Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2023 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Lidia Grzelak

Protokolant st. sekr. sąd. Edyta Wojciechowska

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2023 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Ż. W.

o zapłatę 3493,16 zł

I zasądza od pozwanej Ż. W. na rzecz powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 3493,16 zł ( trzy tysiące czterysta dziewięćdziesiąt trzy złote szesnaście groszy ), z tym że kwotę 3000,00 zł ( trzy tysiące złotych ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty;

II zasądza od pozwanej Ż. W. na rzecz powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 1100,00 zł ( jeden tysiąc sto złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 900,00 zł ( dziewięćset złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Lidia Grzelak

Sygn. akt I C 232/23

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2022 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniósł pozew do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zasądzenie od pozwanej Ż. W. kwoty 3493,16 zł, z tym że kwoty 3000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty. Ponadto powód wnosił o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W dniu 18 stycznia 2023 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc-e (...), uwzględniając powództwo w całości.

W ustawowym terminie pozwana Ż. W. wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2023 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty umorzył postępowanie w całości.

Powód podtrzymywał swoje roszczenie z pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przed Sądem Rejonowym w Ciechanowie w całości.

Pozwana Ż. W. w odpowiedzi na pozew wnosiła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwana podnosiła następujące zarzuty: nieudowodnienia istnienia umowy pożyczki, nieważność umowy pożyczki oraz kwestionowała wysokość zadłużenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 czerwca 2022 r. została zawarta umowa pożyczki nr (...) pomiędzy Ż. W. a (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W.. Pożyczkodawca, na mocy tej umowy, udzielił Ż. W. pożyczki na okres 30 dni tj. do dnia 28 lipca 2022 r. Kwota pożyczki wynosiła 3000,00 zł. Oprocentowanie nominalne pożyczki na dzień zawarcia umowy wynosiło 19,00 % w stosunku rocznym. Całkowita kwota do zapłaty z tytułu udzielonej pożyczki zawartej w trybie promocyjnym ( tj. przy terminowej spłacie pożyczki ) ustalona została w wysokości 3405,00 zł, na co składały się: kwota całkowita pożyczki – 3000,00 zł, odsetki kapitałowe – 46,84 zł, całkowity koszt pożyczki ( prowizja ) – 358,16 zł. Całkowita kwota do zapłaty z tytułu udzielonej pożyczki w przypadku nieterminowej jej spłaty ustalona została w wysokości 3540,00 zł, na co składały się: kwota całkowita pożyczki – 3000,00 zł, odsetki kapitałowe – 46,84 zł, całkowity koszt pożyczki ( prowizja ) – 493,16 zł ( umowa k. 19 ).

W dniu 28 czerwca 2022 r. pożyczkodawca przelał na wskazany rachunek bankowy odbiorcy nr (...) prowadzony przez Bank (...) S.A. kwotę pożyczki tj. 3000,00 zł ( potwierdzenie transakcji k. 24 ).

Ż. W. nie dokonała terminowej spłaty pożyczki ( bezsporne ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dokumentów, a w szczególności umowy pożyczki nr (...) z dnia 28 czerwca 2022 r. oraz potwierdzenia wypłaty pozwanej Ż. W. kwoty pożyczki.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy, wbrew stanowisku pozwanej Ż. W. wskazuje w sposób jednoznaczny na istnienie roszczenia dochodzonego pozwem na podstawie umowy pożyczki z dnia 28 czerwca 2022 r.

Pozwana Ż. W. z jednej strony zaprzeczyła, że zawarła umowę pożyczki, a z drugiej strony wskazywała, że kwestionuje uczciwość warunków na których została zawarta, wobec czego podnosiła, że umowa ta powinna zostać uznana za nieważną.

