Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 maja 2024 roku

Pozwem z dnia 2 grudnia 2022 r. strona powodowa Gmina Miejska K. wniosła o nakazanie pozwanym K. W., K. S. (1), K. S. (2), R. S. i L. S. (1) aby opuścili i opróżnili ze swoich rzeczy lokal mieszkalnego położony w K. przy ul. (...) i wydali go stronie powodowej oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia prawomocności orzeczenia do dnia zapłaty a nadto orzeczenie o braku uprawnienia pozwanych do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że pozwani byli najemcami spornego lokalu na podstawie umowy zawartej na czas oznaczony do dnia 25 stycznia 2022 r., a umowa ta nie została przedłużona na dalszy okres.

Obecnie lokal zajmowany jest przez pozwanych bez tytułu prawnego i nie został stronie powodowej wydany.

W odpowiedzi na pozew (k. 40-42) pozwana K. W. działając w imieniu własnym oraz małoletniej L. S. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości i ewentualne orzeczenie o prawie do najmu socjalnego lokalu przy ul. (...) w K..

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, że pozwana K. S. (2) nie mieszka już w spornym lokalu, co zostało stronie powodowej zgłoszone. Odnosząc się merytorycznie do żądania pozwu podniosła, że sytuacja finansowa rodziny jest bardzo zła, utrzymują się głównie ze świadczeń socjalnych pobieranych na niepełnosprawną córkę – K. S. (1) oraz alimentów pobieranych z Funduszu na rzecz najmłodszej L.. Córka K. S. (1) jest głęboko upośledzona umysłowo – nie mówi, ma problemy z poruszaniem się. Z uwagi na konieczność całodobowej opieki na córką pozwana nie może podjąć zatrudnienia. Rodzina nie dysponuje tytułem do żadnego innego lokalu, do którego mogłaby się przeprowadzić.

Pozwana w treści odpowiedzi na pozew wyraziła gotowość do zawarcia ze stroną powodową ugody obejmującej spłatę powstałego zadłużenia.

W odpowiedzi na pozew (k. 49-51) pozwany R. S. wniósł o oddalenie powództwa i ewentualnie o przyznanie prawa do najmu lokalu socjalnego w postaci lokalu dotychczas zajmowanego.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał na trudną sytuację finansową i ogólną życiową swojej rodziny. Podniósł, że sporny lokal zajmowany jest przez niego, jego partnerkę oraz dwie córki już od 4 lat i rodzina czuje się tam bezpiecznie. Pozwany wskazał, że obecnie jest bezrobotny, a jedyne środki, jakimi dysponuje rodzina pochodzą z ZUS i pomocy społecznej oraz Funduszu Alimentacyjnego.

Pozwana K. S. (2) w odpowiedzi na pozew (k. 53-55) wniosła o jego oddalenie i zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego podnosząc, że przedmiotowy lokal opuściła już w 2022 r., zgłoszenie czego stronie powodowej powierzyła swojej matce – K. W., czego ta dokonała.

Pismem z dnia 6 marca 2023 r. strona powodowa wniosła o umorzenie postępowania w stosunku do pozwanej K. S. (2) i nieobciążanie strony powodowej kosztami postępowania w zakresie tej pozwanej.

Pismem z dnia 3 kwietnia 2023 r. pozwana K. W. wniosła o zawieszenie niniejszego postępowania z uwagi na toczącą się przed Sądem Okręgowym w Krakowie sprawę o ubezwłasnowolnienie całkowite K. S. (1). Pozwana wskazała, że z córką nie ma kontaktu i nie jest ona w stanie bronić się w postępowaniu w przedmiocie eksmisji.

Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2023 r. Sąd umorzył postępowanie w stosunku do K. S. (2).

