Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2023 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa G. W.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

zasądza od pozwanego (...) w W. na rzecz powódki 166.326,37zł (sto sześćdziesiąt sześć tysięcy trzysta dwadzieścia sześć złotych 37/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 sierpnia 2019r.

w pozostałej części postepowanie umarza

zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 16.270zł (szesnaście tysięcy dwieście siedemdziesiąt złotych) kosztów postępowania

nakazuje pobranie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach kwoty 3.032,35zł (trzy tysiące trzydzieści dwa złote i 35/100) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych

SSO Wojciech Hajduk

IC 163/20 UZASADNIENIE

Powódka G. W. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) SA w W. kwoty 167.392,92zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15.08.2019r.

Uzasadniła, że w dniu 18.01.2018 r. powódka uległa wypadkowi komunikacyjnemu podczas przechodzenia przez przejście dla pieszych w Z. na ulicy (...). Została potrącona przez autobus miejski. Doznała szeregu obrażeń zagrażających życiu.

Kierowca autobusu został skazany za umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, prowadząc autobus będąc pod wpływem substancji psychotropowej.

Przebywała w szpitalu od dnia wypadku do dnia 21 lutego 2018 r., na Oddziale Intensywnej Terapii oraz na Oddziale(...) (...) w B., w początkowym okresie leczenia była utrzymywana w śpiączce farmakologicznej, wentylowana mechanicznie. Następnie po uzyskaniu poprawy w zakresie istniejącego obrzęku mózgu i wydolności oddechowo-krążeniowej od dnia 21 lutego do dnia 11 czerwca 2018 r. przebywała na Oddziale (...) (...) w T..

Pozwany wypłacił zadośćuczynienie w kwocie 30.000zł. Odniesione obrażenia uzasadniają wypłacenie dodatkowej kwoty 150.000zł zadośćuczynienia. Nie odzyskała w pełni równowagi psychicznej, jest drażliwa, co przejawia się w pogorszeniu jej kontaktów z bliskimi, w szczególności z wnukami, rezygnacją z kontaktów z przyjaciółmi. Trudności z koncentracją znacząco utrudniają jej czytanie książek.

Była zatrudniona w Ośrodku (...) w okresie od 1.02.1998 r. do 31.12.2016r., a następnie, po przejściu na emeryturę, kontynuowała zatrudnienie w tym ośrodku na podstawie umowy zlecenia. Gdyby nie wypadek. powódka niewątpliwie kontynuowałaby pracę w Ośrodku co najmniej przez okres dwóch lat i w tym okresie, przyjmując iż miesięcznie zarabiałaby kwotę 667 zł, uzyskałaby wynagrodzenie w wysokości 16.008zł.

Poniosła koszty w lekarstw kwocie 834,92zł, ponadto w czasie wypadku zniszczeniu uległa kurtka wartości 300zł i torebka 150zł (łącznie 1.284,92zł)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa. Zarzucił, że roszczenia powódki zostały zaspokojone. Żądane zadośćuczynienia jest nadmierne, wypłacił powódce z tego tytułu 30.000zł ponadto od sprawcy zasądzono kwotę 10.000zł nawiązki. Wypłacił na jej rzecz 966,55zł z tytułu kosztów leczenia z tytułu tych samych faktur, które przedstawiła w pozwie. Powódka nie udowodniła zniszczenia kurtki i torebki.

Pismem z dnia 25.09.2020 cofnęła pozew w zakresie otrzymanej kwoty 966,55zł kosztów leczenia ograniczając żądanie z tego tytułu do pozostałej kwoty tj. 318,37zł odszkodowania za zniszczoną torebkę i kurtkę.