Kwestionowanie przez pozwaną Ż. W. uczciwości warunków na jakich została zawarta umowa nie może mieć miejsca na obecnym etapie postępowania. Wszelkie wątpliwości związane z warunkami zawieranej umowy pozwana powinna ocenić na etapie jej zawierania, a nie na etapie dochodzenia przez powoda zaległych należności. Zarówno wysokość prowizji, jak i odsetek kapitałowych były w umowie określone kwotowo, zaś termin spłaty pożyczki – datą dzienną. W umowie uwzględniono dwa warianty ustalające kwotę świadczenia podlegającą zwrotowi na rzecz pożyczkodawcy: w przypadku terminowej spłata pożyczki ( warunki promocyjne ) oraz dla nieterminowej spłaty pożyczki. Pozwana nie wyjaśniła na czym, jej zdaniem, polega wątpliwość do co wysokości żądania powoda, skoro powód nie dochodzi żadnych sum ponad określonych kwotowo w umowie, a nie ustalonych przy uwzględnieniu sposobu ich obliczenia. Pozwana nie skorzystała z możliwości odstąpienia od umowy. Jeżeli chodzi o podnoszone przez pozwaną zarzuty dotyczące naruszenia zasad współżycia społecznego oraz dobrych obyczajów, jak również zastosowania klauzul abuzywnych bądź mających na celu obejście przepisów całkowitym koszcie umowy, wskazać należy, że pozwana poprzestaje na ogólnikowym sformułowaniu zarzutów, nie odnosząc ich do konkretnej sprawy.

W ocenie Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy, wbrew stanowisku pozwanej Ż. W., wskazuje w sposób jednoznaczny na istnienie roszczenia dochodzonego pozwem, wynikającego z umowy z dnia 28 czerwca 2022 r. Odnosząc się jednak do zarzutu braku podpisów pod umową pożyczki nie można uznać go za właściwy z uwagi na formę w jakiej pożyczka została zawarta. W ocenie Sądu, brak jest podstaw do kwestionowania zawarcia przez strony za pośrednictwem platformy internetowej umowy pożyczki. Umowa taka z oczywistych względów zawarta jest bez jednoczesnej obecności obu stron; zarówno przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, jak też ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, dopuszczają taki sposób zawarcia umowy. Powód dysponował szczegółowymi danymi osobowymi pozwanej Ż. W., takimi jak adres zamieszkania, numer PESEL, numer dowodu osobistego i numer jej rachunku bankowego, co wskazuje, że powód wszedł w posiadanie tych danych, uzyskując je od pozwanej, a nie w jakiś inny sposób. Brak podpisów na umowie zawieranej poprzez platformę internetową nie świadczy o tym, że umowa jest nieważna.

Pozwana Ż. W. nie przedstawiła również wyciągu z rachunku bankowego nr (...) prowadzonego przez Bank (...) S.A. tj. rachunku, na który przelano kwotę pożyczki, jak też zaświadczenia tegoż banku, że nie jest ( nie była w dacie zawierania umowy ) posiadaczem rachunku bankowego o wskazanym powyżej numerze. Podkreślić należy, że powód przedstawił dowód weryfikacji rachunku bankowego pożyczkobiorcy ( k. 20 – 23 ), na który wypłacono środki pieniężne pozwanej. Skoro pozwana zaprzeczyła, by zawarła z powodem umowę pożyczki, to mogłaby w sposób niebudzący wątpliwości wykazać ten fakt, przedkładając np. zaświadczenie z banku, że nie jest posiadaczem rachunku bankowego, na który kwota pożyczki została przelana albo kopię zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa na jej szkodę do organów ścigania.

Z tych względów podstawą ustaleń Sądu były dokumenty złożone do akt sprawy przez powoda. Część z nich ma charakter dokumentów prywatnych, stanowiąc dowód tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia w nich zawarte (art. 245 kpc ), a część stanowi wydruki komputerowe. Sąd oceniając te dowody przez pryzmat art. 233 § 1 kpc nie stwierdził, aby treść tych dokumentów budziła uzasadnione wątpliwości co do ich prawdziwości czy autentyczności. Wskazać należy, że wydruki komputerowe mogą stanowić inny środek dowodowy, pozwalający na czynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych. Nie wiążą się one z domniemaniami, jakie towarzyszą dokumentom (art. 244 kpc, art. 245 kpc ), jednakże świadczą o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku ( Sąd Apelacyjny w Katowicach w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 lutego 2019 r. wydanego w sprawie I ACa 767/18 ). Przedłożone do akt sprawy wydruki komputerowe zawierają szereg danych wrażliwych dotyczących pozwanej Ż. W., w tym m.in. numer ewidencyjny PESEL, nr rachunku bankowego, nr i serię dowodu osobistego. Pozwana Ż. W. nie wskazywała, że dane te powód uzyskał bezprawnie.

