Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2024 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. C. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda P. C. (1) kwotę 33 816,97 zł (trzydzieści trzy tysiące osiemset szesnaście złotych dziewięćdziesiąt siedem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

1.  od kwoty 31 534,62 zł (trzydzieści jeden tysięcy pięćset trzydzieści cztery złote sześćdziesiąt dwa grosze) od dnia 25 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty,

2.  od kwoty 1 832,35 zł (tysiąc osiemset trzydzieści dwa złote trzydzieści pięć groszy) od dnia 30 września 2017 roku do dnia zapłaty,

3.  od kwoty 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) od dnia 20 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu,

IV.  nakazuje pobranie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych:

1.  od powoda P. C. (1) kwoty 5 147,53 zł (pięć tysięcy sto czterdzieści siedem złotych pięćdziesiąt trzy grosze), w tym 3 500,29 zł (trzy tysiące pięćset złotych dwadzieścia dziewięć groszy) z zasądzonego na jego rzecz roszczenia,

2.  od pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 1 486,35 zł (tysiąc czterysta osiemdziesiąt sześć złotych trzydzieści pięć groszy).

Sygn. akt C 196/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 maja 2017 r. powód P. C. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz:

1.  zadośćuczynienia w kwocie 99.300 zł za krzywdę doznaną na skutek kolizji drogowej z dnia 18 kwietnia 2016 r., wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę od dnia 25 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  odszkodowania w kwocie 2.234,62 zł z tytułu kosztów leczenia i dojazdów powoda do placówek medycznych oraz utraconych przez powoda zarobków związanych z niezdolnością powoda do pracy, z odsetkami ustawowymi za zwłokę od dnia 25 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty;

3.  odszkodowania w kwocie 1.832,35 zł z tytułu kosztów leczenia oraz dojazdów do placówek medycznych, a także utraconych dochodów pracowniczych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

4.  kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych (pozew – k. 4-5).

W odpowiedzi na pozew z dnia 29 września 2017 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych (odpowiedź na pozew – k. 69).

Pismem procesowym z dnia 17 stycznia 2018 r. powód rozszerzył powództwo
o odszkodowanie o kwotę 450 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 stycznia do dnia zapłaty, precyzując następnie żądanie na rozprawie w dniu 20 czerwca 2017 r. (pismo – k. 89).

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2018 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w sprawie rozpoznawanej pod poprz. sygn. XXV C 861/17:

1.  zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda tytułem zadośćuczynienia kwotę 29 300 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda tytułem odszkodowania kwotę 4 516,97 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 2 234,62 złote od dnia 25 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 1 832,35 złote od dnia 18 września 2017 r. do dnia zapłaty

- od kwoty 450 złotych od dnia 20 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty;

3.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 841 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  nakazał pobrać od powoda P. C. (2) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 3 485,58 złotych tytułem zwrotu nieuiszczonych wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa;

6.  nakazał pobrać od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1 716,78 złotych tytułem zwrotu nieuiszczonych wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (wyrok – k. 128-128v.)

Na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego, wyrokiem z dnia 16 października 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. VI ACa 655/18 Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny uchylił zaskarżony wyrok w punktach pierwszym, drugim, czwartym, piątym i szóstym i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego (apelacja – kk. 144-145; wyrok SA – k. 169).

Pismem z dnia 10 czerwca 2019 r. powód podtrzymał w całości żądania pozwu (pismo – k. 206).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 kwietnia 2016 r. o godz. 20:50 powód P. C. (1) na skutek kolizji drogowej w J., spowodowanej przez A. K. prowadzącą pojazd marki M. (...) o nr rejestracyjnym (...), która wymusiła pierwszeństwo i uderzyła w pojazd V. (...) o nr rejestracyjnym (...), doznał obrażeń ciała. Kierująca A. K. była ubezpieczona w (...) S.A. od odpowiedzialności cywilnej, posiadając ważną polisę (...) (oświadczenie sprawczyni wypadku – k. 12).

Powód w dacie wypadku miał (...) lat i był zatrudniony na ½ etatu w Przedsiębiorstwie (...), uzyskując wynagrodzenie w wysokości (...) zł brutto miesięcznie. Z zawodu był (...) uprawiał sport, regularnie ćwicząc na siłowni i biegając (niesporne, a ponadto umowa o pracę – k. 38, aneks do umowy
o pracę – k. 39 – 40 akt, certyfikat – k. 41).

