Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2023 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, III Wydział Cywilny, w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2023 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) Ltd. z siedzibą w L. (Cypr)

przeciwko K. B.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.817 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt III C 79/23

UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2022 roku (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze wniósł przeciwko K. B. pozew o zapłatę kwoty 9.401,10 złotych z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 7.500 złotych od dnia 25 lutego 2022 roku do dnia zapłaty, a także z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 739,13 złotych od dnia 25 lutego 2022 roku do dnia zapłaty, wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu wskazano, że w dniu 4 maja 2021 roku K. B. zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę pożyczki krótkoterminowej o nr (...), na podstawie której zobowiązała się do zapłaty na rzecz pierwotnego wierzyciela całkowitej kwoty w wysokości 8.706,35 zł. Na całkowitą kwotę zobowiązania wynikającą z zawartej umowy pożyczki składają się: 7.500 zł – kwota udzielonej pożyczki, 1.161,97 zł – kwota prowizji umownej, 44,38 zł – kwota odsetek umownych naliczonych od kwoty udzielonej pożyczki wg stopy równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5% (maksymalne odsetki ustawowe) od dnia 4 maja 2021 roku do dnia 3 czerwca 2021 roku. Data spłaty pożyczki została ustalona na dzień 3 czerwca 2021 roku. Na należność dochodzoną pozwem składają się: 7.500 zł tytułem pozostałej do zapłaty kwoty pożyczki, 1.161,97 zł tytułem pozostałej do zapłaty kwoty prowizji umownej, 44,38 zł tytułem pozostałej kwoty odsetek umownych naliczonych od kwoty udzielonej pożyczki wg stopy równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5% (maksymalne odsetki ustawowe) od dnia 4 maja 2021 roku do dnia 3 czerwca 2021 roku, 557,49 zł tytułem kwoty odsetek umownych za opóźnienie naliczonych przez wierzyciela pierwotnego od pozostałej do zapłaty kwoty udzielonej pożyczki wg stopy równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5% (maksymalne odsetki za opóźnienie) od dnia następnego po dniu wymagalności, tj. od dnia 4 czerwca 2021 roku do dnia 14 stycznia 2022 roku, 137,26 zł tytułem kwoty odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych przez powoda od pozostałej do zapłaty kwoty udzielonej pożyczki wg stopy równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5% (maksymalne odsetki za opóźnienie) od dnia 15 stycznia 2022 roku do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Legitymację do wytoczenia powództwa powód wywodzi z umowy cesji zawartej w dniu 19 stycznia 2022 roku między (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., a (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze.

Powód wskazał, że uprzednio wszczął postępowanie przeciwko pozwanej w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W dniu 25 lutego 2022 roku (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze wniósł pozew przeciwko K. B. do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie (sygn. akt Nc-e 262830/22) obejmujący roszczenie dochodzone w niniejszym postępowaniu. Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2022 roku Starszy Referendarz sądowy w Sadzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty umorzył postępowanie w całości i stwierdził, że każda ze stron ponosi koszty procesu związane ze swym udziałem w sprawie.

W dniu 3 listopada 2022 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (sygn. akt III Nc 2238/22).

Pozwana wniosła sprzeciw, którym zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu zaprzeczyła, aby w dniu 4 maja 2021 roku zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę pożyczki nr (...) o treści wskazanej przez powoda. Przedłożony wydruk umowy nie został przez nią podpisany, mimo wyraźnie zaznaczonego miejsca na złożenie podpisu. Strona powodowa nie wykazała w jaki sposób miało dojść do zawarcia umowy i złożenia oświadczenia woli przez pozwaną. Ponadto wydruk umowy w żadnym miejscu nie zawiera adnotacji, iż został opatrzony w/w numerem. Zdaniem pozwanej, w żaden sposób nie zostało wykazane, iż umowa pożyczki została zawarta przy pomocy środków porozumiewania się na odległość. Warunkiem udzielenia pożyczki było złożenie wniosku pożyczkowego i posiadanie aktywnego Profilu Klienta na stronie internetowej. Fakty te nie zostały udowodnione. Nie wykazano także aby pozwana dokonała przelewu weryfikacyjnego i potwierdziła w jakikolwiek sposób warunki pożyczki. Pozwana zauważyła także, że pożyczkodawca jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu gospodarczego korzystającym w zwykłym toku swej działalności z profesjonalnej obsługi prawniczej i skoro umieścił w projekcie umowy pożyczki rubrykę podpis pożyczkobiorcy, to można domniemywać, że nie uczynił tego przypadkowo lub omyłkowo, a celowo, wychodząc ze słusznego założenia, że do zawarcia umowy potrzebne jest jej podpisanie przez kontrahenta.

W dalszej kolejności pozwana zaprzeczyła, aby otrzymała kwotę pożyczki, wskazując, iż przedłożony przez powoda dokument wystawiony przez (...) S.A., który ma potwierdzić rzekome dokonanie przelewu na kwotę 7.500 złotych, a także wydruk z systemu pożyczkowego V..pl, który ma stanowić potwierdzenie wypłaty pożyczki, to dokumenty prywatne.