Wskazać należy, że pozwana Ż. W. została przez Sąd wezwana na rozprawę w dniu 19 października 2023 r. do osobistego stawiennictwa celem złożenia zeznań, jednakże nie stawiła się na wezwanie.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Umowa pożyczki podlega ogólnym przepisom prawa cywilnego ( art. 720 i nast. kc ). Mają one zastosowanie zarówno w relacjach między osobami fizycznymi oraz w relacjach przedsiębiorca – konsument. W tym ostatnim przypadku zastosowanie mają ponadto przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z art. 720 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wypełnił w całości swoje zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki nr (...) z dnia 28 czerwca 2022 r. wypłacając pozwanej Ż. W. kwotę 3000,00 zł.

Zarzut pozwanej Ż. W., iż powód zastosował w umowie pożyczki zapisy, które miały na celu obejście normy art. 385 ¹ kc jest bezpodstawny i nie zasługuje na uwzględnienie. Przepisy prawa nie zabraniają naliczania kosztów udzielenia pożyczki, co jest powszechne w instytucjach zajmujących się udzielaniem pożyczek i taka praktyka nie stanowi próby obejścia przepisów prawa. Umowa pożyczki ma charakter odpłatny. Ustanowienie prowizji jest więc – co do zasady - zgodne z przepisami prawa. Powód, co bezsporne, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek i udostępnił pozwanej środki finansowe na określony okres czasu. Pożyczkodawcy przysługuje zatem prowizja, która ma stanowić dla pożyczkodawcy wynagrodzenie za koszty związane z umową. Wysokość naliczonych z tytułu umowy pożyczki opłat pozwana Ż. W. zaakceptowała zawierając umowę, która w tym zakresie została sformułowana w sposób nie budzący wątpliwości. Koszty te zostały wskazane w umowie wprost, a nie jako np. sumę bądź iloczyn niedookreślonych składników. Jeżeli pozwana miała wątpliwości co do warunków umowy mogła przed jej zawarciem zasięgnąć porady profesjonalisty. Tym niemniej, nie sposób przyjąć, że kwota prowizji była zawyżona. Jak wskazano powyżej, w wariancie promocyjnym ( spłata w terminie ) prowizja wynosiła 358,16 zł tj. 12 % kwoty pożyczki, zaś w wariancie, mającym zastosowanie w niniejszej sprawie z uwagi na nieterminową spłatę pożyczki – 493,16 zł tj. 16 % kwoty pożyczki.

Podkreślić należy, że pozwana podniosła zarzut zastosowania klauzul niedozwolonych przez powoda jako podstawę nieważności umowy, nie wskazała żadnej konkretnej klauzuli.

Ustawodawca wymienia następujące przesłanki uznania danego postanowienia za niedozwolone w rozumieniu art. 385 ¹ kc: dane postanowienie umowne jest „nieuzgodnione indywidualnie”; kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Zastrzeżono przy tym, że postanowienia określające główne świadczenia stron, takie jak cena lub wynagrodzenie, mogą zostać uznane za niedozwolone postanowienia umowne tylko wówczas, gdy zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W celu ustalenia, czy konkretne postanowienie umowne należy kwalifikować jako „nieuzgodnione indywidualnie”, należy zbadać, czy konsument miał na treść danego postanowienia „rzeczywisty wpływ” ( art. 385 ¹ § 3 zd. 1 kc ). W szczególności ustawodawca zwraca uwagę na niebezpieczeństwo „nieuzgodnionego indywidualnie” charakteru postanowienia umowy przejętego z wzorca umownego. Kontroli podlegają zatem nieuzgodnione indywidualnie: postanowienia umowne przejęte z wzorca umownego bądź też nie ( w przypadku umowy zawartej bez użycia wzorca umownego chodzi o te, które nie były przez strony negocjowane ) oraz postanowienia wzorców umownych.