Powód w dniu wypadku nie korzystał z pomocy medycznej, udając się dopiero następnego dnia rano do Szpitala (...) na ul. (...), gdzie założono mu kołnierz na szyję i gips na rękę, zlecając wykonanie badań. Powód został poinformowany, że możliwe dolegliwości bólowe mogą się utrzymać do pół roku. Powód nosił kołnierz na szyi przez okres jednego miesiąca (zeznania powoda P. C. (1) – kk. 308-309; oświadczenie powoda – k. 84v.).

P. C. (1) w wyniku wypadku doznał urazu kręgosłupa – urazu skrętnego typu smagnięcie biczem urazu i lewego nadgarstka, co spowodowało destabilizację połączeń międzykręgowych C5-C6 oraz nasilenie objawów bólowych i korzeniowych z torem prawostronnym. Urazy skutkowały koniecznością późniejszego przeprowadzenia zabiegów medycznych i rehabilitacji (gdyż leczenie nieoperacyjne prowadzone przez 6 miesięcy nie przyniosły poprawy stanu zdrowia). W wyniku zdarzenia doszło do obniżenia i uwodnienia kręgów C5 i C6 kręgosłupa w odcinku szyjnym, uszkodzenia kręgów kręgosłupa w odcinku piersiowym a także zwichnięcia, skręcenia i naderwania stawów oraz więzadeł na poziomie szyi i nadgarstka ręki. P. C. (1) doznał niedowładu lewej ręki i miał problemy z poruszaniem się. Na skutek zdarzenia przebywał na zwolnieniu lekarskim od 19 kwietnia do dnia 2 listopada 2016 r. Następnie korzystał ze świadczenia rehabilitacyjnego przez okres czterech miesięcy, od dnia (...). (zaświadczenia lekarskie – k. 17-19, karta wizyty – k. 25v., historia choroby – k. 26-28, zaświadczenie – k. 33, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 34, diagnostyka L. – k. 36; opinia biegłego – kk. 268-269).

(...) S.A. z siedzibą w W. uznał swoją odpowiedzialność za skutki powyższego zdarzenia wobec poszkodowanego na podstawie decyzji z dnia 26 lipca 2016 r. (nr szkody (...)), wypłacając odszkodowanie w wysokości 3 006,12 zł (decyzja (...) – k. 13).

Powód pismem z dnia 9 stycznia 2017 r. zgłosił do pozwanego ubezpieczyciela (...) S.A. szkodę osobową powoda, załączając dostępną dokumentację medyczną oraz dokumenty dotyczące zatrudnienia powoda. Powód wnosił o przyznanie mu kwoty zadośćuczynienia
w wysokości 100.000 zł (pismo – k. 14-16).

Powód w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 26 sierpnia 2016 r. przechodził zabiegi rehabilitacyjne, mające przywrócić sprawność ręki i kręgosłupa. Zabiegi te okazały się nieskuteczne i konieczne było dalsze leczenie, w tym zabieg operacyjny (skierowania do poradni, na rehabilitację i karty rehabilitacji – k. 20-24, 29, 94-102).

Pozwany ubezpieczyciel przeprowadzając likwidację szkody, wypłacił powodowi zgodnie z pismem z dnia 25 stycznia 2017 r. świadczenia w łącznej wysokości 1 605,82 zł, obejmujące kwotę stanowiącą zwrot kosztów leczenia w wysokości 705,82 zł, zwrot kosztów przejazdów w wysokości 200 zł oraz kwotę zadośćuczynienia w wysokości 700 zł (wezwanie do przedstawienia dokumentów – k. 47, rozpatrzenie roszczenia – k. 49).

Pozwany proponował powodowi w mailu z 27 kwietnia 2017 r. wypłacenie kwoty 200 zł jako ostatecznej propozycji ugody (korespondencja mailowa – k. 50).

Powód już po zgłoszeniu szkody do pozwanego ubezpieczyciela (w piśmie z 9 stycznia 2017 r.) ponosił dalsze koszty leczenia i badań lekarskich na łączną kwotę 1.378,60 zł (faktury – kk. 51-54v.).

Powód z uwagi na niezdolność do podjęcia pracy na stanowisku (...)związaną z ograniczeniami ruchowymi będącymi następstwem wypadku, został przez swojego pracodawcę zwolniony w trybie art. 53 § 1 pkt 1 k.p. z dnia 21 marca 2017 r. Po zwolnieniu z pracy odmówiono powodowi przedłużenia okresu świadczenia rehabilitacyjnego i powód utrzymywał się z zasiłku dla bezrobotnych (orzeczenie lekarskie – k. 55, rozwiązanie umowy o pracę – k. 56, świadectwo pracy – k. 57, decyzja Prezydenta (...) W. – k. 58).

