Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wioletta Sychniak

Protokolant: sekretarz sądowy Aleksandra Sikora

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2023 roku w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa K. J.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz K. J.:

a.  kwotę 4077,45 zł (cztery tysiące siedemdziesiąt siedem złotych i czterdzieści pięć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 21 listopada 2017 roku do dnia zapłaty,

b.  kwotę 2027,47 zł (dwa tysiące dwadzieścia siedem złotych i czterdzieści siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

a.  od K. J. kwotę 44,28 zł (czterdzieści cztery złote i dwadzieścia osiem groszy),

b.  od (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 447,71 zł (czterysta czterdzieści siedem złotych i siedemdziesiąt jeden groszy)

na pokrycie kosztów postępowania tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 1634/21

UZASADNIENIE

W pozwie z 2 listopada 2020 roku K. J. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w W.:

- 4077,48 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego,

- 98,40 złotych tytułem zwrotu kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego,

- 307,50 złotych tytułem zwrotu kosztów holowania uszkodzonego pojazdu,

wszystkie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 listopada 2017 roku do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu.

Roszczenie Powoda wynika ze szkody powstałej 7 września 2017 roku w wyniku kolizji drogowej, polegającej na uszkodzeniu pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...), stanowiącym własność P. W.. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Zakładzie Ubezpieczeń. Żądana przez Powoda kwota stanowi różnicę pomiędzy kwotą uznaną i wypłaconą przez Pozwanego tytułem odszkodowania za wynajem samochodu zastępczego i kosztów holowania uszkodzonego auta, a kwotą wynikającą z wystawionej przez Powoda faktury VAT. Powód wykazując swoją legitymację czynną podniósł, że zawarta została umowa przelewu wierzytelności między nim, a poszkodowanym. /pozew k. 4-7/

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka Akcyjna
w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany Zakład (...) podniósł, że nie uznaje znacznie wygórowanej stawki najmu pojazdu oraz kwestionuje koszt holowania ponad kwotę wypłaconą. Przyznał, że w dniu zdarzenia obejmował ochroną w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych sprawcę szkody w samochodzie marki V. (...). Potwierdził, że przyjął odpowiedzialność za zdarzenie z 7 września 2017 roku i wypłacił 940,95 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz 202,95 złotych tytułem zwrotu kosztów holowania uszkodzonego pojazdu. Pozwany podniósł nadto, że poszkodowany został poinformowany o możliwości wypożyczenia pojazdu zastępczego za pośrednictwem przedsiębiorców współpracujących z Pozwanym i akceptowanych stawkach za najem.

/odpowiedź na pozew k. 24-28/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

7 września 2017 roku doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzony został samochód marki V. (...) nr rej. (...), należący do P. W..

Sprawca szkody posiadał wykupioną polisę OC w pozwanym Zakładzie (...). Szkoda została zgłoszona telefonicznie w imieniu poszkodowanego P. W. przez jego żonę w dniu 12 września 2017 roku. Szkodzie nadano numer (...).

/bezsporne, zgłoszenie szkody – akta szkody na płycie CD k. 29/

Podczas rozmowy telefonicznej zgłaszającą szkodę poinformowano, że w razie potrzeby wynajęcia pojazdu należy skontaktować się z (...) SA oraz o prawie do weryfikowania stawek przez ubezpieczyciela. Nie otrzymała odpowiedzi na swoje dalsze pytania dotyczące najmu samochodu zastępczego.

Bezpośrednio po kolizji z 7.09.2017 roku P. W. korzystał z uszkodzonego samochodu. Poszkodowany chciał samochód naprawić. Jednak pomimo odstawienia go do zakładu naprawczego na tydzień, ostatecznie odmówiono mu wykonania usługi.

/nagranie rozmowy – akta szkody na płycie CD k. 29,

zeznania świadka P. W. k. 57v i 96 [00:04:54-00:19:55],

zeznania powoda K. J. k. 94 i 96 [00:01:52-00:19:01]/

Ostatecznie P. W. zgłosił się do Powoda, bo otrzymał bardzo niskie odszkodowanie i potrzebował pomocy w uzyskaniu wyższego świadczenia oraz zorganizowaniu naprawy samochodu.