Pismem z dnia 16 czerwca 2023 r. (k. 99-104) pozwane K. W. i L. S. (1) reprezentowane przez pełnomocnika z urzędu podtrzymały dotychczas wrażone stanowisko w sprawie podnosząc dodatkowo, że żądanie pozwu jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wszyscy pozwani znajdują się w trudnej sytuacji materialnej i pozyskanie lokalu na wolnym rynku jest dla nich niemożliwe. Pozwane podkreśliły nadto, że podstawą nieprzedłużenia umowy najmu lokalu socjalnego nie były jakiekolwiek wykroczenia przez rodzinę przeciwko porządkowi, a upływ okresu najmu wskazanego w umowie. Nadto niepełnosprawność córki K. S. (1) przejawia się dodatkowo w tym, że źle reaguje ona na zmiany otoczenia – w tym w szczególności mieszkania.

Jednocześnie pozwane ponownie wniosły – na wypadek orzeczenia eksmisji – o przyznanie prawa do lokalu socjalnego wszystkim pozwanym, a lokalem, co do którego zawarcia umowy miałoby dojść będzie ten sam dotychczas zajmowany lokal.

Pełnomocnik pozwanych podniósł, że z uwagi na fakt, iż głównym źródłem utrzymania rodziny jest świadczenie pielęgnacyjne pobierane dla K. S. (1) to pozwana K. W., jako jej opiekun nie może podjąć żadnego dodatkowego zatrudnienia.

Bezspornym w sprawie było:

Strona powodowa – Gmina Miejska K. jest właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w K.. Nieruchomość pozostaje w zarządzie Zarządu (...).

Pozwani K. W., K. S. (1) oraz R. S. byli najemcami przedmiotowego lokalu na podstawie umowy zawartej z powodową Gminą w dniu 16 kwietnia 2019 r. Uprawniona do zamieszkiwania w lokalu wspólnie z najemcami była na jej podstawie L. S. (1) – małoletnia córka K. W.. Umowa została zawarta na czas oznaczony, na okres 36 miesięcy – do dnia 25 stycznia 2022 r.

Umowa nie została przedłużona na dalszy okres. Pozwani pomimo nieprzedłużenia umowy nadal zamieszkują w spornym lokalu.

Ponadto Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 17 czerwca 2011 r. pozwana K. S. (1) została zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności, a orzeczenie zostało wydane na stałe. W orzeczeniu wskazano, że niepełnosprawność istnieje od urodzenia, a K. S. (1) wymaga m.in. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Dowód: decyzja z 17.06.2011 r. – k. 107

Pozwana L. S. (1) ma 10 lat i uczęszcza do Szkoły Podstawowej nr (...) im. J. M. w K..

Dowód: zaświadczenie – k. 115

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie, XI Wydziału Cywilnego-Rodzinnego z dnia 26 października 2023 r. zapadłym w sprawie pod sygn. akt XI Ns 159/23 pozwana K. S. (1) została ubezwłasnowolniona całkowicie.

Dowód: postanowienie z 26.10.2023 r. – k. 145

Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2023 r. wydanym przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie do sygn. III RNs 2058/23/P opiekunem dla całkowicie ubezwłasnowolnionej K. S. (1) została ustanowiona K. W..

Dowód: postanowienie z 18.12.2023 r. – k. 150

Przed zawarciem umowy najmu socjalnego lokalu przy ul. (...) pozwani zamieszkiwali w dzielnicy N. Huta, również w mieszkaniu socjalnym. Na tamtym mieszkaniu ciążyło duże zadłużenie, jeszcze po babci pozwanego R. S.. Lokal ten został opróżniony w wyniku orzeczenia eksmisyjnego.

Zarówno K. W. jak i R. S. sprawują opiekę nad niepełnosprawną K. S. (1), wobec czego K. W. w ogóle nie pracuje. K. S. (1) wymaga całodobowej opieki. Z uwagi na swoją niepełnosprawność K. S. (1) przejawia zachowania agresywne, w tym również autoagresywne. Ma również problemy oddechowe, zapada jej się klatka piersiowa. Potrzebuje pomocy przy wychodzeniu na zewnątrz. K. nie lubi zmian miejsca pobytu, źle to na nią wpływa. Pokój zajmowany przez K. S. (1) w mieszkaniu przy ul. (...) jest specjalnie przystosowany do jej potrzeb, dlatego czuje się w nim dobrze.

Sporne mieszkanie znajduje się na 1 piętrze w budynku z wysokim parterem.