USTALENIA FAKTYCZNE

W dniu 18.01.2018r. powódka uległa wypadkowi komunikacyjnemu podczas przechodzenia przez przejście dla pieszych w Z. na ulicy (...). Została potrącona przez autobus miejski. Doznała urazu czaszkowo- mózgowego z krwiakami przymózgowymi, krwotocznego stłuczenia płatów skroniowych i czołowego lewego, podłużnego złamania kości podstawy czaszki (piramidy prawej kości skroniowej) przechodzącego przez jamę bębenkową, aż do zatoki klinowej z wieloodłamkowym złamaniem prawej łuski skroniowej, jak również ostrej niewydolności płuca, niewydolności krążeniowo-oddechowej, urazu klatki piersiowej ze złamaniem żebra VI prawego oraz urazu miednicy ze złamaniem kości krzyżowej i kości łonowej. W wypadku uległy zniszczeniu ubrania zimowa kurtka oraz torebka. Została przewieziona do (...) w B. na Oddział (...) gdzie przebywała do 22.01.2018, następnie przeniesiono ją na Oddział(...). Hospitalizacja trwała do 21.02.2018 kiedy została przewieziona do (...), w którym przebywała do 11.06.2018r. Na skutek obrażeń doznała uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 83% w tym: związanego z obrażeniami kości sklepienia i podstawy czaszki w wysokości 8%,, złamaniem miednicy z przerwaniem obręczy biodrowej 5% oraz związanego z urazem ośrodkowego układu nerwowego pod postacią urazu śródczaszkowego, urazowego krwotoku podtwardówkowego i urazowego obrzęku mózgu (encefalopatią) ze zmianami charakterologicznymi w wysokości 70% [opinia biegłych neurologa P. W. i ortopedy A. K. k- 139-159, opinia uzupełniająca biegłych k- 202-205; opinia psychologiczno-psychiatryczna psychologa M. T. i psychiatry B. D. k-247-277, opinia uzupełniająca biegłych k-308-309, ustne wyjaśnienia biegłych na rozprawie w dniu 24.05.2023 k-246-347, zeznania powódki k- 126v-127].

Powódka jest z wykształcenia fizjoterapuetą. Pracowała w SP ZOZ (...) w Z.. W 2016r. w wieku 60 lat przeszła na emeryturę i następnie została zatrudniona jako fizjoterapeuta na umowę zlecenie z wynagrodzeniem 16zł za godzinę pracy. Pracowała średnio dwa razy w tygodniu do 8 godz. Ostatnia umowa z 3.01.2018r. była zawarta na 6 miesięcy. Powódka była cenionym i pożądanym pracownikiem, zostałaby zatrudniona na kolejne okresy. Po wypadku nie jest zdolna do wykonywania pracy fizjoterapeuty [umowa zlecenia ZL 04/2018r.z 3.01.2018r. k-54, świadectwo pracy k-55, zaświadczenie o wykonywanych zabiegach w okresie 02.2017 do 01.2018r k-56; zeznania świadków A. F. k-125v, I. H. k-135v, J. M. k-125v, E. P. k-126, A. W. k-126-126v, zeznania powódki k-126v-127] .

Na skutek obrażeń mózgu doszło u niej do zmian charakterologicznych w postaci zaburzeń osobowości. Cierpi na masowe zaburzenia pamięci o charakterze afatycznym i trudności z pełną mową werbalną, nie jest w stanie należycie reprezentować swoich interesów, a nawet samodzielnie załatwiać istotnych spraw życia codziennego, ma trudności z wykonywaniem operacji abstrakcyjnych i wykorzystaniem wiedzy teoretycznej. Z osoby żywiołowej, aktywnej stała się wtórnie zalękniona, bez możliwości aktywności zawodowej, stała się zależna od pomocy osób trzecich. Rokowanie na przyszłość jest niekorzystne [ ; opinia psychologiczno-psychiatryczna psychologa M. T. i psychiatry B. D. k-247-277, opinia uzupełniająca biegłych k-308-309, ustne wyjaśnienia biegłych na rozprawie w dniu 24.05.2023 k-246-347, E. P. k-126, A. W. k-126-126v, powódki k-126v-127]. W postępowaniu likwidacyjnym pozwany, który odpowiada za skutki wypadku z uwagi na ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sprawcy, wypłacił powódce 30.000zł zadośćuczynienia oraz 966,55zł odszkodowania z tytułu wydatków na leki (okoliczność niesporna).

