Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2019 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa P. G.

przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Rejonowego w Gliwicach

o zapłatę

1.  powództwo oddala;

2.  nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa kasa Sądu Okręgowego w Gliwicach adwokatowi M. K. wynagrodzenie w kwocie 120 zł (sto dwadzieścia złotych) oraz 23 % VAT tj. łącznie 147,60 zł (sto czterdzieści siedem 60/100 złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi;

3.  odstępuje od obciążania powoda kosztami postępowania.

SSO Monika Muszko – Adamczak

Sygn. akt I C 289/17

UZASADNIENIE

Powód P. G., pozwem z dnia 28 czerwca 2017 roku wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Gliwicach kwoty 180.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, ewentualnie odszkodowania za straty moralne, zdrowotne z uwagi na przewlekłość postępowania oraz zmuszenie do odbywania dłuższej kary pozbawienia wolności. W uzasadnieniu powód wskazał, iż dłuższe odbywanie kary pozbawienia wolności spowodowało, że powód nie mógł podjąć pracy w Wielkiej Brytanii, albowiem przewlekłość postępowania uniemożliwiła mu zebranie niezbędnej dokumentacji pozwalającej na podjęcie pracy zarobkowej poza granicami kraju. W dalszych pismach powód wskazywał również na związek odbywania przez niego kary z pogorszeniem się jego stanu zdrowia.

Pismem z dnia 20 kwietnia 2018 roku, ustanowiony z urzędu w sprawie pełnomocnik powoda podtrzymał stanowisko, wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 180.000,00 zł z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W odpowiedzi na pozew, pismem z dnia 6 czerwca 2018 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował zarówno samo wystąpienie, jak i brak szkody oraz krzywdy. Pozwany wskazał, że działanie Sądu Rejonowego w Gliwicach w stosunku do powoda nie cechowało się bezprawnością. Równocześnie pozwany zakwestionował samą okoliczność naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego powoda.

W toku postępowania strony podtrzymały zajęte stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskiem z dnia 25 maja 2016 r., skierowanym do Sądu Rejonowego w Gliwicach powód wniósł o wydanie wyroku łącznego. Zarządzeniem z dnia 12 lipca 2016 r. po zebraniu niezbędnej dokumentacji akta sprawy wraz z wnioskiem powoda przedłożono sędziemu referentowi. W dniu 18 lipca 2016 r. wyznaczono skazanemu obrońcę z urzędu oraz wyznaczono termin rozprawy na dzień 13 września 2016 r. Równocześnie, w odpowiedzi na pismo skazanego o doprowadzenie na rozprawę, powód został w dniu 13 września 2016 roku doprowadzony na rozprawę. Z uwagi na fakt, iż żadna ze stron nie złożyła wniosków dowodowych, w dniu 22 września 2016 r. po odroczeniu publikacji wyroku z uwagi na upływ czasu wokandowego, został wydany wyrok łączny. Zarządzeniem z dnia 27 września 2016 r. odmówiono skazanemu przyjęcia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia, ponieważ został złożony przed wydaniem orzeczenia. Po kolejnych pismach skazanego o wydanie odpisu uzasadnienia skazany został poinformowany, że wyrok się uprawomocnił oraz że istnieje możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia.

W dniu 28 listopada 2016 r. Sąd uwzględnił wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia i w dniu 12 grudnia 2016 r., po sporządzeniu uzasadnienia zostało ono przesłane stronom.

Po przyjęciu apelacji sporządzonej przez obrońcę skazanego wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 17 marca 2017 r., w sprawie o sygn. akt VI Ka 84/17 zmieniono wyrok Sądu Rejonowego z 22 września 2016 r. Zarządzeniem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 4 maja 2017 r. odmówiono skazanemu przyjęcia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku tego Sądu, ponieważ został on złożony po terminie. Wyrokiem z dnia 17 marca 2017 r. połączono powodowi kary z dwóch, a nie z trzech wyroków. Wyrok Sądu Okręgowego wydany był w dniu 17 marca 2017 r., a zgodnie z ponownym obliczeniem kary, koniec kary łącznej z wyroku o sygn. III K 544/16 przypadł na dzień 9 kwietnia 2017 r. i tego dnia powód został zwolniony z zakładu karnego, w którym odbywał karę pozbawienia wolności.

Powód wskazuje, iż domaga się odszkodowania za opieszałość Sądu, a szkoda jakiej doznał polega na tym, że przewlekłość postępowania doprowadziła do sytuacji odbywania dłuższej kary pozbawienia wolności.

