Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wniósł o zasądzenie od A. G. kwoty 50.223,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 13 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazał, że pozwana zawarła z (...) Bank S.A. w W. umowę o kredyt konsolidacyjny nr (...). Bank wypowiedział pozwanej umowę i wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych banku. Następnie bank zbył wierzytelność z tytułu wyżej opisanej umowy na rzecz strony powodowej. Strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty informując jednocześnie o przelewie wierzytelności. Podniósł, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się 46.289,32 zł tytułem wierzytelności zakupionej od banku i 1.952,08 zł tytułem naliczonych odsetek ustawowych za opóźnienie od niespłaconego kapitału od dnia 13 marca 2021 r. do dnia 12 grudnia 12 grudnia 2021 r.

W dniu 18 stycznia 2022 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Kłodzku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów postpowania. Pozwana zarzuciła, że wypowiedzenie umowy kredytu było bezskuteczne, z uwagi na warunkowy charakter i brak wskazania całej kwoty kredytu będącego podstawą wypowiedzenia oraz zachowania 30-dniowego terminu, ponadto bank nie odpowiedział na jej wniosek o restrukturyzację, a także, że umowa kredytu jest nieważna z uwagi na sprzeczność z dobrymi obyczajami, zasadami współżycia społecznego i narusza interesy pozwanej. Zarzuciła również, że nie został doręczony jej wzorzec umowy przed jej zawarciem, a ponadto przedłożone przez powoda kserokopie nie są poświadczone za zgodność z oryginałem, więc nie są dokumentami w myśl kpc, powód nie wykazał, aby osoby zawierające w imieniu banku umowę kredytu były prawidłowo umocowane, nie przedstawił wiarygodnych wyliczeń co do wysokości zobowiązania pozwanej, nie dopełnił obowiązku informacyjnego co do zmiennej stopy oprocentowania kredytu i kształtował wysokość oprocentowania w oparciu o nieskuteczne blankietowe normy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W dniu 20 lutego 2014 r. A. G. zawarła z (...) Bank S.A. w W. umowę o pożyczkę gotówkową nr (...) w wysokości 50.000,00 zł, która miała zostać spłacona w 120 miesięcznych ratach. Zgodnie z prognozowanym harmonogramem spłat, pierwsza rata spłaty pożyczki miała nastąpić w dniu 26 marca 2014 r., a ostatnia w dniu 26 lutego 2024 r. Umowa pożyczki przewidywała możliwość jej wypowiedzenia z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia (§ 9). Zaleganie przez pożyczkobiorcę ze spłatą dwóch kolejnych rat pożyczki powodowało obowiązek banku pisemnego wezwania pożyczkobiorcy do zapłaty. Gdy należności nie zostałyby uregulowane w terminie 7 dni od daty odbioru wezwania, Bank mógł wypowiedzieć umowę. Od następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia całe zobowiązanie z tytułu udzielonej pożyczki stawało się wymagalne i traktowane jak zadłużenie przeterminowane.

Dowód:

-

formularz informacyjny raz z prognozowanym harmonogramem spłat– k.6 – 13;

-

oświadczenie dotyczące ryzyka zmiennej stopy procentowej – k. 14;

-

umowa pożyczki – k.15 – 21;

-

dyspozycja uruchomienia pożyczki – k. 22.

Pismem z dnia 29 stycznia 2018 r. (...) Bank S.A. w W. wezwał A. G. do zapłaty zaległości w wysokości 1.337,40 zł, informując, że nieuregulowanie zadłużenia może skutkować wypowiedzeniem umowy pożyczki wraz z żądaniem natychmiastowej spłaty całości zobowiązania.

Dowód:

-

pismo – k. 27.

Pismem z dnia 26 lutego 2018 r. (...) Bank S.A. w W. wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w wysokości 2015,99 zł w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma – co miało miejsce w dniu 5 marca 2018 r. Zarazem poinformował pozwaną o możliwości złożenia w w.w. w terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

W piśmie tym wskazano jednocześnie, że - jeżeli pozwana nie skorzysta z uprawnień, wskazanych w art. 75c ustawy Prawo bankowe, niniejszym Bank wypowiada umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, rozpoczynającego się od dnia, którym upłynął termin 14 dni roboczych od doręczenia tego pisma.

