Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II.AKa.382/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 29 czerwca 2021 roku, w sprawie sygn. akt III K 150/18

2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

3.  Granice zaskarżenia

1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1  Ustalenie faktów

2.1.1  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

S. B. (2)

oskarżony nie był w przeszłości karany sądownie

dane o karalności

(...)

2.1.1.2

S. B. (2)

Oskarżony w okresie od 12.03.2015r. do 1.09.2015r. pozostawał tymczasowo aresztowany do niniejszej sprawy. W okresie do 21.04.2021r. do 24.01.2022r. pozostawał tymczasowo aresztowany do innej sprawy - podejrzany o czyn z art. 280 § 1 k.k. i inne. Przed aresztowaniem oskarżony był rozwiedziony, posiadał, obowiązek alimentacyjny na troje dzieci, mieszkał sam, nigdzie nie pracował.

Zachowanie oskarżonego w warunkach pozbawienia wolności ocenione zostało jako przeciętne. Nie był nagradzany, nie był karany dyscyplinarnie. Deklarował udział w podkulturze przestępczej, ale nie odnotowano na tym tle negatywnych zachowań. Wobec przełożonych przyjmował postawę właściwą, wśród współosadzonych prezentował postawę bezkonfliktową.

Został zdiagnozowany jako uzależniony od środków odurzających i alkoholu, wymagał oddziaływań w tym zakresie. Zaliczony do kategorii osób zagrożonych samobójstwem.

opinia Zastępcy Dyrektora Aresztu Śledczego w W. (...)

(...)- (...)

2.1.1.3

S. B. (2)

Oskarżony od 2018 roku pozostaje pod opieką (...) Przychodnia (...) w P.. W rozpoznaniu lekarskim podano zaburzenia adaptacyjne, reakcja na ciężki stres, zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane. Leczony farmakologicznie. Nie rozpoznano uzależnienia.

dokumentacja medyczna

(...)- (...), (...)- (...), (...)- (...), (...)- (...), (...), (...)- (...)

2.1.1.4

S. B. (2)

M. B. (1) jest znajomą oskarżonego i utrzymywała z nim kontakty.

Świadek potwierdziła, że została skazana przez Sąd Rejonowy w Warszawie za czyn popełniony wspólnie z oskarżonym S. B. (2) będący pierwotnie objęty wspólnym aktem oskarżenia w niniejszej sprawie. Dobrowolne poddanie się karze wiązało się z przyznaniem się do czynu. Przyznała się, że zrobiłam błąd w swoim życiu.

Zeznania świadka M. B. (1)

(...)

2.1.1.4

S. B. (2)

Ł. P. był znajomym oskarżonego S. B. (2). Utrzymywał z nim kontakty.

zeznania świadka Ł. P.

k. (...)

2.1.2  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

S. B. (2)

Zaprzeczenie treści stawianych oskarżonemu zarzutów, w szczególności temu aby oskarżony miał zamiar wytwarzania środków odurzających a wyłącznie legalnej substancji (...). Oskarżony w okresie od 18 stycznia do 12 marca 2015 r. w M. w domu przy ul. (...), omyłkowo wytworzył mefedron ((...)) o masie nie mniejszej niż 563,341 gramów oraz omyłkowo próbował wytworzyć znaczną ilość substancji psychotropowej, z której możliwym było uzyskanie nie mniej niż 937 gramów mefedronu, działając w zamiarze wytworzenia legalnej substancji (...).

Ł. P. nie współdziałał z oskarżonym.

świadka Ł. P.

k. (...)

2.1.2.2

S. B. (2)

Świadek zeznała, że nie miała kontaktu z oskarżonym w związku z narkotykami, nie kupowała od niego narkotyków, ani nie zamawiała. Nie miała z oskarżonym żadnych związków tego rodzaju. Zeznała też, że została skazana za przestępstwo z ustawy o narkomanii, za posiadanie 40 gramów mefedronu. Oświadczyła, że to prawda, że pośredniczyła w sprzedaży tego środka, ale teraz nie pamięta skąd miała ten mefedron. To nie miał być środek dla kogoś. Jednocześnie podtrzymała wcześniej składane zeznania odczytane przez Sąd wobec niepamięci szczegółów w trybie art. 391 § 1 k.p.k.

zeznania świadka M. B. (1)

(...)

(...)

(...)

2.2. Ocena dowodów

2.2.1 Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

dane K.

dowód stanowi informację urzędową, która nie zo-stała zakwestionowana.

2.1.1.2

Opinia Zastępcy Dyrektora Aresztu Śledczego w W. (...)

Opinia została sporządzona przez uprawniony do tego podmiot, zawiera istotne wiadomości odnoszące się do osoby oskarżonego, a z uwagi na treść opinii oraz wymowę innych dowodów zgromadzonych w toku postępowania, dowód ten należy oceniać jako wiarygodny w całości.