Pozwani nie dysponują tytułem prawnym do żadnej innej nieruchomości.

Dowód: zeznania świadka I. W., protokół rozprawy z 09.05.2024 r. – k. 159, zeznania pozwanej K. W., protokół rozprawy z 09.05.2024 r. – k. 160

Zaległości w uiszczaniu opłat za mieszkanie przy ul. (...) zaczęły powstawać podczas pandemii koronawirusa. Zadłużenie narastało i pozwani nie mogli zawrzeć kolejnej umowy najmu lokalu socjalnego z Gminą. Aktualnie pozwani są zobowiązani do uiszczania odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu, które wynosi ok. 2030 zł miesięcznie. Uiszczają też opłaty za media (prąd, gaz). Czynsz wcześniej wynosił ok. 1000-1200 zł.

Świadczenie pielęgnacyjne pobierane przez K. W. na niepełnosprawną córkę K. S. (1) wynosi aktualnie ok. 3000 zł netto, wcześniej (z początkiem 2022 r.) była to kwota ok. 2400 zł. K. dodatkowo ma przyznaną rentę socjalną w kwocie ok. 1500 zł. Dodatkowo pozwana pobierała świadczenie „500+” (a obecnie „800+”) na małoletnią córkę L. S. (1) oraz alimenty z funduszu w kwocie 500 zł, a nadto również zasiłek pielęgnacyjny na K. S. (1) w kwocie 240 zł.

R. S. pracuje dorywczo w gastronomii lub na zmywaku i z tego tytułu uzyskuje miesięcznie dochody ok. 1000 zł.

Pozwana K. W. leczy się psychiatrycznie na nerwicę, przyjmuje leki.

K. W. i R. S. nie biorą pod uwagę możliwości oddania córki K. S. (1) do specjalnego ośrodka.

Córka korzysta z terapii dziennej, na którą dojeżdża specjalnym transportem medycznym. Terapia trwa ok. 3-4 godziny dziennie, K. uczęszcza tam ok. 2-3 razy w tygodniu w zależności od dostępności transportu medycznego.

Łączne dochody uzyskiwane przez rodzinę oscylują w granicach 7500 zł miesięcznie, przy czym leki dla K. stanowią stały wydatek rzędu 100 zł miesięcznie, nadto rodzina ponosi koszty jedzenia na kwotę ok. 4000 zł miesięcznie. Rodzina nie ma samochodu i korzysta z komunikacji miejskiej.

W budynku przy ul. (...) planowane jest zainstalowanie windy.

Dowód: zeznania pozwanej K. W., protokół rozprawy z 09.05.2024 r. – k. 160

Pozwany R. S. nigdy nie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, rodzina cały czas, tj. od urodzenia córki K., funkcjonowała w taki sposób, że pozwany pracował dorywczo, a K. W. zajmowała się córką. L. S. (1) nie jest biologiczną córką R. S..

K. W. nie jest w stanie sama poradzić sobie z opieką nad córką K., która często jest w stosunku do niej agresywna, bije ją, szarpie i popycha. Trudności i agresja pojawiają się przed wszystkim w czasie kąpieli. K. wymaga pomocy zarówno po skorzystaniu z toalety, jak i w czynnościach takich, jak kąpiel, czy higiena osobista. Ma na noc zakładane pampersy. K. tyje i aktualnie jest ok. dwa razy cięższa od matki – K. W., wobec tego konieczna jest pomoc silniejszej osoby przy czynnościach wymagających dźwigania córki.

Dowód: zeznania pozwanego R. S., protokół rozprawy z 09.05.2024 r. – k. 160v-161

Strona powodowa na etapie przedsądowym wezwała każdego z pozwanych do wydania lokalu, a każda z przesyłek powróciła do nadawcy jako niepodjęta w terminie.