Dowód:

-

warunkowe wypowiedzenie umowy – k. 23-24;

-

zwrotne oświadczenie odbioru – k. 25-26.

Pismem z dnia 8 marca 2018r., nadanym pocztą przesyłką poleconą w dniu 13 marca 2018r. pozwana zwróciła się do (...) Banku S.A. w W. z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia z tytułu umowy o kredyt konsolidacyjny o nr (...) i możliwość spłaty w wydłużonym terminie.

Dowód:

- pismo z dowodem nadania – k. 88.

Pismem z dnia 26 kwietnia 2018 r. (...) Bank S.A. w W. wezwał A. G. do zapłaty kwoty 39.098,72 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma (co miało miejsce w dniu 2 maja 2018r.).

Dowód:

-

przedsądowe wezwanie do zapłaty – k. 28;

-

wydruk ze strony internetowej Poczty Polskiej – k. 128.

W dniu 25 stycznia 2021 r. (...) Bank S.A. w W. sporządził wyciąg z ksiąg, w którym stwierdził, że A. G. ma wymagalne zadłużenie w wysokości 48.281,72 zł z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 20 lutego 2014 r.

Dowód:

-

wyciąg – k.29;

-

pełnomocnictwo wraz z notarialnym poświadczeniem podpisów– k. 30-32.

W dniu 12 marca 2021 r. (...) Bank S.A. w W. zawarł ze stroną powodową umowę przelewu wierzytelności, w tym względem A. G. z tytułu umowy pożyczki nr (...).

Dowód:

-

umowa – k. 33-65.

Pismem z dnia 4 maja 202 r. powód zawiadomił pozwaną o przelewie wierzytelności i wezwał do zapłaty.

Dowód:

-

pismo – k. 66 – 71.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny sprawy, co do zasady, był między stronami bezsporny – w dniu 20 lutego 2014r. pozwana zawarła z (...) Bank S.A. w W. umowę o pożyczkę gotówkową nr (...) w wysokości 50.000 zł, którą zobowiązała się spłacić w 120 miesięcznych ratach. Pozwana nie spłacała na bieżąco wynikającego z umowy zadłużenia, w związku z czym Bank skierował do niej pisma z dnia 29.01.2018r., 26.02.2018r. i 26.04.2018r. Sporne było, jakie skutki wywołały w.w. pisma, w szczególności, czy doprowadziły do wypowiedzenia umowy z dnia 20.02.2014r.

Zgodnie z at. 513 § 1 kpc dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.

Przepis art. 75c ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe [Dz. U. 2021. 2439 z późn. zm.] – dalej P rawo bankowe , stanowi, że jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia (ust.2). Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia, poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest to uzasadnione dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy (ust.3). Restrukturyzacja dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę (ust.4). Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację (ust.5). Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych (ust.6).

Uwzględniając powyższe przepisy, nie można uznać, że poprzednik prawny powoda (...) Bank S.A. skutecznie złożył oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy pożyczki. Połączenie w jednej czynności wezwania do zapłaty, informacji o możliwości restrukturyzacji kredytu oraz wypowiedzenia umowy stanowi obejście oraz wypaczenie istoty procedury upominawczej, określonej w Prawie bankowym. Wypowiadając umowę pożyczki w niniejszej sprawie, bank był zobowiązany do uprzedniego wdrożenia procedury, wynikającej z art. 75c Prawa bankowego. Bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą. W pierwszej kolejności powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie, określone w art. 75c ust. 1-2, odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia, wyznaczonego w wezwaniu, nie krótszego, niż 14 dni roboczych, i dopiero po upływie tego terminu może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy.

Sankcją za niespełnienie przez bank przesłanek, wynikających z powyższego przepisu, jest nieważność czynności prawnej, polegającej na wypowiedzeniu przez bank umowy kredytu bądź pożyczki (art. 58 § 1 kc). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu/pożyczki, o do której kredytobiorca nie pozostawał opóźnieniu.