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o dokumentację medyczną, opinie biegłych neurologa P. W. i ortopedy A. K. k- 139-159, opinia uzupełniająca biegłych k- 202-205; opinia psychologiczno-psychiatryczna psychologa M. T. i psychiatry B. D. k-247-277, opinia uzupełniająca biegłych k-308-309, ustne wyjaśnienia biegłych na rozprawie w dniu 24.05.2023 k-246-347, zeznania świadków i zeznania powódki.

Opinia biegłych neurologa i ortopedy nie była przez pozwanego kwestionowana. Biegli ustalili uszczerbek na zdrowiu z przyczyn ortopedycznych 13% i neurologicznych 30% (encefalopatii bez zmian charakterologicznych z pkt 9 „c” tabeli oceny stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu będącej załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18.02.2002 w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu.. ). Wątpliwości co do braku przeszkód uniemożliwiających dostosowanie społeczne powódki zgłosił jej pełnomocnik w piśmie z 20.09.2021r k-183. W opinii uzupełniającej biegli wskazali, że w dacie badania nie stwierdzili takiego niedostosowania. Oceniając ten fragment opinii należy stwierdzić, że biegli wykroczyli poza swoje kompetencje. Ocena zaburzeń charakterologicznych, psychicznych i niedostosowania społecznego mieści się w zakresie biegłych psychiatry i psychologa.

W opinii psychologiczno-psychiatrycznej 244-277 oraz opinii uzupełniającej k-308-309 ustalono 70% uszczerbku na zdrowiu powódki z powodu encefalopatii ze zmianami charakterologicznymi (pkt 9 „b” tabeli oceny stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu będącej załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18.02.2002 w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu). Zastrzeżenia w tym zakresie złożył pozwany w piśmie z 22.02.2023r. k-324 wskazując, że biegły neurolog przyznał 30% uszczerbek z tego samego tytułu co powoduje, że jest to dublowanie tej samej oceny. Ponadto w dokumentacji medycznej z 8.06.2018 (pół roku po wypadku) stwierdzono, że powódka jest w logicznym kontakcie werbalnym i niewerbalnym zorientowana auto i allopsychicznie, z myśleniem logicznym i abstrakcyjnym w normie, zachowaniem pisania, czytania liczenia i poprawą funkcji pamięciowych oraz śladami zaburzenia systemów uwagi i funkcji poznawczych. Biegłe w ustnych wyjaśnieniach wskazały, że przeprowadzone na potrzeby opinii badanie kliniczne, testy psychologiczne i neuropsychologiczne jednoznacznie wykazał występowanie zmian charakterologicznych uzasadniających ocenę z pkt 9b tabeli. Z badania i testów wynika, że powódka jest niesamodzielna, występują u niej masowe, postępujące nieprawidłowości w obwodowym układzie nerwowym skutkujące zaburzeniami pamięci, umiejętności czytania i pisania oraz nadwrażliwością na stres. Sąd w pełni podzielił ustalenia biegłych jako rzetelne i jasno przedstawiające mechanizm i skutki zdrowotne odniesionych obrażeń. Ocena stanu zdrowia psychicznego powódki z czerwca 2018r., wbrew twierdzeniu pozwanego, nie stoi w sprzeczności z opinią biegłych. Z opinii wynika, że negatywne skutki uszkodzenia OUN są postępujące, a rokowania w zakresie zdrowia psychicznego i dostosowania społecznego są niekorzystne. W badaniu, na które powołuje się pozwany ustalono zaburzenia systemów uwagi i funkcji poznawczych. Tym samym przy postępujących zmianach stan zdrowia powódki ulega pogorszeniu, co wykazały przeprowadzone badanie i testy. W efekcie przyjęto uszczerbek na zdrowiu związany z uszkodzeniem OUN (encefalopatią) i zmianami charakterologicznymi w wysokości 70% orzeczony przez psychiatrę. Jest oczywistym, że skoro wynika z encefalopatii i dalszych zaburzeń to zawiera w sobie uszczerbek, o którym orzekł neurolog. Z uwagi na jednoznaczne wyjaśnienia biegłych psychiatry i psychologa odstąpiono od wysłuchania biegłego neurologa, który ustalił trwały uszczerbek na zdrowiu powódki jedynie z tytułu encefalopatii (30%). Ocena zmian w zdrowiu psychicznym oraz w dostosowaniu społecznym należy do kompetencji psychiatry oraz psychologa. Wyjaśnienia neurologa są więc zbędne.