2.1.1.3

dokumentacja medyczna

Dokumentacja medyczna nie budzi wątpliwości, co do swojej autentyczności. Diagnoza lekarska, choćby co do nierozpoznania uzależnienia oskarżonego od alkoholu i narkotyków, pozostaje wątpliwa z uwagi na wymowę innych dowodów (opinie sądowo – psychiatryczne, opinia z Aresztu Śledczego w W.).

2.1.1.4

Zeznania świadka M. B. (1)

Zeznania świadka zawierają okoliczności, które na-leży oceniać jako istotne dla sprawy. Wiarygodne pozostaje twierdzenie świadka, że utrzymywała z oskarżonym kontakty, oraz fakt, że ta przyznała się do popełnienia czynu polegającego właśnie na udziale w obrocie mefedronem wspólnie z S. B. (2), za co została prawomocnie skazana. O ile potwierdziła ona w toku przesłuchania samo sprawstwo czynu, to zaprzeczała wyłącznie temu, żeby czynu tego dokonała wspólnie z oskarżonym.

2.1.1.4.

zeznania świadka Ł. P.

Dowód ten należało uznać za wiarygodny jedynie częściowo, wyłącznie w zakresie, w jakim pozostają zbieżne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności zeznaniami M. R. i dokumentacją dotyczącą wynajmu pomieszczeń.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.2.2.1.

zeznania świadka M. B. (1)

W zakresie w jakim świadek zaprzeczyła udziałowi w czynie oskarżonego, nie miała kontaktu z oskarżonym w związku z narkotykami, nie kupowała od niego narkotyków, ani nie zamawiała, a czyn za który została skazana nie ma związku z oskarżonym. W zakresie w jakim zeznała, że nie pamięta czego dotyczyły rozmowy. Zaprzeczenia, że rozmowa nie dotyczyła narkotyków. Niewiedzy co oznaczają padające w trakcie rozmowy ilości; niepamięci kim jest K. oraz niewiedzy, co było faktycznie przedmiotem rozmowy.

2.2.2.2

zeznania świadka Ł. P.

Zeznania świadka sprowadzają się w zasadniczym zakresie - podobnie jak wyjaśnienia oskarżonego S. B. (2), do zaprzeczenia zamiarowi produkcji nielegalnych substancji psychotropowych. Twierdzenia, iż przedmiotem zakupu od oskarżonego miały być wyłącznie legalne substancje ((...)). Takie twierdzenia świadka, podobnie jak wyjaśnienia oskarżonego S. B. (2), nie zasługują na wiarę. Muszą zostać zakwestionowane w świetle wniosków opinii z zakresu badań fizykochemicznych dot. różnic w syntezie związków (...) i (...). Wynikające z opinii biegłego jednoznaczne i kategoryczne wnioski każą przyjmować, że zabezpieczone w czasie przeszukanie domu w M. substancje i narzędzia wykazują na stosowanie procesu wytwarza wyłącznie związku (...) z wykorzystaniem substratu w postaci 2-bromo-4 propiofenomu. Trzeba mieć na uwadze, że oskarżony S. B. (2) nie był już w tym czasie dyletantem w kwestiach wytwarzania tego rodzaju środków, o czym dobitnie świadczy relacja A. K., z którym oskarżony współpracował wcześniej. Miał on wiedzę i umiejętności do wytwarzania właśnie mefedronu ((...)). O żadnej przypadkowości w tym zakresie nie mogło być mowy.

Za takim właśnie ustaleniem przemawia również dowód z informacji z ujawnionej „historii przeglądania” pochodzących z komputera oskarżonego, świadczących o poszukiwaniu przez niego informacji o produkcji mefedronu.

Wersji Ł. P. przeczą również materiały z kontroli operacyjnej, w szczególności fakt używania przez świadka i oskarżonego we wzajemnych kontaktach specyficznej, zakonspirowanej, powtarzającej się terminologii, krótkich, lakonicznych sformułowań, co zresztą jest typowe, charakterystyczne dla tego rodzaju przestępstw. W ocenie Sądu sposób działania oskarżonego i mechanizm współpracy z Ł. P. i D. K., byłby całkowicie niepotrzebny, gdyby istotnie przedmiotem rozmów była wyłącznie legalna działalność, bądź kwestie stricte towarzyskie lub sportowe, jak chciałby to przedstawiać oskarżony S. B. (2) i świadek Ł. P..

Z materiałów z kontroli operacyjnej wynika także, iż celem działań podejmowanych przez Ł. P. i D. K. mających na celu ułatwienie oskarżonemu uzyskiwania mefedronu był zamiar dystrybucji i uzyskiwanie korzyści z dystrybucji wytworzonego przez oskarżonego mefedronu. Całkowicie uzasadnione jest w świetle tych dowodów ustalenie, że porozumienie było podyktowane właśnie chęcią czerpania zysku z tego niedopuszczalnego procederu.