Dowód: przedsądowe wezwania do wydania lokalu wraz z potwierdzeniami nadania i zwrotu – k. 11-18

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim w oparciu okoliczności bezsporne między stronami, a także o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, w tym załączone do pozwu oraz odpowiedzi na pozew i dalszych pism procesowych, których to dokumentów autentyczność i wiarygodność, w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie nasuwała wątpliwości i nie została skutecznie zakwestionowana przez żadną ze stron. Ustalenia stanu faktycznego Sąd oparł nadto na dowodzie z przesłuchania pozwanych K. W. i R. S. a także zeznań świadka I. W., które uzupełniły materiał dowodowy w postaci dokumentów. Zeznania świadków oraz pozwanych są spójne i konsekwentne i korespondują z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, brak było jakichkolwiek podstaw do odmowy ich wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady.

Na gruncie niniejszej sprawy bezsporny między stronami był fakt posiadania przez stronę powodową uprawnień właścicielskich co do lokalu nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w K.. Bezsporna była również okoliczność, że pozwani korzystają ze spornego lokalu.

Materialnoprawną podstawę żądania strony powodowej stanowi przepis art. 222 § 1 k.c., stosownie do którego właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. W przypadku powództwa windykacyjnego legitymowany czynnie jest właściciel rzeczy, a legitymowaną biernie jest osoba władająca cudzą rzeczą bez tytułu prawnego. Koniecznymi przesłankami roszczenia windykacyjnego jest zatem posiadanie statusu właściciela, fakt, że nie włada on swoją rzeczą, oraz fakt, że rzeczą włada osoba do tego nieuprawniona. Dla oceny zasadności roszczeń w oparciu o regulację z przepisu art. 222 § 1 k.c. konieczne jest zatem m.in. ustalenie, czy osoba który faktycznie rzeczą włada nie dysponuje skutecznym względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że najemcą lokalu socjalnego –na podstawie umowy zawartej w dniu 16 kwietnia 2019 r. byli pozwani: K. W., R. S. oraz K. S. (1), natomiast córka K. W.: pozwana L. S. (1) była osobą uprawnioną do wspólnego zamieszkiwania z najemcą.

Bezspornym było ponadto, że umowa z 16 kwietnia 2019 r. po upływie okresu, na jaki została zawarta nie została przedłużona. Pozwani zajmują zatem lokal bez tytułu prawnego, nie dysponując skutecznym względem właściciela uprawnieniem do władania rzeczą.

Wniesienie powództwa windykacyjnego uzasadnia sam fakt nieuprawnionego pozbawienia właściciela posiadania rzeczy przez osobę trzecią. Wystarczające jest przy tym stwierdzenie obiektywnego faktu wkroczenia w sferę cudzego prawa własności. Bez znaczenia dla powstania tego roszczenia są elementy subiektywne, takie jak dobra, czy zła wiara osoby naruszającej własność, czy też zamiar zajęcia nieruchomości dla własnych potrzeb (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2013 r., sygn. akt I CSK 295/12, LEX nr 1293936).

Mając na uwadze przytoczone okoliczności, a także fakt dalszego zamieszkiwania przez pozwanych w lokalu nr (...) przy ul. (...) w K. Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Orzekając eksmisję pozwanych należało również ustalić, czy przysługuje im status lokatora w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów. Wobec osób posiadających taki status Sąd orzeka bowiem w wyroku eksmisyjnym o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia. Zgodnie z poglądem, wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r. (sygn. akt III CZP 66/01) przepisy art. 14 tej ustawy mają zastosowanie w sprawach o opróżnienie lokalu wyłącznie przeciwko osobom, które były lokatorami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy. Powyższe oznacza, że orzekając eksmisję pozwanych Sąd ma obowiązek ustalić, na jakiej podstawie zajmowali oni przedmiotowy lokal. Lokatorem w świetle art. 2 ust. 1 pkt 1 u.o.p.l. jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. W ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowany jest pogląd o szerokim rozumieniu pojęcia „lokator”. Z uwagi na funkcję ochronną ustawy o ochronie praw lokatorów wskazuje się, że uprawnienie do korzystania z lokalu, a tym samym status lokatora, może stanowić m.in. pochodną od prawa najemcy. Zatem chodzi w szczególności o domowników oraz osoby, którym najemca użyczył lokalu, a więc osoby, które nie objęły lokalu w posiadanie samowolnie, lecz do zamieszkania doszło za wiedzą i zgodą najemcy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 r., sygn. akt III CZP 28/01). W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy z pozwanych posiadał status lokatora – pozwani: K. W., R. S. i K. S. (1) jako najemcy, natomiast małoletnia pozwana L. S. (1), jako osoba uprawniona do wspólnego zamieszkiwania z najemcą.

