Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Kinga Śledzińska

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2024 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa C. P.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) (...) Zarządu (...)
w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - (...) (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda C. P. kwotę:

a) 132 159,00 zł (sto trzydzieści dwa tysiące sto pięćdziesiąt dziewięć złotych) tytułem odszkodowania, w tym kwotę:

- 70 000,00 zł (siedemdziesiąt tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 lutego 2018 roku do dnia zapłaty,

- 44 859,00 zł (czterdzieści cztery tysiące osiemset pięćdziesiąt dziewięć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2023 roku do dnia zapłaty,

- 17 300,00 zł (siedemnaście tysięcy trzysta złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 maja 2024 roku do dnia zapłaty;

b) 8 917,00 zł (osiem tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa - (...) (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 17 406,39 zł (siedemnaście tysięcy czterysta sześć złotych 39/100) tytułem brakujących kosztów opinii biegłych.

Sygn. akt I C 153/23

UZASADNIENIE

C. P. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa - (...) (...) Zarządu (...) w B. kwoty 70 000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wymagalności do dnia zapłaty, a także
o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda
na jego rzecz kosztów procesu.

Pismem procesowym z 27 grudnia 2022 r. pełnomocnik powoda zmodyfikował swoje stanowisko procesowe i wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 114 859,00 zł, w tym kwoty: 100 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 15 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty i 14 859,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Postanowieniem z 30 grudnia 2022 r. Sąd Rejonowy w Łasku stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazać sprawę do Sądu Okręgowego
w S..

Pismem procesowym z 7 marca 2024 r. pełnomocnik powoda ponownie zmodyfikował swoje stanowisko procesowe i wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 132 159,00 zł, w tym kwoty: 100 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 15 czerwca 2017 r. do dnia zapłaty, 14 859,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanemu pisma
z 27 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty i 17 300,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanemu tego pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda
na jego rzecz kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód jest właścicielami nieruchomości położonej w B., składającej się z działek o numerze (...), o powierzchni 3,75 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...), a także działki o numerze (...), o powierzchni 1,62 ha, dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą S./ (...), (dowód: wypis z rejestru gruntów
- k. 13 i 15; odpis zwykły księgi wieczystej - k. 16 - 17 verte ; mapa - k. 12; opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388,
k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia przedmiotowej nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Opracowane jest natomiast studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy B., uchwalone przez Radę Gminy B. Uchwałą nr (...)
z 15 lutego 2007 r., (dowód: zaświadczenie - k. 14; wypis z rejestru gruntów
- k. 13 i 15; mapa - k. 12; opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388, k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

Na działka o nr (...) znajduje się dom murowany, dwukondygnacyjny (parter i poddasze użytkowe), o powierzchni zabudowy około 176,50 m ². Jest niepodpiwniczony. Ma betonowe fundamenty. Konstrukcja dachu jest drewniana, pokryta dachówką ceramiczną. Okna są plastikowe. Ogrzewanie zapewnia piec na pellet. Ścieki odprowadzane są do oczyszczalni ścieków. W bezpośrednim otoczeniu tej działki dominują tereny niezabudowane, rolne i rolno-budowlane, dalej zabudowa zagrodowa. Ma ona bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Uzbrojona jest w przyłącze wodociągowe oraz energię elektryczną. Z studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wynika,
że położona jest ona na terenach gruntów rolnych oraz terenach gruntów zmeliorowanych, (dowód: zaświadczenie - k. 14; wypis z rejestru gruntów
- k. 15; mapa - k. 12; opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206,
k. 269 - 288, k. 372 - 388, k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

Działka o nr (...) jest niezabudowana, nieuzbrojona, bez ogrodzenia. Nie jest wyposażona w urządzenia infrastruktury technicznej, dostępne są media: energia elektryczna i woda. Działka ta ma bezpośredni dostęp do drogi asfaltowej. Z studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wynika, że położona jest ona na terenach gruntów rolnych oraz terenach gruntów zmeliorowanych, (dowód: zaświadczenie - k. 14; wypis
z rejestru gruntów - k. 15; mapa - k. 12; opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388, k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