Dla oceny wiarygodności zeznań tego świadka, należy odnotować, że podczas przesłuchania w charakterze podejrzanego potwierdzał on fakt wynajęcia domu w M. „na własne nazwisko”. Fakt ten dowodzi, że relacje między oskarżonym i Ł. P. nie były przypadkowe, towarzyskie. Były to relacje ścisłe, gdzie miał on realny wkład w działalność prowadzoną przez S. B. (2).

Wszystko to, a przy tym fakt, że świadek ponosił także odpowiedzialność, a ostatecznie został prawomocnie skazany za działalność z oskarżonym S. B. (2) w postaci pomocy do czynu przekonuje, że treść jego wyjaśnień sprowadzająca się faktycznie do zakwestionowania zarzutów, była podyktowana chęcią uniknięcia osobiście odpowiedzialności, nie zasługuje na akceptację i wiarygodność w aktualnym postępowaniu, także w zakresie w jakim stanowi opis zachowania oskarżonego.

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrońca z wyboru oskarżonego S. B. (2) – adw. A. D. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając:

1. naruszenie art. 7 kpk poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dowolną ich ocenę w szczególności poprzez uznanie iż z ujawnionych na rozprawie stenogramów rozmów wynika, iż oskarżony S. B. (2) zajmował się produkcją substancji nielegalnej (mefedronu) w wynajętym przez Ł. P. domu w M., ze świadomością że substancja jaka ma powstać w wyniku tej produkcji to mefedron.

2. błąd w ustaleniach faktycznych leżących u podstaw zaskarżonego orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, iż celem oskarżonego S. B. (2) było wytworzenie substancji zabronionych, w szczególności mefedronu, gdy tymczasem jego zamiarem było wytworzenie substancji w tym czasie legalnej czyli metafedronu.

3. naruszenie art. 170 § 1 p. 5 kpk poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie że wniosek dowodowy o przesłuchanie w charakterze świadków Ł. P., M. B. (1) zmierza do przedłużenia postępowania mimo, iż świadkowie ci posiadali istotne informacje z punktu widzenia linii obrony przyjętej przez oskarżonego, a Sąd nie wykorzystał wszystkich możliwości które pozwoliłyby na doprowadzenie tych świadków i bezpośrednie ich przesłuchanie przed Sądem.

4. Naruszenie artykułu 117 § 2 kpk w związku z art. 378a kpk w ten sposób, iż sąd prowadził rozprawę pomimo usprawiedliwionej nieobecności S. B. (2) uznając, iż nieobecność ta nie została usprawiedliwiona pomimo zgłoszenia wniosku wyrażającego chęć udziału oskarżonego w rozprawie przez obrońcę oraz faktu, iż nieobecność ta została wywołana sytuacją zdrowotną, potwierdzoną zaświadczeniem wydanym przez lekarza Sądowego, a jednocześnie decyzja Sądu o prowadzeniu postępowania dowodowego pomimo usprawiedliwionej nieobecności oskarżonego, została oparta na art. 378a kpk - przepisie niezgodnym z konstytucją, gdyż pozbawiającym de facto oskarżonego prawa do obrony i udziału w postępowaniu.

5. Naruszenie art. 410 k.p.k. albowiem Sąd podczas wydawania wyroku oparł się na dowodach nie ujawnionych na rozprawie w szczególności na nagraniach z kontroli operacyjnej, które nie zostały ujawnione poprzez ich odsłuchanie na rozprawie pomimo wniosku w tym zakresie.

☐ zasadny

☒częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Ad. 1 i 2

Sąd Apelacyjny rozpoznał zarzuty zawarte w pkt 1 i 2 apelacji łącznie, bowiem są one ze sobą powiązane. Zbędnym uznał powielanie tych samych rozważań w kontekście każdego z odrębnie postawionych zarzutów, skoro wszystkie sprowadzają się do tego samego. Analiza treści zarzutów postawionych przez skarżącego oraz ich uzasadnienia pozwala bowiem na przyjęcie, że apelujący dopatruje się błędu w ustaleniach faktycznych (zarzut z pkt. 2), jako bezpośrednie następstwo naruszenia przepisów postępowania, w szczególności zaś dowolnej oceny dowodów, jakiej - w jego przekonaniu - miałby się dopuścić Sąd Okręgowy (zarzut pkt 1), jak również pominięcia części dowodów znajdujących się w aktach sprawy (zarzut pkt 5). W całości tak formułowany w apelacji zarzut należy oceniać jako nieuzasadniony, a stanowi on wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi dokonanymi przez Sąd Okręgowy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów i na tej podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne.

Podkreślić bowiem należy, że aby skutecznie podnieść zarzut naruszenia wynikającej z art. 7 k.p.k. zasady swobodnej oceny dowodów należałoby wykazać, czego obrońca oskarżonego nie zdołał uczynić, że ustalenia sądu meriti oraz ocena zgromadzonego w niniejszej sprawie istotnego materiału dowodowego z punktu widzenia postawionego oskarżonemu zarzutu, nie została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), a nadto nie była wynikiem rozważenia wszystkich okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.) oraz nie zostało wyczerpująco i logicznie, z jednoczesnym uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.) (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r., OSNKW 1991 r., nr 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.09.1998 r., Prok. i Pr. 1999 r., nr 2, poz. 6). Tego zaś obrońcy oskarżonego nie udało się wykazać.