Powód w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie zajmuje się naprawami samochodów; pomagał jedynie poszkodowanemu zorganizować naprawę. K. J. uznał, że w kosztorysie nie ujęto wszystkich uszkodzeń samochodu. Poszkodowany dostarczył swój samochód do firmy prowadzonej przez K. J., na plac stanowiący strzeżony parking. Tam zdemontowano jego przód. Po obejrzeniu samochodu i po uzyskaniu pełnomocnictwa od poszkodowanego, Powód zwrócił się do Pozwanego o dokonanie dodatkowych oględzin.

Po zdemontowaniu przodu samochodu, poszkodowany nie mógł już z niego korzystać. Następnie samochód został przewieziony do zakładu naprawczego, z którym Powód uzgodnił jego naprawę. Samochodu nie złożono i musiał być przewieziony na lawecie, dlatego powstały koszty holowania.

/zeznania świadka P. W. k. 57v i 96 [00:04:54-00:19:55],

zeznania powoda K. J. k. 94 i 96 [00:01:52-00:19:01]/

5 października 2017 roku o godzinie 17:30 P. W. wynajął od Powoda pojazd zastępczy marki S. (...) nr rej. (...) na czas od 5 października 2017 roku do dnia zakończenia likwidacji szkody z 7 września 2017 roku w pojeździe marki V. (...) nr rej. (...). Uzgodniona stawka dobowa najmu pojazdu wynosiła 170 złotych netto. W umowie przewidziano konieczność uiszczenia dopłaty w kwocie 80 złotych netto za wydanie lub zwrot pojazdu poza godzinami pracy firmy. Podstawienie pojazdu poszkodowanemu miało miejsce w godzinach wieczornych.

/umowa najmu pojazdu k. 12-13,

zeznania powoda K. J. k. 94 i 96 [00:01:52-00:19:01]/

7 października 2017 roku Powód w drodze wiadomości e-mail wezwał pozwany Zakład (...) do dokonania oględzin dodatkowych pojazdu z uwagi na ujawnione uszkodzenia pojazdu, nieujęte w kosztorysie oraz do ustalenia miejscu i terminu oględzin przedmiotowego pojazdu.

15 października 2017 roku Powód upomniał się o dokumentację z dodatkowych oględzin samochodu, zaznaczając, że nie znając kwalifikacji uszkodzeń uznanych przez pozwany Zakład (...), nie jest możliwe rozpoczęcie naprawy pojazdu poszkodowanego. /wiadomości e-mail k. 14, 15/

17 października pozwany Zakład (...) wydał decyzję o dopłacie do odszkodowania w wysokości 131,62 złotych, tytułem różnicy między uprzednio wypłaconą kwotą 2229,31 złotych, a kwotą 2360,93 złotych, wynikającą z kalkulacji (...) nr (...). /decyzje k. 16 oraz w aktach szkody na płycie CD k. 29/

Pojazd zastępczy został zwrócony przez poszkodowanego 28 października 2017 roku, po naprawie V. (...). Naprawiony samochód można było odebrać dzień wcześniej w godzinach wieczornych, ale P. W. wówczas pracował.

/umowa najmu pojazdu k. 12-13,

zeznania powoda K. J. k. 94 i 96 [00:01:52-00:19:01]/

28 października 2017 roku P. W. zawarł z K. J. umowę cesji, na podstawie której poszkodowany przeniósł na Powoda przysługującą mu wierzytelność względem (...) Spółki Akcyjnej
w W. z tytułu odszkodowania w związku z wypadkiem komunikacyjnym z 7 września 2017 roku, którego sprawca posiadał ubezpieczanie OC u Pozwanego, stwierdzone polisą nr (...). Zgodnie z umową, cedentowi w szczególności przysługiwało odszkodowanie z tytułu uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu, rozliczenia szkody jako całkowitej, poniesionych przez cedenta kosztów najmu pojazdu na czas trwania likwidacji szkody oraz na czas trwania naprawy uszkodzonego pojazdu cedenta, a także odszkodowanie z tytułu uzasadnionych kosztów zabezpieczenia pojazdu cedenta po wypadku, takich jak holowanie.

Po przelewie wierzytelności K. J. dochodził od Pozwanego dalszej części odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu. 12 listopada 2017 roku Pozwany podjął decyzję o uznaniu szkody za całkowitą. Odszkodowanie ustalił jako różnicę pomiędzy wartością samochodu nieuszkodzonego (7300 zł) a wartością samochodu uszkodzonego (2600 zł) i 17 listopada 2020 roku podjął decyzję o dopłacie odszkodowania w wysokości 2542,02 zł.