Z uwagi na fakt, iż leczenie nieoperacyjne i rehabilitacja nie przyniosły spodziewanego rezultatu – wyleczenia, w dniu 24 kwietnia 2017 r. P. C. (1) przeszedł operację w Szpitalu w K. na Oddziale Chirurgii Urazowo – Ortopedycznej z uwagi na stwierdzoną dyskopatię szyjną C5-C6. W wyniku przeprowadzonego zabiegu medycznego powodowi usunięto dysk C5-C6 kręgosłupa. Po przeprowadzonym zabiegu powód otrzymał zwolnienie lekarskie do (...)r., w tym czasie był skierowany na zabiegi rehabilitacyjne w ramach świadczeń powszechnych zapewnionych przez NFZ (karta informacyjna – k. 59).

P. C. (1) był wielokrotnie uczestnikiem zdarzeń drogowych, podczas których dochodziło u niego do urazów. M.in. przebywał na izbie przyjęć Szpitala (...) w W. w dniu 3 lipca 2010 r. z rozpoznaniem urazu klatki piersiowej. Po tym zdarzeniu nosił kołnierz ortopedyczny, przechodził rehabilitację, a leczenie trwało około 4-5 miesięcy. Ponadto od 2011 r. był uczestnikiem co najmniej 7 zdarzeń drogowych, na podstawie których były zgłaszane szkody do (...) S.A. (karta pobytu w szpitalu – k. 104-105; zeznania powoda P. C. (1) – k. 308, oświadczenie powoda – k. 84v. pismo pozwanego – kk. 312-312v., oświadczenie – k. 313, oświadczenie – k. 314, pismo (...) – k. 315, dokumentacja medyczna – kk. 316-317, akta szkody – płyta CD, k. 318).

P. C. (1) do chwili obecnej odczuwa skutki zdarzenia z dnia 16 kwietnia 2018 r. – jego lewa ręka jest słabsza, odczuwa on dyskomfort przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów, nie może wykonywać ćwiczeń fizycznych. Ponadto musiał zmienić zawód, co wymagało od niego poniesienia wydatków celem podjęcia edukacji – obecnie z zawodu jest elektrotechnikiem, a także podjął studia na (...) Akademii (...) na kierunku elektronika. Po operacji z dnia 24 kwietnia 2017 r. po dziś dzień utrzymuje się u niego przewlekły pourazowy zespół bólowo-korzeniowy z torem lewostronnym w odcinku szyjnym, co ogranicza wydolność statyczną i dynamiczną narządu ruchu, zdolność chwytną i manipulacyjną lewej kończyny górnej. Ponadto ma współistniejące rozległe zmiany dyskopatyczne i zwyrodnieniowe całej kolumny kręgowej, a rokowanie na przyszłość „jest wysoce niepewne” (zeznania powoda P. C. (1) – k. 308v.; opinia biegłego – k. 269).

Dochód miesięczny P. C. (1) uległ zmniejszeniu z uwagi na przedmiotowe zdarzenie. Z uwagi na to, że otrzymywał 80 % wynagrodzenia, które by mu przysługiwało z tytułu umowy o pracę, dochód ten był niższy o kwotę (...)zł (80 % kwoty (...) zł netto wynagrodzenia). Za okres od 19 kwietnia do 2 listopada 2016 r. daje to kwotę (...)zł (tj. za okres 6 miesięcy i 2 tygodni – 6 x 121,34 + 121,34 x 14/30). Natomiast kwota utraconego zarobku za okres od marca do 17 maja 2017 r. wynosi (...) zł netto. P. C. (1) otrzymywałby z tytułu umowy o pracę wynagrodzenie w wysokości (...)zł netto ((...) zł brutto), tymczasem z uwagi na wypadek i niezdolność do pracy, został mu przyznany zasiłek dla bezrobotnych w kwocie (...) zł netto ((...) brutto zł). W konsekwencji, utracony zarobek powoda wynosił (...)zł miesięcznie a za cały okres 2 miesięcy i 11 dni maja kwotę (...) zł.