Sama bowiem okoliczność, że z dokonaną przez sąd oceną dowodów skarżący się nie zgadza, nie oznacza jeszcze, że w przedmiotowej sprawie rzeczywiście doszło do naruszenia unormowań art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. Co więcej, odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd I instancji szczegółowo odniósł się do każdego dowodu i wskazał, w jakim zakresie uznał go za wiarygodny a nadto, co legło u podstaw takich ocen. Uwzględnienie wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego wyklucza sformułowania innych wniosków, aniżeli te, które Sąd przyjął za podstawę ustaleń faktycznych.

Prawidłowo ocenił dowód z wyjaśnień oskarżonego S. B. (2) uznając je za niewiarygodne, w zakresie w jakim przeczył on zamiarowi wytworzenia (...), braku świadomości wytworzenia narkotyków i w jakim twierdził, że jego zamiarem było wytworzenie wyłącznie legalnej substancji (...). Podzielić należało ustalenia Sądu Okręgowego, iż oskarżony miał świadomość co do wytworzenia nielegalnego narkotyku, co wynika w sposób niebudzący wątpliwości z szeregu dowodów. A. K. wskazał właśnie na udział oskarżonego w procederze wytwarzania mefedronu. Przy czym trafnie Sąd Okręgowy nadaje tym zeznaniom nie tylko walor wiarygodności, ale także przekonująco przyjmuje, że relacja ta wskazuje właśnie na świadomość oskarżonego oraz zamiar nabycia wiedzy i umiejętności samodzielnego wytwarzania mefedronu.

Z kolei dowód z treści rozmów pozyskanych w drodze kontroli operacyjnej, karze przyjmować, że oskarżony rozmawiając z innymi osobami, używał specjalnego języka, zakonspirowanej nomenklatury odnoszącej się właśnie do wytworzonych substancji. Wielość rozmów tego rodzaju prowadzona przez oskarżonego z Ł. P. oraz D. K., nie ma innego uzasadnienia, niż właśnie przypisana oskarżonemu działalność przestępcza. Rozmowy telefoniczne, w szczególności ich treść była przedmiotem wnikliwej analizy Sądu ad quo, co znalazło wyraz w treści samego uzasadnienia (pkt 1.1.3 i 2.1.2). Analiza ta dokonuje weryfikacji warstwy werbalnej wypowiedzi nie tylko w języku, ale także w oparciu o kontekst wypowiedzi oraz okoliczności sprawy, w tym zwłaszcza fakt ujawnienia procesu produkcji mefedronu w domu w M. oraz w kontekście wcześniejszej działalności realizowanej przez oskarżonego S. B. (2) razem z A. K..

Skarżący formułując swoje zarzuty naruszenia przepisów postępowania oraz błędu w ustaleniach faktycznych pomija przede wszystkim wyjaśnienia samego oskarżonego złożone w trakcie posiedzenia w przedmiocie tymczasowego aresztowania, w których przyznał on, że doskonale zna różnice w procesie produkcyjnym pomiędzy (...), a (...), nadto zna proces produkcyjny (...), którą to wiedzę miałby nabyć z Internetu. Wtedy właśnie oskarżony podał, że wytwarzał tę substancję wyłącznie dla własnych celów, ale w okresie, gdy było jeszcze legalne.

Z podobnych powodów Sąd Okręgowy miał podstawy, aby uznać za niewiarygodne zeznania świadka Ł. P.. Ocenę taką podziela Sąd Apelacyjny przeprowadzając ten dowód w postępowaniu odwoławczym. Zeznania Ł. P. są niewiarygodne w zakresie zamiaru wytworzenia przez oskarżonego i sfinansowania przez świadka wyłącznie produkcji legalnego środka (...). Zeznania te, tak jak wyjaśnienia oskarżonego, sprowadzają się w istocie do zaprzeczenia zamiaru produkcji nielegalnych substancji psychotropowych i twierdzeniu, iż przedmiotem zakupu od oskarżonego miały być wyłącznie legalne substancje ((...)). Twierdzenia te pozostają w sprzeczności z pozostałymi przeprowadzonymi w sprawie dowodami, które zostały trafnie ocenione przez Sąd I Instancji jako wiarygodne, oraz zasadnicze dla ustalenia stanu faktycznego w sprawie. Do dowodów tych zaliczyć należy opinie biegłych, dowody zabezpieczone na miejscu zdarzenia w domu w M., ekspertyzy kryminalistycznej. Wszystkie one potwierdzają fakt prowadzenia przez oskarżonego w pomieszczeniach domu w M. syntezy zmierzającej do wytworzenia wyłącznie związku (...) z wykorzystaniem substratu w postaci 2-bromo-4propiofenomu. Zeznaniom świadka Ł. P. przeczą także materiały z przeprowadzonej kontroli operacyjnej, w tym zwłaszcza fakt używania przez świadka i oskarżonego we wzajemnych kontaktach, specyficznej, zakonspirowanej, powtarzającej się technologii, krótkich sformułowań, które należy logicznie odnosić wyłącznie do informacji o produkcji narkotyku.