/umowa przelewu wierzytelności k. 19,

decyzje w aktach szkody na płycie CD k. 29

zeznania powoda K. J. k. 94 i 96 [00:01:52-00:19:01]/

2 listopada 2017 roku Powód wystawił na rzecz P. W. fakturę VAT nr (...), w której ujęte zostały koszty najmu pojazdu zastępczego w dniach 5-28 października 2017 roku (24 dni) w stawce 170 złotych netto, koszt podstawienia pojazdu poza godzinami pracy firmy w wysokości 80 złotych netto oraz koszty
holowania pojazdu w wysokości 250 złotych netto. Łączna kwota wynikająca z faktury VAT wynosiła 4410,00 złotych netto (5424,30 złotych brutto). Jako termin płatności faktury VAT wskazano 16 listopada 2017 roku. /faktura VAT k. 11/

6 listopada 2017 roku Powód przesłał mailem do Pozwanego informację
o zakończeniu najmu pojazdu zastępczego przez P. W., wzywając jednocześnie do zapłaty kwoty 5424,30 złotych wynikającej z wystawionej faktury VAT, w terminie 7 dni. Do wiadomości mailowej załączona została umowa cesji, umowa najmu, faktura VAT oraz oświadczenie poszkodowanego. /wezwanie do zapłaty k. 20-21/

20 listopada 2017 roku Pozwany wydał decyzję o przyznaniu, ponad wypłaconą już kwotę 2360,93 złotych, dalszej kwoty 940,95 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. W decyzji wskazano, że Pozwany uznał za zasadny okres 4 dni oczekiwania na oględziny pojazdu oraz 5 dni oczekiwania na rozliczenie szkody, łącznie 9 dni. Stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego została zweryfikowana do wysokości 85 złotych netto za dzień najmu. 17 listopada 2020 roku Pozwany przyznał Powodowi tytułem kosztów holowania kwotę 202,95 złotych.

/decyzja k. 17-18 oraz w aktach szkody na płycie CD k. 29/

1 listopada 2020 roku K. J. wezwał (...) SA do zapłaty w terminie 3 dni kwot (pomniejszonych o dotychczas wypłacone): 5018,40 złotych tytułem najmu pojazdu zastępczego; 98,40 tytułem podstawienia auta zastępczego po godzinach pracy firmy; 184,50 złotych tytułem zabezpieczenia uszkodzonego pojazdu w okresie likwidacji szkody; 307,50 tytułem niezbędnych holowań pojazdu w zakresie likwidacji szkody; 3400 złotych tytułem rozliczenia szkody całkowitej oraz 369 zł tytułem sporządzenia dokumentacji w szkodzie.

/wezwanie do zapłaty k. 21/

Szacunkowy zakres rynkowych stawek za wynajem samochodu zastępczego, odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego i wynajętego, na rynku lokalnym w 2017 roku, wynosił od 75 złotych netto (92,25 złotych brutto) do 274,80 złotych netto (338 złotych brutto). Koszt najmu pojazdu S. (...) nr rej. (...) w stawce 170 złotych netto za dobę (4080 złotych netto za 24 dni) mieścił się w przedziale stawek stosowanych w wypożyczalniach działających na rynku lokalnym poszkodowanego przy wynajmie pojazdów zastępczych segmentu C. Stawka 170 złotych za dobę za wynajem samochodu marki S. (...) mieści się w przedziale przeciętnych stawek najmu pojazdów tej klasy, co wynajęty, obowiązujących na rynku (...).

Technologiczny czas naprawy V. (...) wynosił 7 dni roboczych. Do tego okresu należało doliczyć okres 7 dni związanych z likwidacją szkody, czyli czasu od wniosku Powoda o przeprowadzenie oględzin dodatkowych do wydania przez stronę pozwaną decyzji dotyczącej wysokości przyznanego odszkodowania wraz z kalkulacją naprawy, przy jednoczesnym uwzględnieniu 2 dodatkowych dni roboczych na czynności organizacyjne zgodnie z wytycznymi Komisji Nadzoru Finansowego. W ciągu wyżej wskazanych 16 dni roboczych, występowało 8 dni wolnych od pracy, dlatego za okres uzasadnionego czasu naprawy pojazdu, w oparciu o technologiczny czas naprawy, przy zrealizowanej naprawie pojazdu i przy uwzględnieniu czynności likwidacyjnych, należało przyjąć okres 24 dni.