P. C. (1) poniósł szereg wydatków na leki, badania i wizyty lekarskie, co było potwierdzane fakturami i rachunkami: w okresie od kwietnia do grudnia 2016 r. (FV nr (...) – (...) zł, k. 42, FV nr (...) – (...) zł, k. 42v., FV nr (...) – (...)zł, k. 43, FV nr (...) – (...) zł, k. 43v., FV nr (...) – (...) zł, k. 44, FV nr (...) – (...)zł, k. 44v., FV nr (...) – (...) zł, k. 45, FV nr (...) – (...)zł, k. 45v., FV nr (...) – (...) zł, k. 46), od stycznia do kwietnia 2017 r. (FV nr (...) – (...)zł, k. 51, FV nr (...) – (...) zł, k. 51v., FV nr (...) – 13,02 zł, k. 52, (...) –(...)zł, k. 52v., FV nr (...) –(...) zł, k. 53, rachunek nr (...) – (...)zł, k. 53 v., FV nr (...) – (...) zł, k. 54, FV nr (...) – (...)zł, k. 54v.) oraz za FV nr (...) z maja 2017 r. na kwotę (...) zł (k. 91). Nadto ponosił koszty dojazdów do placówek medycznych (pozew – k. 7, zgłoszenie szkody – k. 15 – 15v., pismo z 17.01.2018 – k. 89)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów, w postaci dokumentów oraz zeznań powoda, uznanych przez Sąd za mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy (w myśl art. 227 k.p.c.). Okoliczności faktyczne związane z samym zdarzeniem i jego następstwami dla powoda, a także wypłatą przez pozwanego pewnej kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania, były niesporne.

Przede wszystkim Sąd oparł się na opinii medycznej instytutu naukowego (...) sp. z o.o. w W. z dnia 5 listopada 2022 r., sporządzonej przez dr n. med. R. K. – specjalisty chirurgii urazowo – ortopedycznej i rehabilitacji medycznej, fizjoterapeuty i lekarza sportowego (kk. 260-271). Opinia dostała dopuszczona na okoliczność ustalenia:

1.  rozmiaru trwałego oraz długotrwałego uszczerbku na zdrowiu powoda spowodowanego uszkodzeniami ciała doznanymi w wypadku z 18 kwietnia 2016 r.,

2.  skutków tego zdarzenia na zdrowie powoda, w szczególności doznanych przez niego obrażeń wywołujących trwałe następstwa w zdrowiu powoda,

3.  chorób samoistnych powoda niezwiązanych ze zdarzeniem z 18 kwietnia 2016 r., ze szczególnym uwzględnieniem stanów chorobowych i zmian zwyrodnieniowych, mogących mieć wpływ na powstanie bądź rozmiar doznanego uszczerbku na zdrowiu powoda oraz wpływających na odczuwane aktualnie przez powoda dolegliwości,

4.  aktualnego stanu zdrowia powoda.

W ramach opinii biegły ustalił, iż:

1.  na skutek przedmiotowego zdarzenia powód doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, zaklasyfikowanego jako: „uszkodzenia kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa” oraz „urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane)”; biegły określił długotrwały uszczerbek na zdrowiu powoda w wymiarze 12%, przy czym uwzględniając istniejące przed datą zdarzenia patologie strukturalne w wymiarze 5%, ostatecznie określając uszczerbek będący efektem wypadku z dnia 18 kwietnia 2016 r. w wymiarze 7%;

2.  skutkiem opisywanego zdarzenia było i jest zaostrzenie przewlekłego zespołu bólowo-korzeniowego kręgosłupa szyjnego z torem lewostronnym oraz konieczność leczenia operacyjnego; discektomii ze stabilizacją międzytrzonową C5-C6;

3.  u powoda istniały zaawansowane, wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne w odcinku szyjnym oraz piersiowym i lędźwiowym, które miały istotny wpływ na rozmiar doznanego uszczerbku na zdrowiu, destabilizację kręgów szyjnych i nasilenie objawów oraz dolegliwości;

4.  obecny ogólny stan zdrowia powoda jest dobry, a miejscowy średni w odniesieniu do odcinka szyjnego i kręgosłupa (opinia – kk. 269-270).

Pozwany na poparcie swojego stanowiska przedłożył pismo procesowe z dnia 28 grudnia 2023 r., w jego treści wskazując, że powód uczestniczył w wielu zdarzeniach drogowych, które miały niewątpliwy wpływ na jego stan zdrowia. Wskazał m.in., że w następstwie zdarzenia z dnia 23 sierpnia 2013 r. powód doznał urazu odcinka szyjnego, na skutek którego nosił następnie kołnierz ortopedyczny. To miało wskazywać, że nie sposób jednoznacznie określić, że obrażenia wskazane w pozwie są skutkiem opisanego w pozwie zdarzenia. Zauważyć jednak należy, że w opinii z dnia 5 listopada 2022 r. wszelkie współistniejące schorzenia i urazy, które zaistniały przed 18 kwietnia 2016 r. zostały uwzględnione i biegły określił je w wymiarze 5% uszczerbku na zdrowiu. Sąd nie widział zatem podstaw, by zakwestionować ustalenia biegłego poczynione w tym zakresie i całą opinię uznał za prawidłową i wiarygodną.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Odpowiedzialność pozwanego względem powoda wynika z art. 822 k.c., zgodnie z którym w następstwie zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający – sprawca szkody. Stosownie do art. 805 k.c. świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości szkody poniesionej przez poszkodowanego. Wysokość odszkodowania powinna zostać ustalona zgodnie z regułami określonymi w art. 363 i 361 k.c., przy uwzględnieniu dodatkowych przesłanek zawartych w art. 444 i 445 k.c. W sytuacji przypisania odpowiedzialności wskazanemu ubezpieczycielowi jest on zobowiązany stosownie do treści art. 361 k.c. do pełnego naprawienia szkody poniesionej przez powoda.

Podstawę prawną zasądzenia na rzecz powoda zadośćuczynienia za krzywdę stanowią przepisy art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. W myśl wskazanych przepisów w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywda polega na odczuwaniu cierpienia fizycznego (bólu i innych dolegliwości) i psychicznego (ujemnych uczuć przeżywanych w związku z wypadkiem). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpienia osoby poszkodowanej (tak: G. Bieniek
w Komentarzu do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania, teza 13 i 14 do art. 445, Warszawa 1999). Ustawa stwierdza jedynie, że sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia. Ze względu na niewymierność krzywdy określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy pozostawione zostało Sądowi. Odpowiednia suma w rozumieniu omawianego przepisu nie oznacza jednak sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania Sądu, a jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Wobec tego Sąd ustalając wysokość należnego poszkodowanej zadośćuczynienia odwołał się do kryteriów wypracowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych.

Zgodnie z dorobkiem judykatury określając wysokość zadośćuczynienia Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień psychicznych i fizycznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego, prognozy na przyszłość, wiek osoby poszkodowanej, a także ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody. W razie uszkodzeń ciała pierwszorzędne znaczenie muszą mieć orzeczenia lekarskie co do charakteru doznanych obrażeń, ich rodzaju i czasu leczenia. Zadośćuczynienie powinno uwzględniać nie tylko krzywdę istniejącą w chwili orzekania, ale również taką, którą poszkodowany będzie
w przyszłości na pewno odczuwać oraz krzywdę dającą się z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć (tak: Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 10 marca 2006 roku, IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175). W orzecznictwie podnosi się uzupełniający charakter zasady umiarkowanego zadośćuczynienia - w przyjętym wyżej znaczeniu -
w stosunku do kwestii zasadniczej, jaką jest rozmiar szkody niemajątkowej, i wskazuje się, że powołanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania go w rozsądnych granicach nie może prowadzić do podważenia jego kompensacyjnej funkcji (tak: Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 czerwca 2005 roku, III CK 392/04, Lex nr 177203, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1266/00 niepubl. oraz z dnia 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2005, nr 2, poz. 40). Zadośćuczynienie spełnia funkcję łagodzącą za doznaną niewymierną materialnie krzywdę (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 października 1999 roku, II UKN141/99, Lex nr 151535). Długotrwałość cierpień i rodzaj skutków ma znaczenie i to istotne dla określenia wysokości zadośćuczynienia (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1975 roku, II CR 18/75, LEX nr 7669).

Krzywdy jako szkody niemajątkowej nie można wymierzyć w kategoriach ekonomicznych. Uszczerbek na zdrowiu psychicznym i fizycznym poszkodowanego nie może zostać w pełni skompensowany przez jakiekolwiek świadczenia pieniężne, uszczerbek ten może jednak być złagodzony poprzez dostarczenie poszkodowanemu środków materialnych pozwalających na zaspokojenie w szerszej mierze jego potrzeb. Jest rzeczą niewymagającą dowodu, że poziom życia społeczeństwa polskiego ulega powolnemu, ale systematycznemu wzrostowi. Stwierdzenie to odnosi się w szczególności do kwestii finansowych. Przyznane przez Sąd zadośćuczynienie z jednej strony musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, która z drugiej strony nie jest jednak nadmierna do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie. Przeciętność stopy życiowej społeczeństwa nie może być zaś wynikiem oceny najbiedniejszych warstw społeczeństwa. Obecnie bowiem ograniczenie się do przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa, przy znacznym zróżnicowaniu dochodów różnych grup społecznych, nie jest wystarczające, a określenie wysokości zadośćuczynienia na podstawie dochodów najuboższych warstw społeczeństwa byłoby krzywdzące (tak: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2006 roku, IV CK 384/05, Lex nr 179739, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 06 czerwca 2003 roku, IV CKN 213/01).

W niniejszej sprawie sporna była wysokość świadczeń należnych powodowi z tytułu doznanych następstw wypadku. Pozwany zakwestionował wysokość wszystkich roszczeń dochodzonych przez powoda, powołując się na nieudowodnienie ich zasadności w większym wymiarze. Natomiast sama zasada odpowiedzialności pozwanego towarzystwa ubezpieczeń za skutki przedmiotowego wypadku nie była przedmiotem sporu pomiędzy stronami, zbędne są więc szersze rozważania w tym zakresie. Okoliczność taka zresztą wynika wprost
z przeprowadzonej likwidacji zgłoszonej szkody i przyjęcia odpowiedzialności za skutki przedmiotowego zdarzenia, które prowadziło do wypłacenia na rzecz powoda kwoty 1.605,82 zł, w tym 705,82 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, kwoty 200 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdów oraz kwoty 700 zł tytułem zadośćuczynienia.

Sąd Okręgowy w myśl art. 386§6 k.p.c. jest związany oceną prawną wyrażoną w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji. Sąd Apelacyjny uchylił jednak zaskarżony wyrok wydany w I instancji w sprawie XXV C 861/17 we wskazanym zakresie z uwagi na niezrealizowanie wniosków dowodowych zaoferowanych przez stronę pozwaną (tj. niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego) oraz nieprzeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron w zakresie strony powodowej. Po dokonaniu ustaleń faktycznych na podstawie wskazanych wyżej dowodów, w ocenie Sądu rozpoznającego ponownie sprawę, roszczenie o zadośćuczynienie w zakresie kwoty 30 000 zł jest zasadne i kwota ta jest adekwatna do doznanej przez powoda krzywdy. Nie podlegają kwestionowaniu okoliczności dotyczące licznych utrudnień w codziennym funkcjonowaniu – konieczność leczenia, wizyt lekarskich, przejścia zabiegu medycznego, a następnie dalsza rehabilitacja, przyjmowanie leków, ból i cierpienie fizyczne. Przed wypadkiem powód miał stałą pracę zgodną ze swoim zawodem, tj. kierowcy i ślusarza – po wypadku, z uwagi na długotrwałą nieobecność w pracy, otrzymał on pismo z rozwiązaniem umowę o pracy bez wypowiedzenia, a następnie zmuszony był do przebranżowienia się, co wymagało od niego poniesienia wydatków celem wyuczenia nowego zawodu. Nadto przed wypadkiem powód regularnie uprawiał sport – obecnie nie jest już w stanie być tak aktywny i do tej pory odczuwa pewien dyskomfort przy np. podnoszeniu ciężkich przedmiotów. Jak ustalił biegły, uszczerbek na zdrowiu doznany w wyniku wypadku wynosi 7%, zaś rokowanie na przyszłość, biorąc pod uwagę zmiany dyskopatyczne i zwyrodnieniowe, „jest wysoce niepewne”. Wszystkie te okoliczności wpływają na niewątpliwą krzywdę, jaką powód doznał w wyniku opisanego w pozwie zdarzenia.

W pozostałym zakresie żądanie zadośćuczynienia Sąd uznał za niezasadne. Mimo wszystko bowiem ogólny stan zdrowia powoda (w tym stan psychiczny) jest dobry, a powód jest aktywny zawodowo i jest w stanie prowadzić w miarę normalne codzienne życie. Nadto mając na uwadze fakt, iż powód nie zakwestionował orzeczenia w tym przedmiocie w wyroku Sądu Okręgowego w składzie pierwotnie rozpoznającym sprawie (sygn. XXV C 861/17), w którym to w pkt 1 orzeczenia Sąd zasądził właśnie kwotę 29 300 zł tytułem roszczenia głównego o zadośćuczynienie, Sąd również uznał za uzasadnione i wystarczające zasądzenie właśnie takiej kwoty – przy jednoczesnym uwzględnieniu, że kwota 700 zł została wypłacona przez stronę pozwaną zgodnie z treścią pisma z dnia 25 stycznia 2017 r. (k. 49). Od tego też dnia, jako daty wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie (w którym to pozwany podjął decyzję o wypłaceniu zadośćuczynienia w kwocie 700 zł, a odmówił wypłaty w zakresie kwoty 99 300 zł), przysługują powodowi odsetki ustawowe za opóźnienie w myśl art. 482§1 i §2 k.c.

W ocenie Sądu roszczenie powoda mające na celu naprawienie szkody majątkowej również zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody. Obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i ma wyrównać powstały z tego tytułu uszczerbek majątkowy. Stosownie do art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, jeżeli są one konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji, dodatkowej pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów (okularów, aparatu słuchowego), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdem osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu (w tym kosztów paliwa koniecznego na te przejazdy), z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji, koszty zabiegów rehabilitacyjnych i przygotowania do innego zawodu (tak: G. Bieniek Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, Lexis Nexis, Warszawa 2006 r., s. 136-137, tak też Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 2.12.2010 r., III APa 11/10, OSASz 2011/4/93). W skład kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia wchodzą nie tylko koszty leczenia w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz także wydatki związane z odwiedzinami osoby chorej w szpitalu przez osoby bliskie. Odwiedziny te są niezbędne zarówno dla poprawy samopoczucia chorego
i przyspieszenia w ten sposób leczenia, jak i dla kontaktu rodziny z lekarzami w celu uzyskania informacji i wskazówek o zdrowiu chorego i jego potrzebach (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 7.10.1971 r., II CR 427/71, OSP 1972/6/108).

W niniejszej sprawie powód wystąpił o zasądzenie na jego rzecz łącznej kwoty 4.516,97 zł tytułem odszkodowania wraz ze stosownymi odsetkami, na którą to kwotę składała się kwota 2.234,62 zł, 1.832,35 zł oraz kwota 450 zł.

Na kwotę 2.234,62 zł składały się:



wydatki na leki - 405,82 zł;



wydatki na badania i konsultacje – 1.450 zł (1.150 + 300 zł);



wartość utraconego dochodu – 784,62 zł;



koszt dojazdów – 500 zł.

Na kwotę 1.832,35 zł składały się:



wydatki na leki i badania – 1.378,60 zł;



wartość utraconego dochodu – 323,75 zł;



koszt dojazdów – 130 zł.

Na kwotę 450 zł składały się koszty leczenia w kwocie 300 zł oraz wydatki na dojazdy w kwocie 150 zł.

Bezspornie powód na skutek wypadku utracił okresowo zdolność do pracy zarobkowej, co zostało potwierdzone orzeczeniami lekarza orzecznika ZUS. Również kwota utraconego zarobku była możliwa do ustalenia, jak bowiem powód wskazał dochód miesięczny jego był niższy o kwotę 121,34 zł (80 % kwoty 711,34 zł netto wynagrodzenia) miesięcznie z uwagi na to że otrzymywał 80 % wynagrodzenia, które by mu przysługiwało z tytułu umowy o pracę. Za okres od 19 kwietnia do 2 listopada 2016 r. daje to kwotę 784,62 zł (tj. za okres 6 miesięcy i 2 tygodni – 6 x 121,34 + 121,34 x 14/30). Natomiast kwota utraconego zarobku za okres od marca do 17 maja 2017 r. wynosi 323,75 zł netto. Powód bowiem otrzymywałby z tytułu umowy o pracę wynagrodzenie w wysokości 711,34 zł netto (925 zł brutto), tymczasem z uwagi na wypadek i niezdolność został mu przyznany zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 583,06 zł netto (664,90 brutto zł). W konsekwencji, utracony zarobek powoda wynosił 128,28 zł miesięcznie a za cały okres 2 miesięcy i 11 dni maja kwotę 323,75 zł. W ocenie tutejszego Sądu kwota należna powodowi tytułem utraconego zarobku za wskazane okresy została dostatecznie wykazana. Sumaryczna wysokość szkody za wskazane okresy również była zasada i powództwo podlegało uwzględnieniu w tym zakresie, zgodne ze wskazanymi wyżej wyliczeniami.

Roszczenie w zakresie kosztów leczenia również zostało wykazane. Powód przedstawił faktury za wydatki medyczne w okresie od kwietnia do grudnia 2016 r. (FV nr (...) – (...) zł, k. 42, FV nr (...) – (...) zł, k. 42v., FV nr (...) – (...) zł, k. 43, FV nr (...) – 84,70 zł, k. 43v., FV nr (...) – 33 zł, k. 44, FV nr (...) – (...)zł, k. 44v., FV nr (...) – (...)zł, k. 45, FV nr (...) – (...) zł, k. 45v., FV nr (...) – (...)zł, k. 46), od stycznia do kwietnia 2017 r. (FV nr (...) – (...)zł, k. 51, FV nr (...) – (...)zł, k. 51v., FV nr (...) – 13,02 zł, k. 52, (...) – (...)zł, k. 52v., FV nr (...) – (...) zł, k. 53, rachunek nr (...) – (...) zł, k. 53 v., FV nr (...) – (...) zł, k. 54, FV nr (...) – (...)zł, k. 54v.) oraz za FV nr (...) z maja 2017 r. na kwotę (...) zł (k. 91), tj. wydatki na łączną kwotę (...)zł, co przewyższa dochodzone w pozwie kwoty z tego tytułu.

Odnośnie kosztów związanych z dojazdami do placówek medycznych, Sąd uznał wydatki te za w pełni uzasadnione. Opis przebytych odcinków dróg został w sposób szczegółowy przedstawiony w pozwie (k. 7), zgłoszeniu szkody (k. 15 – 15v.) oraz piśmie procesowym z dnia 17 stycznia 2018 r. (k. 89) i potwierdzony dostatecznie przez znajdującą się w aktach dokumentacją medyczną. Przedstawione przez powoda wyliczenie odpowiada w pełni danym wynikającym z dokumentacji medycznej w zakresie dat kiedy powód przebywał w szpitalu, na konsultacjach, wizytach lekarskich czy też na rehabilitacjach. Po opuszczeniu szpitala powód wielokrotnie był zmuszony do odbywania podróży na wizyty lekarskie, konsultacje i zabiegi lecznicze oraz rehabilitacyjne (m.in. 28 kwietnia 2016 r., 31 maja 2016 r., 18 kwietnia 2017 r., 10 maja 2017 r.).

Od kwoty przyznanych odszkodowań powodowi przysługują także odsetki ustawowe za opóźnienie, które ustalono i przyznano w sposób analogiczny jak co do żądania zadośćuczynienia, z tą jednak różnicą że Sąd z uwagi na sukcesywne zgłaszanie roszczeń przez powoda musiał uwzględnić odmienne okresy wymagalności. Co do kwoty 2.234,62 zł Sąd zasądził odsetki
od daty doręczenia decyzji pozwanego ubezpieczyciela, tj. od dnia 25 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty, co do kwoty 1.832,35 zł od dnia następującego po dniu sporządzenia odpowiedzi na pozew, tj. od dnia 30 września 2017 r., oraz co do kwoty 450 zł od daty sprecyzowania żądania na rozprawie, tj. od dnia 20 czerwca 2018 r.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd orzekł jak w punktach I-II sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Strona pozwana wygrała sprawę w większym wymiarze (67,43%), jednak należy mieć na uwadze specyfikę spraw o zadośćuczynienie. Nie istnieją bowiem żadne precyzyjne przesłanki ustawowe, którymi powinien się kierować Sąd orzekając o zadośćuczynieniu, a rozstrzygnięcia Sądów, nawet w bardzo podobnych sprawach, potrafią się znacząco różnić. Trudno jest zatem na etapie przygotowywania pozwu przewidzieć, jaką kwotę może zasądzić Sąd w wyroku, a tym samym z punktu widzenia zasad słuszności wątpliwym byłoby dodatkowe obciążanie strony powodowej obowiązkiem poniesienia znacznej części kosztów procesu z tej tylko przyczyny, że kwota zadośćuczynienia przyznana przez Sąd okazała się niższa niż kwota określona w pozwie (która z oczywistych przyczyn musi być wysoka). W konsekwencji w ocenie Sądu najwłaściwszym jest zniesienie wzajemnie kosztów procesu między stronami, o czym orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

W przedmiocie nakazania pobrania od stron nieuiszczonych kosztów sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c., zgodnie z wynikiem sprawy. Koszty te wyniosły łącznie 7 633,88 zł, obejmujące koszty z tytułu opłaty od pozwu w kwocie 5 191 zł, wydatków za przedstawienie dokumentacji medycznej w kwocie 11,36 zł (postanowienie – k. 116) oraz wynagrodzenia instytutu naukowego za sporządzenie opinii poniesionego tymczasowo przez Skarb Państwa w kwocie 1 431,52 zł (postanowienie – k. 275). Tym samym pozwany, jako że przegrał sprawę w wymiarze 32,57%, winien ponieść odpowiednio 2 483,35 zł, zaś z uwagi na fakt, że uiścił on już zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 1 000 zł, do zapłaty pozostaje 1 483,35 zł. Powód zatem powinien ponieść pozostałą kwotę 5 147,53 zł, przy czym część opłaty sądowej od pozwu, którą powód powinien ponieść w wymiarze zgodnie z wynikiem sprawy (tj. w wymiarze 67,43%), a zatem w kwocie 3 500,29 zł, podlega pobraniu z roszczenia zasądzonego w wyroku zgodnie z art. 113 ust. 2 u.k.s.c. Zgodnie z powyższym, Sąd orzekł jak w punkcie IV sentencji wyroku.