Jak trafnie również zwrócił uwagę Sąd Okręgowy sam charakter współpracy pomiędzy oskarżonym i świadkami Ł. P. i D. K. obalają twierdzenia o wyłącznie legalnym celu współpracy.

Sąd Apelacyjny, podobnie jak Sąd Okręgowy, w zasadniczym dla niniejszej sprawy zakresie, nie przyznał waloru wiarygodności zeznaniom świadka M. B. (1). W treści złożonych przez nią wyjaśnień w dniu 1.04.2016 r. (t. III, k. 555-556) składanych na okoliczność treści rozmowy telefonicznej z oskarżonym, podała ona, że nie pamięta czego rozmowy dotyczyły. Na pewno rozmowa nie dotyczyła narkotyków, nie wie co oznaczają padające w trakcie rozmowy ilości, w rozmowie natomiast pada słowo – przezwisko (...), co odnosić należy do męża świadka - M. B. (2). Sąd Apelacyjny ma natomiast na względzie przede wszystkim treść zeznań M. B. (1), jakie ta złożyła na rozprawie w dniu 6 lutego 2023 roku, gdzie ta potwierdziła, że przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu, była jego sprawcą, dobrowolnie poddała się za takie przestępstwo karze. Zaprzeczyła, aby współdziałała właśnie z oskarżonym, ale też nie wskazała innych okoliczności, źródeł z jakich miała ona pozyskiwać mefedron będący przedmiotem przestępstwa. Takie twierdzenia świadka, podobnie jak te twierdzenia z początkowej fazy postępowania, należy oceniać jako wykrętne, zmierzające do uchronienia oskarżonego od odpowiedzialności. Tym niemniej świadek potwierdziła, że samo takie przestępstwo jednak miało miejsce. Skoro tak, to dostarcza to niejako dodatkowych argumentów, że przestępczy obrót środkiem odurzającym faktycznie się odbył. Z kolei treść dowodowych rozmów telefonicznych prowadzonych wieczorem 21 listopada 2014 roku między oskarżonym, M. B. (1) i nieustalonym mężczyzną (materiałami z kontroli operacyjnej kryptonim (...) i (...) prowadzonej wobec S. B. (2)), każą przyjmować, że istotnie, jak przyjmuje Sąd Okręgowy, odnosiła się właśnie do organizowania sprzedaży 40 gramów mefedronu, nazywanego w tej rozmowie „kryształ”.

Ad. 5.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 410 k.p.k., który w ocenie apelującego, wyrażać miał się w ,,oparciu się przez Sąd I Instancji na dowodach nie ujawnionych na rozprawie w szczególności na nagraniach z kontroli operacyjnej, które nie zostały ujawnione poprzez ich odsłuchanie na rozprawie pomimo wniosku w tym zakresie”.

W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że tryb wprowadzania do procesu karnego (a ściślej - do postępowania sądowego) tego rodzaju dowodów reguluje w sposób dość precyzyjny przepis art. 19 ust. 15 Ustawy z 1990 r. o Policji, a także - stanowiący jego odpowiednik - art. 27 ust. 15 Ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Przepisy te przewidują, że w postępowaniu przed sądem, w odniesieniu do materiałów uzyskanych w drodze stosowania kontroli operacyjnej, stosuje się odpowiednio art. 393 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania karnego. Ów zwrot o stosowaniu "odpowiednim" ma tu o tyle istotne znaczenie, że zapisów dźwiękowych - z samej ich natury - nie można odczytywać w toku postępowania (jak czyni się to np. z dokumentami), jednakże można je odsłuchać.

W tym miejscu przywołać należało podgląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 października 2016 r. – sygn. akt: III KK 348/16 zgodnie z którym:

1) Przepis art. 19 ust. 15 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2016 r., poz. 1782) stanowi, że w postępowaniu przed sądem, w odniesieniu do materiałów zgromadzonych podczas kontroli operacyjnej, stosuje się odpowiednio art. 393 § 1 zdanie pierwsze k.p.k. Zatem przepis ustawy o Policji zalicza te materiały do dokumentów w rozumieniu procesowym, podlegających odczytaniu bądź odsłuchaniu na rozprawie.