Ciężar dowodu spoczywa oczywiście na tym, kto z okoliczności indywidualnego uzgodnienia treści postanowienia lub braku takiego uzgodnienia wyciąga skutki prawne ( art. 6 kc ). W sporze wynikłym w obrocie konsumenckim to najczęściej przedsiębiorcy zależy na wykazaniu faktu indywidualnego uzgodnienia. Na konsumencie zaś ciąży jedynie wymóg wykazania, że zaskarżone przez niego postanowienie jest przejęte z wzorca umowy, bez konieczności dowodzenia, że zostało mu narzucone z pominięciem indywidualnego uzgodnienia . Domniemanie z art. 385 ¹ § 4 kc, nie obejmuje oczywiście postanowień samej umowy. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest organem rozstrzygającym o tym, czy postanowienie wzorca umownego jest niedozwolone. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakazuje wykorzystywania danej klauzuli, zbadawszy przesłanki uznania postanowienia za niedozwolone z art. 385 ¹ § 1 kc ( art. 23b ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów ). Zgodnie z art. 23d cyt. ustawy, prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone jest skuteczna wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

W niniejszej sprawie pozwana Ż. W. powołała się na zastosowanie niedozwolonego postanowienia umownego, jednakże nie wskazując okoliczności uzasadniających uznanie umowy za spełniające te warunki, a ciężar dowodu w tym zakresie obciążał pozwaną.

Okoliczności niniejszej sprawy nie uzasadniają również poglądu, by postanowienia umowy w przedmiocie prowizji miały na celu obejście prawa lub były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i naruszały normę art. 58 § 2 kc. Należy podkreślić, iż powód na podstawie umowy pożyczki przekazał pozwanej do dyspozycji kwotę 3000,00 zł w zamian za określony w umowie zysk z tytułu prowizji, której wysokość była uzależniona od terminowej spłaty pożyczki, i oprocentowania. Powód był uprawniony do obciążenia pozwanej prowizją we wskazanej w umowie wysokości. Dodatkowo wskazać należy, że koszty związane z umowy pożyczki nie przekraczają maksymalnej kwoty pozaodsetkowych kosztów kredytu i zostały ustalone zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim; koszty te zostały obliczone od kwoty pożyczki 3000,00 zł. Wskazany przepis wprowadził pojęcie limitu pozaodsetkowych kosztów w związku z określoną umową kredytu konsumenckiego. Limit pozaodsetkowych kosztów kredytu, określono jako pewien pułap wyliczany na podstawie całkowitej kwoty kredytu. Całkowita kwota kredytu to maksymalna suma środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Maksymalną kwotę kredytu oblicza się według wzoru: (...) ≤ (K x 25%) + ( K x x 30%), w którym poszczególne symbole oznaczają: (...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, K – całkowitą kwotę kredytu, n – okres spłaty wyrażony w dniach, R – liczbę dni w roku. Wskazać należy, że ustalona przez wierzyciela suma prowizji i opłaty w wysokości 493,16 zł nie przewyższa maksymalnej kwoty pozaodsetkowych kosztów kredytu. Zgodnie z art. 36a ust. 2 cyt. ustawy, pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu, z tym że, stosownie do art. 5 pkt 6a ustawy, pozaodsetkowe koszty kredytu są to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Jak wynika zatem z umowy pożyczki z dnia 28 czerwca 2022 r. pozaodsetkowe koszty w niej wskazane nie przekraczają całkowitej kwoty udzielonej pożyczki w wysokości 3000,00 zł.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w pkt I wyroku, zasądzając od pozwanej Ż. W. na rzecz powoda zgodnie z jego żądaniem kwotę 3493,16 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 3000,00 zł za okres od dnia 18 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, który stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Pozwana Ż. W. przegrała proces w całości, zatem zobowiązana jest zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu w kwocie 1100,00 zł. Na kwotę powyższą składają się 200,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu oraz 900,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ( nie został załączony dowód uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa ). Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda Sąd ustalił na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radów prawnych z uwzględnieniem wskazanej wartości przedmiotu sporu.