Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Justyna Łużyńska

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2024 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa I. L. i S. L.

przeciwko Skarbowi Państwa - Szefowi (...) Zarządu (...)
w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powodów I. L.
i S. L. kwotę:

a)  90 756,82 zł (dziewięćdziesiąt tysięcy siedemset pięćdziesiąt sześć złotych 82/100) tytułem odszkodowania, w tym kwotę:

- 30 500,00 zł (trzydzieści tysięcy pięćset złotych) wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 lutego 2019 roku do dnia zapłaty,

- 51 600,00 zł (pięćdziesiąt jeden tysięcy sześćset złotych) wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty,

- 8 656,82 zł (osiem tysięcy sześćset pięćdziesiąt sześć złotych 82/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
13 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty,

b)  11 720,12 zł (jedenaście tysięcy siedemset dwadzieścia złotych 12/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 5 448,08 zł (pięć tysięcy czterysta czterdzieści osiem złotych 8/100) tytułem brakujących kosztów opinii biegłych.

Sygn. akt I C 108/23

UZASADNIENIE

I. L. i S. L. wnieśli o zasądzenie
od Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B.
na ich rzecz kwoty 12 000,00 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych
do rewitalizacji akustycznej należącego do nich budynku mieszkalnego wraz
z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty i kwoty 18 500,00 zł tytułem odszkodowania
za obniżenie wartości tej nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,
a także o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów procesu.

Pismem procesowym z 12 lipca 2022 r. pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo o kwotę 31 600,00 zł i tym samym wniósł o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 62 100,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości ich nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Pismem procesowym z 30 grudnia 2022 r. pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo o kwotę 20 000,00 zł i tym samym wniósł o zasądzenie
od pozwanego na ich rzecz kwoty 82 100,00 zł w tym kwoty: 20 000,00 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej należącego do nich budynku mieszkalnego wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty i 62 100,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości ich nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Postanowieniem z 5 stycznia 2023 r. Sąd Rejonowy w Łasku stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał niniejszą sprawę Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów
na jego rzecz kosztów procesu.

Pismem procesowym z 30 października 2023 r. pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo o kwotę 8 656,82 zł i tym samym wniósł o zasądzenie
od pozwanego na ich rzecz kwoty 90 756,82 zł w tym kwoty: 28 656,82 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej należącego do nich budynku mieszkalnego wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty i 62 100,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości ich nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów
na jego rzecz kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie są właścicielami nieruchomości położonej w O., gmina Ł., o powierzchni 0,1600 ha, oznaczonej numerem działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...), (dowód: odpis z księgi wieczystej - k. 11 - 11 verte; wypis z rejestru gruntów - k. 13; mapa
- k. 14).

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla przedmiotowej nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane jest natomiast studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego uchwalone uchwałą Rady Miejskiej w Ł. nr (...) z dnia
28 października 2020 r., (dowód: zaświadczenie - k. 12; wypis z rejestru gruntów - k. 13; mapa - k. 14; opinia biegłej L. B. - k. 48 - 76).

Teren działki jest ogrodzony płotem z metalowych przęseł na podmurówce z cegły klinkierowej z dwiema metalowymi bramami i jedną metalową furtką oraz płotem z prefabrykowanych płyt betonowych. Teren częściowo wyłożony został kostką betonową, (dowód: opinia biegłej L. B. - k. 48 - 76).

Przedmiotowa działka jest zabudowana dwoma budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi oraz budynkiem gospodarczym. Znajduje się na niej infrastruktura techniczna: energetyczna, wodociągowa i kanalizacyjna (biologiczna przydomowa oczyszczalnia ścieków). Pierwszy budynek mieszkalny jest budynkiem parterowym z poddaszem użytkowym, bez podpiwniczenia.
Ma betonowe fundamenty. Konstrukcja dachu jest drewniana, pokryta blachodachówką. Okna są plastikowe. Ogrzewanie zapewnia piec na ekogroszek. Drugi budynek mieszkalny jest budynkiem parterowy ze strychem nieużytkowym, bez podpiwniczenia. Ma on betonowe fundamenty. Konstrukcja dachu jest drewniana, pokryta papą. Okna są plastikowe. Ze studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego i zaświadczenia wydanego przez Burmistrza Ł. wynika, że przedmiotowa nieruchomość położona jest
na terenach zabudowy mieszkaniowo-usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, (dowód: wypis z rejestru gruntów - k. 13; mapa - k. 14; opinia biegłej L. B. - k. 48 - 76).