Pozwana zgłosiła także zarzut rażąco wygórowanych kosztów udzielenia pożyczki, tj. prowizji w kwocie 1.161,97 zł, wskazując iż przedłożona przez powoda umowa pożyczki zawiera klauzule abuzywne, przez co nie sposób przyjąć aby pożyczkobiorca w istocie zobowiązany był do zapłaty całej podanej kwoty. Nie sprecyzowano z czego wynika tak wysoka prowizja, która prowadzi do nadmiernego obciążanie pożyczkobiorcy pozaodsetkowymi kosztami pożyczki, zwłaszcza że pożyczkodawca zastrzegł w umowie maksymalne odsetki kapitałowe. Przedłożona umowa sporządzona została na formularzu, co wskazuje na to, że jej treść została w całości przygotowana i narzucona przez pożyczkodawcę. Konsument nie ma możliwości negocjowania warunków umowy, ani faktycznego wpływu na ich treść.

Pozwana zakwestionowała sposób wyliczenia odsetek, wskazując, że z treści pozwu nie wynika, w jaki sposób powód dokonał ich obliczenia.

K. B. zakwestionowała również legitymację procesową czynną (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze. Strona powodowa powołała się wprawdzie na umowę przelewu wierzytelności z dnia 19 stycznia 2022 roku, jednak przedłożone dokumenty pozostają w ocenie pozwanej niewystarczające. Powód nie udowodnił, że przelew doszedł do skutku, albowiem przeniesienie wierzytelności było uzależnione od uiszczenia w całości ceny. Nadto nie przedłożono dokumentów potwierdzających fakt skutecznego zawarcia umowy przez przedstawicieli stron. Co więcej przedstawiono jedynie fragment wykazu wierzytelności, który nie został nawet podpisany przez strony.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

W uzasadnieniu pisma wskazał, że zarzuty strony pozwanej sprowadzają się wyłącznie do forsowania własnej, korzystnej dla siebie oceny stanu faktycznego i nie znajdują żadnego potwierdzenia w materiale dowodowym. Podniósł m.in., iż płatnikiem był pożyczkodawca, który dokonał zlecenia przelewu za pośrednictwem instytucji świadczącej legalne i zarejestrowane przez (...) usługi płatnicze, tj. (...) S.A. Zdaniem powoda, skoro doszło do wykonania umowy pożyczki przez pożyczkodawcę, to należy uznać, iż umowa miała treść tożsamą z załączonym do pozwu wydrukiem. W każdym razie pozwana nie przedłożyła żadnego alternatywnego egzemplarza umowy, który dawałby podstawę do uznania, że między pozwaną, a pożyczkodawcą ukonstytuowała się wprawdzie umowa, jednak częściowo lub całkowicie inna niż ta, którą w formie wydruku przedłożył powód.

Pozwana nie przedstawiła żadnych okoliczności, które wskazywałyby na to, że przed procesem negowała wolę zawarcia umowy, np. że wysłała do pierwotnego wierzyciela oświadczenie z którego wynikało, że nie ubiegała się o pożyczkę. Pozwana nie podniosła również, by ktoś wykorzystał jej dane osobowe oraz nie wskazała, że zawiadomiła organy ścigania o wykorzystaniu ich przez nieuprawnioną osobę. Nadto pozwanej przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, jednak pozwana nie skorzystała z przysługującego uprawnienia, nie podejmowała też jakiejkolwiek czynności, która świadczyłaby o tym, że umowy nie zawarła – przeciwnie przed zawarciem umowy cesji wierzytelności na poczet zobowiązania dokonała wpłaty w wysokości 320 złotych.

Powód wskazał, że pozwana zakładając profil na stronie pożyczkodawcy była zobowiązania do dokonana przelewu weryfikacyjnego, którego celem nie jest jednak akceptacja danej konkretnej umowy pożyczki, a jedynie potwierdzenie danych osobowych wskazanych we wniosku aplikacyjnym o założenie konta na portalu internetowym i platformie pożyczkowej. Jeśli zaś chodzi o zarzut wygórowanej kwoty prowizji, powód wskazał, iż wysokość prowizji stanowi 15,49 % wypłaconej kwoty pożyczki, zatem nie była nadmiernie wysoka i nie naruszała rażąco interesu pożyczkobiorcy.

W piśmie procesowym z dnia 29 marca 2023 roku pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Sporządzono wydruk umowy – „Umowa pożyczki V..pl”, w treści którego wskazano, że umowa została zawarta w W. w dniu 4 maja 2021 roku, między (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pożyczkodawcą), a K. B. (pożyczkobiorcą).

Zgodnie z danymi zawartymi w rubryce „Warunki pożyczki”: całkowita kwota pożyczki – 7.500 zł, odsetki – 44,38 zł, prowizja – 1.161,97 zł, całkowity koszt pożyczki – 1.206,35 zł, całkowita kwota do zapłaty – 8.706,35 zł, (...) 513,90 %, okres trwania pożyczki – 30 dni, termin spłaty pożyczki – 3 czerwca 2021 roku.

Zgodnie z § 4 warunkiem zawarcia umowy za pośrednictwem strony internetowej oraz udzielenia pożyczki jest uprzednie utworzenie przez pożyczkobiorcę Profilu Klienta na S. Internetowej i posiadanie przez pożyczkobiorcę aktywnego Profilu Klienta. Utworzenie Profilu Klienta dokonuje się jednorazowo podczas wnioskowania o pierwszą pożyczkę. (...) Klienta na S. Internetowej może zostać utworzony również przez D. (...) Klienta na podstawie danych uzyskanych od Pożyczkobiorcy w drodze telefonicznej rozmowy.

Po utworzeniu przez Pożyczkobiorcę Profilu Klienta na S. Internetowej, Pożyczkobiorca, celem weryfikacji danych oraz potwierdzenia numeru rachunku bankowego Pożyczkobiorcy, zobowiązany jest do dokonania tytułem Opłaty rejestracyjnej jednorazowego przelewu w kwocie 0,01 PLN w przypadku zwykłego przelewu z rachunku bankowego Pożyczkobiorcy lub 1 PLN w przypadku wykorzystania dostępnego na S. Internetowej Systemu (...).

Udzielenie pożyczki jest uzależnione od pozytywnej weryfikacji wniosku o pożyczkę (co oznaczało wniosek pożyczkobiorcy o udzielenie pożyczki, złożony za pośrednictwem strony internetowej, aplikacji mobilnej, pośrednika stacjonarnego lub telefonu do działu obsługi klienta i rozpatrywany przez pożyczkodawcę, zawierający dane niezbędne do zawarcia umowy (§ 1 ust. 32 wydruku umowy) oraz oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy (§ 5 ust. 2).

Po wydaniu pozytywnej decyzji o udzieleniu pożyczki, pożyczkodawca bezzwłocznie, w terminie nie dłuższym niż 72 godziny, przekazuje przelewem bankowym kwotę pożyczki wskazaną do wypłaty przez pożyczkobiorcę na rachunek bankowy pożyczkobiorcy (§ 5 ust. 3).

Pożyczkobiorca niezwłocznie po zwarciu umowy i udzieleniu pożyczki na podstawie wniosku o pożyczkę oraz po otrzymaniu drogą elektroniczną dokumentów, o których mowa w § 5 ust. 4, powinien odesłać pożyczkodawcy drogą pocztową lub elektroniczną podpisany własnoręcznie lub opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, egzemplarz umowy (§ 5 ust. 5).

Pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty na rachunek bankowy pożyczkodawcy łącznej kwoty wszystkich prowizji, odsetek i opłat określonych w umowie, w tym tytułem: a) prowizji za udzielenie pożyczki, b) odsetek naliczonych od pożyczki, c) prowizji za przedłużenie okresu spłaty pożyczki, w przypadku dokonania przez pożyczkobiorcę przedłużenia okresu spłaty pożyczki (§ 6 ust. 1).

Pożyczkobiorca zobowiązuje się do spłaty kwot wypłaconych w ramach P. w Terminie Spłaty P. (§ 7 ust. 1).

Kwoty wpłacane przez pożyczkobiorcę pożyczkodawcy będą zaliczane kolejno na poczet:

a)  prowizji za przedłużenie terminu spłaty pożyczki, w przypadku jeśli pożyczkodawca na wniosek pożyczkobiorcy przedłużył termin spłaty pożyczki,

b)  odsetek,

c)  prowizji,

d)  kwoty pożyczki,

e)  kosztów dochodzenia zwrotu pożyczki,

f)  odsetek za opóźnienie (§ 7 ust. 5).

W przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki, Pożyczkodawca zastrzega sobie możliwość naliczenia odsetek za czas opóźnienia w wysokości równej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie). W sytuacji gdyby zmiana wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie następująca w dowolnym momencie trwania umowy miała prowadzić do pobierania przez pożyczkodawcę odsetek umownych w wysokości przekraczającej wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, Pożyczkodawca samoistnie obniży oprocentowanie do wartości odpowiadającej nowej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (§ 9 ust. 1)

Wydruk umowy pożyczki nie został opatrzony żadnym numerem ani podpisami pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy.

Dowód:

- wydruk umowy k. 16-18.

Sporządzono wydruk zatytułowany „Potwierdzenie wypłaty transzy pożyczki” w treści którego wskazano, iż (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w dniu 4 maja 2021 roku wypłaciła na rachunek bankowy o nr. (...) należący do K. B. kwotę 7.500 złotych w ramach umowy pożyczki z dnia 4 maja 2021 roku.

Wydruk nie został opatrzony podpisami pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy.

Dowód:

- potwierdzenie wypłaty transzy pożyczki, k. 19.

Sporządzono wydruk zatytułowany „Potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej” w treści którego wskazano: typ operacji – transfer środków z rachunku płatniczego prowadzonego dla płatnika, data waluty – 4 maja 2021, płatnik – (...) sp. z o.o., rachunek płatniczy płatnika – rachunek płatniczy prowadzony dla (...) Sp. z o.o. przez (...) S.A., odbiorca – K. M. 10/39 (...)-(...) S., rachunek płatniczy odbiorcy – (...), kwota transakcji – 7.500 PLN, ID transakcji – (...), tytuł transakcji – S. V..pl umowa pożyczki (...).

Data wystawienia dokumentu – 2022-02-02, imię i nazwisko – A. M., stanowisko – (...) Leader CC.

Dowód:

- potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej, k. 20.

W dniu 19 stycznia 2022 roku pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., jako zbywcą, a (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze, jako nabywcą, zawarta została umowa przelewu wierzytelności. W imieniu (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. do zawarcia umowy przystąpiła pełnomocnik K. L., na mocy udzielonego jej pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego przez: wiceprezesa zarządu spółki (...) oraz prokurenta samoistnego E. M.. W imieniu (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze do zawarcia umowy przystąpiła B. S., prokurent samoistny (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., na mocy pełnomocnictwa z dnia 20 grudnia 2021 roku, obowiązującego do dnia 31 stycznia 2022 roku, udzielonego jej przez (...) Ltd. Z siedzibą w L. na Cyprze O. H. W..

