Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wioletta Sychniak

Protokolant: sekretarz sądowy Aleksandra Sikora

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2023 roku w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko D. W. (1) i (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  zasądza od D. W. (1) i (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz M. P. (1):

a.  kwotę 15 000 (piętnaście tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie należnymi:

- od (...) Spółka Akcyjna V. (...) spółki akcyjnej w W. od dnia 19 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty,

- od D. W. (1) od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

b.  kwotę 835,90 zł (osiemset trzydzieści pięć złotych i dziewięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów leczenia, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie należnymi:

- od (...) Spółka Akcyjna V. (...) spółki akcyjnej w W. od kwoty 268,85 zł (dwieście sześćdziesiąt osiem złotych i osiemdziesiąt pięć groszy) od dnia 19 sierpnia 2019 roku, od kwoty 172,07 zł (sto siedemdziesiąt dwa złote i siedem groszy) od dnia 28 października 2019 roku i od kwoty 394,98 zł (trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote i dziewięćdziesiąt osiem groszy) od dnia 1 lutego 2021 roku – wszystkie do dnia zapłaty,

- od D. W. (1) od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

c.  kwotę 1260 (tysiąc dwieście sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu utraconych zarobków z odsetkami ustawowymi za opóźnienie należnymi od obu pozwanych od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

d.  kwotę 3920 (trzy tysiące dziewięćset dwadzieścia) złotych tytułem skapitalizowanej renty, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie należnymi:

- od (...) Spółka Akcyjna V. (...) spółki akcyjnej w W. od kwoty 2134 (dwa tysiące sto trzydzieści cztery) złotych od dnia 19 sierpnia 2019 roku, od kwoty 1786 (tysiąc siedemset osiemdziesiąt sześć) złotych od dnia 9 sierpnia 2022 roku - wszystkie do dnia zapłaty,

- od D. W. (1) od kwoty 2134 (dwa tysiące sto trzydzieści cztery) złotych od dnia 1 lutego 2021 roku, od kwoty 1786 (tysiąc siedemset osiemdziesiąt sześć) złotych od dnia 10 sierpnia 2022 roku – wszystkie do dnia zapłaty;

z tym zastrzeżeniem, że zapłata dokonana przez jednego z pozwanych zwalnia z długu drugiego z pozwanych do wysokości dokonanej spłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od D. W. (1) i (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz M. P. (1) kwoty po 2895,50 zł (dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt pięć złotych i pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi od D. W. (1) i (...) spółki akcyjnej w W. kwoty po 842,56 zł (osiemset czterdzieści dwa złote i pięćdziesiąt sześć groszy) na pokrycie kosztów postępowania tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 115/21

UZASADNIENIE

W pozwie z 8 stycznia 2021 roku M. P. (1) wniosła o zasądzenie od D. W. (1) oraz (...) SA w W. in solidum (z zastrzeżeniem, że spłata dokonana prze jednego z Pozwanych zwalnia drugiego pozwanego z długu do wysokości spłaty dokonanej przez pierwszego pozwanego) kwoty 12 060,90 złotych, w tym:

1.  10 100 złotych tytułem części zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami liczonymi w stosunku do D. W. (1) od 1 lipca 2019 roku do dnia zapłaty, a w przypadku (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. - od 19 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  860,90 złotych tytułem części odszkodowania za poniesione koszty leczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi w stosunku do D. W. (2) od dnia 1 lipca 2019 roku do dnia zapłaty, a w przypadku (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. - od 19 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty;

3.  600 złotych tytułem części odszkodowania z tytułu utraconych dochodów z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu Pozwanym do dnia zapłaty;

4.  500 złotych tytułem części skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb w związku z koniecznością korzystania z pomocy osób trzecich, z ustawowymi odsetkami liczonymi w stosunku do D. W. (1) od 1 lipca 2019 roku do dnia zapłaty, a w przypadku (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. - od 19 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty.

Nadto Powódka wniosła o zasądzenie od Pozwanych kosztów procesu, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Powódka wskazała, iż 10 lutego 2019 roku, w P. w Ł., poślizgnęła się na oblodzonym chodniku i upadła na ziemię, w wyniku czego doznała obrażeń ciała w postaci wieloodłamowego złamania końca dalszego kości promieniowej lewej z przemieszczeniem oraz złamania wyrostka rylcowatego kości łokciowej lewej. Powódka zgłosiła szkodę D. W. (1) jako przedsiębiorcy odpowiedzialnemu za zimowe utrzymanie miejsca wypadku. 30 lipca 2020 roku (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W., jako ubezpieczyciel D. W. (1), poinformowało o zarejestrowaniu szkody. Pozwane Towarzystwo (...) 28 stycznia 2020 roku odmówiło spełnienia roszczeń Powódki i decyzję swą podtrzymało 1 lipca 2020 roku, po rozpatrzeniu odwołania powódki. /pozew k. 2 – 9/

W odpowiedzi na pozew (...) SA w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od Powódki na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował miejsce, przebieg i przyczynę zdarzenia z 10 lutego 2019 roku z udziałem Powódki. Pozwany podniósł zarzut braku biernej legitymacji procesowej obu pozwanych, powołując się na brak wykazania obowiązku D. W. (1) zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom przedmiotowego chodnika w dniu 10 lutego 2019 roku. Pozwany zakwestionował także zaistnienie przesłanek uzasadniających jego odpowiedzialność na zasadzie winy oraz wysokość żądanego w pozwie zadośćuczynienia i odszkodowania. Nadto zakwestionował istnienie szkody majątkowej i jej wysokość, poniesionej w związku ze sprawowaniem opieki osób trzecich nad Powódką oraz utraconym dochodem.

/odpowiedź na pozew (...) S.A. k. 122 – 125/

W odpowiedzi na pozew D. W. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, iż 10 lutego 2019 roku był objęty ochroną ubezpieczeniową odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności i posiadanego mienia udzielanej przez (...) Spółkę Akcyjną V. (...) w W.. Pozwany zakwestionował zasadność dochodzonych przez Powódkę roszczeń, jak i ich wysokość. Zaprzeczył, aby do zdarzenia z 10 lutego 2019 roku mogło dojść na skutek nieodśnieżenia chodnika i nieusunięcia z jego powierzchni lodu przez przedsiębiorstwo przez niego prowadzone.

/odpowiedź na pozew D. W. (1) k. 131 – 136/

W piśmie z 20 lipca 2022 roku Powódka rozszerzyła powództwo, wnosząc o zasądzenie od Pozwanych in solidum na swoją rzecz:

1.  4900 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dat wskazanych w pozwie;

2.  4540 złotych tytułem dalszej skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dat wskazanych w pozwie;

3.  1295,18 złotych tytułem dalszego odszkodowania z tytułu utraconych dochodów z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu Pozwanym do dnia zapłaty.

Po rozszerzeniu powództwa Powódka domagała się zasądzenia:

- 15 000 zł tytułem zadośćuczynienia;

- 5040 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb w związku z koniecznością korzystania z pomocy osób trzecich;

- 860,90 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia;

- 1895,18 zł tytułem odszkodowania z tytułu utraconych dochodów.

