Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Puławach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Ewa Spich-Jakubanis

Protokolant: st. sekretarz sądowy Aneta Kamola

po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2024 r. w Puławach na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

postanawia:

1.  umorzyć postępowanie;

2.  zasądzić od powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnia się postanowienia do dnia zapłaty.

I C 235/22

Uzasadnienie w zakresie pkt II postanowienia z dnia 4 lipca 2024 roku

Powód - (...) SA w W. w pozwie z dnia 11 marca 2022 roku wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) w W. kwoty 3.189,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 maja 2021 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 14 kwietnia 2022 roku Sąd Rejonowy w Puławach zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz (...) SA w W. kwotę 3. 189,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 maja 2021 roku do zapłaty oraz kwotę 817 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu /k. 30/.

Pozwany w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i kwestionując dochodzone roszczenie tak co do zasady, jak i co do wysokości wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na powoda na swoją rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych / k. 37-43/.

Pismem z dnia 3 czerwca 2024 roku powód cofnął pozew w całości co do żądania kwoty (...),50 z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 maja 2021 roku do dnia zapłaty, podtrzymując żądanie zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego, jak również, w oparciu o art 102 k.p.c. wniósł o nieobciążania powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód podniósł, iż decyzja o cofnięciu pozwu podjęta została wobec treści umowy z dnia 31 maja 2012 roku o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków, z której wynika, że przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody powstałe bez winy przedsiębiorstwa w następstwie zalania woda lub ściekami a spowodowane awarią instalacji i przyłączy posiadanych przez odbiorcę usług, przy czym, w ocenie powoda, cofnięcie pozwu w przedmiotowej sprawie nie powinno czynić go przegranym, z uwagi na to, że pozwany dał wyraźny asumpt do wytoczenia przeciwko niemu powództwa, bowiem jako ubezpieczyciel Miejskiego Zakład (...) sp. z oo w K. D. przyjął odpowiedzialność za zdarzenie wywołujące szkodę i wypłacił na rzecz powoda część należnego odszkodowania, co skutkowało powstaniem po stronie powodowej przekonania ze pozwany za szkodę tę odpowiada. Powód podniósł, iż pozwany dopiero w sprzeciwie od nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zakwestionował swoją odpowiedzialność za przedmiotowe zdarzenie, składając na tym etapie wniosek o zobowiązanie właścicielki zalanej nieruchomości do złożenia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, chociaż dokument ten powinien uzyskać już na etapie likwidacji szkody. Z uwagi na powyższe, w ocenie powoda, względy słuszności uzasadniają odstąpienie od obciążania powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego, a jednocześnie niesumienne działanie pozwanego, który dopiero w toku postępowania dowodowego wykazał okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność uzasadniają zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu. /k. 101/.

W odpowiedzi na powyższe pozwany wyraził zgodę na cofnięcie pozwu, wnosząc jednocześnie o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu wg norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł, że postępowanie w zakresie likwidacji szkody wszczęte zostało u powoda jako podmiotu udzielającego poszkodowanej ochrony ubezpieczeniowej w ramach dobrowolnego ubezpieczenia nieruchomości objętej polisa (...) i to powód, w wyniku przeprowadzonego przez siebie postępowania likwidacyjnego wypłacił poszkodowanej odszkodowanie z tytułu zaistniałej szkody, błędnie ustalając ze sprawcą szkody był Miejski Zakład (...) sp. z oo w K. D., co skutkowało wystąpieniem do pozwanego z roszczeniem regresowym. W konsekwencji pozwany podniósł, iż to właśnie działanie powoda podjęte bez zachowania należytej staranności w zakresie likwidacji szkody skutkowało wypłatą przez pozwanego nienależnego powodowi świadczenia, zaś ostatecznie zainicjowaniem przez (...) SA w W. bezpodstawnego sporu sądowego.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Przede wszystkim wskazać należy, że generalną zasadą rozstrzygania o kosztach procesu jest art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Innymi słowy, wyrażona powyższym przepisem zasada odpowiedzialności za wynik procesu oznacza, że obowiązek zwrotu poniesionych przez przeciwnika kosztów procesu obciąża tę stronę, która przegrała sprawę.