Działka o nr (...) jest niezabudowana, nieuzbrojona, bez ogrodzenia, częściowo zadrzewiona. Nie jest wyposażona w urządzenia infrastruktury technicznej, dostępne są media: energia elektryczna i woda. Działka
ta ma bezpośredni dostęp do drogi publicznej gruntowej. Z studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wynika, że położona jest ona na terenach gruntów rolnych oraz terenach do zabudowy z obowiązkiem sporządzenia planu miejscowego. Ponadto obszar działki stanowi grunty zmeliorowane, a obszar działki od drogi stanowiącej jej wschodnią granicę
do około 20 m w kierunku zachodnim stanowi obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią. Działka ta znajduje się w strefie obserwacji archeologicznych, (dowód: zaświadczenie - k. 14; wypis z rejestru gruntów - k. 13; mapa - k. 12; opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388,
k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

Działka o nr (...) jest niezabudowana, nieuzbrojona, bez ogrodzenia, częściowo zadrzewiona. Nie jest wyposażona w urządzenia infrastruktury technicznej, dostępne są media: energia elektryczna i woda. Przez całą jej szerokość przebiega linia wysokiego napięcia. Działka ta ma bezpośredni dostęp do drogi asfaltowej. Z studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wynika, że położona jest ona na terenach zabudowy mieszkaniowej z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi oraz zabudowy letniskowej i zabudowy zagrodowej, część działki stanowią również grunty rolne, łąki, pastwiska. Działka znajduje się na terenach zmeliorowanych. Część działki od około 350 m od drogi stanowiącej północną granicę działki, do jej końca
w kierunku południowym stanowi obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią, (dowód: zaświadczenie - k. 14; wypis z rejestru gruntów - k. 13; mapa - k. 12; opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388, k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania, w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie uchwałę z dnia 9 lutego 2010 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie
z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza
się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

a)  w podobszarze A:



zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno
i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,



zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,



zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,



zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

b)  w podobszarze B:



zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,



zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy, (bezsporne) .

Z § 9 tej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

a)  w podobszarze A:



zakaz budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo - usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,



dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom,
na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,

a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych
w decyzji o warunkach zabudowy;

a)  w podobszarze B:



zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających
w porze nocy,



zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości
lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane
ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających
w porze nocy,



dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym
lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, (bezsporne) .

Z § 10 powyższej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

a)  w podobszarze A - w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej;

b)  w podobszarze B - w budynkach szpitali, domów opieki społecznej
i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci
i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny
w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, (bezsporne) .

Działki o numerach: (...), (...) znajdują się na terenie wyżej wspomnianego obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego
w Ł. w granicach podobszaru A. Działka o numerze (...) znajduje się
na terenie wyżej wspomnianego obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł. w granicach podobszaru A i B, (dowód: opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388, k. 415 - 445 i k. 484 - 495; opinia pisemna instytutu - k. 60 - 75 i k. 89 - 91 verte).

Wprowadzenie wymienioną wyżej uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania zmniejszyło wartość działek o numerach: 562/1, 584/1 i 24/1 o kwotę 121 300,00 zł, (dowód: opinia biegłej M. W. - k. 159 - 206, k. 269 - 288, k. 372 - 388, k. 415 - 445 i k. 484 - 495).

Na przedmiotowych nieruchomościach dochodzi do przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku w porze nocy. Przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., dom był dostatecznie wyciszony zgodnie z normami prawa budowlanego stosującymi się na terenach, na których obowiązują i są spełnione przepisy dotyczące ochrony przed hałasem lotniczym. W budynku mieszkalnym strony powodowej jest zapewniony odpowiedni klimat akustyczny przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) i Polskich Normach. W celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia OOU, należy zainstalować łącznie siedem wentylatorów sufitowych. Koszt tych prac wynosi 10 859,23 zł brutto, (dowód: opinia pisemna instytutu - k. 60 - 75 i k. 89 - 91 verte; opinia pisemna biegłego C. D. - k. 112 - 120 i k. 135 - 142).

Powód wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 100 000,00 zł. Pismem z 14 czerwca 2017 r. pozwany odmówił uznania zgłoszonych przez niego roszczeń, (dowód: wezwanie do zapłaty - k. 10 - 11; pismo pozwanego
- k. 9).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, bowiem Sąd ustalił
go na podstawie dokumentów, których wiarygodność i prawdziwość nie była kwestionowana przez strony.

Sąd ustalił utratę wartości działek w oparciu o opinię biegłej z zakresu szacowania nieruchomości M. W.. Na podstawie opinii instytutu Sąd ustalił, że na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu na działce należącej
do powodów; że budynek mieszkalny były dostatecznie wyciszony przed wejściem w życie powyższej uchwały, a także zakres robót potrzebnych w celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia (...) . Na podstawie opinii biegłego C. D. Sąd ustalił wartość prac potrzebnych w celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia (...) . Opinie te Sąd uznał
za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo
i logicznie uzasadnione. Zostały one wykonane w oparciu o oględziny nieruchomości oraz o przedstawioną przez strony dokumentacje. Sporządzono
je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Dlatego Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej M. W., którego przeprowadzenie znacznie przedłużyłoby niniejsze postępowanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 136 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.), jeżeli
z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia
na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo
z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej, obiektów sieci gazowej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej
i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania. Zgodnie z treścią art. 3 pkt 34 Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54
ze zm.), standardem jakości środowiska są poziomy dopuszczalne substancji lub energii oraz pułap stężenia ekspozycji, które muszą być osiągnięte w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego poszczególne elementy przyrodnicze. Natomiast hałas, zgodnie z art. 3 pkt 4 b tej ustawy jest jedną z postaci energii.

Mając na uwadze powyższe przepisy, należy wysnuć wniosek, iż utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania ( (...)) dla lotniska nie jest obowiązkowe. Jednakże jest ono uzasadnione, gdy zastosowane na nim środki techniczne, nie
są wystraczające dla utrzymania poza jego terenem dopuszczalnych norm hałasu, które zostały określone Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, (tekst jedn., Dz. U. z 2014 r., poz. 112). Zgodnie z tym rozporządzeniem dopuszczalny poziom hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej, rekreacyjno-wypoczynkowej, mieszkaniowo-usługowej i śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców wynoszą 60 dB w ciągu dnia i 50 dB w ciągu nocy. Należy zatem wskazać, w ślad za art. 144 k.c., że właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie
z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Zatem gdy właściciel nieruchomości podejmuje działania mające negatywny wpływ
na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu - art. 6
ust. 1 Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.).

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, z którego wynika, że przy definiowaniu obszaru ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Ograniczenia
są związane z konkretną nieruchomością położoną na tym obszarze i dotyczą każdego właściciela, gdyż dopóki będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów.

Praktycznie zawsze obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzedniego stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, że jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, który uwzględnić powinien wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń
w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r.,
II CSK 565/08 i wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, Lex 528219).

Należy w tym miejscu dodać, że powód nie może dochodzić zakazania immisji hałasu przez lotnisko na zasadzie art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 144 k.c.
i art. 363 § 1 k.c. Zatem ma ograniczoną możliwość wykonywania swojego prawa własności poprzez podejmowanie działań ochronnych. Zalegalizowanie możliwości przekraczania na (...) dopuszczalnych poziomów hałasu wywołanego ruchem rolniczym, powoduje, że immisja hałasu przestaje być bezprawna. W konsekwencji właściciele nieruchomości znajdujących się na (...) nie mogą skorzystać z ochrony zarówno na zasadach ogólnych (415 k.c. w zw.
z art. 322 prawa ochrony środowiska), jak i na podstawie art. 323 wskazanej wcześniej ustawy. Wypada zauważyć również, że nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy właściciel zamierza ją zbyć, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (patrz wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu: z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, Lex 756606 i I ACa 772/09 z 17 czerwca 2010 r., Lex 756717).

Powyższe prowadzi zatem do wniosku, że wprowadzenie (...) nakłada
na właścicieli znajdujących się w jego granicach nieruchomości obowiązek znoszenia przekraczających normy immisji hałasu. Ponadto zgodnie z art. 135 ust. 3 a prawa ochrony środowiska organy, tworząc obszar ograniczonego użytkowania, określają jego granice, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania
z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego.

Zatem skoro utworzenie (...) sprawia, iż ponadnormatywne emitowanie hałasu przez lotnisko na jego terenie nie jest bezprawne, ustawodawca przewidział szczególne środki ochrony właścicieli nieruchomości znajdujących się w jego granicach. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 54 ze zm.),
w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Przesłankami wynikającymi
z tej regulacji są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania
z nieruchomości a szkodą. Z powyższego przepisu wynika również, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości. Zgodnie z treścią art. 136 prawa ochrony środowiska w razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska
w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania obowiązany
do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza opinię instytutu i biegłej ds. wyceny nieruchomości, należy stwierdzić, że wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania powód poniósł szkodę, która polega na ograniczeniu w sposobie korzystania
z nieruchomości i zmniejszeniu ich wartości, ponieważ znajdują się one
w podobszarze A obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 r. (...) powoda znajdują się w pobliżu lotniska wojskowego w Ł., zatem hałas wytwarzany przez samoloty negatywnie postrzegany jest przez potencjalnych nabywców. Z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości wynika,
że zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska w obszarze ograniczonego użytkowania spadło, a ewentualni nabywcy mogą być skłonni
do ich kupna za niższą cenę. Dlatego Sąd ustalił za biegłą, że wartość rynkowa nieruchomości należących do powoda uległa obniżeniu o kwotę 121 300,00 zł.

Podwyższenie dopuszczalnych norm hałasu sprawiło, że dom powoda przestał spełniać wymagania w zakresie właściwego klimatu akustycznego. Jest on przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe i niewątpliwie wymaga ochrony akustycznej na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Z opinii instytutu wynika, że w budynku mieszkalnym strony powodowej jest zapewniony odpowiedni klimat akustyczny przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) i Polskich Normach. Jednakże w celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia (...), należy zainstalować łącznie siedem wentylatorów sufitowych . Wartość tych nakładów biegły ds. budownictwa określił na kwotę 10 859,23 zł brutto.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2022 r., zgodnie z którą właścicielowi nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania, o której mowa w art. 135 ustawy prawo ochrony środowiska, nie przysługuje odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom zapewnienia w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odpowiedniego klimatu akustycznego, jeżeli koszty te nie zostały poniesione (patrz również uchwały Sądu Najwyższego z dnia: 7 kwietnia 2022 r. sygn. akt III CZP 80/22 i 29 kwietnia 2022 r. III CZP 81/22). W niniejszej sprawie powód nie poniósł jeszcze żadnych kosztów rewitalizacji akustycznej domu, jednakże należy mieć na uwadze, iż pogląd prawny wyrażony w tej uchwale jest wiążący jedynie dla sądu w sprawie, w której został wydany. Zdaniem Sądu powielenie tezy Sądu Najwyższego również w niniejszej sprawie byłoby krzywdzące dla powoda. Uchwała z 25 października 2016 roku Sejmiku Województwa (...) nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wprowadza konkretne ograniczenia w korzystaniu
z nieruchomości strony powodowej, a ponadto zmusza do znoszenia przez nich ponadnormatywnych immisji hałasu. Ograniczenia te spowodowały obniżenie wartości nieruchomości powoda, co stanowi szkodę zgodnie z art. 129 ust. 2 cytowanej wcześniej ustawy.

Wprowadzenie (...) nie spowodowało pogorszenia stanu technicznego nieruchomości powoda, ale jego właściwości użytkowych. Jedną z głównych funkcji domu jest ochrona jego domowników od czynników zewnętrznych, także hałasu. Jak wskazano wcześniej, powód nie może skorzystać z ochrony
na zasadach ogólnych, pozostaje im zatem jedynie wykonanie prac budowlanych, co uzasadnia żądanie zasądzenia od pozwanego kwoty odpowiadającej niezbędnym naprawom, na podstawie art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. 129 ust. 2 i art. 322 prawa ochrony środowiska.

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił
się pogląd, z którego wynika, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący
w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, zeszyt 6, poz. 74). Uzasadnia to również treść art. 136 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska, którego analiza pozwala uznać, że szkoda
ta obejmuje nie tylko wydatki na zakup materiałów i usług niezbędnych
do wykonania samej przebudowy budynków, ale również inne wydatki związane
z wypełnieniem wymagań przez istniejący budynek, np. opłat administracyjnych
w celu uzyskania pozwoleń budowlanych. Na marginesie należy wskazać,
że podobne rozwiązanie przewiduje art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