Zgodnie z uregulowaniami cytowanej ustawy o ochronie praw lokatorów w razie stwierdzenia w postępowaniu o opróżnienie lokalu, że nakaz jego opróżnienia miałby zostać orzeczony wobec osoby należącej do którejkolwiek z kategorii wymienionych w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., sąd ma obowiązek orzec o uprawnieniu takiej osoby do otrzymania lokalu socjalnego. Osobami, którym sąd obligatoryjnie przyznaje w wyroku eksmisyjnym uprawnienie do lokalu socjalnego, są kobiety w ciąży, małoletni, niepełnosprawny w rozumieniu przepisów lub ubezwłasnowolniony oraz sprawujący nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkały, obłożnie chory, emeryt lub rencista spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoba posiadająca status bezrobotnego, osoba spełniająca przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały, a dotyczące kryteriów, które musi spełniać osoba uprawniająca do ubiegania się o zawarcie z gminą umowy najmu lokalu socjalnego, chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. W stosunku zaś do osób eksmitowanych niewymienionych w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., lecz będących byłymi lokatorami sąd nie ma obowiązku przyznania im w orzeczeniu uprawnienia do lokalu socjalnego, ale ma taką możliwość. Ustawa określa ściśle kryteria, które sąd powinien badać rozstrzygając o prawie do lokalu socjalnego w odniesieniu do osób niewymienionych w art. 14 ust. 4 u.o.p.l. Stosowny przepis stanowi, że sąd powinien brać pod uwagę trzy czynniki, tj. dotychczasowy sposób korzystania z lokalu przez takie osoby, ich szczególną sytuację materialną i rodzinną (art. 14 ust. 3).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że wobec każdego z pozwanych zachodziła przesłanka do obligatoryjnego orzeczenia przez Sąd o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, przy jednoczesnym braku zachodzenia wyjątku, o którym mowa w art. 14 ust. 4 zd. ostatnie u.o.p.l. Pozwana L. S. (1) jest małoletnia (ma 10 lat), spełnia zatem przesłankę z pkt 2 cytowanego przepisu. Pozwana K. S. (1) jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym i w konsekwencji jej niepełnosprawności zostało wobec niej wydane orzeczenie o całkowitym ubezwłasnowolnieniu. Pozwana również spełnia zatem przesłankę z pkt 2, zd. 2 cytowanego przepisu. Opiekunem ubezwłasnowolnionej całkowicie K. S. (1) zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie z dnia 18 grudnia 2023 r. jest formalnie jej matka – K. W., zatem spełnia ona literalnie przesłankę z pkt 2 zd. 3 powołanego przepisu. Jednocześnie nie można tracić z pola widzenia faktu, że drugą osobą faktycznie sprawującą opiekę nad K. S. (1) jest również jej ojciec – pozwany R. S.. Z ustalonego stanu faktycznego wynika bowiem jednoznacznie, że K. S. (1) wymaga całodobowej opieki, co – z oczywistych względów – nie jest możliwe do zrealizowania przez jedną tylko osobę. Fakt rzeczywistego sprawowania opieki nad ubezwłasnowolnioną pozwaną K. S. (1) przez jej ojca R. S. został nadto potwierdzony zeznaniami samych pozwanych, jak również zeznaniami świadka – I. W.. W realiach niniejszej sprawy z uwagi na charakter niepełnosprawności K. S. (1) oraz jej przejawów (agresja, autoagresja) nie jest możliwe sprawowanie opieki tylko przez jednego z rodziców. Część czynności w istocie faktycznie może wykonać tylko pozwany R. S., jako osoba silniejsza, a do części pozostałych konieczne jest współdziałanie obojga rodziców. W tym stanie rzeczy należało przyjąć, że również pozwany R. S. spełnia przesłankę wyrażoną w art. 14 ust. 4 pkt 2 zdanie 3 u.o.p.l., bowiem jest osobą sprawującą opiekę nad osobą niepełnosprawną i wspólnie z nią zamieszkałą. Z tej też przyczyny orzeczenie o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu było również wobec niego obowiązkowe.