/pismo zawierające rozszerzenie powództwa k. 235 – 236/

Pozwani nie uznali powództwa w żadnej części, także w rozszerzonej.

/pisma Pozwanych k. 258, 266-267/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

10 lutego 2019 roku M. P. (1) z L. L. spacerowały z psem w P. w Ł.. Pies był trzymany na smyczy przez L. L.. Powódka chcąc wyrzucić śmieci, ruszyła w stronę śmietnika. Będąc w obrębie alejki, poślizgnęła się i upadła na ziemię do tyłu, podpierając się lewą ręką. Do wypadku doszło w pobliżu placu zabaw, w miejscu, w którym występuje pochyłość terenu, na asfaltowej alejce. Alejka była oblodzona przy obu krańcach jej szerokości, na jej środkowej części znajdował się pas roztopionego lodu i śniegu.

L. L. pomogła wstać Powódce, która nie mogła sama się podnieść. Następnie L. L. zawiozła Powódkę do Miejskiego Centrum Medycznego im. dr. K. J. w Ł..

/zeznania świadków:

L. L. k. 178 i 329 [00:42:18 – 00:51:28],

M. P. (2) k. 178-179 i 329 [00:55:35 – 01:27:19],

A. P. k. 179-180 i 329 [01:30:38 – 01:40:31],

fotografie k. 17 – 19; oświadczenie k. 20,

karta informacyjna pobytu na izbie przyjęć k. 21,

zeznania powódki M. P. k. 177-178 oraz k. 303 i 329 [00:17:30-00:37:18]/

Na Izbę Przyjęć Miejskiego Centrum Medycznego im. dr. K. J. w Ł. Powódka zgłosiła się o godzinie 13:42, wskazując, że około godzinę wcześniej podczas spaceru z psem w parku przewróciła się i doznała urazu z podparcia lewego nadgarstka. Powódka wskazała, iż przewróciła się na oblodzony chodnik na plecy. Po przeprowadzeniu badania RTG u Powódki rozpoznano wieloodłamowe złamanie dalszego końca kości promieniowej lewej z przemieszczeniem grzbietowym oraz złamanie wyrostka rylcowatego kości łokciowej lewej. W znieczuleniu 1% (...)dokonano rękoczynu nastawiając złamanie, a następnie unieruchomiono kończynę w opatrunku gipsowym przedramienno-łokciowym. Po dokonaniu kontrolnego zdjęcia RTG stwierdzono prawidłowo nastawione złamanie. Powódka nie wymagała hospitalizacji, wobec czego wypisano ją do domu zalecając kontrolę w poradni ortopedycznej za 7 – 10 dni, dalsze leczenie i opiekę w poradni, a także przeciwobrzękowe ułożenie ręki oraz pracę palcami rąk. /karta informacyjna k. 21/

Powódka nosiła opatrunek gipsowy przez okres 5 tygodni. 19 marca 2019 roku Powódka została skierowana na zabiegi fizjoterapeutyczne z adnotacją „pilne”. Wobec odległych terminów dostępnych do przeprowadzenia rehabilitacji w ramach świadczeń z NFZ, Powódka podjęła decyzję o skorzystaniu z prywatnych, odpłatnych zabiegów świadczonych przez (...) sp. z o.o. Powódka obywała zabiegi w okresie od 1 do 12 kwietnia 2019 roku. Koszt zabiegów wyniósł 199 zł. Po wykonaniu prywatnych zabiegów, Powódka korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych w ramach świadczeń z NFZ.

/skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne k. 25,

pismo (...) sp. z o.o. k. 26, faktura VAT k. 24,

zeznania świadka M. P. (2) k. 178-179 i 329 [00:55:35 – 01:27:19],

zeznania powódki M. P. k. 303-3094 i 329 [ 00:24:40 – 01:02:01]/

28 sierpnia 2019 roku Powódce wykonano badanie rezonansem magnetycznym. Stwierdzono niewielkie zniekształcenie nasady dalszej kości promieniowej po przebytym złamaniu, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe we wszystkich stawach, tworzonych przez kość czworoboczną większą oraz w stawie pomiędzy kośćmi czworobocznymi i kością łódeczkowatą. Nadto stwierdzono podejrzenie przebytego uszkodzenia więzadła pobocznego łokciowego i nieznacznie nasilonej tendinopatii ECU. Wskazano na zasadność konsultacji ortopedycznej.

/opis badania rezonansem magnetycznym k. 27 – 28/

Powódka korzystała z prywatnych konsultacji chirurgicznych w poradni Centrum Medyczne (...) spółka jawna. W badaniach odnotowano m.in. bolesność w rzucie prostownika łokciowego nadgarstka, ograniczone ruchy nadgarstka, deficyt supinacji około 20 stopni, pronację pełną. Powódce zalecono stosowanie ortezy na lewą rękę oraz przedramię, a także stosowanie leków przeciwbólowych i dalszą rehabilitację. Powódka otrzymała wniosek refundacyjny na zaleconą ortezę. Powódka kupiła ortezę 10 stycznia 2020 roku za kwotę 225 zł. Powódka za dwie odbyte prywatne konsultacje z chirurgiem zapłaciła po 150 zł za jedną wizytę.

/historia zdrowia i choroby k. 29 – 31, 184-194; faktury VAT k.32, 34, 35/

Powódka jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony jako doradca klienta przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W związku z doznanym urazem, Powódka była niezdolna do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim w okresie od 10 lutego 2019 roku do 8 kwietnia 2019 roku.

W okresie od listopada 2018 roku do stycznia 2019 roku Powódka otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3548,15 zł brutto. W miesiącach grudniu 2018 roku i styczniu 2019 roku Powódka otrzymywała dodatkowo premię sprzedażową w wysokości odpowiednio 872,7z zł i 928,45 zł.

Ponadto M. P. (1) otrzymała wynagrodzenie:

- w lutym 2019 r. – 2480,19 zł,

- w marcu 2019 r. – 2292,83 zł,

- w kwietniu 2019 r. – 2214,80 zł.

Wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez Powódkę zależy od premii sprzedażowej. Natomiast uzyskanie premii i jej wysokość zależy od wyników całego zespołu, w którym pracuje Powódka. Jeżeli zespół wykonuje zadanie, to wszyscy jego członkowie otrzymują premię, na która składają się różne elementy: za sprzedaż, za obsługę klientów.

/druki (...) k.37 – 38, zaświadczenia k. 108 – 109,

zrzut ekranu historii konta k. 110,

Porozumienie zmieniające warunki płacy k. 299,

zeznania powódki M. P. k. 303-3094 i 329 [ 00:24:40 – 01:02:01]/

Po wypadku z 10 lutego 2019 roku Powódka korzystała z pomocy męża M. P. (2) oraz syna A. P. przy wykonywaniu codziennych czynności, takich jak ubieranie się, czynności higieniczne, przygotowywanie posiłków, sprzątanie, robienie zakupów. Przed wystąpieniem wypadku Powódka byłą osobą aktywną. Wraz z mężem jeździła na rowerze, a także pielęgnowała ogródek. Obecnie przy wykonywaniu tych aktywności odczuwa ból uszkodzonej ręki. Przed wystąpieniem wypadku z 10 lutego 2019 roku Powódka nie miała nic złamanego, nie miała także problemów z nadgarstkami, zaś występowały u niej zwyrodnienia w kręgosłupie.