W niniejszej sprawie obowiązek pozwanego do naprawienia szkody powoda, który polega na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał
z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...). Ustalała ona bowiem zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych, zmierzających do przyczynienia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości niewpływającej na podniesienie jej wartości z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania. Wtedy nieruchomość powoda utraciła cechy niezbędne do chronienia domowników przed hałasem na skutek niemożności otwarcia okien w czasie lotów. W przedmiotowej sprawie szkoda stanowi zatem różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym a takim, który by zaistniał gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło. Jest to uszczerbek majątkowy w całej masie majątkowej, a nie w poszczególnym jego składniku. Dlatego działania powoda w celu przywrócenia możliwości korzystania z ich dotkniętej uszczerbkiem nieruchomości, np. poprzez rewitalizację akustyczną, której dokonałby z własnych środków nie rzutują na rozmiar szkody. Szkoda nie powstaje w momencie poniesienia przez poszkodowanego wydatków
na przywrócenie stanu poprzedniego, lecz z chwilą powstania sytuacji uzasadniającej takie działanie.

Podkreślenia wymaga, że w ocenie Sądu przepis art. 136 ust. 3 powyższej ustawy nie wyłącza co do zasady stosowania art. 129 ust.2, art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. art. 129 ust. 2 i art. 322 powyższej ustawy, lecz stanowi
w stosunku do niego lex specialis skutkujący rozszerzeniem odpowiedzialności podmiotu obowiązanego do wypłaty odszkodowania. Znajduje on bowiem zastosowanie tylko wówczas, gdy właściciel nieruchomości dochodzi zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych na rewitalizację akustyczną budynku. Właściciel nieruchomości, który dokonał przebudowy budynku w celu dostosowania go do nowych wymagań technicznych w celu zapewnienia właściwego, zgodnego z normami komfortu akustycznego, nabywa prawo
do żądania zwrotu kosztów „rzeczywiście poniesionych”, a nie jedynie kosztów „szacowanych”, ustalanych w sposób najbardziej prawdopodobny
i odpowiadając rozmiarowi szkody, o której mowa w art. 129 ust. 2 ustawy. Uprzednie poniesienie kosztów rewitalizacji istniejącego budynku jest warunkiem roszczenia o ich zwrot w pełnej wysokości, w takiej sytuacji właściciel zabudowanej nieruchomości może żądać zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych, które mogą okazać się wyższe od kosztów szacowanych, nawet jeśli nie miał obowiązku rewitalizacji akustycznej budynku. Co nie pozbawia właściciela prawa do żądania naprawienia szkody z tytułu koniecznej i jeszcze nie przeprowadzonej rewitalizacji akustycznej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie wyżej powołanych przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska w zw. z art. 363
§ 1 k.c., zasądzając na rzecz powoda kwotę 132 159,00 zł.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481
§ 1 k.c. i art. 455 k.c.

W tym miejscu należy przede wszystkim podnieść, że wezwanie do zapłaty kwoty 100 000,00 zł nie precyzowało kwoty za zmniejszenie wartości nieruchomości i kwoty odszkodowania za rewitalizację akustyczną budynku. Zatem nie można uznać, że powód prawidłowo wezwał pozwanego
do zapłaty kwot z tego tytułu.

Odsetki od kwoty 70 000,00 zł Sąd zasądził od 9 lutego 2018 r., gdyż pozwany odpowiedział na pozew 8 lutego 2018 r., zatem od dnia następnego pozostawał już w zwłoce. Odsetki od kwoty 44 859,00 zł Sąd zasądził
od 20 maja 2023 r., gdyż pozwany złożył odpowiedź na pozew po rozszerzeniu żądania 19 maja 2023 r., zatem od dnia następnego pozostawał w zwłoce. Odsetki od kwoty 17 300,00 zł Sąd zasądził od 7 maja 2024 r., gdyż pozwany miał 14 dni na zapłatę (art. 455 k.c.), termin ten upłynął 6 maja 2024 r., licząc od 22 kwietnia 2024 r. Zatem od dnia 7 maja 2024 r. pozwany pozostawał w zwłoce.

W pozostałym zakresie Sąd powództwo o odsetki oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż powód wygrał sprawę prawie w całości. Poniósł on koszty procesu
w wysokości 8 917,00 zł, w tym: koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), powiększone o koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i koszty opłaty stosunkowej w łącznej wysokości 3 500,00 zł.

O brakujących kosztach sądowych Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku,
na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2024 r., poz. 959 ze zm.) w zw. z art. 98 k.p.c. Brakujące koszty sądowe, to brakujące koszty opinii biegłych w wysokości 17 406,39 zł.