Przegrywającym proces jest powód, którego żądanie nie zostało uwzględnione, lub pozwany, którego obrona okazała się nieskuteczna, bez względu na to, czy strona uległa co do istoty, czy też formalnie, np. przez odrzucenie pozwu, i bez względu na to, czy doszło do tego z winy strony przegrywającej /m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r., III PZ 5/10, LEX nr 686071 oraz z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 146/11, LEX nr 1147818/.

Z kolei, za stronę przegrywającą sprawę uważa się także pozwanego, który w toku procesu spełnił dochodzone od niego świadczenie, czym zaspokoił roszczenie powoda wymagalne w chwili wytoczenia powództwa /postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1984 r., IV CZ 196/84, LEX nr 8642).

Analogicznie, jako przegranie sprawy traktowane jest cofnięcie pozwu przez powoda - w całości lub części - skutkujące umorzeniem postępowania, z zastrzeżeniem jednakże, że w tym ostaniem przypadku nie bez znaczenia pozostaje przyczyna, dla której powód rezygnuje z dochodzenia zgłoszonego roszczenia.

Jak podnosi się w doktrynie umorzenie postępowania jest równoznaczne z przegraniem sprawy przez powoda, w sytuacji gdy cofnął pozew, zrzekając się roszczenia, albo jeżeli cofnięcie pozwu nastąpiło wskutek upadku podstawy faktycznej, który spowodował bezprzedmiotowość żądania /por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1936 r., C.III. 1908/36, Zb. Orz. 1937, poz. 366; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 16/23 lutego 1938 r., CI. 183/37, OSP 1938, poz. 214; uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – zasada prawna z dnia 23 czerwca 1951 r., C 67/51, OSN 1951, nr 3, poz. 63; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1954 r., II C 1514/53, OSN 1954, nr III, poz. 73 oraz orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 1962 r., II CZ 103/62, OSNCP 1963, nr 7–8, poz. 171 z omówieniem W. S., Przegląd orzecznictwa, PiP 1964., z. 8–9, s. 325 i E. W., Przegląd orzecznictwa, NP 1964, nr 9, s. 856/.

Tym samym, powód nie może być uznany za stroną przegrywającą, w sytuacji gdy rezygnacja przez niego z kontynuacji procesu jest pochodną uzyskania w jego toku zaspokojenia roszczenia, w przeciwnym bowiem przypadku – popierania powództwa pomimo uzyskania zaspokojenia – zgłoszone przez powoda żądanie podlegałoby oddaleniu, co jest równoznaczne z uznaniem pozwanego za wygrywającego proces.

Ocena, czy i w jakim stopniu strona wygrała lub przegrała sprawę, powinna być dokonana przez porównanie roszczeń dochodzonych z ostatecznie uwzględnionymi.

Przenosząc powyższe rozważania w realia niniejszej sprawie podnieść należy, iż powód - (...) SA w W. - dochodził zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego będącego także podmiotem świadczącym profesjonalne usługi w zakresie ubezpieczeń majątkowych kwoty 3.189,52 zł tytułem regresu związanego z wypłatą odszkodowania za szkodę wywołaną zalaniem nieruchomości stanowiącej współwłasność poszkodowanej objętej ochroną ubezpieczeniową (...) SA w W.. Odszkodowanie to wypłacone zostało przez powoda po przeprowadzonym przez tego ostatniego postępowaniu likwidacyjnym, przy czym pozwany - jeszcze przed wytoczeniem przeciwko niemu pozwu, częściowo zaspokoił roszczenie regresowe, odmawiając jednakże jego uznania w pozostałym zakresie, co skutkowało zainicjowaniem postępowania sądowego. Podnieść przy tym należy, iż pozwany konsekwentnie kwestionował dochodzone przeciwko niemu przez Sądem roszczenie, negując je tak co do zasady, jak i wysokości, przy czym powództwo to ostatecznie zostało przez powoda cofnięte, pomimo iż nie uzyskał on zaspokojenia, w wyniku - jak przyznał sam powód - przeprowadzonego dowodu z umowy dnia z 31 maja 2012 o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenia ścieków, z której wynika, że przedsiębiorstwo któremu ochrony ubezpieczeniowej udzielał pozwany nie ponosi odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody powstałe bez winy przedsiębiorstwa w następstwie zalania wodą lub ściekami a spowodowane awarią instalacji i przyłączy posiadanych przez odbiorcę usług.