2) Sąd mógł materiały uzyskane przez Policję w drodze legalnej kontroli operacyjnej, w postaci utrwaleń rozmów telefonicznych i ich przekładów stanowiących załączniki do protokołu, odtworzyć i odsłuchać na rozprawie głównej albo wobec braku sprzeciwu obecnych stron, ujawnić bez odtwarzania czy odczytywania. (porównaj także wyrok SA w Gdańsku z 28.10.2015 r., - sygn.. II AKa 259/15).

Przenosząc powyższe na kanwę niniejszej sprawy nagrania rozmów telefonicznych zarejestrowanych w ramach kontroli operacyjnej krypt. (...) i „(...)” prowadzonej wobec S. B. (2) zostały ujawnione poprzez ich odtworzenie podczas rozprawy w dniu 10.09.2020 r. (k. 860, tom V). Co prawda nie odtworzono wówczas wszystkich nagrań, jednakże ujawniono te nagrania, które miały istotne znaczenie dla sprawy. Nie było potrzeby odtwarzania pozostałych nagrań. Nie można zgodzić się zatem z zarzutem obrońcy oskarżonego, iż Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na nagraniach z kontroli operacyjnej, które nie zostały ujawnione na rozprawie. Sąd oparł się wyłącznie na nagraniach ujawnionych, a przy tym tych, które uznał za istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowód w postaci nagrań, jak każdy inny podlegał bowiem swobodnej ocenie Sądu.

Sposób procedowania Sądu I instancji w przedmiocie nagrań uznać należało za prawidłowy, zgodny z aktualnymi przepisami postępowania karnego – a zarzuty w tym zakresie za niezasadne.

Jednocześnie dowód z pozostałych dowodowych nagrań jest dostępny dla strony, w szczególności dla obrońcy. Ten jednak na nie odwołuje się do samej treści tych konkretnie przywołanych przez Sąd meriti nagrań, ani innych, które znajdują się w aktach sprawy. Jednocześnie skarżący nie wskazuje, aby treść tego materiału dowodowego miała inne znaczenie lub wydźwięk, który wykazywałby nieprawidłowość wnioskowania sądu lub dokonanych ustaleń faktycznych. Wykazanie samego naruszenia przepisów postępowania nie jest bowiem wystarczające do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia przepisów postępowania. Konieczne jest wykazanie, że mogło to mieć wpływ na treść samego rozstrzygnięcia, na ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa oskarżonego. Takiej tezy skarżący nie stawia. Brak jest też takich argumentów w samym uzasadnieniu.

Ad. 3

Za częściowo zasadny uznać należało zarzut naruszenia art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k. Błędnie uznał Sąd Okręgowy, iż wniosek dowodowy o przesłuchanie w charakterze świadków Ł. P. i M. B. (1) zmierzałby do przedłużenia postępowania i na tej podstawie niezasadnie oddalił te wnioski. Podkreślić bowiem należy, że wniosek dowodowy może zostać oddalony na podstawie art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k., kiedy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania. Wykorzystanie tej możliwości, której celem jest ograniczenie możliwości stron w zakresie przewlekania postępowania, nie może przesłonić celów postępowania karnego określonych w art. 2 k.p.k., w tym dążenia do dokonania prawdziwych ustaleń faktycznych, które mają stanowić podstawę wszelkich rozstrzygnięć. W art. 2 § 2 k.p.k. zawarta jest obowiązująca w procesie karnym zasada prawdy materialnej, która powszechnie uznawana jest za nadrzędną zasadę procesową. Zasada ta znalazła odbicie w treści art. 170 § 1a k.p.k. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy uznać należało, iż zeznania świadków Ł. P. i M. B. (1) zawierały istotne wiadomości, zwłaszcza z uwagi na przyjęty przez oskarżonego sposób obrony. Sąd Okręgowy miał tego świadomość, bo dowody te dostrzegał, ocenił oraz częściowo uczynił podstawą ustaleń faktycznych. To oczywiście niedopuszczalne.

W tej sytuacji procesowej, skoro takie postępowanie Sądu Okręgowego naruszała przepisu postępowania, ale nie w sposób dający podstawy z art. 437 § 2 k.p.k. do uchylenia wyroku do ponownego rozpoznania, Sąd Apelacyjny na rozprawie odwoławczej był zobligowany do przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z przesłuchania bezpośredniego świadka M. B. (1) oraz Ł. P..

Zeznania świadka M. B. (1), w zakresie w jakim zeznała, że nie miała kontaktu z oskarżonym w związku z narkotykami, nie kupowała od niego narkotyków, ani nie zamawiała, nie miała z oskarżonym żadnych związków tego rodzaju, a czyn za który została skazana nie ma związku z oskarżonym, uznać należało za niewiarygodne, bowiem nie korespondują one z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Ocena wiarygodności została zamieszczona powyżej w pkt 2.2.2.1.