/oświadczenia o sprawowanej opiece k. 39 – 40, zeznania świadków:

M. P. (2) k. 178-179 i 329 [00:55:35 – 01:27:19],

A. P. k. 179-180 i 329 [01:30:38 – 01:40:31],

zeznania powódki M. P. k. 303-3094 i 329 [ 00:24:40 – 01:02:01]/

W trakcie leczenia powódka stosowała leki przeciwbólowe, zarówno przepisane przez lekarza, jak i dostępne bez recepty.

/ faktury VAT k.22, 33, 36,

zeznania powódki M. P. k. 303-3094 i 329 [ 00:24:40 – 01:02:01]/

W wyniku wypadku z 10 lutego 2019 roku Powódka doznała wieloodłamowego złamania nasady dalszej lewej kości promieniowej i wyrostka rylcowatego lewej kości łokciowej. Zakres cierpień powódki wynikał z zakresu doznanych obrażeń, obejmował lewy nadgarstek, a stopień ich nasilenia był duży przez 6 tygodni od wystąpienia zdarzenia. Cierpienia fizyczne wynikały z niedogodności wynikających z unieruchomienia kończyny oraz z odczuwanego bólu. Przez kolejne 6 tygodni stopień nasilenie cierpień fizycznych Powódki zmniejszało się do umiarkowanego, a z czasem do lekkiego. Na lekkim poziomie utrzymywało się przez około 3-4 miesiące.

Wskutek wypadku u Powódki powstała lekka dysfunkcja lewej kończyny górnej w postaci ograniczenia w zakresie zginania i prostowania ręki, wynikająca z niewielkiego ograniczenia ruchów lewego nadgarstka, dolegliwości bólowych i osłabienia siły ręki lewej. W wyniku wypadku z dnia 10 lutego 2019 roku, zarówno z punktu widzenia rehabilitacyjnego, jak i ortopedycznego, Powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5%, określanego na podstawie punktu 122a tabeli stanowiącej załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 233). Punkt 122a dotyczy złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości przedramienia, powodujące ograniczenia ruchomości nadgarstka i zniekształcenia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych. U Powódki nie doszło do uszkodzenia kości nadgarstka nie może być mowy o ograniczeniu ruchomości nadgarstka powstałych w następstwie jego uszkodzeń takich jak skręcenia, zwichnięcia, złamania kości nadgarstka, martwice aseptyczne tych kości.

Powstały uszczerbek na zdrowiu Powódki ma charakter trwały, ponieważ zlikwidowanie powstałej patologii nadgarstka jest praktycznie niemożliwe, a stan uszkodzonej ręki nie rokuje poprawy. Po wypadku Powódka nie wymagała hospitalizacji ani leczenia operacyjnego. Powódka potrzebowała diagnostyki i leczenia zachowawczego w warunkach ambulatoryjnych. Zastosowane leczenie i rehabilitacja były uzasadnione, podobnie jak przyjmowanie leków przeciwbólowych, łagodzących dolegliwości bólowe. Zastosowane leczenie było prawidłowe, przebiegło bez powikłań i poskutkowało poprawą stanu zdrowia Powódki.

Funkcjonowanie Powódki było ograniczone przez pierwsze około 2 miesiące z powodu unieruchomienia, a następnie bólu, osłabienia i niepewnych ruchów lewej ręki. Ograniczenia dotyczyły czynności samoobsługi, czynności życia codziennego, a także wymagających ruchów lub chwytów lewej kończyny górnej oraz czynności oburęcznych. Obecnie ograniczenia nie występują, z uwagi na prawidłowe wygojenie urazów. W okresie pierwszych 6 tygodni od wystąpienia urazu Powódka wymagała pomocy osób trzecich w wymiarze 4 godzin dziennie, zaś w okresie 2 tygodni od ściągnięcia opatrunku w wymiarze 2 godzin dziennie. Pomoc ta była niezbędna w zakresie czynności samoobsługi, takich jak toaleta codzienna, kąpiel, ubieranie, pomoc przy przygotowywaniu posiłków, a także w czynnościach związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, takich jak zakupy, przygotowywanie posiłków czy sprzątanie. Po tym okresie Powódka nie wymagała dalszej pomocy osób trzecich; wykonywanie samodzielne wykonywanie czynności codziennej toalety, przygotowywania posiłków oraz prac w gospodarstwie domowym było utrudnione, ale nie niemożliwe. Konieczność i zakres korzystania z opieki osób trzecich w przypadku powódki wynika jedynie z przedmiotowego urazu, nie zaś ze zmian zwyrodnieniowych. Aktualny stan uszkodzonej kończyny jest dobry. Rokowania dla Powódki są pozytywne. Dysfunkcja powstała wskutek wypadku z 10 lutego 2019 roku jest niewielkiego stopnia i nie należy się spodziewać w przyszłości jej negatywnych następstw. Zmiany zwyrodnieniowe wykryte u Powódki nie miały wpływu na zakres doznanych przez nią obrażeń.

/opinia biegłej z zakresu rehabilitacji k. 196 – 202,

opinia biegłego z zakresu ortopedii k. 217 – 218v,

opinia uzupełniająca biegłego z zakresu ortopedii k. 249 – 250v,

ustna opinia uzupełniająca biegłego ortopedy k. 303 i 329 [00:08:09-oo:19:59]/

Miasto Ł. – (...) 1 czerwca 2018 roku zawarło z D. W. (1), prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...), umowę nr (...) dotyczącą utrzymania terenów zieleni miejskiej w latach 2018 – 2021. Na podstawie umowy Miasto Ł. powierzyło, a D. W. (1) przyjął, do wykonywania usługę polegającą na utrzymaniu terenów zieleni miejskiej m.in. w obrębie P.. Prace objęte umową miały być wykonywane zgodnie z opisem prac zawartym w „Sposobie wykonania usług”, stanowiącym załącznik do umowy oraz z kosztorysem ofertowym bieżącego utrzymania części 4, obejmującym zamówienia podstawowe, uwzględniające prace „na zlecenie” i „bez zleceń”, stanowiącym załącznik nr 3 do umowy, skorygowanym w zakresie wynagrodzenia za 2018 r. zgodnie z załącznikiem 3b do umowy oraz zamówieniem w ramach praw opcji, uwzględniającym prace „na zlecenie” i „bez zleceń”, stanowiącym załącznik nr 3a do umowy. Prace objęte umową winny być wykonywane także zgodnie z wykazem urządzeń zabawowych i sportowo – rekreacyjnych znajdujących się na terenie poszczególnych obiektów, stanowiącym załącznik nr 4 do umowy.

Zgodnie ze „Sposobem wykonania usług”, do prac wykonywanych bez zleceń zalicza się zimowe utrzymanie nawierzchni. Dotyczy ono alejek, schodów, placów i chodników o nawierzchni utwardzonej (asfaltowej, z płyt chodnikowych, kostki brukowej i żwirowo glinkowej itp.) i ziemnej. W zależności od warunków atmosferycznych wykonanie tych prac winno być w sposób zapewniający bezpieczne poruszanie się pieszych. W okresie opadów śniegu prace winny koncentrować się na odśnieżaniu alejek, schodów placów i chodników przyulicznych, skuwaniu lodu i posypywaniu piaskiem w celu uniknięcia śliskości nawierzchni. W okresie roztopów prace winny obejmować usuwanie błota pośniegowego. Prace w zakresie nawierzchni dotyczące odśnieżania i posypywania piaskiem powinny być wykonane do godziny 7:00 rano i kontynuowane do godziny 18:00 we wszystkie dni tygodnia. Realizacja prac w okresie opadów śniegu lub śliskości obejmowała okres od listopada do marca.

/wydruk z (...) k. 14,

umowa nr (...) k. 58 – 63, Sposób wykonania usług k. 64 – 77,

załącznik do umowy k. 78-84, protokół odbioru prac k. 100/

Pismem datowanym na 12 marca 2019 roku Powódka zgłosiła szkodę Miastu Ł. – Zarządowi (...) oraz wezwała do zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania. (...) otrzymał pismo 25 marca 2019 roku.

26 marca 2019 roku (...) Spółka Akcyjna w W., działając w imieniu Towarzystwa (...), zarejestrował szkodę pod nr. (...) i przystąpił do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego wysyłając do Powódki pismo z prośbą o uzupełnienie dokumentacji i informacji w sprawie szkody.

15 kwietnia 2019 roku Towarzystwo (...) wskazało, iż w sprawie szkody doznanej przez Powódkę nie może zostać przyznane świadczenia, ponieważ Miasto Ł. powierzyło zimowe utrzymanie miejsca zdarzenia przedsiębiorcy D. W. (1), trudniącemu się profesjonalnie takimi pracami.

/pismo Powódki k. 41 – 45, druk zgłoszenia szkody k. 46 -49,

pismo (...) k. 50 – 52, decyzja (...) k. 56 – 57/

Pismem datowanym na 30 maja 2019 roku Powódka zgłosiła D. W. (1) swoje roszczenia w związku z wypadkiem z 10 lutego 2019 roku. Powódka wezwała Pozwanego do zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania z tego tytułu. Pismem datowanym na 25 czerwca 2019 roku pełnomocnik D. W. (1) potwierdził przyjęcie zawiadomienia o szkodzie i wezwał Powódkę do złożenia potrzebnej do rozpatrzenia zgłoszenia dokumentacji i uzupełnienia informacji o szkodzie.

/zgłoszenie roszczeń k. 85 – 87,

potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia o szkodzie k. 88 – 89/

D. W. (1) był ubezpieczony przez (...) Spółkę Akcyjną V. (...) w W. w zakresie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności i posiadanego mienia w okresie od 24 października 2018 roku do 23 października 2019 roku na podstawie umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą serii (...) nr (...). /polisa k. 143 – 147/

W piśmie z 30 lipca 2019 roku (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. poinformowało Powódkę o przyjęciu zawiadomienia o szkodzie w dniu 17 lipca 2019 roku. Szkoda została zarejestrowana pod nr (...). Powódka w piśmie datowanym na 30 września 2019 roku uzupełniła informacje i dokumentację potrzebną do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. W piśmie z 10 października 2019 roku (...) Spółka Akcyjna V. (...) z siedzibą w W. poinformowała Powódkę o braku możliwości zakończenia postępowania likwidacyjnego w terminie 90 dni. 16 października 2019 roku pozwane Towarzystwo (...) podjęło decyzję odmowną w zakresie przyznania zadośćuczynienia i odszkodowania na rzecz Powódki, z uwagi na brak uzupełnienia informacji przez ubezpieczonego D. W. (1).

D. W. (1) w piśmie z 8 stycznia 2020 roku wskazał pozwanemu Towarzystwu (...), iż prace zapewniające bezpieczne poruszanie się pieszych po alejkach P. leżał w zakresie jego obowiązków i zostały wykonane bez zastrzeżeń, co potwierdzono protokołem odbioru prac. 28 stycznia 2020 (...) Spółka Akcyjna V. (...) w W. podjęło decyzję o odmowie uznania zgłoszonych przez Powódkę roszczeń wskazując, że ubezpieczony D. W. (1) prawidłowo dokonał niezbędnych prac do bezpiecznego poruszania się pieszych w dniu wystąpienia zdarzenia, co zostało potwierdzone komisyjnym odbiorem prac.

Pismem datowanym na 5 czerwca 2020 roku, przesłanym pozwanemu Towarzystwu (...) 8 czerwca 2020 roku, Powódka złożyła odwołanie od decyzji odmawiającej wypłaty świadczeń z tytułu szkody z 10 lutego 2019 roku. W piśmie z 1 lipca 2020 roku pozwane Towarzystwo (...) podtrzymało swoje stanowisko, odmawiając uznania reklamacji Powódki oraz wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania na jej rzecz.

/pisma (...) SA k. 90-91, 95-96,

decyzje (...) S.A k. 99-100v, 105-106, pismo D. W. k. 97-98,

pismo Powódki k. 92-94, odwołanie k. 101, wiadomości e-mail k. 102-104,

akta szkody na płycie CD k. 111, 129/

Od 1 kwietnia 2018 roku do 31 marca 2019 roku stawka pełnej odpłatności za usługi opiekuńcze w dni powszednie, na terenie miasta Ł., wynosiła 20 złotych za godzinę. W soboty, niedziele i święta stawka pełnej odpłatności wynosiła 22 złotych za godzinę. /informacja (...) k. 107/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów zaoferowanych przez strony: dokumentów, zeznań świadków i Powoda oraz opinii biegłych. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w głównej mierze skupiło się na ocenie stanu zdrowia Powódki, dokonanej przez biegłych. Opinie biegłych były kwestionowane przez stronę pozwaną, wobec czego zasadnym było dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniających biegłego ortopedy. W opiniach uzupełniających biegły rzetelnie i kompletnie wyjaśnił wszelkie okoliczności budzące wątpliwości strony, a także odniósł się do wszystkich stawianych mu zarzutów. Wnioski płynące z opinii biegłych były zasadniczo zbieżne. Biegli jednakowo wskazali wysokość poniesionego przez Powódkę trwałego uszczerbku na zdrowiu, a także tożsamo ocenili zakres powstałych u niej obrażeń ciała oraz proces leczenia i jego prawidłowość. W ocenie Sądu opinie biegłych należało uznać za pełnowartościowe i sporządzone w sposób profesjonalny. Swoje ustalenia fatyczne Sąd oparł także na dowodzie z zeznań świadków oraz dowodzie z przesłuchania Powódki. Zeznania złożone w sprawie były spójne i logiczne. Przedstawiana wersja wydarzeń znajdowała potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w sprawie. Składane zeznania nie nosiły znaków mataczenia.

Sąd pominął dowód z przesłuchania Pozwanego D. W. (1). Pozwany nie stawił się na ostatni termin rozprawy pomimo prawidłowego wezwania bez usprawiedliwienia. W tych okolicznościach dowód z jego zeznań był niemożliwy do przeprowadzenia i zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie Powódka dochodziła roszczeń w związku ze szkodą na osobie, której doznała na skutek upadku w P., na śliskiej nawierzchni alejki parkowej.

Poza sporem pozostaje, że park i istniejąca tam infrastruktura stanowi własność Miasta Ł., które sprawuje nad nim zarząd poprzez (...). Zgodnie z przepisem art. 5 ustawy z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022 r., poz. 2519 t.j.), właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku m. in. przez: uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z dróg dla pieszych położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taką drogę uznaje się wydzieloną część drogi publicznej przeznaczoną do ruchu pieszych położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia drogi dla pieszych, na której jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych (art. 5 pkt. 1 ppkt. 4). Obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych należą do zarządu drogi, w tym uprzątnięcie i pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z dróg dla pieszych, jeżeli zarząd drogi pobiera opłaty z tytułu postoju lub parkowania pojazdów samochodowych na takiej drodze dla pieszych (art. 5 pkt. 4 ppkt. 3). Obowiązki utrzymania czystości i porządku na terenach innych niż wymienione w ust. 1-4 należą do gminy (art. 5 pkt. 5).

W realiach niniejszej sprawy nie było wątpliwości, że Miasto Ł. zawarło z pozwanym D. W. (1) umowę na utrzymanie terenów zieleni miejskiej w latach 2018 – 2021, która obejmowała m.in. teren P.. Zgodnie z umową, do obowiązków Wykonawcy należało m.in. zimowe utrzymywanie nawierzchni alejek, schodów, placów, chodników przyulicznych o nawierzchni utwardzonej (w tym asfaltowej) w sposób zapewniający bezpieczne poruszanie się pieszych, a realizacja tych prac miała następować bez odrębnych zleceń. W ten sposób Miasto Ł. zwolniło się z odpowiedzialności za szkody powstałe u osób trzecich na skutek nienależytego utrzymania stanu sanitarno – porządkowego ww. obiektu.

Zgodnie z art. 429 k.c., kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo, że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Nikt w sprawie nie kwestionował, że zimowe utrzymanie nawierzchni m.in. alejek w P. zostało powierzone profesjonaliście. Pozwany prowadzi bowiem jednoosobowo działalność gospodarczą, polegającą na zbieraniu odpadów innych niż niebezpieczne, co potwierdza wpis do (...).

Niespornym w sprawie jest i to, że w dacie zdarzenia pozwany (...) SA udzielało ochrony ubezpieczeniowej D. W. (1) w zakresie jego odpowiedzialności cywilnej.

Stosownie do art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Odpowiedzialność ubezpieczyciela ma charakter akcesoryjny, gdyż jej powstanie i rozmiar zależą od istnienia okoliczności uzasadniających odpowiedzialność ubezpieczonego sprawcy szkody oraz rozmiaru tej odpowiedzialności. Odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeń jest zatem determinowana przez istnienie odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego. Podstawą ewentualnej odpowiedzialności podmiotu ubezpieczonego w pozwanym Towarzystwie (...) jest z kolei art. 415 k.c., zgodnie z którym, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Przesłankami pozwalającymi na przyjęcie odpowiedzialności są: powstanie szkody, zdarzenie, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą – szkoda ma być zwykłym następstwem zdarzenia. Zachowanie jest bezprawne, jeżeli pozostaje w sprzeczności z obowiązującym porządkiem prawnym, przez który należy rozumieć nie tylko obowiązujące ustawodawstwo, ale także obowiązujące w społeczeństwie zasady współżycia społecznego (por. wyrok SN z 26.03.2003, III CKN 1370/00).

Kodeks cywilny posługując się pojęciem winy, nie definiuje go pozostawiając tę kwestię doktrynie i orzecznictwu. Rozróżnia się dwie postacie winy: winę umyślną i winę nieumyślną. W wypadku winy umyślnej sprawca chce wyrządzić drugiemu szkodę lub co najmniej świadomie godzi się na powstanie takiego skutku, a w wypadku winy nieumyślnej - sprowadzonej do postaci niedbalstwa - szkoda jest wynikiem niedołożenia przez sprawcę należytej staranności. Stopień zawinienia sprawcy - z punktu widzenia odpowiedzialności cywilnej – jest bez znaczenia, ponieważ każdy stopień winy, nawet najlżejszy, uzasadnia nałożenie na sprawcę szkody obowiązku jej naprawienia (tak też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 10 października 1975 r., w sprawie I CR 656/75).

Zgodnie z przepisem art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przytoczony przepis ustanawia konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej, którą jest adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem podmiotu odpowiedzialnego i szkodą. Ustawodawca przyjął teorię adekwatnego związku przyczynowego, co oznacza, że dla przyjęcia odpowiedzialności za szkodę nie jest wystarczające ustalenie związku przyczynowego jako takiego, ale konieczne jest stwierdzenie jego „normalności”. Innymi słowami: chodzi o to, by dany skutek stanowił typowe, zwykłe następstwo oznaczonego zachowania (przyczyny). Ocena, czy skutek jest normalny (typowy, zwykły), powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego i zasad wiedzy naukowej (specjalnej).

Udowodnienie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, w tym winy i adekwatnego związku przyczynowego, zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., należy do powoda.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że Powódka w sposób niebudzący wątpliwości udowodniła, że do jej wypadku z 10 lutego 2019 roku doszło na skutek zawinionego zaniedbania przez D. W. (1) obowiązku właściwego utrzymania nawierzchni alejki parkowej w P. w okresie zimowym.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie, że przyczyną poślizgnięcia się i upadku Powódki było niezabezpieczenie asfaltowej alejki parkowej przed śliskością w okresie zimowym. Potwierdzają to dowody zaoferowane przez Powódkę: fotografie miejsca zdarzenia, zeznania naocznego świadka L. L. i zeznania Powódki. Wynika z nich, że na środku i obrzeżach alejki występowało oblodzenie, które pod wpływem panujących warunków atmosferycznych stopniowo się zmniejszało, ale lód nie roztopił się całkowicie. Co istotne, oblodzenie na obrzeżach alejki powodowało, że Powódka chcąc dojść do kosza na śmieci, nie mogła go ominąć. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że warunki pogodowe w okresie, kiedy doszło do wypadku Powódki, były stabilne. Zatem uprawniony jest wniosek, że przyczyną śliskości alejki parkowej było zaniedbanie ze strony Pozwanego wykonywania na bieżąco prac polegających na posypywaniu nawierzchni alejki piachem lub solą oraz usuwaniu lodu z jej powierzchni.

Dowody przedstawione przez Powódkę są spójne i wiarygodnie przedstawiają okoliczności i przyczyny jej wypadku. Pozwani kwestionowali te okoliczności, ale nie przedstawili w sprawie żadnych dowodów, które albo podważałyby wiarygodność dowodów Powódki, albo pozwalały na poczynienie innych ustaleń faktycznych. Ich twierdzenia pozostają zatem gołosłowne, nie poparte żadnymi dowodami.

Na etapie postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez pozwane Towarzystwo (...), D. W. (1) powoływał się na okoliczność protokolarnego odbioru wykonanych prac bez zastrzeżeń ze strony zlecającego. Na tę okoliczność nie przedstawił jednak stosownego dowodu. W aktach sprawy znajduje się wprawdzie kopia protokołu odbioru prac z 4.03.2019 r., dotyczących odbioru prac zleconych do wykonania w lutym 2019 roku (co warto podkreślić – przedstawiony przez Powódkę), ale nie dotyczy on prac związanych z zimowym utrzymaniem parku. Dotyczy bowiem prac zleconych – ogrodniczych, porządkowych i remontowo – naprawczych, podczas gdy utrzymanie zimowe należy do prac wykonywanych bez zlecenia.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy: dokumentacja medyczna Powódki, wyniki badań, skierowania na rehabilitację, opinie biegłych, zeznania świadków i Powódki potwierdza, że uraz, do którego doszło na skutek upadku Powódki, pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z 10.02.2019 r. Pozwani kwestionowali tę okoliczność wskazując na występowanie u Powódki zwyrodnień, w tym zwyrodnienia nadgarstka. Okoliczność tę ostatecznie i dobitnie wyjaśnił biegły Z. P. składając opinię ustną. Mianowicie u Powódki nie doszło do złamania nadgarstka, ani urazu kości nadgarstka, lecz do złamania nasady dalszej kości promieniowej. Jest to inny uraz, innej kości, niż nadgarstka, a zwyrodnienia kości nadgarstka nie miały wpływu na doznanie przez Powódkę urazu. Zmiany zwyrodnieniowe nie dotyczą kości, która ulegała złamaniu. Zarzuty Pozwanych opierają się więc na nieporozumieniu co do rodzaju złamanej kości. W świetle opinii biegłych, przeprowadzone u Powódki leczenie i rehabilitacja, pozostawały w bezpośrednim związku ze złamaniem, którego doznała 10.02. (...). Zatem Powódka udowodniła przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Pozwanych.

W ramach przedmiotowego postępowania Powódka dochodziła zapłaty zarówno zadośćuczynienia, jak i odszkodowania obejmującego koszty leczenia, utracone dochody oraz skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb związanych z koniecznością korzystania z opieki i pomocy osób trzecich.

Zadośćuczynienie jest szczególną formą odszkodowania w wypadku wyrządzenia szkody niemajątkowej. Ustawodawca nie wskazał żadnych kryteriów ustalania jego wysokości, natomiast w judykaturze akcentuje się, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość winna przedstawiać odczuwalną wartość. Pojęcie „sumy odpowiedniej”, użyte w art. 445 § 1 k.c. ma charakter niedookreślony, jednak w judykaturze wypracowane zostały kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu jego wysokości. Ustalając wysokość zadośćuczynienia, należy wziąć pod uwagę stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość obrażeń, prognozy na przyszłość, wiek poszkodowanego, skutki w zakresie życia osobistego oraz zawodowego, konieczność wyrzeczenia się określonych czynności życiowych, korzystania z pomocy innych osób, czy wreszcie stopień przyczynienia się poszkodowanego i winy sprawcy szkody. Nie jest warunkiem przyznania zadośćuczynienia stwierdzenie istnienia trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (t.j. Dz. U. z 2013 r., 954). Nie tylko trwałe, ale także chwilowe zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, polegające na znoszeniu cierpień psychicznych, usprawiedliwiają przyznanie zadośćuczynienia (tak wyrok SN z dn. 14.12.2010 r., sygn. I PK 95/10). W orzecznictwie przyjmuje się, że powołany wyżej przepis może stanowić podstawę do żądania przez poszkodowanego pieniężnego zadośćuczynienia także w przypadku przemijających zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, jeżeli ich następstwem są cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego (por. wyrok SN z 19.11.2008, III CSK 171/08).

Ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia w rozpoznawanej sprawie, Sąd wziął pod uwagę nasilenie cierpień fizycznych i psychicznych Powódki, a także niekorzystne zmiany w jej życiu i aktywności, związane z wypadkiem. Na skutek upadku, doszło u M. P. (1) do wieloodłamowego złamania dalszego końca kości promieniowej lewej z przemieszczeniem grzbietowym oraz złamania wyrostka rylcowatego kości łokciowej lewej. Złamanie ręki wiąże się dla każdego człowieka z dużymi utrudnieniami i upośledzeniem jego samodzielności w okresie leczenia i rekonwalescencji. Dotyczy to nie tylko wykonywania codziennych obowiązków domowych i zawodowych, ale i czynności samoobsługowych, takich jak korzystanie z toalety, kąpiel i wszystkie czynności związane z utrzymaniem higieny osobistej, ubieranie się, przygotowanie posiłków. W pierwszym okresie po wypadku Powódka była niesamodzielna i zdana na pomoc innych osób (męża i syna). Powódka miała zapewnioną pomoc ze strony osób najbliższych, zwłaszcza męża. Nie eliminuje to jednak jej krzywdy. Nie można lekceważyć ogromnego dyskomfortu, jaki wiązał się dla dorosłej kobiety z koniecznością korzystania z pomocy innej (nawet najbliższej osoby) przy czynnościach polegających na korzystaniu z WC i utrzymywaniu higieny osobistej. Regułą jest, że takie czynności każdy człowiek wykonuje samodzielnie, bez obecności innych osób. Dodatkowo pierwsze kilka tygodni po wypadku wiązały się dla Powódki z niedogodnościami związanymi z usztywnieniem ręki i dolegliwościami bólowymi. Powódka po kilku miesiącach od wypadku wróciła do pracy zawodowej, czyli do aktywności sprzed wypadku. Jednak leczenie i rehabilitacja nie przyniosły efektu w postaci powrotu do zdrowia i sprawności sprzed wypadku. Doszło u niej do trwałej lekkiej dysfunkcji lewej ręki w postaci ograniczenia w zakresie zginania i prostowania ręki, wynikającej z niewielkiego ograniczenia ruchów lewego nadgarstka, dolegliwości bólowych i osłabienia siły ręki lewej. To skutkuje 5% trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Jakkolwiek samo stwierdzenie uszczerbku na zdrowiu nie determinuje wysokości zadośćuczynienia, to jednak jego rozmiar daje wyobrażenie skutków dla zdrowia poszkodowanej. Pozwala ocenić skalę szkody na osobie. Dodatkowym argumentem za przyznaniem zadośćuczynienia w żądanej wysokości jest fakt, że uszczerbek na zdrowiu Powódki ma stały charakter. W świetle opinii biegłych, nie istnieją takie procedury medyczne, które mogłyby poprawić jej stan zdrowia. Nie poprawi go również dalsza rehabilitacja. Powódka jest osobą 61 – letnią. Z wiekiem u każdego człowieka dochodzi do pogorszenia sprawności fizycznej. Jest to naturalny proces, który może być pogłębiony wskutek dodatkowych urazów, tak jak w sytuacji Powódki.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd zasądził na rzecz M. P. (1) od Pozwanych kwotę 15 000 złotych tytułem zadośćuczynienia w ten sposób, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z Pozwanych zwalnia drugiego z nich do wysokości dokonanej zapłaty.

Sąd zasądził na rzecz Powódki również kwotę 3920 złotych tytułem skapitalizowanej renty, obejmującej koszty pomocy i wyręki ze strony innych osób.

Możliwość przyznania przedmiotowego świadczenia statuuje art. 444 k.c., który stanowi, iż w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowany może domagać się kompensaty wszelkich kosztów, wywołanych tym stanem (§ 1) oraz odpowiedniej renty, jeżeli utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość (§ 2). Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, renta może mieć charakter renty tymczasowej (art. 444 § 3 k.c.). Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa do kosztów podlegających kompensacie w myśl komentowanego przepisu należą wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Będą to więc wszelkie niezbędne i celowe wydatki niezależnie zasadniczo od tego, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, Mon. Praw. 2008, nr 3, s. 116).

W judykaturze i piśmiennictwie prezentowany jest pogląd, który Sąd Rejonowy w pełni podziela, że prawo poszkodowanego do żądania zwrotu kosztów opieki sprawowanej przez osoby trzecie nie jest uzależnione od wykazania, iż poszkodowany faktycznie poniósł wydatki z nią związane. Opieka może być bowiem sprawowana nieodpłatnie przez osoby najbliższe. Chodzi bowiem o naprawienie szkody, niezależnie od tego kto i w jaki sposób tego dokonał (m.in. uchwała SN z 22.07.2020 r., III CZP 31/19). Odnosząc się do zgłoszonego przez Powódkę żądania skapitalizowanej z tytułu opieki osób trzecich, Sąd miał na względzie opinię biegłego ortopedy. Wynika z niej, że Powódka wymagała pomocy przez 6 tygodni w wymiarze 4 godzin dziennie w zakresie czynności samoobsługi (codzienna toaleta, kąpiel, ubieranie) oraz w czynnościach prowadzenia gospodarstwa domowego; w wymiarze 2 godzin dziennie przez okres kolejnych 2 tygodni i dotyczyła pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Wnioski biegłego są zbieżne z zeznaniami Powódki i świadków, tak co do czasu trwania, jak i rozmiaru. Obliczenie kosztów pomocy jest następujące:

42 dni x 20 zł x 4h + 14 dni x 20 zł x 2h), co daje łącznie zasądzoną kwotę 3920 złotych.

Zastosowana stawka 20 zł/h opieki (stawka odpłatności przyjęta w okresie od 1 kwietnia 2018 roku do 31 marca 2019 przez MOPS w Ł.) jest w ocenie Sądu uzasadniona jako powszechnie przyjęty miernik stawki za opiekę. Stawka usług opiekuńczych stosowana jest powszechnie przez sądy jako pomocnicza przy ustalaniu kosztów opieki osób trzecich stosownie do treści art. 322 k.p.c., gdy rozmiar poniesionej szkody podlega wyliczeniu szacunkowemu. Sąd stoi na stanowisku, że do obliczeń powinna być przyjęta jedynie stawka obowiązująca w dni powszednie, skoro Powódce świadczyły pomoc osoby najbliższe i nie zostało udowodnione, by miała ona potrzebę korzystania z pomocy specjalistycznej, a obliczenie kosztów opieki ma charakter szacunkowy.

Z uwagi na powyższe, zasadnym było zasądzenie na rzecz Powódki kwoty 3920 złotych od obu Pozwanych w ten sposób, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z Pozwanych zwalnia drugiego z nich do wysokości dokonanej zapłaty.

Uwzględnieniu do łącznej kwoty 835,90 złotych podlegało żądanie odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów leczenia. Podstawę prawną tego roszczenia stanowi przepis art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty pod warunkiem, że ich poniesienie było konieczne i celowe. Zgodnie ze stanowiskiem Sąd Najwyższego, zaprezentowanym w Uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 19 maja 2016 r., podjętej w sprawie o sygn. akt III CZP 63/15 (miejsce publikacji: Legalis) świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych (art. 444 § 1 KC).

Powódka przedstawiła dowody poniesienia kosztów leczenia na kwotę 835,90 złotych. Nie ma wątpliwości, że są to koszty jej leczenia, rehabilitacji i zakupu leków oraz środków ortopedycznych po wypadku z 10.02.2019 r. Omawiane wydatki miały charakter konieczny i były uzasadnione zaleceniami lekarskimi. Wydatki na leczenie i rehabilitację, z których Powódka korzystała poza systemem publicznej opieki zdrowotnej również nie budzą wątpliwości. Ich wysokość nie jest nadmierna, a zeznania Powódki i świadków co do trudności w uzyskaniu takich świadczeń w ramach publicznej opieki zdrowotnej są wiarygodne. Wiedza na temat kolejek do lekarzy specjalistów i na zabiegi rehabilitacyjne, utrudniających skorzystanie z tych świadczeń zdrowotnych w rozsądnym terminie, jest powszechna. Okoliczności podawane przez Powódkę nie odbiegają od tego obrazu.

W niniejszej sprawie Powódka żądała zasądzenia odszkodowania z tytułu poniesionej szkody majątkowej: z tytułu utraconego dochodu. Podstawę prawną roszczenia w tym zakresie stanowi art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym w granicach normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła jej naprawienie obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przepis ten konstytuuje zasadę pełnej kompensacji szkody i ma na celu przywrócenie majątku poszkodowanego do stanu, który istniałby, gdyby zdarzenie szkodzące nie miało miejsca. Jego wysokość powinna odpowiadać wielkości dochodu, jaki poszkodowana mogłaby uzyskać, gdyby nie doszło do zdarzenia powodującego utratę możliwości jego uzyskania. Wyznaczona w ten sposób szkoda wyznacza górną granicę należnego poszkodowanej świadczenia.

Na skutek doznanych obrażeń Powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim od dnia wypadku do 8 kwietnia 2019. W dacie wypadku była zatrudniona w oparciu o umowę o pracę z wynagrodzeniem na poziomie 3548,15 złotych. Otrzymywała również premię sprzedażową, która jedynak nie była stałym składnikiem jej wynagrodzenia o przewidywanej wysokości.

Z dowodów przedstawionych przez Powódkę wynika, że w okresie od listopada 2018 roku do stycznia 209 roku otrzymała wynagrodzenie łącznie w kwocie 8883,05 złotych, co daje średnio miesięcznie 2961,07 złotych. Natomiast w okresie od lutego do kwietnia 2019 roku tytułem wynagrodzenia otrzymała w sumie 6987,82 złotych, co miesięcznie daje średnio 2329,27 złotych. Zatem różnica pomiędzy wynagrodzeniem sprzed wypadku i z okresu korzystania przez Powódkę ze zwolnienia lekarskiego wynosi 631,80 złotych miesięcznie. Okres zwolnienia lekarskiego związany ze zmniejszeniem dochodów Powódki wynosił 2 miesiące, co szacunkowo daje różnicę (obniżenie) dochodów w kwocie 1260 złotych, zasądzonej w pkt. 1c wyroku.

Podkreślenia wymaga, że odszkodowanie z tytułu utraconych zarobków zostało przez Sąd określone szacunkowo. Stosownie do przepisu art. 322 k.p.c., jeżeli w sprawie o naprawienie szkody sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. W niniejszej sprawie zachodzi taka sytuacja. Jest niewątpliwie, w świetle zebranych dowodów, że w związku z niezdolnością Powódki do pracy zmniejszyły się jej dochody. Jednak ich ścisłe obliczenie jest niemożliwe, bo Powódka poza stałym składnikiem wynagrodzenia (wynagrodzenie zasadnicze) otrzymywała również premię, która nie była stałym składnikiem, a jej wysokość wahała się w zależności od wyników pracy zespołu, w którym pracowała Powódka. Przedstawione powyżej wyliczenia nie są dokładne, bazują na „średnim” wynagrodzeniu, które obrazuje poziom wynagrodzenia Powódki, a nie wynagrodzenie precyzyjnie określone.

Odszkodowanie, podobnie jak zadośćuczynienie i renta, zostało zasądzone od obu Pozwanych w ten sposób, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z nich zwalnia drugiego do wysokości dokonanej zapłaty.

W pozostałym zakresie powództwo, jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne. Zgodnie z art. 455 k.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Niespełnienie świadczenia w terminie powoduje po stronie dłużnika konsekwencje przewidziane w art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (§ 2 art. 481 k.c.). Ponadto w rachubę wchodzą przepisy dotyczące terminu spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela, tj. art. 817 § 1 k.c., zgodnie z którym winien on spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1 (§ 2 art. 817 k.c.).

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego. Jego przekształcenie w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia.

W przypadku żądania zadośćuczynienia, mając na uwadze daty zgłoszenia roszczeń każdemu z Pozwanych, orzeczono o odsetkach ustawowych za opóźnienie w ten sposób, że:

- w stosunku do (...) SA w W. zasadne były od dnia 19 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty (po upływie 30 dni od zgłoszenia szkody uwzględniając, że do zgłoszenia szkody doszło 17 lipca 2019 roku);

- w stosunku do D. W. (1) zasadne były od 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty (czyli od następnego dnia po doręczeniu pozwu uwzględniając, że nastąpiło to 29.01.2021 r. /piątek/).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego podkreśla się, że zasądzenie odsetek od zadośćuczynienia zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Może być to zarówno data poprzedzająca rozstrzygnięcie o tym roszczeniu, jak i data wyrokowania. Za trafny należy uznać pogląd, zgodnie z którym odsetki od zadośćuczynienia powinny być zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu o ile zostanie wykazane, że dochodzona kwota rzeczywiście się poszkodowanemu należała tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia. Domaganie się odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia od daty wezwania do zapłaty jest usprawiedliwione we wszystkich tych sytuacjach, w których krzywda pokrzywdzonego istniała i była już znana w tej właśnie chwili. Istotne jest przy tym nie tylko to, czy dłużnik znał wysokość żądania uprawnionego, ale także to, czy znał lub powinien znać okoliczności decydujące o rozmiarze należnego od niego zadośćuczynienia. W ocenie Sądu pozwane Towarzystwo (...) mogło i powinno było ustalić rozmiar krzywdy Powódki już w toku postępowania likwidacyjnego. Do zgłoszenia szkody doszło już po przeprowadzeniu zasadniczego leczenia i rehabilitacji Powódki. Badanie rezonansem magnetycznym, które potwierdziło niewielkie zniekształcenie nasady dalszej kości promieniowej po przebytym złamaniu, zostało wykonane w sierpniu 2019 roku. Na wyniku tego badania oparty jest wniosek końcowy biegłego ortopedy co do występowania u Powódki trwałego uszczerbku na zdrowiu. Jednak ubezpieczyciel nie przeprowadził żadnego postępowania w celu ustalenia stanu zdrowia Powódki w ogóle odmawiając wypłaty świadczenia. Dlatego data początkowa naliczania odsetek od zadośćuczynienia podlegała uwzględnieniu, także co do tej części, w jakiej Powódka rozszerzyła powództwo. Natomiast pozwany D. W. (1) nie miał możliwości ustalenia we własnym zakresie należnego Powódce zadośćuczynienia, a w wezwaniu do niego skierowanym Powódka nie określiła wysokości oczekiwanego zadośćuczynienia. Dlatego żądanie odsetek w stosunku do D. W. (1) zasadne jest od następnego dnia po doręczeniu mu odpisu pozwu.

Odmiennie, mając na uwadze dokonaną w toku postępowania przedmiotową zmianę powództwa, wyglądała sytuacja w przypadku skapitalizowanej renty:

- w stosunku do pozwanego Towarzystwa (...) orzeczono o odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty 2134 złotych (wskazanej w pozwie) od dnia 19 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty, a od kwoty 1786 złotych od dnia następnego po doręczeniu pisma z rozszerzeniem powództwa, tj. 9 sierpnia 2022 roku (doręczenie k. 264);

- w stosunku do D. W. (1) odpowiednio: od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu – 1.02.021 r. (co do kwoty 2134 złotych wskazanej w pozwie) i dnia następnego po doręczeniu pisma z rozszerzeniem powództwa, tj. 10 sierpnia 2022 roku (doręczenie k. 264).

Odsetki od kwoty zasądzonej tytułem odszkodowania za utracone zarobki Sąd zasądził zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od 1 lutego 2021 roku od obu Pozwanych, czyli od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu.

Natomiast odsetki od odszkodowania z tytułu kosztów leczenia Sąd zasądził:

1)  w stosunku do D. W. (1) od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu – 1.02.021 r.;

2)  w stosunku do pozwanego Towarzystwa (...) odpowiednio:

- od 268,85 zł (41,85+28+199) zgodnie z żądaniem pozwu (rachunki zostały załączone do zgłoszenia szkody),

- od 172,07 zł (22,07+150) od 28 października 2019 roku (uwzględniając, że rachunki zostały złożone w toku postępowania likwidacyjnego - 14.10.2019 r. i doliczając 14 dni na poczynienie przez ubezpieczyciela stosownych ustaleń w tym zakresie),

- od 394,98 zł (150 +225 +19,98) od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu – 1.02.021 r. (rachunki zostały załączone do pozwu).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., obciążając Pozwanych kosztami w całości. Powódka wygrała sprawę w 92% , uległa zatem w nieznacznej części swojego żądania. Pozwani zostali zobowiązani do pokrycia kosztów procesu poniesionych przez Powódkę w częściach równych (art. 105 § 1 k.p.c.). Koszty poniesienie przez Powódkę wyniosły 5791 złotych. Złożyły się na nie: opłata od pozwu 750 złotych i rozszerzenia 390 zł, opłaty skarbowe od pełnomocnictwa i substytucji – 3 x 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w osobie adwokata – 3600 zł oraz zaliczka na poczet opinii biegłych 1000 złotych.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623) w zw. z art. 100 zd.2 k.p.c., Sąd obciążył Pozwanych na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotami po 842,56 zł na pokrycie kosztów postępowania tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa. Koszty wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa wyniosły ogółem 1685,12 zł (odpowiednio wydatkowano: 615,63 zł, 841,34 zł i 228,15 zł).