/opinia biegłego M. P. k. 60-82/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody zaoferowane przez strony, w tym o dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach w oryginale lub kserokopii, jak i w wersji elektronicznej znajdujących się na płytach CD. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana. Sąd oparł się również na dowodzie z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej M. P.. Przy czym przydatny był głównie wniosek biegłego ze wskazaniem technologicznego czasu naprawy pojazdu, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie okolicznością bezsporną było zdarzenie drogowe z 7 września 2017 roku, którego skutkiem była szkoda powstała w pojeździe należącym do P. W. i odpowiedzialność pozwanego Zakładu (...) za jego skutki. Nie budzi wątpliwości również czynna legitymacja procesowa Powoda, który na podstawie umowy przelewu wierzytelności wstąpił w prawa dotychczasowego wierzyciela, przysługujące mu wobec strony pozwanej w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego i kosztów holowania uszkodzonego samochodu. Spór koncentrował się wokół wysokości odszkodowania z powyższego tytułu.

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią chyba, że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Powód przedstawił umowę przelewu wierzytelności zawartą z poszkodowanym P. W., która przeniosła na niego wierzytelność przysługującą cedentowi względem Pozwanego z tytułu szkody w pojeździe marki V. (...) o nr. rej. (...). Powód wstąpił zatem w prawa dotychczasowego wierzyciela przysługujące mu wobec strony pozwanej z tytułu szkody w pojeździe powstałej na skutek zdarzenia z 7 września 2017 roku i należnego, a nie wypłaconego dotąd odszkodowania. W związku z powyższym Powód może skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela również w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej.

Roszczenie Powoda swoją podstawę prawną znajduje w treści art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2214 t.j.), poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej (OC) może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Obowiązujące przepisy regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą, w szczególności art. 361 § 1 k.c., nie dają podstawy do automatyzmu przy orzekaniu o zwrocie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. W judykaturze akcentuje się przede wszystkim indywidualny charakter każdej sprawy, przez co należy rozumieć, że indywidualnie powinna być oceniana nie tylko zasadność refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale i ich wysokość. Dobitnie zostało to wyrażone w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, opubl. w OSN z 2012 r., nr 3, poz. 28), w której podkreślono, że „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej”. Jednocześnie w uzasadnieniu omawianej uchwały Sąd Najwyższy wprost wypowiedział się, że utrata możliwości korzystania z pojazdu nie powoduje samoistnie odrębnego uszczerbku majątkowego oraz, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane ze względu na obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów.

Uznając przytoczone powyżej stanowisko za słuszne stwierdzić należy, że roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego nie przysługuje zawsze i każdemu, a o jego zasadności decydują okoliczności konkretnej sprawy. Potrzebę korzystania z pojazdu zastępczego, wysokość kosztów z tego tytułu, jak i niezbędny czas trwania najmu, zgodnie z art. 6 k.c., powinien udowodnić Powód.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że uzasadnione było korzystanie przez poszkodowanego z samochodu zastępczego przez cały czas trwania najmu.

Poza sporem jest, że w chwili kolizji z 7 września 2017 roku poszkodowany P. W. nie był właścicielem, ani użytkownikiem innego samochodu. Zebrany w sprawie materiał dowodowy: zeznania świadka P. W. oraz zeznania Powoda dają podstawę do ustalenia, że samochód V. (...) po kolizji z 7.09.2017 r. był jezdny i poszkodowany używał swojego samochodu. Sytuacja uległa zmianie, kiedy poszkodowany, dążąc do naprawienia uszkodzonego samochodu, zwrócił się o pomoc do Powoda. Samochód został odstawiony na parking Powoda i częściowo został zdemontowany jego przód. Okazało się, że potrzebne są dodatkowe oględziny przez ubezpieczyciela. Demontaż przodu pojazdu spowodował, że nie można było nim jeździć. W tym momencie poszkodowany potrzebował samochodu zastępczego, który wynajął od Powoda. W świetle opinii biegłego koszty najmu (stawka dobowa najmu) mieściły się w przedziale stawek obserwowanych na rynku (...) w tamtym okresie czasu. Stawka stosowana przez K. J. nie była najniższa, ale nie była też najwyższa. Realia rynkowe mają to do siebie, że nie istnieją ceny sztywne, występuje pewien przedział cen najczęściej obserwowanych na rynku, a poza nim można spotkać ceny wyjątkowo niskie oraz wyższe ponad przeciętne obserwowane na rynku. Opinia biegłego nie budzi wątpliwości, stawka zastosowana w umowie pomiędzy Powodem i poszkodowanym ma charakter rynkowy i nie odbiega od cen typowych.