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania, w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie uchwałę z dnia 9 lutego 2010 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie
z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza
się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

a)  w podobszarze A:



zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno
i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,



zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,



zakaz tworzenia stref ochronnych „A" uzdrowisk,



zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

b)  w podobszarze B:



zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,



zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy, (bezsporne).

Z § 9 tej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

a)  w podobszarze A:



zakaz budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo - usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom,
na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,

a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych
w decyzji o warunkach zabudowy;

a)  w podobszarze B:



zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających
w porze nocy,



zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości
lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane
ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających
w porze nocy,



dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym
lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, (bezsporne).

Z § 10 powyższej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

a)  w podobszarze A - w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej;

b)  w podobszarze B - w budynkach szpitali, domów opieki społecznej
i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci
i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny
w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, (bezsporne).

Przedmiotowe działki znajdują się na terenie wyżej wspomnianego obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł., częściowo
w granicach podobszaru A i B, (dowód: opinia biegłej L. B. - k. 48
- 76).

Wprowadzenie wymienioną wyżej uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania zmniejszyło wartość przedmiotowej działki o kwotę 62 100,00 zł, (dowód: opinia biegłej L. B. - k. 48 - 76).

Na nieruchomości strony powodowej dochodzi do przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku w porze dnia i w porze nocy. Przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. nowy budynek był dostatecznie wyciszony - zgodnie z normami prawa budowlanego, mającymi zastosowanie na terenach, na których obowiązują
i spełniał przepisy dotyczące ochrony przed hałasem lotniczym. Natomiast
w starym budynku należało w dwóch pokojach w ścianie północnej wymienić okna starego typu na okna jednoramowe z typową szybą zespoloną jednokomorową, łącznie dwa okna. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego
w nowym budynku mieszkalnym, przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) i Polskich Normach, należy zwiększyć izolacyjność akustyczną poprzez wymianę szyb zespolonych w trzech oknach na szyby zespolone
o zwiększonej izolacyjności akustycznej. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w starym budynku mieszkalnym, przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) i Polskich Normach, należy zwiększyć izolacyjność akustyczną poprzez wymianę łącznie czterech okien starego typu
na okna jednoramowe z typową szybą zespoloną jednokomorową. Różnicę pomiędzy wyciszeniem nieruchomości mającym na celu spełnienie norm akustycznych przewidzianych w uchwale Sejmiku Województwa (...)
nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. a wyciszeniem koniecznym dla sprostania przepisom prawa budowlanego obowiązującego do dnia wejścia w życie tej uchwały stanowi: w odniesieniu do nowego budynku: wymiana szyb zespolonych w trzech oknach, a w odniesieniu do nowego budynku: wymiana łącznie dwóch okien
w ścianie południowej na typowe okna jednoramowe z typową szybą zespoloną jednokomorową. W celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia OOU, zaleca się zainstalowanie sześciu wentylatorów sufitowych w nowym budynku, natomiast w starym budynku należałoby zainstalować dwa wentylatory sufitowe, gdyby budynek ten był zamieszkany. Koszt tych prac wynosi 28 656,82 zł brutto, (dowód: opinia instytutu - k. 88 - 104; opinia pisemna biegłego C. D. - k. 150 - 157 verte).

Powodowie wezwali pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 12 000,00 zł tytułem kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej należącej do nich nieruchomości oraz kwoty 18 500,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości tej nieruchomości. Pozwany nie udzielił na nie odpowiedzi, (dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania - k. 15 - 16 verte).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, bowiem Sąd ustalił
go na podstawie dokumentów, których wiarygodność i prawdziwość nie była kwestionowana przez strony.

Sąd ustalił utratę wartości działki w oparciu o opinię biegłej z zakresu szacowania nieruchomości L. B.. Na podstawie opinii instytutu Sąd ustalił, że na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi
do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu na działce należącej do powodów; że stary budynek mieszkalny nie były dostatecznie wyciszony przed wejściem
w życie powyższej uchwały i zakres robót potrzebnych do zapewnienia budynkom odpowiedniego klimatu akustycznego. Na podstawie opinii biegłego C. D. Sąd ustalił wartość prac koniecznych do zapewnienia budynkom odpowiedniego klimatu akustycznego. Opinie te Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Zostały one wykonane w oparciu o oględziny nieruchomości oraz
o przedstawioną przez strony dokumentacje. Sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Dlatego Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej L. B., co doprowadziłoby także do przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.), jeżeli
z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia
na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo
z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej, obiektów sieci gazowej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej
i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania. Zgodnie z art.
3 pkt 34 Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.), standardem jakości środowiska, są poziomy dopuszczalne substancji lub energii oraz pułap stężenia ekspozycji, które muszą być osiągnięte w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego poszczególne elementy przyrodnicze. Natomiast hałas, zgodnie z art. 3 pkt 4 b tej ustawy jest jedną z postaci energii.

Mając na uwadze powyższe przepisy, należy wysnuć wniosek, iż utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania (OOU) dla lotniska nie jest obowiązkowe. Jednakże jest ono uzasadnione, gdy zastosowane na nim środki techniczne
nie są wystraczające dla utrzymania poza jego terenem dopuszczalnych norm hałasu, które zostały określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska
z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, (tekst jedn., Dz. U. z 2014 r., poz. 112). Zgodnie z tym rozporządzeniem dopuszczalny poziom hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej, rekreacyjno-wypoczynkowej, mieszkaniowo-usługowej i śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców wynoszą 60 dB w ciągu dnia i 50 dB w ciągu nocy. Należy zatem wskazać, w ślad za art. 144 k.c., że właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Zatem gdy właściciel nieruchomości podejmuje działania mające negatywny wpływ na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu, co wynika z art. 6 ust. 1 Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, z którego wynika, że przy definiowaniu obszaru ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Ograniczenia
są związane z konkretną nieruchomością położoną na tym obszarze i dotyczą każdego właściciela, gdyż dopóki będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów.

Praktycznie zawsze obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzedniego stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, że jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, który uwzględnić powinien wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń
w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r.,
II CSK 565/08 i wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, Lex 528219).

Należy w tym miejscu dodać, że powodowie nie mogą dochodzić zakazania immisji hałasu przez lotnisko na zasadzie art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 144 k.c.
i art. 363 § 1 k.c. Zatem mają ograniczoną możliwość wykonywania swojego prawa własności poprzez podejmowanie działań ochronnych. Zalegalizowanie możliwości przekraczania na OOU dopuszczalnych poziomów hałasu wywołanego ruchem lotniczym, powoduje, że immisja hałasu przestaje być bezprawna. W konsekwencji właściciele nieruchomości znajdujących się na OOU nie mogą skorzystać z ochrony zarówno na zasadach ogólnych (415 k.c.
w zw. z art. 322 prawa ochrony środowiska), jak i na podstawie art. 323 wskazanej wcześniej ustawy. Wypada zauważyć również, że nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy właściciel zamierza ją zbyć, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (patrz wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu: z 30 września 2009 r.,
I ACa 484/09, Lex 756606 i I ACa 772/09 z 17 czerwca 2010 r., Lex 756717).

Powyższe prowadzi zatem do wniosku, że wprowadzenie OOU nakłada
na właścicieli znajdujących się w jego granicach nieruchomości, obowiązek znoszenia przekraczających normy immisji hałasu. Ponadto zgodnie z art. 135 ust. 3 a prawa ochrony środowiska, organy, tworząc obszar ograniczonego użytkowania, określają jego granice, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania
z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego.