Ustalenia zakresu wykonywanej pracy oraz wysokości zarobków powódki oparto na przedstawionych dokumentach: umowie zlecenia k-54, zaświadczeniu o wykonywanych zabiegach k-56 oraz zeznaniach powódki i świadków: kierownika ZOZ A. F., oraz współpracowniczek-fizjoterapeutek I. H. i J. M.. Powódka w chwili wypadku miała 62 lata i bez wątpienia mogła jeszcze przez kolejne 2 lata wykonywać pracę fizjoterapeuty. Była zatrudniona w tym charakterze. Zamiar jej dalszego zatrudnienia wynika jednoznacznie z zeznań kierownika ZOZ A. F.. Z zeznań powódki i świadków wynika, że pracowała średnio dwa razy w tygodniu po 8 godzin. Z umowy zlecenia wynika, że otrzymywała 16zł za godzinę [umowa zlecenia k-54]. Pomimo, że nie przedstawiła ewidencji godzin wykonywania umowy zlecenia [§3ust1 umowy zlecenia], czy też wyciągu z konta z przelewami od pracodawcy, jej zeznania oraz zeznania świadków należy uznać za wystarczające do ustalenia rozmiaru wykonywanych obowiązków.

Ustalenia, że uległy uszkodzeniu ubrania i torebka powódki oparto na jej zeznaniach. Wypadek miał miejsce w styczniu, oczywistym jest więc, że miała na sobie zimową kurtkę i torebkę. Oceniając zakres odniesionych obrażeń oczywistym jest, że rzeczy te uległy zniszczeniu. Okoliczność, że powódka nie pamiętała jakie rzeczy miała na sobie pozostaje bez znaczenia. Kwota 318,37zł, której z tego tytułu się domaga po ograniczeniu żądania (1.284,92- 966,55zł) bez wątpienia nie przewyższa wartości zniszczonej kurtki i torebki. Jest to oczywiste w świetle doświadczenia życiowego.

ROZWAŻANIA PRAWNE

Odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku, któremu uległa powódka, pozostaje poza sporem. Zgodnie z art. 445 §1kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przyznanie oraz wysokość zadośćuczynienia zależy od całokształtu okoliczności i od uznania Sądu. Zadośćuczynienie zależy więc od wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy w tym stopnia oraz czasu trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałości uszczerbku na zdrowiu, wieku, a także prognozy na przyszłość. Pojęcie "sumy odpowiedniej" ma charakter nieokreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy kierować się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie powinno mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Należy podkreślić, że powołanie się przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia. Ustalenie rozmiaru krzywdy ma podstawowe znaczenie dla określenia odpowiedniej sumy, która miałaby stanowić jej pieniężną kompensatę. Przy oznaczeniu zakresu krzywdy za konieczne uważa się uwzględnienie: rodzaju naruszonego dobra, zakresu (natężenie i czas trwania) naruszenia, trwałości skutków naruszenia i stopnia ich uciążliwości (por. wyrok SN z 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509; wyrok SN z 1 kwietnia 2004 r., II CK 131/03, LEX nr 327923; wyrok SN z 19 sierpnia 1980 r., IV CR 283/80, OSN 1981, nr 5, poz. 81; wyrok SN z 9 stycznia 1978 r., IV CR 510/77, OSN 1978, nr 11, poz. 210). Z uwagi na niemajątkowy charakter krzywdy nie jest możliwe jej określenie w pieniądzu, jednak wysokość zadośćuczynienia powinna odpowiadać jej wielkości, ponieważ w przybliżeniu świadczenie stanowić ma ekwiwalent utraconych dóbr (por. A. Cisek (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2008, art. 445, nb 3). W niniejszej sprawie powódka na skutek wypadku doznała bardzo rozległych i ciężkich obrażeń kości sklepienia i podstawy czaszki i powiązanego z nimi urazu ośrodkowego układu nerwowego pod postacią urazu śródczaszkowego, urazowego krwotoku podtwardówkowego i urazowego obrzęku mózgu skutkującego postępującymi zmianami charakterologicznymi, a także urazu klatki piersiowej ze złamaniem żebra oraz złamania miednicy z przerwaniem obręczy biodrowej. Była hospitalizowana przez pięć tygodni a następnie przewieziona (...), w którym była poddawana rehabilitacji prawie 4 miesiące. Trwały uszczerbek na zdrowiu wynosi 83%, rokowania zdrowotne są niepomyślne. Z osoby zaradnej i aktywnej stała się wtórnie zalękniona, bez możliwości aktywności zawodowej, zależna od pomocy osób trzecich. Tym samym zadośćuczynienie w niniejszej sprawie musi stanowić ekwiwalent za znaczną i b. dolegliwą utratę zdrowia. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i nie może być ani symboliczne ani nadmierne. Wszystkie okoliczności sprawy są jasne. Należy stwierdzić, że żądane zadośćuczynienie w kwocie 150.000zł, ponad wypłacone 30.000zł i przyznaną nawiązkę, jest adekwatne do doznanej krzywdy oraz odpowiada aktualnym warunkom i stopie życiowej społeczeństwa.