Strona pozwana podniosła zarzut naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody, bo został poinformowany o możliwości wypożyczenia pojazdu zastępczego od wypożyczalni współpracującej z (...) S.A. i bezzasadnie z propozycji nie skorzystał.

W ocenie Sądu powyższy zarzut jest całkowicie bezzasadny.

Bezspornym jest, że poszkodowany, do czego miał prawo, nie skorzystał z oferty najmu pojazdu zastępczego z wypożyczalni partnerskiej Pozwanego tylko od innego wybranego przez siebie podmiotu.

W tym miejscu warto powrócić do cytowanej wyżej uchwały, w której wskazano jednoznacznie, że „nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela”.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt III CZP 5/11 uznał, że nie wszystkie koszty, a więc nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów. Teza ta dyktowana jest treścią art. 354 k.c., zgodnie z którym dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom; wierzyciel w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonywaniu zobowiązania. Zgodnie z art. 362 k.c., jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie na poszkodowanym niewątpliwie spoczywał obowiązek minimalizacji szkody.

W ocenie Sądu poszkodowanemu nie została przedstawiona oferta zorganizowania najmu samochodu zastępczego przez ubezpieczyciela. Podczas rozmowy z pracownikiem infolinii, na co powołuje się Pozwany, żonie poszkodowanego zgłaszającej szkodę przekazano jedynie bardzo ogólnikowe informacje o takiej możliwości. Informacja sprowadzała się do tego, że poszkodowany ma w ogóle możliwość wynajmu takiego pojazdu oraz, że w przypadku wynajęcia od kogoś innego niż wypożyczalnia wskazana przez ubezpieczyciela, (...) S.A. zastrzega sobie prawo do weryfikacji stawki najmu. Zgłaszająca szkodę w trakcie tej rozmowy próbowała dopytywać o kwestie dodatkowe. Nie uzyskała bardziej szczegółowych informacji, a pracownik (...) S.A. skierował rozmowę na inny temat. Zgłaszająca szkodę w istocie niczego się nie dowiedziała. Propozycja zorganizowania wynajmu nie musi być ofertą w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, ale powinna być na tyle konkretna, aby poszkodowany mógł podjąć racjonalną decyzję co do korzystania z niej lub nie. Z nagrania rozmowy, przedstawionego przez Pozwanego wynika, że zgłaszająca szkodę niczego się nie dowiedziała i raczej nie zrozumiała, co powinna dalej zrobić. W tej sytuacji wygenerowaną informację „zasady wynajmu pojazdu zastępczego” trudno uznać za poważną deklarację podjęcia działań mogących poszkodowanemu realnie zapewnić korzystanie z samochodu zastępczego. Działanie Pozwanego w istocie sprowadzało się do zastrzeżenia sobie możliwości „korygowania” kosztów wynajęcia przez poszkodowanego samochodu zastępczego według stawek przez siebie wskazanych, których poszkodowany w żaden sposób nie mógł skorygować. Obowiązkiem ubezpieczyciela jest przede wszystkim spełnienie świadczenia w pieniądzu. Obowiązujące przepisy nie nakładają na niego, ani obowiązku organizowania naprawy uszkodzonego pojazdu, ani organizowania wynajmu samochodu zastępczego. Jeżeli zakład ubezpieczeń ogranicza się do przekazania ogólnikowych informacji o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego ze wskazaniem wypożyczalni z nim współpracujących, bez gotowości podjęcia jakichkolwiek czynności w celu zorganizowania takiego najmu, to w istocie dochodzi do ograniczenia poszkodowanemu wyboru podmiotu, z którego usługi chce skorzystać. Tymczasem ubezpieczyciel nie jest do tego uprawniony. Możliwość skorzystania z najmu oferowanego przez ubezpieczyciela powinna być dogodna dla poszkodowanego i uwzględniać jego realne potrzeby, co nie miało miejsca w rozpoznawanej sprawie. Ponadto w niniejszej sprawie nie ma żadnego dowodu pozwalającego na ustalenie, że deklaracja ubezpieczyciela o możliwości zorganizowania przez niego pojazdu zastępczego w cenie przez niego wskazywanej była możliwa i realna.

W konsekwencji, uwzględniając stan faktyczny ustalony w sprawie, nie można przypisać poszkodowanemu P. W. naruszenie zasady minimalizowania szkody poprzez wynajęcie pojazdu zastępczego u Powoda.

Pomiędzy stronami sporny był również uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego. Pozwany ograniczył go w swoich wyliczeniach do 9 dni, wiążąc wyłącznie z oczekiwaniem na dodatkowe oględziny i rozliczenie szkody.

W ocenie Sądu niezbędny czas najmu pojazdu zastępczego należy powiązać z procesem likwidacji szkody. Nie ulega wątpliwości, że poszkodowany nie ma obowiązku rozpoczynać naprawy pojazdu przed otrzymaniem odszkodowania, o ile nie ma stosownych środków, aby to uczynić we własnym zakresie. Nie jest przy tym wystarczające poinformowanie poszkodowanego przez zakład ubezpieczeń o wyliczeniu uzasadnionych kosztów naprawy uszkodzonego samochodu (poprzez np. doręczenie kosztorysu naprawy), ani nawet o przyznaniu odszkodowania. Efektem kolizji drogowej i uszkodzenia samochodu należącego do poszkodowanego w stopniu uniemożliwiającym jego dalszą eksploatację, jest pozbawienie poszkodowanego możliwości faktycznego wykorzystywania swojego samochodu. By mógł ponownie korzystać ze swojej rzeczy, musi ona zostać naprawiona, a do tego konieczne są wydatki. Zatem w momencie wypłaty odszkodowania poszkodowany realnie uzyskuje możliwości podjęcia działań zmierzających do naprawy pojazdu.

W niniejszej sprawie Pozwany powołuje się na ustalenie szkody całkowitej, co wyklucza uwzględnienie czasu niezbędnego na zorganizowanie naprawy pojazdu przy ocenie uzasadnionego okresu najmu samochodu zastępczego. Trzeba jednak zauważyć, że decyzję o ustaleniu szkody całkowitej Pozwany podjął już po tym, kiedy poszkodowany samochód naprawił. Postępowanie likwidacyjne prowadzone było zbyt długo: szkoda została zgłoszona 12.09.2017 r., tymczasem decyzja o ustaleniu szkody całkowitej zapadła po 2 miesiącach. Nie ma żadnych okoliczności, które uzasadniałyby przedłużenie postępowania likwidacyjnego. Niewątpliwie było prowadzone niedbale, bo pierwsze oględziny samochodu nie ujawniły wszystkich jego uszkodzeń powstałych wskutek kolizji z 7.09.2017 r. Poszkodowany musiał upominać się o dodatkowe czynności, zaś dopłata odszkodowania nastąpiła dopiero 3 lata później, 17.11.2020 roku. W tych okolicznościach uwzględnić należało te czynności, które bezpośrednio po powstaniu szkody podjął Poszkodowany. P. W. chciał naprawić swój samochód i to zrobił. Przy tym rozpoczęcie naprawy nie było możliwe przed dodatkowymi oględzinami samochodu i przekazaniem dodatkowej kalkulacji wykonanej przez Pozwanego. 15 października 2017 roku poszkodowany tymi dokumentami nie dysponował. Zakładając, że Powód uzyskał dokument z dodatkowych oględzin od razu po wysłaniu maila z 15.10.2017 r. (niedziela), to około 17 października 2017 r. można było przystąpić do naprawy. Jak podał biegły, technologiczny czas naprawy samochodu to 7 dni, przy czym 21 i 22 października 2017 roku to dni wolne, więc naprawa powinna zakończyć się około 25 października 2017 roku. W niniejszej sprawie poszkodowany odebrał naprawiony samochód 28 października 2017 roku, co powodowane było również jego obowiązkami zawodowymi. Nie doszło więc do znaczącego nieuzasadnionego opóźnienia. Zakończenie najmu samochodu zastępczego nastąpiło w momencie uzyskania przez poszkodowanego możliwości korzystania z własnego samochodu i – co trzeba bardzo wyraźnie podkreślić – przed określeniem przez ubezpieczyciela szkody jako całkowitej i przed zakończeniem postępowania likwidacyjnego. Poszkodowany nie korzystał z samochodu zastępczego ponad niezbędne minimum.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał za zasadny cały okres 24 dni najmu w stawce zastosowanej przez powoda tj. 170 złotych netto za dobę i w pkt 1a wyroku zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 4077,45 złotych.