Biorąc pod uwagę treść w.w. pism, skierowanych przez Bank do pozwanej, należało uznać, że wynikająca z powołanego art. 75c Prawa bankowego procedura wypowiedzenia nie została zachowana. Pismem z dnia 29 stycznia 2018 r. Bank wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w wysokości 1.337,40 zł, informując, że nieuregulowanie zadłużenia może skutkować wypowiedzeniem umowy pożyczki. W ogóle zatem nie spełniono rygorów, wynikających z treści powołanego przepisu. Następnie, w jednym piśmie - z dnia 26 lutego 2018 r. - Bank wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w wysokości 2015,99 zł w terminie 14 dni roboczych od otrzymania pisma (co miało miejsce w dniu 5 marca 2018 r.), poinformował pozwaną o możliwości złożenia w w.w. w terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia i jednocześnie wskazał, że - jeżeli pozwana nie skorzysta z uprawnień, wynikających z art. 75c ustawy Prawo bankowe, niniejszym Bank wypowiada umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, rozpoczynającego się od dnia, którym upłynął termin 14 dni roboczych od doręczenia tego pisma. Tymczasem Bank prawidłowo powinien w pierwszej kolejności wezwać pozwaną do zapłaty i poinformować o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację kredytu, a dopiero po upływie wyznaczonego terminu mógł złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Niezależnie od tego w niniejszej sprawie istotnym było, że pozwana skorzystała z uprawnienia, wynikającego z art. 75c ustawy Prawo bankowe – z zachowaniem wyznaczonego terminu, pismem z dnia 8 marca 2018r., nadanym pocztą przesyłką poleconą w dniu 13 marca 2018r., zwróciła się do (...) Banku S.A. w W. z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia z tytułu przedmiotowej umowy. Przedstawienie dowodu w postaci opatrzenie pisma numerem przesyłki rejestrowanej należy uznać za dowód jej nadania, a zatem kreuje domniemanie jej skutecznego doręczenia, przy czym domniemanie to może być przez adresata obalone przez wykazanie, że nie miał możliwości zapoznania się z zawartym w niej oświadczeniem woli. W efekcie, w przypadku przedstawienia dowodu nadania, ciężar dowodu w zakresie braku skutecznego doręczenia obciąża adresata [por. wyrok SN z 17 marca 2010 r., II CSK 454/09, OSNC 2010, Nr 10, poz. 142].

Bank nie miał obowiązku wyrażenia zgody na restrukturyzację zadłużenia. Odmawiając jednak wyrażenia zgody, zobowiązany był do niezwłocznego przekazania szczegółowych wyjaśnień, musiał więc uzasadnić swoje stanowisko na piśmie, wskazując przyczyny odmowy.

Pomimo zobowiązania, strona powodowa nie przedłożyła dowodu na okoliczność, że jej poprzednik prawny wykonał ciążący na nim obowiązek, wynikający z powołanego art. 75c ust. 5 Prawa bankowego, a więc aby przekazał szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku pozwanej o restrukturyzację.

Od banku jako profesjonalisty należy oczekiwać, aby działania upominawcze, były zgodne z dyspozycją art. 75c ustawy Prawo bankowe i tym samym poprzedzały właściwe wypowiedzenie umowy. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku, polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu [por. Wyrok SA w Gdańsku z 14.01.2019 r., V ACa 93/18, LEX nr 2668705].

Wbrew zatem twierdzeniom pozwu, nie można przyjąć, że przedmiotowa umowa pożyczki została skutecznie wypowiedziana przez Bank – pismo z dnia 26.02.2018r. nie wywarło skutku w postaci wypowiedzenia umowy, wobec braku wyczerpania postępowania upominawczego, przewidzianego w art. 75c Prawa bankowego i zachowania 30-dniowego terminu wypowiedzenia umowy po wcześniejszym wyczerpaniu tego postępowania. W konsekwencji należało uznać, że powództwo, oparte na twierdzeniach skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki i natychmiastowej wymagalności całej niespłaconej kwoty pożyczki wraz z kosztami i odsetkami, okazało się niezasadne.

Na marginesie jedynie wskazać należy, że powód - w odpowiedzi na zarzuty pozwanej - nie przedstawił też wyliczenia jej zadłużenia na wypadek, gdyby do wypowiedzenia umowy nie doszło, nie wykazał więc aktualnej wysokości zadłużenia pozwanej.