Przedmiotem umowy cesji były wierzytelności pieniężne przysługujące zbywcy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., szczegółowo określone w papierowej wersji załącznika nr 4 do umowy, sporządzonego według stanu na dzień 14 stycznia 2022 roku, wynikające z umów pożyczek gotówkowych (kredytów konsumenckich), zawartych między dłużnikami, a spółką (...) sp. z o.o. oraz z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia osób fizycznych, które zawarły uprzednio ze zbywcą umowę pożyczki gotówkowej, od której następnie złożyli oświadczenia o odstąpieniu i do dnia zawarcia niniejszej umowy nie uiścili pełnej kwoty pożyczki, w licznie 29 sztuk (§ 1).

Zbywca oświadczył, że przenosi na Nabywcę wierzytelności wymienione w § 1 ust. 1 umowy, za cenę i na warunkach określonych w umowie, a nabywca oświadczył, że wierzytelności te nabywa za cenę i na warunkach określonych w umowie (§ 1 ust. 4).

Zgodnie z § 5 ust. 1 wierzytelności przechodzą na nabywcę w dniu zawarcia umowy pod warunkiem uiszczenia przez nabywcę w całości ceny nabycia wierzytelności zgodnie z § 4 ust. 1 umowy (dzień przeniesienia).

W treści załącznika nr 4 do umowy, zatytułowanego „Załącznik nr 4 – Wykaz wierzytelności do umowy przelewu wierzytelności z ….. stycznia 2022 roku zawartej pomiędzy (...) sp. z o.o. a SVEA ekonomii (...) Ltd”, wskazano pod lp. (...) wierzytelność wobec K. B. z tytułu umowy pożyczki o nr (...) w łącznej wysokości 9.263,84 zł (kapitał 7.500 zł, prowizja – 1.161,697 zł, odsetki umowne – 44,38 zł, odsetki umowne za opóźnienie – 557,49 zł, data udzielenia pożyczki – 4 maja 2021 roku, data wymagalności – 3 czerwca 2021 roku).

W dniu 21 stycznia 2022 roku (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze uiścił na rzecz zbywcy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. całość ceny należnej z tytułu umowy cesji z dnia 19 stycznia 2022 roku.

(...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze sporządziła zawiadomienie o przelewie wierzytelności skierowane do K. B..

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności z dnia 19 stycznia 2022 roku, k. 21-24;

- pełnomocnictwo, k. 25;

- załącznik nr 4 o umowy przelewu wierzytelności z dnia 19 stycznia 2022 roku, k. 26;

- odpis (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., k. 27-30;

- pełnomocnictwo, k. 31;

- zaświadczenie (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze, k. 32-33;

- oświadczenie, k. 34;

- zawiadomienie o przelewie wierzytelności z dnia 28 stycznia 2022 roku, k. 36.

(...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze sporządziła wezwanie do zapłaty kwoty 9.308,43 złotych skierowane do K. B..

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 28 stycznia 2022 roku, k. 35.

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2022 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty z dnia 2 marca 2022 roku, umorzył postępowanie (sygn. akt VI Nc-e 262830/22).

Dowód:

- wydruk akt sprawy (...) o sygn. Nc-e 262830/22, k. 10-15.

Sporządzono wydruk zatytułowany „Potwierdzenie wykonania operacji”, zgodnie z którym w dniu 2 stycznia 2021 roku na rachunek o numerze (...) należący do K. S. przelano kwotę 6.800 złotych tytułem umowy pożyczki V..pl o nr. (...).

Dowód:

- wydruk zatytułowany „Potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej”, k. 69.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotowe roszczenie powód wywodził z umowy pożyczki o numerze (...) z dnia 4 maja 2021 roku, zawartej pomiędzy pozwaną, a pierwotnym wierzycielem – pożyczkodawcą, a także z umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 19 stycznia 2022 roku, zawartej pomiędzy pożyczkodawcą, a nabywcą wierzytelności – powodem w niniejszej sprawie.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowiły: przepisy art. 3 ust 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.1528 j.t.), art. 720 k.c. oraz 509 § 1 k.c. Zgodnie z art. 3 ust 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Art. 720 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Podstawowym obowiązkiem pożyczkodawcy jest wydanie drugiej stronie przedmiotu pożyczki, natomiast obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrot przedmiotu pożyczki w umówionym terminie.

Na podstawie art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała, iż w dniu 19 stycznia 2022 roku doszło do skutecznego zawarcia umowy przelewu między powodem, a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Z przedłożonych do akt dokumentów wynikało, że umowa sprzedaży wierzytelności została zawarta przez uprawnione do tego osoby, a z oświadczenia (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., że nabywca wierzytelności wpłacił na rachunek bankowy zbywcy całość ceny nabycia, co warunkowało skuteczność cesji.