W pozostałym zakresie, tzn. żądania zapłaty 98,40 zł z tytułu podstawienia pojazdu poza godzinami pracy firmy Powoda oraz kwoty 307,50 zł, powództwo podlegało oddaleniu.

Zwrotowi przez pozwany Zakład (...) podlegają tylko uzasadnione koszty najmu samochodu zastępczego. Nie zostało udowodnione, by poszkodowany miał tak pilną potrzebę korzystania z samochodu, że odbioru samochodu zastępczego nie można było zorganizować w godzinach pracy biura Powoda. Dodatkowe koszty podstawienia samochodu jawią się więc jako nieuzasadnione i nie mogą obciążać Pozwanego.

Co się tyczy kosztów holowania, to z zebranego materiału dowodowego nie wynika, aby zostały one uzgodnione z poszkodowanym. Świadek P. W. dopytywany o potrzebę holowania jego auta, nie miał orientacji, kiedy dokładnie to było, ani co do kosztów holowania. Nie było żadnej umowy o holowanie auta; nie ma dowodu, że kosztach holowania poszkodowany został uprzedzony i wyraził na nie zgodę, ani, że został zapoznany z jakimś cennikiem stosowanym przez Powoda. W istocie Powód w sposób dowolny te koszty ustalił. Dlatego żądanie kwoty ponad wypłaconą dobrowolnie przez ubezpieczyciela nie było możliwe do uwzględnienia co do zasady. Z tego powodu pominięciu, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 2 k.p.c., podlegał dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia uzasadnionych kosztów holowania.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 359 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 817 § 1 k.c., zakład ubezpieczeń powinien spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1 (§ 2 art. 817 k.c.).

Poszkodowany zgłosił szkodę 12 września 2017 roku. Natomiast wezwanie do zapłaty zgodnie z fakturą wystawioną przez Powoda zostało przesłane 6 listopada 2017 roku. Przyjmując, że w tej ostatniej dacie Pozwany uzyskał niezbędne informacje do ustalenia wysokości należnego poszkodowanemu świadczenia, powinien spełnić je w ciągu 14 dni, tj. do 20.11.2017 r. Zatem żądanie odsetek od 21 listopada 2017 roku, sformułowane w pozwie było prawidłowe, dlatego zostało uwzględnione.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 1b wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., stosunkowo je rozdzielając. Powód wygrał sprawę w 91 %, przegrał w 9%. W takim stosunku (Powód – 9%, Pozwany – 91 %) koszty procesu powinny ponieść strony. Koszty procesu ogółem wyniosły 3217 złotych, z czego 2317 złotych poniósł Powód (w tym opłata – 400 zł, opłata od pełnomocnictwa – 17 zł, koszty zastępstwa – 900 zł i zaliczka na biegłego – 1000 zł). Pozwany poniósł koszty procesu w kwocie 900 zł (koszty zastępstwa procesowego), a powinien 2927,47 zł (91% z 3217 zł). Natomiast Powoda obciążają koszty w kwocie 289,53 zł, dlatego różnica ponad tę kwotę, tj. 2027,47 zł została zasądzona od Pozwanego na rzecz Powoda wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

Skarb Państwa poniósł tymczasowo wydatki w wysokości 491,99 złotych z tytułu wynagrodzenia biegłego. Dlatego Sąd w punkcie 3 sentencji wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2257 t.j.) w związku z art. 100 zd. 1 k.c. nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi z tego tytułu od Powoda kwotę 44,28 złotych (491,99 x 9%) oraz od (...) S.A. kwotę 447,71 złotych (491,99 x 91%).