Sąd Apelacyjny, mimo wysiłków nie zdołał wezwać i osobiście przesłuchać świadka Ł. P.. Świadek ten ewidentnie uchyla się od stawiennictwa, nie jest znane jego aktualne miejsce pobytu, ukrywa się on i jest poszukiwany listem gończym i ENA. Z tych przyczyn na rozprawie odwoławczej w dniu 6 lutego 2023 r. przeprowadzenie powyższego dowodu bezpośrednio nie było możliwe. W tej sytuacji, Sąd Apelacyjny zdecydował o odczytaniu złożonych przez Ł. P. wyjaśnień, na podstawie art. 391 § 1 k.p.k. oraz art. 394 § 2 k.p.k. ujawniając, z aprobatą obecnych stron, protokoły przesłuchania tego świadka – k. (...). Dowód ten został procesowo przeprowadzony oraz poddany ocenie kontrolno - merytorycznej. Oceny tego dowodu została zamieszczona w pkt 2.2.2.2 niniejszego uzasadnienia. Pozostaje ona faktycznie zbieżna z tą dokonana przez Sąd Okręgowy i zaprezentowaną w uzasadnieniu wyroku.

Zasadnicze w kontekście stawianego przez skarżącego obrońcę pozostaje jednak to, że dowody te zostały ostatecznie przeprowadzone, a wskazane uchybienie, co do zasady zasadne, nie może skutkować wadliwością postępowania i uzasadniać uchylenie wyroku. Ocena merytoryczna tych dowodów, dokonana przez Sąd w postępowaniu odwoławczym, nie skutkuje zakwestionowaniem ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Okręgowy oraz nie mogą stanowić podstawy do dokonania odmiennych ustaleń faktycznych, a w konsekwencji zmiany wyroku.

Ad. 4

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 117 § 2 kpk w związku z art. 378a kpk. W trakcie całego toczącego się postępowania oskarżony przedkładał liczne zaświadczenia lekarskie w celu usprawiedliwiania swoich nieobecności na rozprawach. Trafnie ocenił Sąd Okręgowy, iż obecności te są nieusprawiedliwione, co uprawniało sąd do prowadzenia przewodu sądowego. Zgodzić należy się bowiem, że pomimo wydania tych zaświadczeń przez specjalistów - lekarzy sądowych - z zakresu ginekologii, otolaryngologii dziecięcej, położnictwa i ginekologii, czy wreszcie chorób wewnętrznych, płucnych, alergicznych i medycyny sportowej, nie są one miarodajne, nie stanowią wystarczającej podstawy do uznania, że stwierdzone w nich schorzenia, w szczególności te z zakresu psychiatrii, uniemożliwiają udział oskarżonego w wyznaczonych rozprawach.

Sąd Okręgowy w swoich ocenach, odrzucając usprawiedliwienia oskarżonego, nie może zostać uznany za arbitralnego, wykraczający poza swoje kompetencje zawodowe. Stanowisko Sądu zostało bowiem potwierdzenie opiniami biegłych lekarzy psychiatrów oraz biegłych lekarzy z Zakładu Medycyny Sądowej (...). Opinie te zostały przeprowadzone przez osoby o wysokich kompetencjach zawodowych, po analizie całości dokumentacji medycznej oskarżonego, ale także po badaniu samego oskarżonego. Stanowisko sądu w tym przedmiocie zostało obszernie omówione w pkt 6 uzasadnienia. Taki sposób weryfikacji zdolności oskarżonego do udziału w rozprawie daje Sądowi Apelacyjnemu podstawę do przyjęcia, że faktycznie prawo oskarżonego do udziału w postępowaniu, jego prawo do osobistej obrony, nie zostało naruszone. Miał on, z uwagi na swój stan zdrowia, faktycznie możliwości do udziału w rozprawie, a nie korzystał z tego z własnego wyboru, przyjmując właśnie taki sposób obrony.

Oceniając taki zarzut apelacyjny należy mieć też na uwadze, że oskarżony wziął udział w jednej tylko rozprawie w dniu 15 czerwca 2021 roku (k. (...)), kiedy został tymczasowo aresztowany w innej sprawie. Nie tylko nie było wówczas powodów do stwierdzenia jego niezdolności z uwagi na stan zdrowia do udziału w rozprawie, a przecież wówczas utrzymywały się zaburzenia psychiatryczne oskarżonego (vide: opinia z Aresztu Śledczego). Pomimo tego oskarżony aktywnie uczestniczył w rozprawie, składał wyjaśnienia i wnioski dowodowe.

W konsekwencji, w ocenie Sądu Apelacyjnego przeprowadzenie postępowania dowodowego pod nieobecność oskarżonego, w sytuacji kiedy ten miał zachowaną zdolność do udziału w postępowaniu, nie naruszała jego prawa do osobistej obrony.