Wskazać jednak należało, że jak wynikało w treści umowy przedmiotem zbycia były wierzytelności wskazane w załączniku nr 4 do umowy. Strona powodowa, celem wykazania nabycia wierzytelności w stosunku do pozwanej K. B. przedłożyła dokument zatytułowany „Załącznik nr 4 – Wykaz wierzytelności do umowy przelewu wierzytelności z ….. stycznia 2022 roku zawartej pomiędzy (...) sp. z o.o. a SVEA ekonomii (...) Ltd” (k. 26). W ocenie Sądu na podstawie w/w dokumentu nie sposób było zweryfikować, czy na podstawie umowy z dnia 19 stycznia 2022 roku, na którą powołał się powód doszło do przeniesienia wierzytelności wobec pozwanej. W/w dokument nie jest opatrzony dokładną datą umowy przelewu wierzytelności, której dotyczy (wskazano jedynie miesiąc i rok jej zawarcia), w związku z czym nie sposób powiązać go z treścią umowy zawartej w dniu 19 stycznia 2022 roku. Jest to o tyle zasadne, iż strony na zasadzie umów nie są ograniczone co do możliwości zawierania umów cesji wierzytelności, nie można zatem wykluczyć iż w styczniu 2022 roku między stronami umowy przelewu wierzytelności doszło do zawarcia także innej umowy. Strona powodowa winna w sposób nie pozostawiający żadnych wątpliwości wykazać, iż załącznik numer 4 dotyczy umowy cesji, na którą się powołuje i którą przedłożył do akt. Niezależnie od powyższego w treści załącznika wskazano numer umowy (...), którego nie sposób powiązać z treścią wydruku – umowy z dnia 4 maja 2021 roku, nie sposób zatem zweryfikować, czy w istocie jest to umowa pożyczki, na którą powołał się powód.

Zdaniem Sądu materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie dał także podstaw do przyjęcia, aby pomiędzy pozwaną, a poprzednikiem prawnym powoda doszło do zawarcia umowy pożyczki, z której powód wywodził swoje roszczenie.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przy czym na podstawie art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, że to na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że jego poprzednik prawny zawarł z pozwaną umowę pożyczki, z której powód wywodził swoje roszczenia oraz że kwota pożyczki została przeniesiona na pożyczkobiorcę. W dalszej kolejności powód zobowiązany był wykazać, że skutecznie nabył dochodzoną pozwem wierzytelność. Na pozwanej natomiast ciążył obowiązek wykazania, że zwróciła pożyczkodawcy kwotę pożyczki. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanych przepisów, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (vide wyrok Sądu Najwyższego z 3 października 1969 r., II PR 313/69, Legalis 14124 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, Legalis 23098). Art. 6 k.c. rozumiany być musi również w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06, Legalis 161055 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., II CSK 293/07, Legalis 162518). W niniejszej sprawie ciężar dowodu aktualizował się w pierwszej kolejności po stronie powodowej, która zobowiązana była wykazać fakt zawarcia umowy pożyczki, a następnie jej dokładną treść, w tym wysokość pożyczki i odsetek, ewentualnie innych opłat a także, że pożyczkodawca przekazał kwotę pożyczki do dyspozycji pożyczkobiorcy.

Mając powyższe na uwadze, jako nieuzasadnione uznać należało stanowisko procesowe powoda, zgodnie z którym obowiązkiem pozwanej było przedłożenie alternatywnego egzemplarza umowy, który dawałby podstawę do uznania, że między pozwaną, a pożyczkodawcą ukształtował się inny stosunek prawny, niż ten, który wynika z przedłożonego przez powoda wydruku umowy.

W ocenie Sądu powód nie wykazał zawarcia przez pozwaną z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., umowy z dnia 4 maja 2021 roku.

Zgodnie z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zgodnie zaś z art. 61 § 1 i § 2 oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej (§1). Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (§2).

Artykuł 60 k.c. wyraża zasadę swobody formy, wedle której wola osoby skierowana na wywołanie zamierzonego skutku prawnego związanego z dokonywaną czynnością prawną, może być uzewnętrzniona w każdy dowolny sposób, ujawniający ją tak, że staje się dostatecznie zrozumiała dla adresata. W konsekwencji ujawnienie woli osoby dokonującej czynności prawnej może nastąpić także w sposób dorozumiany, przez jakiekolwiek zachowanie się, uzewnętrzniają ją w sposób obiektywnie zrozumiały, które wyraża wolę wywołania skutków prawnych, objętych treścią czynności prawnej. Złożenie oświadczenia może być zarówno jednostkową czynnością, jak i całym procesem zachowań podmiotu składającego to oświadczenie, o ile w oparciu o całokształt okoliczności można podmiotowi składającemu oświadczenie przypisać zamiar wywołania określonych skutków prawnych, czyli gdy zachowanie to niesie za sobą określony komunikat mający wywołać skutki prawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2017 r., sygn. akt IV CSK 179/16, Legalis 1587604). Aby jednak mówić, że doszło do czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli, a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. O fakcie złożenia oświadczenia woli decydują w szczególności okoliczności, czy składający oświadczenie w ogóle wyraził swoją wolę – w zasadzie w dowolnej formie, o ile forma ta w wystarczający sposób wolę tę ujawniła oraz czy oświadczenie to doszło do adresata w rozumieniu art. 61 § 2 k.c. Natomiast o skuteczności złożonego oświadczenia decydują w szczególności takie okoliczności, jak zdolność do czynności prawnych, forma czy należyte umocowanie. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Przy czym w przepisie tym nie określono skutków prawnych niedochowania formy pisemnej przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki, zatem przyjąć należy, że zastrzeżona ona została jedynie dla celów dowodowych. Niedochowanie tej formy przez jedną ze stron nie skutkuje nieważnością umowy, a tym samym nie uniemożliwia złożenia oświadczenia woli w sposób dorozumiany (w sposób konkludentny). Tylko zastrzeżenie wymogu zachowania określonej formy oświadczenia (pisemnej) ad solemnitatem wykluczałoby możliwość skutecznego złożenia oświadczenia w sposób konkludentny (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2019 roku, sygn. akt V ACa 118/18).