Jednocześnie żadne z pozwanych nie ma możliwości zamieszkania w innym lokalu niż dotychczas używany, jak również ich sytuacja materialna nie pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że pozwani do lokalu przy ul. (...) zostali skierowani z poprzednio zajmowanego lokalu socjalnego również po przeprowadzeniu eksmisji.

Przeważająca część dochodów uzyskiwanych przez rodzinę pozwanych pochodzi ze środków publicznych i stanowi wsparcie finansowe w związku z niepełnosprawnością starszej córki (świadczenie pielęgnacyjne, renta socjalna, zasiłek pielęgnacyjny), a pozwany R. S. tylko okresowo, wobec podejmowania dorywczego zatrudnienia, uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie. Jednocześnie całość uzyskiwanych przez pozwanych środków zostaje przez nich spożytkowana na zaspokojenie podstawowych potrzeb takich jak wyżywienie, zakup leków czy poniesienie opłat za media. Nie budzi wątpliwości Sądu, że sytuacja materialna pozwanych nie pozwala na zaspokojenie ich potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. W ocenie Sądu nie sposób też zarzucić pozwanym, iż nie starają się poprawić swojej sytuacji materialnej, zwłaszcza nie sposób zarzucić pozwanemu R. S., iż w zbyt małym wymiarze pracuje, wiadomym jest bowiem jakie trudności są na rynku pracy, a pozwany w związku z opieką nad niepełnosprawną córką nie ma w ocenie Sądu możliwości podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze. Podobnie pozwana K. W. wobec bycia głównym faktycznym opiekunem córki i związku z otrzymywaniem świadczenia pielęgnacyjnego związanego z tą opieką oraz przepisami prawnymi, które do końca roku 2023 r. nie pozwalały łączyć otrzymywania takiego świadczenia z zatrudnieniem, nie była i nadal nie jest w ocenie Sądu w stanie poszukiwać pracy. Jej poświecenie sprawom opieki nad niepełnosprawną córką uniemożliwia zatrudnienie także w trakcie tych zaledwie kilku godzin w tygodniu, kiedy córka korzysta z pomocy ośrodka, w którym odbywa zajęcia. W tym czasie jej matka ma możliwość zarówno odpocząć jak i zająć się bieżącymi sprawami domowymi- porządki, zakupy, nie sposób oczekiwać natomiast, aby w tym czasie miała podejmować prace dorywcze. Z tych wszystkich względów rodzina nie jest w stanie zwiększyć swoich zasobów finansowych. Dochód łączny być może nie jest najniższy jednak w związku z dodatkowym obciążeniem związanym z niepełnosprawnością pozwanej K. S. (1) i pobieraniem nauki w szkole podstawowej przez małoletnią L. S. (2), w ocenie Sądu znaczne wydatki na żywność i pozostałe potrzeby są uzasadnione i nie pozwalają zaspokoić rodzinie swoich potrzeb mieszkaniowych na wolnym rynku, tj. przy takiej wysokości uzyskiwanych dochodów nie pozwalają wynająć w K. mieszkania (...) - pokojowego (lub nawet 2 - pokojowego).

Wobec powyższego Sąd doszedł do wniosku, iż zostały spełnione wszelkie przesłanki do orzeczenia prawie do lokalu socjalnego dla wszystkich pozwanych.

W myśl art. 14 ust. 6 u.o.p.l. Sąd orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego w stosunku do pozwanych nakazał wstrzymanie wykonania wyroku do czasu zaoferowania pozwanym przez Gminę Miejską K. lokalu socjalnego. Jednocześnie mając na uwadze ustalenia stanu faktycznego poczynione w niniejszej sprawie Sąd zastrzegł, że strona powodowa powinna w pierwszej kolejności wskazać jako lokal socjalny lokal, z którego następuje eksmisja lub inny porównywalny, zapewniający ułatwienia komunikacyjne dla osoby niepełnosprawnej (z podjazdem, na parterze lub z windą). Podstawę orzeczenia w tym zakresie stanowił art. 30 Konstytucji RP, zgodnie z którym przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Ustalając obowiązek zaoferowania przez stronę powodową pozwanym lokalu przystosowanego do potrzeb osoby niepełnosprawnej Sąd kierował się adresowanym do niego obowiązkiem ochrony godności człowieka w zakresie przede wszystkim pozwanej K. S. (1). Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że pozwana jest osobą ubezwłasnowolnioną, niepełnosprawną od urodzenia, w stopniu znacznym, całkowicie zależną od pomocy i opieki osób trzecich, niezdolną do samodzielnej egzystencji. Niepełnosprawność pozwanej charakteryzuje się m.in. trudnościami adaptacyjnymi, polegającymi na tym, że pozwana źle znosi zmiany miejsca pobytu, staje się agresywna. Jak wynika z zeznań opiekunów pozwanej – rodziców, pozwanych K. W. i R. S. pozwana w zajmowanym dotychczas mieszkaniu przy ul. (...) czuje się aktualnie bezpiecznie, jest przyzwyczajona do pokoju, który zajmuje i aranżacji jego wnętrza. Nadto, w budynku, w którym znajduje się sporny lokal planowane jest zamontowanie windy, co zdecydowanie ułatwi pozwanej poruszanie się i wychodzenie na zewnątrz oraz fizycznie i psychicznie odciąży jej opiekunów. Nie uszło uwadze Sądu, że pozwana K. S. (1) została już przynajmniej raz w swoim życiu eksmitowana z lokalu i musiała zaadaptować się do warunków życia nie tylko w nowym miejscu, ale też w zupełnie nowym otoczeniu (w innej dzielnicy K.). Z powyższych względów Sąd uznał, że ochrona godności człowieka, jako wartość nadrzędna, wymaga – przy orzekaniu o wstrzymaniu wykonania wyroku – zastrzeżenia, że strona powodowa zobowiązana jest do zaoferowania pozwanym lokalu o warunkach opisanych w pkt 2 sentencji.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt 2 wyroku.

Rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów Sąd oparł na zapisach art. 102 k.p.c. Faktem jest, iż powództwo zostało uwzględnione w całości w zakresie żądania głównego, co oznacza, że pozwani powinni zasadniczo ponieść wszelkie związane z tym koszty, które powstały po stronie ich przeciwnika procesowego, a które były kosztami koniecznymi i celowymi. Jednakże w ocenie Sądu trudna sytuacja życiowa i majątkowa pozwanych uzasadniała uznanie, że po ich stronie zachodzą okoliczności pozwalające na odstąpienie od ogólnych reguł rządzących rozstrzyganiem o kosztach procesu.

Podstawą prawną przyznania pełnomocnikowi w osobie adw. Ł. R. wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanym K. W. i L. S. (1) z urzędu jest § 13 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, przy uwzględnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r., sygn. akt. SK 66/19. Wynagrodzenie przyznane pełnomocnikowi z urzędu nie mogło przekraczać wynagrodzenia dla pełnomocnika z wyboru ustanowionego w takiej samej sprawie, zatem przyznana w pkt 4 sentencji wyroku kwota 480 zł (2 x 240 zł) jest kwotą maksymalną, jaką Sąd mógł przyznać pełnomocnikowi. Jednocześnie wynagrodzenie to podlega podwyższeniu o kwotę podatku od towarów i usług, stosownie do treści § 4 ust. 1 i 3 powołanego rozporządzenia, wynoszącą w niniejszym postępowaniu 110,40 zł, zatem wynagrodzenie należne adw. Ł. R. jako pełnomocnikowi pozwanych z urzędu do wypłaty wynosi łącznie 590,40 zł.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt 4 sentencji.

ZARZĄDZENIE

1)  odnotować uzasadnienie,

2)  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony powodowej (bez pouczenia),

3)  kal. 21 dni.

28 maja 2024 r.