Sąd traktował niestawiennictwo oskarżonego za nieusprawiedliwione, a podstawą prowadzenia postępowania był przepis art. 377 § 3 k.p.k. (k. 504 i inne) dające podstawę prawną do prowadzenia postępowania wobec nieobecnego oskarżonego. Teść opinii biegłych lekarzy psychiatrów K. S. i T. C. z Wojewódzkiego Szpitala (...) (...) w O. – k. (...)oraz opinia biegły Zakładu Medycyny Sądowej (...) – k. (...), są jednoznaczne oraz odnoszą się do całości dokumentacji medycznej stwierdzający stanu zdrowia oskarżonego w ostatnich latach, w tym okres prowadzenia postępowania przez sąd. Opinie te potwierdzają stanowisko Sądu Okręgowego, który przyjmował, że stawiennictwo oskarżonego było nieusprawiedliwione.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w tych okolicznościach, wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa oskarżonego, nie może być mowy o naruszeniu przepisu art. 378a § 1 k.p.k., który stanowi podstawę do prowadzenia postępowania dowodowego na rozprawie pomimo usprawiedliwionego niestawiennictwa oskarżonego, z zastosowaniem możliwości powtórzenia czynności dowodowych na wniosek uprawnionego oskarżonego. Sąd Okręgowy jedynie na rozprawie w dniu 9 lipca 2020 roku, podstawą prowadzenia postępowania uczynił przepis art. 378a § 1 k.p.k. (k. 815), kiedy przesłuchano w charakterze świadka D. K.. Taka postawa czynności prowadzenia sprawy stała się nieaktualna w świetle opinii biegłych z Zakładu Medycyny Sądowej (...) – k. 851, 1109-116, stwierdzającej brak podstaw do ustalenia choroby skutkującej niezdolnością oskarżonego do udziału w rozprawie także w tym dniu.

Sąd Apelacyjny nie dopatruje się w tych okolicznościach naruszenia przepisów procesowych, prawa do obrony oskarżonego, a także naruszenia standardów rzetelnego procesu wyznaczonych przez art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Oskarżony brał udział w rozprawie w dniu 15 czerwca 2021 r. (k. 1183-1185). W obecności oskarżonego, na wniosek prokuratora odczytano zeznania świadka D. K. ze śledztwa oraz te złożone w toku rozprawy w dniu 9 lipca 2020 roku bez udziału oskarżonego. Oskarżony składał oświadczenie co do treści tego dowodu. Ani sam oskarżony, ani jego obrońca, nie składali zastrzeżeń co do sposobu przeprowadzenia tego dowodu, nie złożyli wniosku o powtórzenie tej czynności. Nie doszło więc w tym zakresie do naruszenia nie tylko art. 387a § 1 i 3 k.p.k., ale także standardów demokratycznego procesu.

Nie może także ujść uwadze sądu, że zarzut odnosi się do przeprowadzenia dowodu, którego wymowa jest w zasadzie korzystna dla oskarżonego. Świadka, którego zeznania zostały uwzględnione jedynie w zakresie zasadniczo zgodnym z wyjaśnieniami oskarżonego i przyjętą przez niego linią obrony. Stąd też i z tego powodu nie ma podstaw do kwestionowania treści rozstrzygnięcia.

Wnioski

Obrońca oskarżonego S. B. (2) wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji lub zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego są nieuzasadnione i nie mogły zostać zaakceptowane, a w konsekwencji Sąd Apelacyjny nie mógł podzielić wniosków apelacji. Zasadniczy wniosek o uchylenie wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania nie znajdował koniecznego oparcia w samej treści zarzutów apelacji. Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 437 § 2 k.p.k., uchylenie wyroku jest możliwe wyłącznie w wypadku stwierdzenia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 k.p.k., bądź konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego. Żaden z zarzutów nie dawał podstawy do takiego właśnie rozstrzygnięcia. Z kolei, w zakresie wniosku alternatywnego, o zmianę orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego, niezasadność podniesionych zarzutów, w tym zwłaszcza odnoszących się do samej oceny dowodów oraz dokonanych ustaleń faktycznych, wyklucza zmianę wyroku we wnioskowany sposób.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 455 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Co do winy i kary (całość wyroku) – pkt I części dyspozytywnej.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok utrzymano w mocy wobec niestwierdzenia w toku kontroli odwoławczej:

- istnienia bezwzględnych powodów odwoławczych z art. 439 § 1 k.p.k.,

- tego, że utrzymanie w mocy wyroku skutkowałoby rażącą niesprawiedliwością orzeczenia (art. 440 k.p.k.),

- a także, stwierdzenia z powodów opisanych w sekcji 3. nietrafności podniesionych w apelacji zarzutów (art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k.).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd orzekając o nieuwzględnieniu apelacji oskarżonego, na podstawie art. 636 § 1 kpk i art 634 kpk obciążył go wydatkami za postępowania odwoławcze oraz na podstawie art. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. 1983.49.223 tj.) wymierzył mu opłatę należną od wymierzonej kary pozbawienia wolności i grzywny.

7. PODPIS

SSA Cezariusz Baćkowski SSA Maciej Skórniak SSA Janusz Godzwon

7.1 Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego z wyboru adw. A. D.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość wyroku (co do winy i kary)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana