Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2022r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 listopada 2022r. w K.

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z/s w W. (KRS (...))

przeciwko pozwanym J. Ł. (PESEL (...)) i W. K. (PESEL (...))

o zapłatę

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza od powoda (...) Bank (...) S.A. z/s w W. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty:

- na rzecz pozwanej J. Ł. kwotę 3.617,00zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100),

- na rzecz pozwanego W. K. kwotę 3.617,00zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100).

Sygn. akt I C 1009/22

UZASADNIENIE

W dniu 17 grudnia 2021r. powód (...) Bank (...) S.A. z/s w W. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanych J. Ł. i W. K. żądanie zasądzenia kwoty pieniężnej wysokości 31.531,73zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie liczonymi od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od kwoty 21.443,10zł od dnia 11 grudnia 2021 do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu, powód podał, że w dniu 15 lipca 2014r. zawarł z B. P. (1) umowę pożyczki numer (...). Pożyczka została wypłacona w kwocie 5.039,65zł na rachunek wskazany przez pożyczkobiorcę oraz pozostałą kwotę gotówką w kasie oddziału banku (...) SA. Pozwany W. K. udzielił solidarnego poręczenia za zobowiązania B. P. (1) z tytułu umowy pożyczki na wypadek, gdyby dłużnik nie wykonał tych zobowiązań. B. P. (1) zmarła w dniu 11 marca 2015r. Spadek po zmarłej odziedziczyły na podstawie ustawy M. T. oraz J. Ł. każda po 1/2 części. Powód podał dalej, że oprocentowanie kredytu ustalone było według zmiennej stopy procentowej stanowiącej sumę stawki referencyjnej WIBOR 3M i marży banku. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 13,9%. W przypadku niespłacenia przez kredytobiorców części lub całości raty, należność z tego tytułu stawała się zadłużeniem przeterminowanym, od którego powodowi należne są odsetki w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie więcej jednak niż wysokość maksymalnych odsetek za opóźnienie. Wobec zaprzestania przez pozwanych terminowego regulowania zobowiązań wynikających z umowy powód poinformował pozwanych o powstałym zadłużeniu oraz o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, a także przypominając o konieczności spłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy. W związku z brakiem spłaty powstałego zadłużenia powód wypowiedział pozwanym umowę pismem z dnia 24 grudnia 2020r., co spowodowało, że całe zadłużenie z tytułu zawartej umowy wraz z odsetkami i należnymi opłatami stało się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalne, od którego naliczane były odsetki za opóźnienie w wysokości wskazanej powyżej. Przed wytoczeniem powództwa powód wezwał pozwanych do zapłaty pismem z dnia 8 lutego 2021r. Pozwani nie dokonali jednak spłaty zadłużenia. Między stronami nie doszło do zawarcia ugody/porozumienia, dlatego wniesienie pozwu stało się konieczne

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 13 lipca 2022r. w sprawie o sygn. akt I Nc 3365/21 uwzględniono w całości roszczenia powództwa i rozstrzygnięto o kosztach postępowania.

Każdy z pozwanych wniósł sprzeciw od opisanego wyżej orzeczenia.

Pozwany W. K. zaskarżył przedmiotowy nakaz w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł zarzut braku zawarcia umowy pożyczki i powstania zobowiązania, wypłaty B. P. (1) kwoty pożyczki. Pozwany podniósł również zarzut przedawnienia i zaprzeczył twierdzeniu zawartemu w pozwie jakoby powód wypowiedział umowę pożyczki pismem z dnia 24 grudnia 2020r. W rzeczywistości powód złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki numer (...) w dniu 9 lipca 2015r. Z tego względu zdaniem pozwanego wszelkie roszczenia powoda wynikające z umowy pożyczki przedawniły się najpóźniej w dniu 1 września 2018r.

Pozwana J. Ł. zaskarżyła przedmiotowe orzeczenie w całości i wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana podniosła zarzut braku zawarcia umowy pożyczki i powstania zobowiązania, wypłaty B. P. (1) kwoty pożyczki. Pozwana podniosła również zarzut przedawnienia i zaprzeczyła twierdzeniu zawartemu w pozwie jakoby powód wypowiedział umowę pismem z dnia 24 grudnia 2020r. W rzeczywistości powód złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki numer (...) w dniu 9 lipca 2015r. Z tego względu zdaniem pozwanej wszelkie roszczenia powoda wynikające z umowy pożyczki przedawniły się najpóźniej w dniu 1 września 2018r.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko procesowe w sprawie. Zaprzeczył twierdzeniom pozwanych, aby pomiędzy powodem a B. P. (1) nie doszło do zawarcia umowy pożyczki oraz do wypłaty jej kapitału. Zanegował również zarzuty dotyczące terminu wymagalności. Ponadto powód wskazał, że wypowiedzenie z dnia 9 lipca 2015r. zostało wysłane do pozwanego W. K. jako poręczyciela. Treść wypowiedzenia z dnia 9 lipca 2015r. była przeznaczona tylko dla pozwanego, a nie pozwanej która jest stroną niniejszego postępowania z uwagi na fakt bycia spadkobierczynią po zmarłej B. P. (1). Powód podał dalej, że wypowiedzenie to wysłane do pozwanego po śmierci B. P. (1) nie może być traktowane jako wypowiedzenie umowy bowiem pozwany nie był stroną umowy a poręczycielem i zdaniem powoda wypowiedzenie z dnia 9 lipca 2015r. stanowi informację o powstałym zadłużeniu.

W piśmie procesowym z dnia 16 września 2022r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko procesowe w sprawie, natomiast ostrożności procesowej rozszerzył powództwo o roszczenie alternatywne wnosząc o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz rat pożyczki od dnia 10 stycznia 2019 roku do dnia 10 stycznia 2021 roku wraz z należnymi odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości aktualnej na dzień płatności raty czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego liczonymi od daty wymagalności każdej raty do dnia zapłaty, i tak:

1.  rata 10 stycznia 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 stycznia 2019r. do dnia zapłaty,

2.  rata 10 luty 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 lutego 2019r. do dnia zapłaty,

3.  rata 10 marca 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 marca 2019r. do dnia zapłaty,

4.  rata 10 kwietnia 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 kwietnia 2019r. do dnia zapłaty,

5.  rata 10 maja 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 maja 2019r. do dnia zapłaty,

6.  rata 10 czerwca 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 czerwca 2019r. do dnia zapłaty,

7.  rata 10 lipca 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 lipca 2019r. do dnia zapłaty,

8.  rata 10 sierpnia 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 sierpnia 2019r. do dnia zapłaty,

9.  data 10 września 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 września 2019r. do dnia zapłaty,

10.  rata 10 października 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 października 2019r. do dnia zapłaty,

11.  rata 10 listopada 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 listopada 2019r. do dnia zapłaty,

12.  rata 10 grudnia 2019r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 grudnia 2019r. do dnia zapłaty,

13.  rata 10 stycznia 2020r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 stycznia 2020r. do dnia zapłaty,

14.  rata 10 luty 2020r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 lutego 2020r. do dnia zapłaty,

15.  rata 10 marca 2020r. w kwocie 351,05zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 10 marca 2020r. do dnia zapłaty,

16.  reszta 10 kwietnia 2020r. kwocie 344,52zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 4% od dnia 10 kwietnia 2020r. do dnia zapłaty,

17.  rata 10 maja 2020r. w kwocie 344,52zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 4% od dnia 10 maja 2020r. do dnia zapłaty,

18.  rata 10 czerwca 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 czerwca 2020r. do dnia zapłaty,

19.  rata 10 lipca 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 lipca 2020r. do dnia zapłaty,

20.  rata 10 sierpnia 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 sierpnia 2020r. do dnia zapłaty,

21.  rata 10 września 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 września 2020r. do dnia zapłaty,

22.  radca 10 października 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 października 2020r. do dnia zapłaty,

23.  rata 10 listopada 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 listopada 2020r. do dnia zapłaty,

24.  rata 10 grudnia 2020r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 grudnia 2020r. do dnia zapłaty,

25.  rata 10 stycznia 2021r. w kwocie 341,56zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie wysokości 2% od dnia 10 stycznia 2021r. do dnia zapłaty,

oraz pozostałej do zapłaty kwoty pożyczki w wysokości 5.167,59zł, która stała się w całości wymagalna po dokonaniu przez powoda wypowiedzenia umowy pożyczki wraz z należnymi odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego liczonymi od dnia 30 stycznia 2021r. dnia zapłaty.

W kolejnym piśmie procesowym strona pozwana podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 15 lipca 2014r. pomiędzy B. P. (1) a powodem (...) Bankiem (...) S.A. z/s w W. doszło do zawarcia umowy pożyczki numer (...).

Powód udzielił pożyczkobiorcy pożyczki gotówkowej w kwocie 29.766,78zł. Całkowitą kwotę pożyczki oznaczono w wysokości 19.539,65zł, natomiast całkowity koszt pożyczki wyniósł 30.397,81zł. Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę wynosiła 49.937,46zł, rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oznaczono na 32,11% (§ 1 ust. 1 – 5).

Pożyczkobiorca był zobowiązany do zapłaty przy wypłacie przez pożyczkodawcę pożyczki kosztów obejmujących prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 1.247,21zł oraz składkę ubezpieczeniową za cały okres kredytowania wysokości 8.979,92zł z tytułu przystąpienia do ubezpieczenia, o którym mowa w deklaracji zgody stanowiącej załącznik do umowy (§ 2 pkt 1 i 2).

Wypłata pożyczki nastąpiła jednorazowo w dniu 15 lipca 2014r., i tak w kwocie 5.039,65zł przelewem na rachunek bankowy nr (...) oraz pozostała kwota gotówką w kasie oddziału.

Pożyczkobiorca był zobowiązany do spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 96 równych ratach kapitałowo – odsetkowych płatnych w okresach miesięcznych w wysokości i terminach wyszczególnionych w planie spłaty, który stanowił integralną część umowy. Spłaty miały być dokonywane przez pożyczkobiorcę na nieoprocentowany rachunek (...) SA o nr (...) (§ 6 ust. 1 i 2).

Kwoty niespłaconych w całości lub w części rat pożyczki w terminach określonych w planie spłaty stały się następnego dnia po upływie tych terminów zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym. W przypadku niespłacenia raty w terminie (...) SA był uprawniony do pobierania opłaty od kwoty zaległej raty pożyczki. Odsetki wg ustalonej przez (...) SA zmiennej stopy procentowej dla zadłużenia przeterminowanego równej czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (§ 8 ust. 1 i 2).

(...) SA mógł obniżyć kwotę przyznanej pożyczki lub wypowiedzieć umowę pożyczki w przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków określonych w umowie, utraty przez pożyczkobiorcę zdolności kredytowej, zagrożenia upadłością pożyczkobiorcy. W przypadku zaistnienia tych okoliczności termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością pożyczkobiorcy 7 dni i był liczony od dnia następnego po dniu odebrania przez pożyczkobiorcę przesyłki poleconej zawierającej wypowiedzenie nadanej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. (...) SA wysyła wypowiedzenie umowy na piśmie na ostatni adres korespondencyjny pożyczkobiorcy (§12 ust. 1 i 2).

W następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy całość zadłużenia z tytułu umowy staje się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanym, od którego (...) SA nalicza i pobiera odsetki według stopy procentowej o której mowa w paragrafie 8 umowy (§ 13 ust. 1).

( umowa k. 10-13, potwierdzenie uruchomienia kredytu k. 14, szczegółowe rozliczenie k. 15, wtórnik potwierdzenia wypłaty gotówkowej k. 75, harmonogram spłaty kredytu k. 76-77, 96-98, przesłuchanie pozwanej J. Ł. k. 126-126v 00:04:25-00:20:40, przesłuchanie pozwanego W. K. k. 126v 00:20:40-00:30:39)

W dacie kontraktu pożyczki – w dniu 15 lipca 2014r., powód (...) SA zawarł z pozwanym W. K. umowę poręczenia solidarnego do zobowiązania B. P. (1) wynikającej z udzielonej jej pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 15 lipca 2014r. w kwocie 29.766,78zł na wypadek, gdyby dłużnik nie wykonał zobowiązania. W. K. oświadczył, że zobowiązanie z tytułu mniejszego poręczenia wykona niezwłocznie po zawiadomieniu go przez (...) SA o opóźnieniu w spłacie całości lub części wierzytelności wynikającej z wyżej wymienionego tytułu przez zapłatę kwoty zadłużenia w sposób i w terminach podanych przez (...) SA. Równocześnie wyraził zgodę na to aby w przypadku niedotrzymania przez niego terminu zapłaty (...) SA dokonał pobrania kwoty odpowiadającej sumie zadłużenia pożyczki gotówkowej z dnia 15 lipca 2014r.

( oświadczenie o udzieleniu poręczenia k. 30)

W dniu 15 lipca 2014r. B. P. (1) złożyła deklarację zgody na objęcie grupowym ubezpieczeniem na życie pożyczkobiorców pożyczek gotówkowych udzielonych przez (...) SA oraz grupowym ubezpieczeniem z tytułu utraty pracy dla pożyczkobiorców pożyczek gotówkowych udzielonych przez (...) SA w wariancie rozszerzonym. (...) dotyczyło umowy pożyczki numer (...) i kwoty udzielonej pożyczki wysokości 29.766,78zł.

Ubezpieczającym z tego kontraktu był powód (...) Bank (...) SA z/s w W., natomiast ubezpieczycielem (...) Towarzystwo (...) na (...) S.A. z/s w S..

B. P. (1) zmarła w dniu 11 marca 2015r.

Spadkobierczyniami B. P. (1) są jej córki M. T. i J. Ł. w udziałach 1/2 części każda z nich.

W związku ze śmiercią dłużniczki B. P. (1) powód w dniu 24 marca 2015r. wystąpił do (...) Towarzystwa (...) na (...) S.A. z/s w S. o wypłatę świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego kredytobiorcy w związku z umową kredytową numer (...).

Decyzją z dnia 17 września 2015r. ubezpieczyciel poinformował bank, iż nie znajduje podstaw do wypłaty świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego. W uzasadnieniu tej decyzji ubezpieczyciel wskazał, że z uzyskanej dokumentacji medycznej wynika, że zgon B. P. (1) był spowodowany chorobą, której objawy i leczenie występowały w okresie 12 miesięcy przed przystąpieniem do ubezpieczenia.

( akt poświadczenia dziedziczenia k. 28-29, wniosek k. 78-79, decyzja k. 80, OWU k. 81-85, 86-89, deklaracja zgody na objęcie grupowym ubezpieczeniem na życie … k. 98)

Pożyczka, w pierwszym okresie bezpośrednio przez dłużniczkę, a następnie ze środków zgromadzonych na rachunku B. P. (1) oraz tytułu zwrotu niewykorzystanej części składki na ubezpieczenie była spłacana do dnia 30 października 2015r., gdzie saldo po operacji spłaty wynosiło kwotę 21.443,10zł.

( historia operacji na kontrakcie kredytowym k. 71-72, zestawienie operacji k. 73-74)

W dniu 9 lipca 2015r. powód skierował do pozwanego W. K. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu pożyczki numer (...). Powód w oświadczeniu tym poinformował pozwanego, że zgodnie z postanowieniami umowy kredytu pożyczki z dnia 15 lipca 2014r. wypowiada wyżej wymienioną umowę w części dotyczącej warunków spłaty kredytu z powodu braku spłaty wymagalnych rat kredytu. Wypowiedzenie warunków spłaty oznacza obowiązek spłaty zadłużenia w terminie wypowiedzenia. Termin wypowiedzenia wynosi 30 dni i jest liczony od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego pisma. Zadłużenie z tytułu kredytu na dzień 9 lipca 2015r. wynosi 29.033,25zł, natomiast zadłużenie przeterminowane wynosi 1.036,97zł.

( wypowiedzenie umowy kredytu/pożyczki k. 51, 58, pismo powoda k. 120, 121, przesłuchanie pozwanej J. Ł. k. 126-126v 00:04:25-00:20:40, przesłuchanie pozwanego W. K. k. 126v 00:20:40-00:30:39)

W dniu 17 listopada 2020r. powód skierował w stosunku do pozwanych J. Ł. i W. K. żądanie spłaty zaległej części pożyczki nr (...).

W dniu 14 grudnia 2020r. powód ponownie wypowiedział pozwanym J. Ł. i W. K. umowę pożyczki nr (...).

W dniu 8 lutego 2021r. powód skierował do pozwanych J. Ł. i W. K. wezwanie do zapłaty należności pieniężnych wynikających z umowy pożyczki nr (...).

( monit k. 16-17, 18-19, wypowiedzenie k. 20-21, 22-23, wezwanie do zapłaty k. 24-25, 26-27, przesłuchanie pozwanej J. Ł. k. 126-126v 00:04:25-00:20:40, przesłuchanie pozwanego W. K. k. 126v 00:20:40-00:30:39)

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu, albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlega oddaleniu w całości.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem powoda było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu nie sprostał. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Powoda oraz B. P. (1) wiązała ważna i skuteczna umowa w rozumieniu art. 720 i n. kc i art. 69 i n. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe (Dz. U. 2022.2324 – j.t.).

Strony w ramach istniejącego kontraktu uzgodniły elementy przedmiotowo i podmiotowe istotne oraz w sposób jednoznaczny i indywidualny określiły prawa i obowiązki podmiotów zobowiązań.

Powód w sposób właściwy przekazał B. P. (2) umówione świadczenie, natomiast B. P. (1) z uwagi na jej śmierć, do której doszło w okresie obowiązywania kontraktu nie wykonała w całości obciążającego ją zobowiązania.

W. K. udzielił poręczenia spłaty zobowiązania na wypadek jego niewykonania przez dłużnika głównego.

Umową poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania na wypadek, gdyby dłużnik go nie wykonał – por. art. 876 § 1 kc.

Poręczenie należy do kauzalnych czynności prawnych. Pod pojęciem kauzy ( causa) należy rozumieć przyczynę dokonania czynności prawnej. W przypadku czynności prawnej polegającej na poręczeniu przyczyną tą jest zabezpieczenie istniejącego zobowiązania (art. 876 § 1 kc) lub mającego powstać w przyszłości długu (art. 878 § 1 kc). Co ważne udzielenie poręczenia jest zaciągnięciem zobowiązania wobec przyjmującego poręczenie, jednak istotą poręczenia jest zabezpieczenie wierzytelności a nie przyjmowanie z góry założenia, że to poręczyciel będzie spłacać dług a nie dłużnik ze stosunku podstawowego.

Wymagalność to cecha roszczenia (stan), wyrażająca się w istnieniu prawnej możliwości skutecznego żądania przez wierzyciela spełnienia przez dłużnika świadczenia (por. wyr. SN z 12.2.1991 r., III CRN 500/90, OSNCP 1992, Nr 7–8, poz. 137; uchw. SN z 20.4.2012 r., III CZP 10/12, OSNC 2012, Nr 10, poz. 117; wyr. SN z 27.9.2013 r., I CSK 690/12, Legalis).

Dniem wymagalności najczęściej jest dzień powstania roszczenia. W przypadku zobowiązań terminowych dzień powstania roszczenia i jego wymagalności wynika z treści zobowiązania. Jednak wymagalność niektórych roszczeń uzależniona jest od działań wierzyciela (por. art. 455 kc).

Skutkiem wezwania dłużnika przez wierzyciela do spełnienia świadczenia jest to, że staje się ono wymagalne. Wymagalność oznacza pierwszy termin, w którym wierzyciel mógłby wystąpić do sądu z powództwem o zasądzenie świadczenia i tego samego dnia sąd mógłby takie powództwo uwzględnić (por. uzasadnienie uchw. SN z 26.11.2009 r., III CZP 102/09, OSNC 2010, Nr 5, poz. 75; uzasadnienie uchw. SN z 22.11.2013 r., III CZP 72/13, OSNC – Zb. dodatkowy 2014, Nr B, poz. 40; wyr. SN z 28.10.2015 r., II CSK 822/14, Legalis;) – por. Kodeks cywilny. Komentarz. red. dr hab. K. O.. Legalis 2019.

Skorzystanie z prawa do wypowiedzenia kredytu przez bank powoduje, że po upływie terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu, a kredytobiorca ma obowiązek spłaty kredytu, wraz z odsetkami i innymi kosztami (w tym prowizją), w dniu rozwiązania umowy (upływu terminu wypowiedzenia), jeśli kredyt został mu już wypłacony. Wypowiedzenie umowy przez bank w wyniku jej naruszenia przez kredytobiorcę, m.in. poprzez zaniechanie lub nieterminowe dokonywanie spłaty kredytu, ma charakter sankcyjny. Uprawnienie to realizowane jest przez dokonanie jednostronnej czynności prawnej prawokształtującej i powoduje, z upływem terminu wypowiedzenia, nie tylko następcze wygaśnięcie zobowiązania w zakresie praw i obowiązków kontraktowych ciążących na obu stronach (skutek ex nunc), ale i ukształtowanie dalszych stosunków prawnych. Po tej dacie bank może też skorzystać z przyjętych zabezpieczeń i przez wykonanie wynikających z nich uprawnień doprowadzić do zaspokojenia swojej wierzytelności. Jeśli kredytobiorca nie spłaci długu po upływie terminu wypowiedzenia, bank jest też uprawniony do dochodzenia roszczenia, w tym na drodze egzekucyjnej. Jeśli środki kredytowe nie zostały przekazane kredytobiorcy, wówczas na skutek wypowiedzenia dokonanego przez bank wygasa uprawnienie kredytobiorcy do ich uzyskania.

Wypowiedzenie kredytu należy uznać zatem za uprawnienia kształtujące, zmierza bowiem do rozwiązania stosunku prawnego. Oświadczenie o wypowiedzeniu, aby odnieść zamierzony skutek, musi dojść do adresata (por. art. 61 kc). Możliwość skorzystania przez bank z uprawnienia do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem może podlegać kontroli sądu (por. art. 189 kpc). Poza możliwością domagania się przez bank spłaty kredytu i należnych zgodnie z umową odsetek i kosztów bank uprawniony jest także do żądania naprawienia szkody na podstawie przepisów ogólnych – art. 471 kc – por. art. 75 i n. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe (Dz. U. 2018.2187 – j.t. ze zm.).

Istotnym jest przy tym okoliczność, iż pozwana od daty zawarcia umowy w 2016r. nie dokonała żadnej wpłaty na poczet zobowiązania, a wykonanie kredytu objęte było ochroną ubezpieczeniową. Powód nie wyjaśnił przy tym z jakich powodów powstrzymywał się z dokonywanie czynności windykacyjnych wobec zaniechań pozwanej.

Nie może budzić wątpliwości w świetle treści art. 65 § 1 kc i art. 61 § 1 kc, iż w dniu 9 lipca 2015r. powód skierował do pozwanego W. K. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu pożyczki numer (...).

Oświadczenie to zostało sformułowane w sposób jednoznaczny i kategoryczny, tak że jego zawartość treściowa nie pozostawia żadnego domniemania jaki miało wywołać skutek.

Jednocześnie oświadczenie to spowodowało stan wymagalności zobowiązania zarówno w stosunku do poręczyciela jak i dłużnika głównego albowiem powód nie podjął starań aby ustalić następców prawnych po zmarłej B. P. (1).

Wymaga w tym miejscu podkreślenia, iż akcesoryjny charakter zobowiązania poręczyciela powoduje, że zobowiązanie niewymagalne wobec dłużnika nie może uzyskać tej cechy także wobec poręczyciela. Zobowiązanie poręczyciela staje się wymagalne z chwilą wymagalności długu głównego, to jest z chwilą opóźnienia się dłużnika głównego ze spełnieniem świadczenia. Zawiadomienie poręczyciela o opóźnieniu się dłużnika (art. 880 kc) nie stanowi przesłanki wymagalności zobowiązania poręczyciela, chyba że strony postanowiły inaczej, uzależniając w umowie powstanie wymagalności długu z poręczenia od zawiadomienia poręczyciela o opóźnieniu dłużnika lub od innych zdarzeń – por. wyrok SN z dnia 30 czerwca 2010r., III CKN 454/09, opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 12 grudnia 2001r. III CKN 28/01, opubl. Legalis.

Z zakresu regulacji art. 883 § 1 kc nie jest wyłączony zarzut przedawnienia roszczenia wierzyciela w stosunku do dłużnika głównego. Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi taki zarzut. Ze względu na niezależny bieg terminów przedawnienia roszczeń w stosunku do dłużnika głównego i w stosunku do poręczyciela możliwa jest sytuacja, że roszczenie główne ulegnie przedawnieniu wcześniej niż roszczenie w stosunku do poręczyciela, albo że uległoby ono przedawnieniu, gdyby nie podjęte przez dłużnika głównego działania polegające na uznaniu roszczenia lub zrzeczeniu się zarzutu przedawnienia – por. wyrok SN z dnia 4 grudnia 2008r., I CSK 212/08, opubl. Legalis.

Jeżeli w poręczeniu wskazano wprost, że poręczenie obejmuje zobowiązanie dłużnika z tytułu kredytu z odsetkami na wypadek gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał, to ewentualna odrębna wymagalność obowiązku poręczyciela względem wymagalności obowiązku dłużnika wyklucza solidarność ich obowiązku – por. wyrok SA w Krakowie z dnia 24 października 2013r. I ACa 912/13, opubl. Legalis.

Termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby niebędącej przedsiębiorcą z umowy kredytu bankowego wynosi trzy lata. Rozłożenie świadczenia jednorazowego na raty skutkuje różnymi terminami rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę poszczególnych wymagalnych rat (art. 120 § 1 zd. 1 kc). W wypadku, gdy zwrot przedmiotu pożyczki oznaczony został przez strony umowy w częściach (ratach), to staje się on wymagalny z upływem terminów ustalonych dla poszczególnych rat, chyba że w umowie postanowiono inaczej (tak wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016 r., I PK 297/15). Upływ terminu płatności danej raty oznacza, że roszczenie dającego pożyczkę o zapłatę tej raty staje się wymagalne i może być dochodzone na drodze sądowej, niezależnie od realizacji innych uprawnień wierzyciela, w tym wypowiedzenia umowy – por. uchwała SN z dnia 27 lipca 2021r., III CZP 17/21.

Przepisy o przedawnieniu mają charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantują ich pewność, dopuszczenie bowiem możliwości realizowania roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strony pozostawałyby przez dziesiątki lat w niepewności co do swej sytuacji prawnej (por. wyrok. s. apel. w Katowicach z dnia 14 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1007/12, opubl. LEX nr 1289406).

Terminem przedawnienia jest taki termin, który ogranicza pod względem czasowym dochodzenie roszczenia majątkowego, a skutkiem jego bezskutecznego upływu nie jest wygaśnięcie roszczenia, lecz niemożność jego dochodzenia (por. wyrok s. apel. w Warszawie z dnia 13 września 2012r. w sprawie o sygn. akt I ACa 120/12, opubl. LEX nr 1281086).

Na podstawie art. 118 kc w brzmieniu obowiązującym do dnia 8 lipca 2018r. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata, natomiast od dnia 9 lipca 2018r. art. 118 kc stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego.

W tym miejscu należy przytoczyć przepisy intertemporalne.

Stosownie bowiem do treści art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy – Kodeks Cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018.1104) do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, natomiast na podstawie art. 5 ust. 2 w/w ustawy jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Powyższe powoduje, iż jako termin wymagalności zobowiązania pieniężnego pozwanych względem wierzyciela należy przyjąć dzień 9 lipca 2015r. – data złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy pożyczki i od tej daty należy liczyć bieg jego trzyletniego przedawnienia, który zakończył się w dniu 31 grudnia 2018r.

W sprawie nie doszło przy tym do przerwania biegu przedawnienia.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia może wynikać z zachowania wierzyciela lub dłużnika.

Przyczynami przerwania biegu terminu przedawnienia mogą być zarówno zdarzenia (czynności) w znaczeniu materialnoprawny, jak i o charakterze procesowym.

Nie każde przy tym zachowanie zobowiązanego wskazujące na wiedzę o istnieniu zadłużenia w stosunku do wierzyciela będzie świadczyć o uznaniu żądania.

Przedawnieniu uległy również należności odsetkowe – por. uchwała SN z dnia 26 stycznia 2005r. w sprawie o sygn. akt III CZP 42/04, opubl. OSNC 2005/9/149, wyrok SN z dnia 17 lutego 2005r. w sprawie o sygn. akt IV CK 579/04, opubl. LEX nr 176005, wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2005r. w sprawie o sygn. akt V CK 50/05, opubl. LEX nr 511028).

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 i 3 kpc i art. 105 § 1 i 2 kpc i w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t.) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2022.1125 – j.t.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2022.2142 – j.t. ze zm.).

Szczególną regulację zwrotu kosztów postępowania przez współuczestników zawiera art. 105 § 1 i 2 kpc. Zgodnie z § 1 tego przepisu, współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice. W myśl § 2, na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Regulacja ta dotyczy wyłącznie zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi przez stronę przegrywającą. Ma ona zatem zastosowanie jedynie w odniesieniu do sytuacji, w której współuczestnictwo występuje po stronie przegrywającej proces, nie zaś w sytuacji odwrotnej, tj. gdy współuczestnictwo zachodzi po stronie wygrywającej. W takim wypadku zastosowanie mają ogólne zasady o kosztach procesu i każda ze stron wygrywających proces ma prawo żądać zwrotu kosztów niezbędnych do celowej obrony – por. post. SN z dnia 10 października 2012r. w sprawie o sygn. akt I CZ 105/12, opubl. Legalis.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.