W ocenie Sądu materiał dowodowy sprawy nie dawał podstaw do przyjęcia, aby pozwana złożyła oświadczenie woli w jakiejkolwiek formie, skutkujące zawarciem w dniu 4 maja 2021 r. umowy pożyczki, w tym takiej która byłaby oznaczona numerem (...). Brak było jakiegokolwiek dowodu świadczącego o tym, aby pozwana w ogóle wyraziła swoją wolę i aby oświadczenie to zostało złożone pożyczkodawcy. Sąd podzielił w tym zakresie zarzut pozwanej, że w oparciu o zaproponowany przez powoda materiał dowodowy nie sposób ustalić, aby doszło do zawarcia tej konkretnej umowy pożyczki, z której powód wywodził swoje roszczenie. Nie zostały przedłożone dowody wskazujące na to, aby pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy pożyczki z dnia 4 maja 2021 roku.

Dla wykazania roszczenia co do zasady i wysokości strona powodowa przedłożyła: wydruk umowy datowany na dzień 4 maja 2021 roku, wydruk mający świadczyć o dokonaniu wypłaty pożyczki, a także wydruk mający potwierdzić wykonanie transakcji płatniczej. Odnosząc się do dowodów zaproponowanych przez powoda wskazać należało, że do zawarcia umowy pożyczki w formie elektronicznej koniecznym było w pierwszej kolejności dokonanie samodzielnej rejestracji na stronie internetowej, utworzenie i posiadanie przez pożyczkobiorcę aktywnego Profilu Klienta na stronie internetowej. Utworzenie Profilu Klienta miało być dokonywane jednorazowo podczas wnioskowania o pierwszą pożyczkę. Po utworzeniu Profilu Klienta na stronie internetowej, pożyczkobiorca celem weryfikacji danych oraz potwierdzenia nr rachunku bankowego, zobowiązany był do dokonania jednorazowego przelewu w kwocie 0,01 PLN tytułem opłaty rejestracyjnej.

Strona powodowa nie wykazała, że pozwana dokonała rejestracji na stronie internetowej i utworzyła (...) Klienta, który był aktywny, a także, że dokonała przelewu weryfikacyjnego. Sąd podziela stanowisko strony powodowej, mianowicie, iż dokonanie przelewu weryfikacyjnego nie jest konieczne przy zawarciu każdej kolejnej umowy pożyczki, niemniej w świetle stanowiska procesowego pozwanej, strona powodowa winna była wykazać, że pozwana w ogóle kiedykolwiek, po pierwsze, dokonała rejestracji na stronie pożyczkodawcy, pod drugie, potwierdziła swoją tożsamość, czemu służy właśnie przelew weryfikacyjny.

Wniosków powyższych nie zmieniał również fakt, iż strona powodowa przedłożyła wydruki potwierdzeń: wypłaty pożyczki (k. 19) oraz wykonania transakcji płatniczej (k. 20), jako że dokumenty te mogą ewentualnie stanowić wyraz przekazania środków pieniężnych na konkretny numer rachunku bankowego, a nie stanowić dowód złożenia przez pozwaną oświadczenia woli określonej treści. Poza tym sam fakt spełnienia danego świadczenia pieniężnego i opatrzenia go tytułem „umowa pożyczki (...)” nie dowodzi sam w sobie istnienia skutecznie zawartej między stronami umowy. Założenie odmienne prowadziłoby bowiem do wniosku, iż możliwe byłoby przekazanie komukolwiek dowolnej kwoty pieniędzy opatrzonej tytułem „pożyczka”, a następnie dochodzenie jej zwrotu wraz ze wskazywanymi roszczeniami o odsetki oraz prowizją, bez konieczności przedłożenia treści łączącej strony umowy. Istotne w tej sytuacji jest także to, iż na dostawcy usług płatniczych spoczywa jedynie obowiązek weryfikacji numeru rachunku, nie zaś danych posiadacza rachunku na którego rzecz ma nastąpić wpłata. Oznacza to, że w świetle obowiązujących przepisów żadnej instytucji płatniczej nie można zarzucić niedochowania należytej staranności poprzez niesprawdzenie personaliów adresata przelewu z danymi posiadacza rachunku (por. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 października 2014 roku, sygn. akt I ACa 607/14)

Ponadto, ze względu na brak dowodu wykonania przez pozwaną przelewu weryfikacyjnego, strona powodowa nie wykazała również, że rachunek płatniczy o numerze (...) należał w dacie wypłaty środków do pozwanej bądź, by pozwana wnioskowała o wypłatę środków na rzeczony numer rachunku bankowego. Nawet jednak, gdyby powód wykazał, że nr rachunku bankowego (...) należy do pozwanej, to Sąd jest związany podstawą faktyczną i prawną powództwa, a w sprawie niniejszej wywodzone było ono z faktu zawarcia umowy pożyczki. Brak natomiast dowodów, aby uznać iż pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy o określonej treści.

Wreszcie zapatrywania Sądu nie zmieniał również załączony wydruk wezwania do zapłaty, ponieważ również na podstawie tego dowodu nie sposób ustalić, aby pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy pożyczki. Powód nie wykazał nawet, że takie wezwanie do zapłaty w ogóle zostało kiedykolwiek skierowane do pozwanej.

Należy nadto zauważyć, iż przedłożony przez powoda wydruk umowy pożyczki nie nosi żadnej numeracji, będąc oznaczony wyłącznie jako „Umowa pożyczki V..pl”, podczas gdy uzasadniając żądnie pozwu powód powołał się na konkretny numer umowy pożyczki, tj. (...). Numer ten znalazł się także w treści Załącznika numer 4 do umowy przelewu wierzytelności. Na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów nie sposób natomiast powiązać w/w numeru z przedłożoną przez powoda umową datowaną na dzień 4 maja 2021 roku. Brak możliwości weryfikacji, czy umowa ta nosiła właśnie taki numer i tym samym, czy postanowienia zawarte w treści wydruku umowy były tymi, które odpowiadają kontraktowi oznaczonemu w/w numerem.

Jakkolwiek powód słusznie podniósł, że umowa pożyczki nie wymaga formy pisemnej, jednakże, jak już zostało wskazane, aby mówić, że doszło do czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli, a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. Materiał dowodowy sprawy nie pozwalał na poczynienie takich ustaleń. Pomimo, że zawarcie umowy mogłoby przybrać postać elektroniczną, to powód nie wykazał, aby pozwana w jakikolwiek sposób złożyła oświadczenie, które wyrażałoby jej wolę. Okoliczności tych nie zmieniał także fakt, iż pożyczkodawca, a w konsekwencji następnie także powód dysponowali danymi pozwanej. Samo dysponowanie danymi pozwanej nie jest dowodem zawarcia umowy pożyczki. Tym bardziej, iż pomiędzy konkretnymi stronami umowy pożyczki może niejednokrotnie dochodzi do zwierania umów takiego rodzaju.

Zaznaczyć także należy, że powód przedłożył potwierdzenie przelewu kwoty 6.800 złotych na rzecz innej osoby z tytułu umowy pożyczki nr (...) (k. 69), który jak można domniemywać nie dotyczył pozwanej. Strona powodowa nie wykazała również, co podnosiła w swoim piśmie, że pozwana tytułem pożyczki nr (...) wpłaciła kwotę 320 złotych. Wbrew twierdzeniom strony powodowej, pozwana nie była zobowiązana do podejmowania jakichkolwiek czynności, które świadczyłyby o tym, że umowa nie została zawarta. Np. nie była zobowiązana do tego, by przed procesem wysłać do pierwotnego wierzyciela oświadczenie z którego wynikało, że nie ubiegała się o pożyczkę. Powód nie wykazał nawet, że skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty, albowiem nie przedłożył dowodu doręczenia. Pozwana mogła więc nie wiedzieć, że powód kieruje do niej roszczenie z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki.

Sąd zwraca również uwagę, że fakt sprzedaży wierzytelności nie może stawiać nabywcy wierzytelności w pozycji korzystniejszej niż posiadał dotychczasowy wierzyciel. Fakt zawarcia umowy cesji nie implikuje istnienia wierzytelności będącej przedmiotem umowy przelewu. Nie może być bowiem tak, że okoliczność zawarcia umowy cesji zwalnia powoda z obowiązku dowiedzenia istnienia źródła roszczenia, jego ukształtowania co do wysokości, wymagalności i stawia go w sytuacji bardziej korzystnej niż znajdowałby się pierwotny wierzyciel. W oparciu o przedłożone w tym zakresie dokumenty nie sposób jednak ustalić faktu istnienia konkretnej wierzytelności. Dokument oznaczony jako wykaz wierzytelności (załącznik nr 4) jest to jedynie wydruk zawierający tabelkę, w której zamieszone są dane pozwanej i inne informacje. Wydruk ten nie potwierdza istnienia wierzytelności objętej umową cesji. Jest to dowód, że na rachunku poprzednika prawnego powódki odnotowana była określona wierzytelność, nie zaś, że wierzytelność ta istnieje co do zasady, jak i wysokości. Jeżeli strona ta dopuszcza się zaniedbań w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej oferując np. niepełny materiał dowodowy, musi liczyć się z tym, że jej roszczenie nie zostanie uwzględnione, szczególnie, gdy jest to podmiot którego działalność skupia się na skupowaniu i dochodzeniu wierzytelności. Umowa cesji potwierdza jedynie sam fakt zawarcia umowy przelewu wierzytelności. Nie stanowi ona jednak dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności oraz istnienia i wysokości nabytej wierzytelności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2013 roku, sygn. akt V CSK 329/12, Legalis 753911, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 15 października 2015 roku, sygn. akt I ACa 492/15, Legalis 1359131).

Niezależnie od powyższego wskazać należało, że Sąd podzielił zarzut pozwanej dotyczący zawyżenia kwoty zastrzeżonej prowizji. W sytuacji wykazania przez powoda, że doszło do zawarcia umowy pożyczki, postanowienie umowne obciążające pożyczkobiorcę prowizją w tej wysokości zdaniem Sądu stanowiłoby klauzulę niedozwoloną.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3).

Aby określone postanowienie umowy mogło zostać uznane za „niedozwolone postanowienie umowne” w rozumieniu wyżej wymienionego przepisu, spełnione muszą zostać łącznie cztery warunki: 1) umowa musi być zawarta z konsumentem, 2) postanowienie umowy „nie zostało uzgodnione indywidualnie”, 3) postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, 4) postanowienie sformułowane w sposób jednoznaczny nie dotyczy „głównych świadczeń stron”.

Pożyczkodawca (pierwotny wierzyciel) jest przedsiębiorcą, a pozwana konsumentem. Powód nie zakwestionował również braku indywidualnego uzgodnienia z pozwaną warunków umowy, a to na nim stosowanie do treści art. 385 ¹§ 4 k.c. spoczywał ciężar dowodu wykazania, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, gdyż to powód mógłby się na to powoływać. Tym samym Sąd przyjął, że postanowienia umowy pożyczki nie zostały uzgodnione z pozwaną indywidualnie i nie miała ona wpływu na ich treść, gdyż nie były one przedmiotem negocjacji stron umowy. W ocenie Sądu wysokość prowizji nie jest również głównym świadczeniem stron przy zawieraniu umowy pożyczki. Głównym świadczeniem stron w umowie pożyczki jest udzielenie (przeniesienie własności) oraz zwrot udzielonej pożyczki. Tylko postanowienia bezpośrednio regulujące wskazaną kwestię można zaliczyć do postanowień określających główne świadczenia stron.

W ocenie Sądu postanowienia umowne dotyczące prowizji od udzielonej pożyczki – nieuzgodnione indywidualnie kształtują prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych „rażące naruszenie interesów konsumenta” w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez kontrahenta konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Pojęcia te mają charakter niedookreślony i ocenny, wymagają dokonania ich wykładni w każdej sprawie indywidualnie, z uwzględnieniem celu umowy, charakteru stosunku zobowiązaniowego, jak również zwyczajów i norm przyjętych w konkretnej dziedzinie aktywności gospodarczej. Podstawowym elementem przyjętych w obrocie gospodarczym dobrych obyczajów jest zasada lojalności, uczciwości i szacunku wobec kontrahenta. Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta, wprowadzenia go w błąd co do realnych obciążeń i ryzyka związanego z umową oraz co do tego, jakie świadczenia na swoją rzecz zastrzegł przedsiębiorca. Jeśli chodzi o pojęcie „interesu konsumenta”, to obejmuje ono elementy ekonomiczne (przede wszystkim związane z zachowaniem ekwiwalentności świadczeń stron oraz proporcjonalności obciążeń nałożonych na konsumenta do realnych kosztów związanych z umową i wartości świadczeń uzyskanych przez konsumenta), ale również pozaekonomiczne, takie jak pewność obrotu, zaufanie, czas poświęcony na realizację swoich uprawnień, przekonanie o rzetelnym potraktowaniu przez drugą stronę umowy. Ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta przez klauzulę niedozwoloną nastąpiło w stopniu „rażącym”, a zatem musi być to naruszenie znaczne, polegające na drastycznym odejściu od zasad uczciwego obrotu, lojalności, szacunku dla drugiej strony umowy. Działanie wbrew „dobrym obyczajom” w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Rażące naruszenie interesów konsumentów polega w tym kontekście na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, sygn. I CK 832/04, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012 roku, sygn. VI ACa 461/12).

Sąd stoi na stanowisku, że żądanie przez pożyczkodawcę zapłaty prowizji w wysokości 1.161,97 zł jest rażąco zawyżone. Zaznaczenia wymaga, iż przedmiotowa umowa miała zostać zawarta na relatywnie krótki okres, tj. 30 dni. Wynagrodzenie pożyczkobiorcy stanowią co do zasady zastrzeżone w umowie odsetki za korzystanie z kapitału. Obciążenie pożyczkobiorcy dodatkowa kwotą tytułem prowizji winno zostać wykazane przez pożyczkodawcę jako uzasadnione w okolicznościach zawarcia konkretnego kontraktu poprzez wskazanie m.in. usprawiedliwionych kosztów ponoszonych przez pożyczkodawcę w związku z zawarciem umowy. Na tle realiów przedmiotowej sprawy nie sposób ustalić takiej usprawiedliwionej zależności. W ocenie Sądu skutkuje to znaczącym wzrostem świadczenia nałożonego na konsumenta względem wysokości świadczenia spełnionego przez pożyczkodawcę, a w konsekwencji kształtuje prawa i obowiązki pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. Przy czym okoliczność, iż ustalone przez pożyczkodawcę koszty mieszczą się w granicach ustalonych przez ustawodawcę w art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim nie może mieć decydującego znaczenia, albowiem pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być ustalane w dowolnej wysokości.

Mają na uwadze całość powyższych rozważań Sąd oddalił powództwo o czym orzekł w punkcie I. wyroku.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów przedłożonych przez powoda, których autentyczność nie była w toku procesu kwestionowana. Strona pozwana kwestionowała jedynie moc dowodową poszczególnych dokumentów i wydruków, podnosząc szereg zarzutów przeciwko żądaniu pozwu.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu) (§ 1). Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty (§ 1 ¹). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (§ 3). Na podstawie art. 99 k.p.c. stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. Na zasądzone koszty składała się suma 1.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.