Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2023 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2023 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.

przeciwko Z. D.

o zapłatę

1.zasądza od pozwanego Z. D. na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. kwotę 16.655,98 zł (szesnaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt pięć złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP rocznie, przy czym nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie, liczonymi od dnia 23 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty;

2.oddala powództwo w pozostałej części;

3.zasądza od powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. na rzecz pozwanego Z. D. kwotę 297 zł (dwieście dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4. przyznaje radcy prawnemu J. S. od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie kwotę 4.062,69 zł (cztery tysiące sześćdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt dziewięć groszy) w tym kwotę 759,69 zł (siedemset pięćdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem podatku VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu Z. D. z urzędu;

5. odstępuje od obciążania pozwanego Z. D. kosztami procesu.

Sygn. akt III C 574/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 kwietnia 2020 roku P. 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. (dalej zwany P. 1 (...) w K.) reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o zasądzenia od pozwanego Z. D. kwoty 18.153,05 złotych wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, że dochodzona pozwem kwota stanowi nabytą od wierzyciela pierwotnego w drodze cesji niespłaconą kwotę pożyczki z umowy z 7 września 2013 r. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: niespłacony kapitał w wysokości 14.766,84 zł oraz odsetki karne wynikające z zaległości w spłacie rat pożyczki i naliczone od kwoty całego niespłaconego kapitału pożyczki od dnia następnego po dniu wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę w wysokości 3.386,21 zł. Powód wskazał, że roszczenie stało się wymagalne z dniem 25 kwietnia 2019 r., na skutek wypowiedzenia umowy.

Zarządzeniem z 3 marca 2021 r. dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego Z. D. został ustanowiony kurator procesowy.

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz przyznanie wynagrodzenia. Kurator zarzucił, że żądanie pozwu jest niewymagalne i roszczenie pozostaje niewykazane co do wysokości. Ponadto zarzucił, że żądanie kwoty 2.000 zł tytułem prowizji stanowi niedozwolona klauzulę umowną, natomiast co do kwoty 3.180 zł niewykazane pozostaje, aby umowa ubezpieczenia faktycznie została zawarta.

W replice na odpowiedź na pozew powód P. 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Postanowieniem z 22 marca 2022 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie zwolnił kuratora z obowiązku zastępowania pozwanego, a postanowieniem z 19 października 2022 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie zwolnił pozwanego od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił do niego pełnomocnika z urzędu.

W piśmie z 23 lutego 2023 r. pełnomocnik pozwanego z urzędu wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz przyznanie wynagrodzenia, a także nieobciążanie pozwanego kosztami procesu i rozłożenie objętej żądaniem pozwu kwoty na raty.

Pełnomocnik pozwanego podniósł zarzuty braku wymagalności roszczenia oraz zawarcia w umowie niedozwolonych postanowień umownych, a także niewykazanie żądania pozwu co do wysokości.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Od dnia 31 lipca 2013 roku Z. D. jest członkiem Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G..

Dowód:

- deklaracja członkowska k. 46.

W dniu 7 września 2013 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. zawarła ze Z. D. umowę pożyczki nr (...), na podstawie której udzieliła mu pożyczki w kwocie 25.000 złotych na cele konsumpcyjne, na warunkach określonych umową i stanowiącym integralną część umowy Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...).

Pożyczka została wypłacona przelewem na rachunek bankowy numer:
(...).

Umowa została zawarta na okres od dnia 7 września 2013 roku do dnia 1 września 2023 roku.

Zgodnie z postanowieniem pkt 7 umowy pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalanej przez Zarząd Kasy, wynoszącej w dniu zawarcia umowy 14% w skali roku. Zmiana rocznej stopy oprocentowania następuje raz na kwartał kalendarzowy, w przypadku podwyższenia lub obniżenia stopy procentowej kredytu lombardowego ustalanej przez Narodowy Bank Polski, w zakresie oraz w kierunku w jakim wysokość tej stopy uległa zmianie i o wartość równą zmianie, o ile zmiana nastąpiła w okresie obowiązywania umowy. Maksymalna stopa procentowa nie może przekraczać w stosunku rocznym czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Zgodnie z postanowieniem pkt 12 umowy rzeczywista roczna stopa oprocentowania ( (...)) wynosi 22,52%, a całkowita kwota do zapłaty w dniu zawarcia niniejszej umowy wynosi 51.700,62 złotych.

Zgodnie z postanowieniem pkt 13 i 14 umowy pożyczkobiorca zobowiązany był do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami do dnia 1 września 2023 roku, w ratach miesięcznych płatnych bez wezwania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty pożyczki, który stanowi Załącznik nr 2 do umowy. Spłata pożyczki będzie następować poprzez dokonywania potrąceń należności wynikających z niniejszej umowy z wierzytelności (także niewymagalnych) wynikających z umowy rachunku bankowego o numerze (...).

Raty kapitałowo – odsetkowe miały być spłacane do 1 – go dnia każdego miesiąca, począwszy od 1 października 2013 roku, w kwocie po 387,34 złotych.

Wpłaty dokonywane przez pożyczkobiorcę na poczet spłaty pożyczki Kasa nalicza w następującej kolejności na poczet:

1)  opłat z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia,

2)  kosztów windykacji, w tym opłat za upomnienie i wezwanie do zapłaty,

3)  pozostałych prowizji i opłat,

4)  odsetek od kapitału przeterminowanego, a od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności Kasy z tytułu umowy, odsetek jak od należności przeterminowanej od całości należności przeterminowanej,

5)  wymagalnych odsetek za okresy obrachunkowe,

6)  kapitału przeterminowanego,

7)  odsetek naliczonych do dnia wpłaty,

8)  kapitału.

Zgodnie z punktem 17 umowy szacunkowy całkowity koszt pożyczki wynosi 26.700,62 złotych.

Zgodnie z punktem 18 umowy szacunkowa wartość odsetek wynosi 21.480,62 złotych.

Zgodnie z punktem 19 umowy pożyczkobiorca zobowiązany jest ponieść następujące koszty związane z zawarciem umowy:

- opłatę przygotowawczą w kwocie 40 złotych,

- prowizję z tytułu udzielenia pożyczki w kwocie 2.000 złotych.

Zgodnie z postanowieniem punktu 20 umowy wysokość pozostałych opłat i prowizji związanych z udzieleniem i obsługą pożyczki określa Tabela prowizji i opłat dla pożyczek i kredytów, zwana dalej Tabelą, która stanowi Załącznik nr 3 do umowy.

Zgodnie z postanowieniem punktu 21 umowy roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, która na dzień zawarcia umowy wynosi 16%. Zmiana wysokości ww. stopy następuje w przypadku zmiany stopy kredytu lombardowego NBP, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa kredytu nie może przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Zgodnie z postanowieniem punktu 22 umowy w przypadku powstania zaległości w spłacie kredytu, pożyczkobiorca zobowiązuje się do uiszczenia na rzecz kasy opłat za czynności windykacyjne określonych w Tabeli, które na dzień zawarcia umowy wynoszą:

- monit SMS – 1,50 złotych (maksymalnie 2 opłaty w miesiącu),

- monit telefoniczny – 9,90 złotych (maksymalnie 1 opłata w miesiącu),

- wezwanie pożyczkobiorcy do zapłaty/zawiadomienie poręczyciela o przeterminowaniu – 35 złotych za jeden list (maksymalnie w opłaty do pożyczkobiorcy/poręczyciela w miesiącu),

- opłata za czynności windykacji terenowej (wizyta windykatora terenowego) 150 zł.

Zgodnie z postanowieniem punktu 23 umowy w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia pozwu od całości zadłużenia, pobierane są odsetki według stopy procentowej, o której mowa w punkcie 21 umowy. Kasie przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia umowy pożyczki w trybie i na warunkach, o jakich mowa w punkcie 31 umowy. Po upływie terminu wypowiedzenia umowa ulega rozwiązaniu, co oznacza postawienie pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności i konieczność spłaty całości zadłużenia w terminie określonym przez Kasę.

Zgodnie z punktem 31 umowy Kasa zastrzega sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30 – dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresy wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielania pożyczki, w szczególności (…) w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat kredytu w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwanie pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Zgodnie z punkt 24 zabezpieczeniem umowy było przystąpienie do umowy ubezpieczenia grupowego Promesa P., za zapłatą składki w wysokości 3.180 zł.

Kwota pożyczki została wypłacona na rachunek pożyczkobiorcy, po potrąceniu 2.000 zł prowizji, a następnie z rachunku pobrano 40 zł opłaty przygotowawczej oraz 3.180 zł składki na ubezpieczenie, zgodnie z dyspozycjami.

Pożyczkobiorca przystąpił również do umowy grupowego ubezpieczenia na życie za którą pobrano ww. składkę.

Dowód:

- wniosek o pożyczkę – k. 171-179,

- umowa pożyczki z 7 września 2013 r. - k. 41-43,

- dyspozycje wypłaty – k. 175-178,

- historia rachunku – k. 186191v,

- Regulamin udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej k. 46-49,

- Regulamin rachunku – k. 183-186,

- statut (...) – k. 72-75,

- uchwała nr 12 z dnia 25.03.2009 r. Zarządu (...) im. (...) w G. k. 50,

- uchwała nr 4 z dnia 12.05.2009 r. Zarządu (...) im. (...) w G. k. 51,

- uchwała nr 2 z dnia 3 stycznia 2018 r. Zarządu (...) im. (...) w G. k. 64,

- tabela opłat i prowizji – k. 69v-70,

- harmonogram spłaty pożyczki k. 55-56,

- zestawienie operacji na rachunku – k. 71,

- deklaracja zgody – k. 179,

- ogóle warunki ubezpieczenia – k. 180-181.

Pozwany Z. D. spłacał pożyczkę do listopada 2018 r., wpłacając łączenie 21.092,93 zł, z czego 7,88 zł zaliczono na koszty upomnień, 9,89 zł na odsetki karne, 11.842 zł na odsetki umowne i 9.233,16 zł na kapitał. Niespłacony kapitał wynosi 15.766,84 zł. Wg stanu na 25 kwietnia 2019 r. skapitalizowane odsetki umowne wynoszą 847,80 zł, skapitalizowane odsetki karne – za opóźnienie wynoszą 33,46, natomiast koszt wezwań do zapłaty 7,88 zł.

Dowód:

- rozliczenia wysokości zadłużenia k. 53-54v,192v-202v, 296-297,

- raport spłaty – k. 79-80.

Pismem z dnia 11 lipca 2018 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. wezwała pożyczkobiorcę do zapłaty zadłużenia z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 7 września 2013 roku, które na dzień 11 lipca 2018 roku wynosiło 334,64 złotych i obejmowało należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 197,87 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 132,29 złotych,

- odsetki karne w kwocie 0,54 złotych,

- koszty windykacji w kwocie 3,94 złotych.

Pismem z dnia 10 sierpnia 2018 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. wezwała pożyczkobiorcę do zapłaty zadłużenia z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 7 września 2013 roku, które na dzień 10 sierpnia 2018 roku wynosiło 674,49 złotych i obejmowało należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 392,90 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 271,06 złotych,

- odsetki karne w kwocie 2,65 złotych,

- koszty windykacji w kwocie 7,88 złotych.

Pismem z dnia 14 listopada 2018 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. wezwała pożyczkobiorcę do zapłaty zadłużenia z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 7 września 2013 roku, które na dzień 14 listopada 2018 roku wynosiło 329,85 złotych i obejmowało należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 199,89 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 125,31 złotych,

- odsetki karne w kwocie 0,71 złotych,

- koszty windykacji w kwocie 3,94 złotych.

Pismem z dnia 11 grudnia roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. wezwała pożyczkobiorcę do zapłaty zadłużenia z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 7 września 2013 roku, które na dzień 11 grudnia 2018 roku wynosiło 669,64 złotych i obejmowało należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 405,74 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 253,26 złotych,

- odsetki karne w kwocie 2,76 złotych,

- koszty windykacji w kwocie 7,88 złotych.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 11 lipca 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 57-59,

- wezwanie do zapłaty z dnia 10 sierpnia 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 60-62,

- wezwanie do zapłaty z dnia 14 listopada 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 63-66,

- wezwanie do zapłaty z dnia 11 grudnia 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 66-68.

Pismem z dnia 6 marca 2019 roku Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. w G. złożyła Z. D. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki nr (...) z dnia 7 września 2013 roku, wobec zaprzestanie terminowej spłaty pożyczki. W związku z powyższym cała niespłacona część pożyczki wraz z należnymi odsetkami zostanie postawiona w stan natychmiastowej wymagalności z upływem 30 dni od dnia doręczenia niniejszego wypowiedzenia.

Jednocześnie wezwano pożyczkobiorcę do zapłaty całej wymagalnej zaległości wraz z odsetkami o kosztami windykacji w terminie 30 dni od dnia doręczenia niniejszego pisma. Łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień 6 marca 2019 roku wynosi 1.686,21 złotych i obejmuje należności z następujących tytułów:

- zaległy kapitał w kwocie 1.033,24 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 627,16 złotych,

- odsetki karne w kwocie 17,93 złotych.

- koszty windykacji w kwocie 7,88 złotych.

Przesyłka zawierająca ww. pismo skierowana do pożyczkobiorcy na adres wskazany w umowie pożyczki, tj. S., ul. (...), została zwrócona do nadawcy jako niepodjęta w terminie w dniu 28 marca 2019 r., po awizacji w dniu 11 marca 2019 roku.

Dowód:

- pismo z dnia 6 marca 2019 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 44-45, 303.

Z. D. do 30 listopada 2022 r. był osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i niezdolną do pracy. Utrzymuje się z zasiłku w kwocie ok. 700 zł.

Dowód:

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,

- oświadczenie Z. P. – k. 260,

- oświadczenie majątkowe – k. 265-267.

Na podstawie umowy przelewu wierzytelności z 22 listopada 2019 r. P. 1 (...) w W. nabył od (...) im. (...) w G. wierzytelność przysługującą cedentowi wobec Z. D. z tytułu umowy z 7 września 2013 r. o numerze (...).

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności – k. 14 – 17,

- wyciąg z (...) nr (...) – k. 6-8,

- wydruk z (...) Towarzystwa Funduszu Inwestycyjnych spółki akcyjnej – k. 9-13,

- wydruk z (...) spółki akcyjnej – k. 23-26,

- wydruk z KRS (...) im. (...) w G. – k. 27-40,

- pełnomocnictwa – k. 18-22.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo okazało się w większości uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie powód P. 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. domagał się zasądzenia od pozwanego Z. D. kwoty 18.153,05 złotych wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie, liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powód wywodziła roszczenie z umowy pożyczki numer (...) z dnia 7 września 2013 roku i domagał się zwrotu udzielonej pożyczki wraz odsetkami i kosztami windykacji, którą to wierzytelność nabyła w drodze umowy cesji.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił przepis art. 720 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Podstawowym obowiązkiem pożyczkodawcy jest wydanie drugiej stronie przedmiotu pożyczki, natomiast obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrot przedmiotu pożyczki w umówionym terminie. Podstawą prawną powyższej cesji wierzytelności był przepis art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2)

Zgodnie z zasadami, którymi rządzi się proces cywilny obowiązek przedstawienia dowodów, w myśl przepisu art. 3 k.p.c., spoczywa na stronach, zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Jednocześnie należy mieć na uwadze, że reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanego przepisu, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał.

Uwzględniając przedstawione powyżej zasady rozkładu ciężaru dowodu oraz podstawę prawną żądania pozwu stwierdzić należało, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że zawarła z pozwanym umowę pożyczki, z której wywodziła swoje roszczenia oraz że kwota pożyczki została przeniesienia na pożyczkobiorcę. Na pozwanym ciążył natomiast obowiązek wykazania, że zwrócił pożyczkodawcy sporną kwotę bądź tego, że zapisy umowy, z uwagi na okoliczności konkretnego przypadku, nie wiązały stron niniejszego procesu. Ponadto powód wykazać musiał legitymacje stron, a w świetle zarzutów pozwanego, także wymagalność roszczenia, która w niniejszej sprawie wiązała się ze skutecznością wypowiedzenia umowy.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone przez powoda, których prawdziwość i wiarygodność nie została zakwestionowana. Pozwany kwestionował moc dowodową tych dokumentów, wskazując, że nie dowodzą one żądania, a nadto twierdzeń pozwu tak do zasady jak i co do wysokości. Natomiast okoliczności dotyczące sytuacji zdrowotnej i majątkowej pozwanego Sąd ustalił w oparciu o dowodu złożone przez pozwanego, których powód nie kwestionował.

W ocenie Sądu, mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stwierdzić należało, że powód wywiązał się ze spoczywającego na niej obowiązku wykazania zasadności powództwa – co do zasady i w większości co do wysokości.

W pierwszej kolejności pochylić należało się nad legitymacją stron. Wskazać bowiem należy, że w procesie w charakterze stron mogą występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem tego procesu. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu Uchwały z 12 grudnia 2012 r. (sygn. akt III CZP, Legalis 549473) legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa.

Powód wykazał legitymacją pozwanego, jako pożyczkobiorcy. Złożył umowę pożyczki podpisaną przez pozwanego, której zawarcia pozwany nie kwestionował, a także poprzedzające je przystąpienie w poczet członków pożyczkodawcy i złożenie wniosku o pożyczkę. Powód wykazał również nabycie wynikającej z tej umowy wierzytelności w drodze umowy cesji, składając umowę z 22 listopada 2019 r. wraz z wyciągiem z przenoszonych wierzytelności oraz wykazując należyte umocowanie osób działających w imieniu cedenta i cesjonariusza składając pełnomocnictwa dla tych osób oraz dokumenty rejestrowe cedenta i cesjonariusza.

Powód wykazał także wypłacenie kwoty pożyczki pożyczkobiorcy, zgodnie ze złożonymi przez niego deklaracjami. Otrzymania pożyczki pozwany również nie kwestionował. Z załączonego do pozwu wyciągu z tego rachunku bankowego wynika, 7 września 2013 r. na rachunku tym została zaksięgowana tytułem pożyczki kwota 23.000 złotych, czyli kwota pożyczki po potrąceniu prowizji w wysokości 2.000 zł. Pomniejszona następnie o kwotę 3.180 złotych tytułem składki na ubezpieczenie oraz kwotę 40 złotych tytułem opłaty przygotowawczej. Opłaty te wynikały z umowy, a ich pobranie z wypłaconej kwoty było zgodne z deklaracjami pozwanego. Oznacza, to że pożyczkodawca swoją część umowy wykonał.

Nieuzasadniony okazał się również zarzut sprzeczności postanowień umowy pożyczki z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z art. 3 w/w ustawy Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi (ust. 1). Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się także umowę o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż wysokość określona w ust. 1 (ust. 1a). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:

1) umowę pożyczki;

2) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego;

3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia;

4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;

5) umowę o kredyt odnawialny (ust. 2)

Za umowę o kredyt konsumencki nie uważa się umów dotyczących odroczenia terminu spełnienia świadczenia niepieniężnego, którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne świadczenie usług lub dostaw towarów tego samego rodzaju, jeżeli konsument jest zobowiązany do zapłaty za spełnione świadczenie lub dostawę towaru w ustalonych odstępach czasu w trakcie obowiązywania umowy (ust. 3).

W myśl art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę (ust. 1). Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć umowę konsumentowi (ust. 2). Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiał (ust. 3).

Na podstawie przepisu art. 30 ust. 1 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać:

1) imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy i pośrednika kredytowego,

2) rodzaj kredytu,

3) czas obowiązywania umowy,

4) całkowitą kwotę kredytu,

5) terminy i sposób wypłaty kredytu,

6) stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy,

7) rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia,

8) zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania,

9) zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu,

10) informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie,

11) roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu,

12) skutki braku płatności,

13) informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią,

14) sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje,

15) termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym,

16) prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem,

17) informację o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania, o ile takie prawo zastrzeżono w umowie;

18) informację o prawie, o którym mowa w art. 59 ust. 1,

19) warunki rozwiązania umowy,

20) informację o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasadach dostępu do tej procedury, jeżeli takie prawo przysługuje konsumentowi,

21) wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów.

Przedmiotowa umowa została zawarta na piśmie i zawiera treść wskazaną w przepisie art. 30 ust. 1, a jej postanowienia co do wysokości pożyczonej kwoty, okresu jej obowiązywania, sposobu spłaty (raty) oraz obciążeń wynikających z umowy zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Pozwany zobligowany jest zwrócić pożyczoną mu kwotę wraz z opłatą przygotowawczą, prowizją za udzielenie pożyczki oraz odsetkami umownymi stanowiącymi wynagrodzenie za korzystanie z kwoty kapitału w miesięcznych ratach, których wysokość oraz termin płatności wynikają ze stanowiącego załącznik do umowy harmonogramu spłaty. Uchybienie natomiast temu obowiązkowi skutkuje naliczeniem odsetek od zadłużenia przeterminowanego (odsetek karnych) w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, podjęciem czynności windykacyjnych, których koszty obciążą pozwanego oraz wypowiedzeniem umowy, które skutkuje postawieniem pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności. Zarówno sposób prowadzenia windykacji jak i wysokość obciążających pozwanego z tego tytułu opłat wynika wprost z umowy.

Również i obowiązek zapłaty przez pozwanego odsetek za korzystanie z kapitału pożyczki (odsetki umowne) jak i obowiązek poniesienia opłat przygotowawczych i prowizji za udzielenie pożyczki nie wykracza poza granice ochrony konsumenta wyznaczone przepisami ustawy o kredycie konsumenckim. Przepis art. 5 pkt 6 tej ustawy dopuszcza obciążenie pożyczkobiorcy odsetkami, opłatami, prowizjami, podatkami i marżami jeżeli są znane kredytodawcy oraz kosztami usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach.

W dacie zawarcia umowy pożyczki wysokość odsetek maksymalnych zarówno kapitałowych (umownych) jak i odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego wskazywał przepis art. 359 § 2 ¹ k.c., zgodnie z treścią którego maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Zastrzeżenie zatem w umowie odsetek w takiej wysokości nie narusza przepisów ustawy o kredycie konsumenckim.

W dacie zawarcia będącej przedmiotem sporu umowy pożyczki ustawodawca nie limitował wysokości kosztów z opłatami, prowizjami, podatkami i marżami, jednakże nie ulega wątpliwości, że ustalane i pobierane z tego tytułu koszty powinny odpowiadać wysokości rzeczywiście poniesionych kosztów z tytułu uzyskania kredytu, obsługi jego spłaty i szeroko pojętej windykacji (koszty monitów, wezwań do zapłaty i windykacji). Koszty te winny zrekompensować pożyczkodawcy faktycznie poniesione przez niego koszty związane z podjęciem konkretnych działań i w żadnym wypadku nie mogą stanowić źródła dodatkowych dochodów. Zgodnie z przepisem art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim obowiązującym od dnia 11 marca 2016 roku i mającym zastosowanie do umów zawartych po tej dacie, maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, czyli wszystkich kosztów, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek oblicza się według wzoru, (...) ˂ (K x 25%) + K x n/r x 30%), w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku (ust. 1).

P. koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu (ust. 2). P. koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (ust.3).

Całkowita kwota kredytu wynosi 22.960 złotych (25.000 zł – 40 złotych tytułem opłaty przygotowawczej i 2.000 złotych tytułem prowizji za udzielenie pożyczki). Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu/pożyczki wynosi natomiast 7.462 zł. Zważywszy, że koszty te, zgodnie z przepisem art. 36 a ust. 2 nie mogą być wyższe niż całkowita kwota kredytu, należne powodowi z tego tytułu koszty nie mogą przekraczać kwoty 22.960 złotych, poprzednik prawny powoda naliczył z tego tytułu kwotę 2.040 złotych. Zaznaczyć również należy, że umowa została zawarta na stosunkowo długi okres – 10 lat. Zatem nie można podzielić zarzutu, że pobrane tytułem prowizji i opłaty przygotowawczej opłata była zawyżona, a jej pobranie naruszało prawa konsumentów.

Poprzednik prawny powoda w sposób czytelny i zrozumiały zawarł w umowie obowiązek uiszczenia należności z tytułu opłaty przygotowawczej, prowizji za udzielenie pożyczki, odsetek umownych, kosztów windykacji oraz odsetek karnych w przypadku powstania zadłużenia przeterminowanego. Istotne jest, aby opłata wraz z prowizją nie powodowała nadmiernego obciążenia konsumenta pozaodsetkowymi kosztami zawarcia umowy, nieznajdującego uzasadnienia w wydatkach poniesionych w związku z przygotowaniem tej umowy i jej realizacji oraz w pokryciu szacowanego nakładu pracy wynikającego z oceny ryzyka niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez kredytobiorcę i konieczności dochodzenia roszczeń na drodze sądowej i egzekucyjnej, które nie mogą być rekompensowane wyłącznie zastrzeżeniem odsetek za opóźnienie. Opłaty z tego tytułu, które stanowią 8% przekazanej pożyczkobiorcy w wykonaniu umowy kwoty, nie stanowią nadmiernego obciążenia. Również i ryczałtowo określone koszty windykacji nie wykraczają poza wydatki niezbędne do sporządzenia wezwania do zapłaty czy odbycia wizyty terenowej.

Z udzielonej pozwanemu pożyczki sfinansowana była również opłata za składkę ubezpieczeniową. Również i pobranie tej składki wskazane jest wprost w umowie co do wysokości, a jej pobranie z kwoty udzielonej pożyczki zgodne z dyspozycją pożyczkobiorcy. Powód wykazał również, że pozwany faktycznie został taką ochroną ubezpieczeniową objęty, składając deklaracją przystąpienia i ogólne warunki ubezpieczenia. Nietrafny był przy tym zarzut, że powód winien skierować swoje roszczenia w pierwszej kolejności do ubezpieczyciela, skoro zakresem ubezpieczenia była objęte życie ubezpieczonego, nie zaś niespłacenie pożyczki zgodnie z umową.

Częściowo zasadny, jednak i z innych powodów, okazał się zarzut braku wymagalności roszczenia.

Wymagalność roszczenia pojmować należy jako stan, w którym wierzyciel może domagać się sądowej ochrony swojej wierzytelności, ponieważ termin spełnienia świadczenia minął bezskutecznie (zobowiązanie nie zostało wykonane w ogóle, albo zostało wykonane nienależycie). Jest to zatem ostatni dzień, w którym dłużnik może spełnić świadczenie w sposób zgodny z treścią zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r. I CSK 243/08, wyrok tego Sądu z dnia 28 października 2015 roku, II CSK 822/14). Jak wynika z treści łączącej strony umowy pozwany zobowiązany był do spłaty udzielonej jej pożyczki w 120 ratach miesięcznych, od dnia 1 października 2013 roku do dnia 1 września 2023 roku. Powód twierdził, że umowę wypowiedział ze skutkiem na 25 kwietnia 2019 r.

Pozwany kwestionował skuteczność złożenia tego oświadczenia.

Jak wynika umowy pożyczki, poprzednik prawny powoda uprawniony był do wypowiedzenia umowy z 30 – dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresu wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielania pożyczki, w szczególności (…) w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat kredytu w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwanie pod rygorem wypowiedzenia umowy. Jak wynika z harmonogramu spłat, rata wynosiła 387,34 zł. Dwukrotność tej kwoty to odpowiednio 774,60 zł. Dla skutecznego wypowiedzenia umowy poprzednik prawny powoda musiał wykazał, że przed oświadczeniem o wypowiedzeniu umowy pożyczkobiorca opóźniał się ze spłatą dwóch rat, wezwał go do zapłaty tej zaległości, a dopiero wówczas, że wypowiedział pożyczkobiorcy umowę. Tymczasem ze złożonych wezwań do zapłaty: z dnia 11 lipca 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 57-59, z dnia 10 sierpnia 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 60-62, z dnia 14 listopada 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 63-66 i z dnia 11 grudnia 2018 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 66-68 wynika, że niespłacone w terminie zadłużenie pozwanego wynosiło kolejno 334,64 złotych, 674,49 złotych, 329,85 złotych i 669,64 złotych. Nie spłaciła się zatem przesłanka uprawniająca wierzyciela do wypowiedzenia umowy, pozwany nigdy nie popadł w opóźnienie w płatności co najmniej dwóch rat, a przynajmniej powód tego nie wykazał. W składanych rozliczeniach wskazywał, że na moment wypowiedzenia umowy pozwany zaległ z częścią raty za listopad 2018 r., i ratami na okres od grudnia 2018 r. do marca 2019 r. Brak jest jednak dowodu do wezwania pozwanego do zapłaty zaległości w wysokości wynoszącej lub przekraczającej 774,60 zł .

W zakresie tego zarzutu Sąd nie podzielił zarzutu, że samo doręczenie przedmiotowego oświadczenia było wadliwe. Dla takich oświadczeń nie stosuje się przepisów k.p.c., a regulacje prawa pocztowego, które przewidują 1-krotną awizację. Przesyłka zawierającą oświadczenie o wypowiedzeniu umowy skierowana do pozwanego na wskazany przez niego w umowie adres zamieszkania została zwrócona nadawcy jako niepodjęta w terminie. Zgodnie z treścią przepisu art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią w rozumieniu cytowanego przepisu, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności, rzeczywiste natomiast zapoznanie się nie ma natomiast znaczenia. Nadanie listu poleconego (przesyłki rejestrowanej) obejmującego oświadczenie woli pozwala przyjąć w drodze domniemania faktycznego, że jego adresat mógł zapoznać się z jego treścią, co oczywiście nie wyklucza dowodzenia, że w konkretnym przypadku było inaczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 marca 2010 roku, II CSK 454/09). Nadto wskazać należy, że co do zasady możliwe jest zastosowanie tzw. doręczenia zastępczego do składania oświadczeń woli w sferze prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2010 roku, II CSK 454/09). Powód złożył oryginał przesyłki kierowanej do pozwanego korespondencji z dowodem odbioru (żółtą zwrotką), stanowiącą dokument urzędowy. Przesyłka zawierająca oświadczenie o wypowiedzeniu umowy została zwrócona nadawcy, po upływie 14 dni od awizacji, co pozwala na przyjęcie, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało pozwanej złożone najpóźniej tego dnia.

W konsekwencji powyższego Sąd uznał, że powód nie wykazał skutecznego złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, z powodu niespełnienia się warunków umownych, do złożenia tego oświadczenia.

Powyższe nie oznacza jednak, że roszczenie powoda jest niewymagalne w całości. Skuteczne wypowiedzenie umowy konieczne jest bowiem tylko do tego, aby postawić w stan wymagalności pozostałe do spłaty raty, których termin płatności w świetle umowy i harmonogramu jeszcze nie nadszedł. Nie zmienia to jednak tego, że poszczególne raty stają się wymagalne z dniem 1 każdego miesiąca. Żadna z tych rat nie uległa przedawnieniu, gdyż pozwany zaprzestał spłacać pożyczkę w listopadzie 2018 r., a pozew wniesiono w kwietniu 2020 r. Dlatego też brak było przeszkód do uwzględnienia żądania w części, co do rat, których termin wymagalności już nadszedł, jak i niespłaconych odsetek umownych, odsetek za opóźnienie (karnych) od niespłaconych wymagalnych rat kapitałowych, jak i kosztów windykacji.

Pozwany spłacił (ściągnięto ze wskazanego w umowie pożyczki rachunku bankowego) łącznie kwotę 21.092,93 zł, z czego 7,88 zł zaliczono na koszty upomnień, 9,89 zł na odsetki karne, 11.842 zł na odsetki umowne i 9.233,16 zł na kapitał. Niespłacony kapitał wynosi 15.766,84 zł. Według stanu na 25 kwietnia 2019 r. skapitalizowane odsetki umowne wynoszą 847,80 zł, skapitalizowane odsetki karne – za opóźnienie wynoszą 33,46, natomiast koszt wezwań do zapłaty 7,88 zł.

Fakty te Sąd ustalił na podstawie wyciągu rachunku bankowego oraz rozliczeń powoda, które w świetle treści przepisów Kodeksu postepowania cywilnego stanowią pełnoprawny dowód oraz dokumentu prywatnego w postaci rozliczenia zadłużenia. Pozwany nie zaoferował żadnego dowodu, który podważałby prawdziwość zapisów zawartych w wydruku z rachunku bankowego oraz rozliczenia wpłat, a w szczególności aby dokonał na poczet spłaty pożyczki wpłat, które nie zostały zaksięgowane. Ciężar wykazania zwrotu pożyczki spoczywa na pożyczkodawcy, zatem zarzuty niewykazania żądania co do wysokości są oczywiście nietrafne. Sąd podziela również stanowisko, że nie do zaakceptowania jest taka sytuacja, że dłużnik ogranicza się wyłącznie do zanegowania wysokości zadłużenia, bez wskazania żadnych konkretów i że to miałoby być wystarczające dla przyjęcia, że powód swojego roszczenia nie udowodnił. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 6 k.c. dłużnik, który twierdzi, że jest zwolniony ze zobowiązania lub że jego zobowiązanie jest niższe, czy też nie istnieje - obowiązany jest okoliczności te udowodnić. Obowiązek wykazania spłaty długu zawsze spoczywa na dłużniku (vide wyrok SA w Krakowie z 16 maja 2019 r., sygn. akt I ACa 1311/18). Pozwany nie przedstawił jakichkolwiek dowodów wykazujących, że spłacił pożyczkę w większej części, niż twierdzi powód, ani też nie wykazał jakichkolwiek konkretnych zarzutów co do wadliwości księgowań i rozliczeń dokonywanych wpłat.

Powód udowodnił również, prawidłowość naliczenia odsetek umownych, jak i za opóźnienie, a także wykazał także fakty podjęcia wobec pozwanego czynności windykacyjnych, w tym wzywania do zapłaty i w związku tym obciążenie pozwanego opłatami z tego tytułu uznać należało za uzasadnione. Uprawnienie do obciążenia pozwanego opłatami z powyższych tytułów wynika wprost z umowy pożyczki, a wysokość z treści Tabeli prowizji i opłat.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 16.655,89 zł, w tym 15.766,84 zł kapitału, 847,80 zł skapitalizowanych odsetek umownych, 3,46 zł skapitalizowanych odsetek karnych i 7,88 zł kosztów windykacyjnych - wraz z odsetkami umownymi, liczonymi w stosunku rocznym, w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższymi niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, od dnia 23 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje swoje oparcie w treści art. 359 § 1 k.c. i 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią art. 481 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02).

Przepis art. 481 § 2 [1] k.c. stanowi, że maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie (art. 481 § 2 [ ^2] k.c.).

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

Jednocześnie sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku o rozłożenia zasądzonej kwoty na raty. Skoro bowiem pozwany nie spłacał należności w ratach zgodnie z umową, to Sąd nie widzi podstaw, aby ponownie dać mu taką możliwość.

O kosztach procesu orzeczono w pkt 3 – 5 wyroku zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów wyrażoną w art. 100 k.p.c. i zasadą odstąpienia wyrażoną w art. 102 k.p.c. Zgodnie z art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Powództwo w sprawie było uzasadnione co do kwoty stanowiącej 91,75% dochodzonego roszczenia. Powód wygrał zatem sprawę w 91,75%, a pozwany wygrał sprawę w 8,25%.

Pozwany nie poniósł kosztów procesu, był zwolniony z kosztów sądowych w całości i reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu.

Powód poniósł koszty sądowe w wysokości 3.600 zł, tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika powoda, 1.000 zł opłaty od pozwu i 1.440 zł zaliczki.

Zgodnie z art. 108 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Art. 102 k.p.c. urzeczywistnia natomiast zasadę słuszności i stanowi wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu, przewidzianej w przepisie art. 98 k.p.c. pozostawiając sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1976 r., IV PZ 61/76) Art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje jednak pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, dlatego też ich kwalifikacja należy do sądu, po rozważeniu całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Do kręgu okoliczności branych przez sąd po uwagę należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.

Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie zachodziły szczególne okoliczności uzasadniające nie obciążanie pozwanego kosztami postępowania wynikające z jego stanu majątkowego, będącego również podstawą do zwolnienia z kosztów sądowych w całości, co znalazło swój wyraz w punkcie 5 wyroku. Z. D. jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i niezdolną do pracy, utrzymuje się z zasiłku w kwocie ok. 700 zł, zatem, ze względu na stan zdrowia i sytuację osobistą i majątkową znajduje się w trudnej sytuacji życiowej. Egzekucja kosztów sądowych czy kosztów procesu od niego okazałaby się prawdopodobnie bezskuteczna.

Pozwany wygrał proces w 8,25%, zatem jego pełnomocnikowi należy 8,25% kosztów zastępstwa procesowego od powoda, co stanowi kwotę 297 zł, a w pozostałym zakresie wynagrodzenie to stanowi koszt, który pokrywa Skarb Państwa. Koszty nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu stronie wygrywającej sprawę, podlegają zasądzeniu od przeciwnika procesowego na rzecz tej strony. Koszty te nie podlegają zasądzeniu na rzecz radcy prawnego, a przepisy dotyczące ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu znajdą zastosowanie, gdy brak jest przesłanek do obciążenia przeciwnika strony zastępowanej przez pełnomocnika z urzędu kosztami procesu, względnie, gdy prawomocnie zasądzone w trybie art. 122 k.p.c. koszty procesu nie mogą być wyegzekwowane na rzecz pełnomocnika z urzędu ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2010 roku, III CZP 56/10; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2017 roku, V ACa 939/17).

Dlatego też w punkcie 3 wyroku Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 297 zł (8,25% z 3.600 zł), w punkcie 4 zaś przyznał pełnomocnikowi pozwanego z urzędu wynagrodzenie w kwocie 4.062,92 zł (91,25 % z 3. 600 zł + podatek VAT w kwocie 759,69 zł ).

Należne pełnomocnikowi z urzędu w osobie radcy prawnego wynagrodzenie zostało pełnomocnikowi z urzędu pozwanego J. S. przyznane na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, nie zaś na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, przewidującego stawki niższe. Sąd, podzielając w tym zakresie argumentację pełnomocnika pozwanego z urzędu, stanął bowiem na stanowisku, że brak jest podstaw do różnicowania stawek wynagrodzenia pełnomocników w zależności od tego czy stronę reprezentuje pełnomocnik z urzędu, czy z wyboru. Stanowisko to znajduje oparcie w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2021 r., I CSK 598/20, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2021 r. II UK 244/19 L.), odwołującym się do stanowiska Trybunału Konstytucyjnego wyrażonego w wyroku z dnia 23 kwietnia 2020 r. (SK 66/19, Dz.U. z 2020 r. poz. 769), który stwierdził, że § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz.U. poz. 1801) jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny analiza statusu adwokatów i radców prawnych oraz ich roli w postępowaniu, w którym występują jako podmioty powołane i zobowiązane do zastępstwa prawnego, prowadzi do uznania, że różnicowanie ich wynagrodzenia, to jest obniżenie pełnomocnikom z urzędu wynagrodzenia, które otrzymaliby, gdyby występowali w sprawie jako pełnomocnicy z wyboru, nie ma konstytucyjnego uzasadnienia.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy także we wcześniejszych orzeczeniach (postanowienie z dnia 15 grudnia 2020 r. I CSK 438/20, postanowienie z dnia 15 września 2020 r. V CSK 71/20 oraz postanowienie z dnia 2 czerwca 2020 r. II CSK 488/19 - Lex O.) - uznać należy je zatem za ugruntowane. Tożsamy pogląd przyjmowany jest nadto aktualnie w orzecznictwie sądów powszechnych.