Żądania odszkodowania z tytułu utraconych dochodów za okres od stycznia 2018r. przez kolejne dwa lata, oraz odszkodowanie za zniszczoną zimową kurtkę i torebkę, są w świetle art. 444§1 i 2kc uzasadnione. Powódka w chwili wypadku miała 62 lata. Bez wątpienia mogła jeszcze pracować przez kolejne dwa lata w dotychczasowym zakresie tj średnio dwa razy w tygodniu do 8 godzin, co wynika z zeznań kierownika ZOZ, który ją zatrudniał na umowę zlecenie. Z samej umowy wynika, że zarabiała 16zł brutto za godzinę pracy. Tym samym miesięczny dochód powódki mógł nawet przewyższać żądaną kwotę 667zł miesięcznie (8 dni w miesiącu x 8godz. x16zł = 1024zł brutto, pomniejszony o podatek dochodowy 17% =849zł netto ). Żądanie z tego tytułu kwoty 16.008zł jest uzasadnione (667złx24miesiące=16.008zł). Odszkodowanie za zniszczone rzeczy jest również zasadne. Jest oczywiste, że w połowie stycznia powódka musiała być ubrana w zimową kurtkę, jak również to, że miała ze sobą torebkę. Żądana z tego tytułu kwota 318,37zł nie jest wygórowana.

W świetle powyższego na zasadzie art. 15zzs ² ustawy z 2.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zamknięto rozprawę na posiedzeniu niejawnym i na mocy art 445§1kc w zw. art. 444§1kc w zw. z art.436§2kc oraz w zw. z art. 805§1kc w pkt 1 wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 150.000zł zadośćuczynienia oraz łącznie 16.326,37zł odszkodowania łącznie 166.326,37zł. O odsetkach orzeczono na mocy art. 481kc, zasądzono je zgodnie z żądaniem od 15.08.2019r. Zgodnie z art. 817 par 1 i 2 kc ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Okoliczności wypadku były pozwanemu znane, sprawę karną przeciwko sprawcy zakończono w maju 2019r. pismem z 15.07.2019r. powódka dokładnie sprecyzowała swoje żądania [k-41], pozwany pozostawała więc w opóźnieniu.

W pkt 2 na zasadzie art. 355kpc w pozostałej części postępowanie umorzono wobec ograniczenia żądania o kwotę 966,55zł,

w pkt 3 zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 16.270zł tytułem kosztów ( 8370zł opłata od pozwu, 2500zł zaliczka na biegłych raz 5400 wynagrodzenia pełnomocnika),

w pkt 4 na zasadzie art113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano pobranie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 3.032,35zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych –wydatków na opinię biegłych, które nie znalazły pokrycia w zaliczce (przyznane wynagrodzenia k- 210, k-223, k-267, k-281 i k- 313)

.