Tym samym, w przedmiotowej sprawie, uznać należy, iż przyczyną cofnięcia pozwu przez powoda nie było było zaspokojenie dochodzonego przez niego roszczenia, lecz dokonana w świetle zgłoszonych przez pozwanego dowodów ocena własnej sytuacji procesowej.

W konsekwencji, zasadne jest uznanie, iż powód jest stroną przegrywająca sprawę, a tym samym obowiązaną do zwrotu na rzecz przeciwnika poniesionych przez niego kosztów procesu.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie, odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania nie uzasadnia treść art. 102 k.p.c., w myśl którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych, Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Zastosowanie przez Sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu, przy czym przepis art. 102 k.p.c. wprowadzający wyłom od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania ma charakter wyjątkowy, a w konsekwencji jego zastosowanie winno być ograniczone do szczególnie uzasadnionych wypadków.

Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie, dotyczącej wszakże sporu pomiędzy profesjonalistami na rynku ubezpieczeń majątkowych, brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, iż błędna ocena przez powoda przesłanek dochodzonego roszczenia regresowego stanowi ów szczególny wypadek pozwalający na nieobciążanie go należnymi przeciwnikowi kosztami przegranego procesu, przy czym dla tak dokonanej oceny bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż jeszcze przed zainicjowaniem sporu sądowego pozwany dokonał „dobrowolnego” zwrotu na rzecz powoda części wypłaconego poszkodowanej odszkodowania – to powód bowiem, podejmując decyzję o wszczęciu sporu sądowego winien dokonać własnej analizy podstaw roszczenia regresowego.

Analogicznie, w niniejszej sprawie brak jest podstaw do zastosowania art. 103 § 1 i 2 k.p.c., nie sposób bowiem pozwanemu przypisać niesumiennego lub oczywiście niewłaściwego postępowania i to co należy podkreślić mającego miejsce w toku procesu.

Pozwany już w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym – a więc w pierwszym piśmie procesowym - jakkolwiek przyznał, że dokonał częściowej refundacji wypłaconego poszkodowanej odszkodowania, to jednakże zakwestionował dochodzone przeciwko niemu roszczenie co do zasady, negując odpowiedzialność Miejskiego Zakładu (...) sp. z oo w K. D. za zdarzenie wywołujące szkodę, jak również wniósł o zobowiązanie poszkodowanej, której ochrony ubezpieczeniowej udzielał powód, do złożenia zawartej z Miejskim Zakładem (...) sp z oo w K. D. umowy na dostarczanie wody i odprowadzenie ścieków na okoliczność zakresu odpowiedzialności stron umowy za utrzymanie instalacji, przyłączy i zaworów /k. 38-40/.

Ten właśnie dokument legł u podstaw złożonego przez powoda oświadczenia o cofnięciu pozwu.

Tym samym, brak jest podstaw do odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania czy to poprzez nieobciążanie powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu ( art. 102 k.p.c.), czy też poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu ( art. 103 k.p.c.).

W konsekwencji zasadne jest zasądzenie od przegrywającego sprawę powoda na rzecz pozwanego kwoty 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu obejmujących koszty zastępstwa procesowego pozwanego ustalonego zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie zainicjowania sporu w niniejszej sprawie, z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa – wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty.