezwania tu nazwisko najemczyni zostało wskazane jako T.. Także i do tego dokumentu oprócz niezgodności w zakresie nazwiska nie dołączono dokumentów wykazujących „ciąg” upoważnień i ewentualnych pełnomocnictw do podpisania przez konkretne osoby. Zwłaszcza, iż taki zarzut podniosła także strona powodowa, a wystawione dokumenty nie korzystają z domniemania służącego dokumentom urzędowym w świetle art.244 § 1 k.p.c.

W ocenie Sądu na podstawie ww. dokumentów, nie można jednoznacznie uznać iż najemczynię uprzedzono na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku najmu oraz że następnie złożono skutecznie wobec niej pisemne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu. Brak jest bowiem podstaw do ustalenia, że przedmiotowe pisma zostały wysłane doręczone J. T. (1) na adres jej zamieszkania i że oświadczenie woli w nim zawarte tj. dotyczące wypowiedzenia umowy najmu, doszło do najemcy w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Wskazać także należy, jak słusznie podniosła powódka, iż zawarcie ugody w zakresie spłaty zaległych należności powstałych z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) nie może jednoznacznie przesądzać, że najemca miała świadomość w zakresie rozwiązania( wypowiedzenia) umowy najmu. Przepisy przytoczonej regulacji co do procedury wypowiedzeniowej są bardzo rygorystyczne i nie może ich zastąpić „domniemywaniem” skuteczności wypowiedzenia umowy najmu w kontekście chociażby zawartej ugody w dniu 13 października 2004r.

Podsumowując, pozwana nie wykazała, aby spełnione zostały wszystkie przewidziane na kanwie w/w przepisu ustawowe wymogi, od których uzależnia się skuteczne wypowiedzenie umowy najmu. Mając na względzie powyższe, skoro pozwana nie wykazała, aby skutecznie wypowiedziała J. T. (1) umowę najmu z dnia 30 września 1965 r., to uznać należało, że nie wykazała, aby utraciła tytuł prawny do władania lokalem mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...) i w konsekwencji, aby powódka utraciła możliwość starania się o ten tytuł jako osoba bliska dla najemcy, po jej śmierci. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, iż niezrozumiałe jest biorąc pod uwagę profesjonalizm podmiotu jakim jest Gmina M. S., aby dochodziło do tworzenia dokumentów, wysyłania korespondencji z wskazywaniem różnych nazwisk najemczyni : T. czy T., nawet przy założeniu, iż najemczyni sama podpisywała się różnymi nazwiskami. Zasadniczą okolicznością było to, iż bez wątpienia chodziło w sporze o najemczynię J. T. (1) i co do tego strony się nie spierały.

Zważając na powyższe, Sąd doszedł do przekonania, że J. T. (1) w chwili śmierci była najemczynią lokalu przy ul. (...) w S., w konsekwencji czego roszczenie powódki o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego stanowiącego własność Gminy M. S., położonego w S. przy ul. (...) po swojej matce J. T. (1) zmarłej w dniu 21 października 2015 r. jest zasadne i zasługuje na uwzględniono, o czym orzeczono w pkt III wyroku. O kosztach procesu w zakresie żądania ewentualnego Sąd orzekł w pkt IV zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wysłowionej w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., stosownie do którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), przy czym do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Stroną wygrywającą spór w całości w tym zakresie okazała się powódka i to jej przysługuje skuteczne wobec pozwanej roszczenie o zapłatę wszelkich poniesionych w związku z prowadzonym procesem kosztów. W związku z koniecznością dochodzenia swoich praw na drodze postępowania przed sądem powszechnym powódka wydatkował kwotę 270 zł tytułem wynagrodzenia dla reprezentującego ją radcy prawnego, ustalonego na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w spawie opłat za czynności oraz kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Natomiast orzeczenie w pkt V wyroku znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( t.j. Dz.U. z 2016 poz.623 ze zm.) albowiem powódka nie uiściła opłaty sądowej od żądania ewentualnego w kwocie 200 zł , a pozwana w tym zakresie spór przegrała.

Sędzia Sądu Rejonowego Anita Wolska

Sygn. akt I C 210/18

Dnia 23 listopada 2020 r.

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

Sędzia Sądu Rejonowego Anita Wolska