Zatem skoro utworzenie OOU sprawia, iż ponadnormatywne emitowanie hałasu przez lotnisko na jego terenie nie jest bezprawne, ustawodawca przewidział szczególne środki ochrony właścicieli nieruchomości znajdujących się w jego granicach. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.),
w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Przesłankami wynikającymi
z tej regulacji są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania
z nieruchomości a szkodą. Z powyższego przepisu wynika również, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości. Zgodnie z treścią art. 136 prawa ochrony środowiska w razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska
w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania obowiązany
do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza opinię biegłej L. B., należy stwierdzić,
że wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania powodowie ponieśli szkodę, która polega na ograniczeniu w sposobie korzystania
z nieruchomości i zmniejszeniu jej wartości, ponieważ znajduje się ona po części w podobszarze A i B obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 r. Nieruchomość powodów znajduje się w pobliżu lotniska wojskowego
w Ł., zatem hałas wytwarzany przez samoloty negatywnie postrzegany jest przez potencjalnych nabywców. Z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości wynika, że zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska
w obszarze ograniczonego użytkowania spadło, a ewentualni nabywcy mogą być skłonni do ich kupna za niższą cenę. Dlatego Sąd ustalił za biegłą, że wartość rynkowa nieruchomości należącej do powodów uległa obniżeniu o kwotę 62 100,00 zł. Podwyższenie dopuszczalnych norm hałasu sprawiło, że budynki mieszkalne powodów przestały spełniać wymagania w zakresie właściwego klimatu akustycznego. Budynki te są przeznaczone na potrzeby mieszkaniowe
i niewątpliwie wymagają ochrony akustycznej na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Z opinii instytutu wynika, że nie spełniają one obowiązujących wymogów, a przez to nie zapewniają należytego klimatu akustycznego. Zdaniem Sądu, w celu ochrony akustycznej konieczne jest poczynienie nakładów, których koszty biegły ds. budownictwa określił na kwotę 28 656,82 zł brutto.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego
z 28 października 2022 r., zgodnie z którą właścicielowi nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania, o której mowa w art. 135 ustawy prawo ochrony środowiska, nie przysługuje odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom zapewnienia w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odpowiedniego klimatu akustycznego, jeżeli koszty te nie zostały poniesione (patrz również uchwały Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2022 r. sygn. akt III CZP 80/22 i z29 kwietnia 2022 r. III CZP 81/22). W niniejszej sprawie powód nie poniósł jeszcze żadnych kosztów rewitalizacji akustycznej, jednakże należy mieć na uwadze, iż pogląd prawny wyrażony w tej uchwale jest wiążący jedynie dla sądu w sprawie, w której został wydany. Zdaniem Sądu powielenie tezy Sądu Najwyższego również w niniejszej sprawie byłoby krzywdzące dla powodów. Uchwała z 25 października 2016 roku Sejmiku Województwa (...) nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wprowadza konkretne ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości strony powodowej, a ponadto zmusza do znoszenia przez nich ponadnormatywnych immisji hałasu. Ograniczenia te spowodowały obniżenie wartości nieruchomości powodów, co stanowi szkodę zgodnie z art. 129 ust. 2 cytowanej wcześniej ustawy.

Wprowadzenie OOU nie spowodowało pogorszenia stanu technicznego nieruchomości powodów, ale jego właściwości użytkowych. Jedną z głównych funkcji domu jest ochrona jego domowników od czynników zewnętrznych, także hałasu. Jak wskazano wcześniej, powodowie nie mogą skorzystać z ochrony
na zasadach ogólnych, pozostaje im zatem jedynie wykonanie prac budowlanych, co uzasadnia żądanie zasądzenia od pozwanego kwoty odpowiadającej niezbędnym naprawom, na podstawie art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. 129 ust. 2 i art. 322 prawa ochrony środowiska.

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił
się pogląd, z którego wynika, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący
w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, zeszyt 6, poz. 74). Uzasadnia to również treść art. 136 ust. 3 prawa ochrony środowiska, którego analiza pozwala uznać, że szkoda
ta obejmuje nie tylko wydatki na zakup materiałów i usług niezbędnych
do wykonania samej przebudowy budynków, ale również inne wydatki związane
z wypełnieniem wymagań przez istniejący budynek np. opłat administracyjnych
w celu uzyskania pozwoleń budowlanych. Na marginesie należy wskazać,
że podobne rozwiązanie przewiduje art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r. poz. 2500).

W niniejszej sprawie obowiązek pozwanego do naprawienia szkody powodów, który polega na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał
z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...). Ustalała ona bowiem zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych, zmierzających do przyczynienia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości niewpływającej na podniesienie jej wartości z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania. Wtedy nieruchomość powodów utraciła cechy niezbędne do chronienia domowników przed hałasem. W przedmiotowej sprawie szkoda stanowi zatem różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym a takim, który by zaistniał gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło. Jest
to uszczerbek majątkowy w całej masie majątkowej, a nie w poszczególnym jego składniku. Dlatego działania powodów w celu przywrócenia możliwości korzystania z ich dotkniętej uszczerbkiem nieruchomości, np. poprzez rewitalizację akustyczną, której dokonaliby z własnych środków nie rzutują
na rozmiar szkody. Szkoda nie powstaje w momencie poniesienia przez poszkodowanych wydatków na przywrócenie stanu poprzedniego, lecz z chwilą powstania sytuacji uzasadniającej takie działanie.

Podkreślenia wymaga, że w ocenie Sądu przepis art. 136 ust. 3 powyższej ustawy nie wyłącza co do zasady stosowania art. 129 ust.2, art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. art. 129 ust. 2 i art. 322 powyższej ustawy, lecz stanowi
w stosunku do niego lex specialis skutkujący rozszerzeniem odpowiedzialności podmiotu obowiązanego do wypłaty odszkodowania. Znajduje on bowiem zastosowanie tylko wówczas, gdy właściciel nieruchomości dochodzi zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych na rewitalizację akustyczną budynku. Właściciel nieruchomości, który dokonał przebudowy budynku w celu dostosowania go do nowych wymagań technicznych w celu zapewnienia właściwego, zgodnego z normami komfortu akustycznego, nabywa prawo
do żądania zwrotu kosztów „rzeczywiście poniesionych”, a nie jedynie kosztów „szacowanych”, ustalanych w sposób najbardziej prawdopodobny
i odpowiadając rozmiarowi szkody, o której mowa w art. 129 ust. 2 ustawy. Uprzednie poniesienie kosztów rewitalizacji istniejącego budynku jest warunkiem roszczenia o ich zwrot w pełnej wysokości, w takiej sytuacji właściciel zabudowanej nieruchomości może żądać zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych, które mogą okazać się wyższe od kosztów szacowanych, nawet jeśli nie miał obowiązku rewitalizacji akustycznej budynku. Co nie pozbawia właściciela prawa do żądania naprawienia szkody z tytułu koniecznej i jeszcze nie przeprowadzonej rewitalizacji akustycznej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 1 a wyroku na podstawie wyżej powołanych przepisów ustawy prawo ochrony środowiska w zw. z art. 363
§ 1 k.c., zasądzając na rzecz powodów łącznie kwotę 90 756,82 zł.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481
§ 1 k.c. i art. 455 k.c.

W zakresie kwoty 30 500,00 zł, odsetki należą się od 20 lutego 2019 r. Pozwany bowiem udzielił odpowiedzi na pozew 19 lutego 2019 r., w której wniósł o oddalenie powództwa, zatem od dnia następnego pozostawał w zwłoce. W tym miejscu należy zauważyć, że w zakresie powyższej kwoty pełnomocnik powodów przed wytoczeniem powództwa wezwał pozwanego do jej zapłaty w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwanie, jednakże nie ma możliwości ustalenia, kiedy
to wezwanie pozwany otrzymał i czy je w ogóle otrzymał. W zakresie kwoty 51 600,00 zł Sąd zasądził odsetki od 7 kwietnia 2023 r. Pozwany 6 kwietnia 2023 r. udzielił odpowiedzi na pismo rozszerzające powództwo, zatem od dnia następnego pozwany pozostawał w zwłoce. Pozostałą kwotę 8 656,82 zł Sąd zasądził z odsetkami od 13 grudnia 2023 r., bowiem pozwany 28 listopada 2023 r. odebrał pismo z rozszerzeniem powództwa i zobowiązaniem do udzielenia
na nie odpowiedzi w terminie 14 dni. Termin ten upłynął 12 grudnia 2023 r., zatem od dnia następnego pozostawał w zwłoce. W pozostałej części Sąd powództwo o odsetki oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż powodowie wygrali sprawę prawie w całości. Ponieśli oni koszty zastępstwa prawnego w kwocie 3 600,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn.,
Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), powiększone o kwotę 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwotę 4 605,00 zł tytułem opłaty stosunkowej
od pozwu i pism rozszerzających powództwo oraz kwotę 3 498,12 zł tytułem zaliczki na opinię biegłych.

O brakujących kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku,
na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 roku, poz. 1144 ze zm.) w zw. z art. 98 k.p.c. Brakujące koszty procesu, to brakujące koszty opinii biegłych w wysokości 5 488,08 zł.