/wyrok SR w Gliwicach z dnia 22.09.2016 roku w sprawie III K 544/16, wyrok SO w Gliwicach z dnia 17.05.2017r. w sprawie VI Ka 84/17, obliczenie kary z dnia 3 kwietnia 2017r., zawiadomienie o zwolnieniu ze sprawy z dnia 10.04.2017r., przesłuchanie powoda, dokumentacja medyczna powoda z Zakładu Karnego w R./

Powyższy stan faktyczny ustalono na postawie powołanych wyżej dowodów. Sąd uznał, że wiarygodność przedłożonych dokumentów nie budziła wątpliwości; ich prawdziwość nie była podważana. Odnośnie dowodu z przesłuchania powoda Sąd dał mu wiarę w zakresie zgodnym z ustalonym stanem faktycznym.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozpoznania sprawy.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadka U. G. oraz opinii biegłych sadowych i informacji Komisariatu Policji w P. albowiem przeprowadzenie tych dowodów było prawnie irrelewantne wobec niewykazania bezprawności po stronie pozwanego. W ocenie Sądu, przeprowadzanie powyższych dowodów nie było celowe; nie wniosłoby do sprawy żadnych nowych istotnych informacji, a w świetle zgromadzenia materiału dowodowego w dostatecznej ilości do rozstrzygnięcia sprawy, przyczyniłoby się jedynie do jego niepotrzebnego przedłużenia.

Sąd zważył, co następuje:

Powód domagał się odszkodowania w kwocie 180.000 zł tytułem poniesionej przez niego szkody wskutek opieszałości Sądu. Mając na uwadze stanowisko pozwanego wyrażone w pozwie oraz w trakcie przesłuchania należy przyjąć, że swoje roszczenie opiera on na art. 417 k.c.

Przepis art. 417 k.c. przewiduje odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, zdefiniowanym jako „niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej". Dla określenia odpowiedzialności odszkodowawczej władz publicznych, obok zdarzenia sprawczego, konieczne jest ustalenie pozostałych przesłanek odpowiedzialności deliktowej, a więc szkody i związku przyczynowego.

W świetle ustalonego wyżej stanu faktycznego nie sposób uznać, jakoby doszło do szkody w majątku powoda będącej przesłanką przyznania mu odszkodowania zgodnie z art. 417 k.c. Stosownie zaś do utrwalonej linii orzeczniczej, samo stwierdzenie bezprawności działania funkcjonariuszy Skarbu Państwa nie powoduje powstania obowiązku odszkodowawczego przy braku szkody (wyrok SN z dnia 27 sierpnia 2008 r., II CSK 132/08, LEX nr 465603).

Zauważyć należy, iż powód nie wykazał, aby wskutek działania pozwanego poniósł jakąkolwiek szkodę. Błędne wyliczenie kary przez Sąd Rejonowy nie spowodowało wydłużenia jej odbywania. Powód opuścił zakład karny w terminie obliczonym przez Sąd Okręgowy. Powód nie wykazał również naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego. Z dokumentacji medycznej nie wynika, aby powód podejmował jakiekolwiek leczenie lub terapię psychologiczną, związaną z wyliczeniem kary przez Sąd Rejonowy. Sąd podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8.12.2016r. (I ACa 656/16), że brak wykazania przesłankowo odpowiedzialności Skarbu Państwa w postaci szkody osobowej lub majątkowej czyni bezprzedmiotowym rozważania czy długotrwałość postępowań karnych świadczy o bezprawnym wykonywaniu władzy publicznej.

Ponadto podkreślić należy, iż powód w żaden sposób nie wykazał wymaganej przesłanki zaistnienia związku przyczynowego pomiędzy ewentualną szkodą, a bezprawnością działania pozwanego.

Zgodnie z teorią przyczynowości adekwatnej, związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzenie istnienia związku przyczynowego jako takiego, wymagane bowiem jest stwierdzenie, że chodzi o następstwo normalne.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że związek przyczynowy jest kategorią obiektywną i należy go pojmować jako obiektywne powiązanie ze sobą zjawiska nazwanego "przyczyną" ze zjawiskiem określonym jako "skutek". Ustawodawca wprowadzając w art. 361 § 1 k.c. dla potrzeb odpowiedzialności cywilnej ograniczenie odpowiedzialności tylko za normalne (typowe, występujące zazwyczaj) następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła, nie wprowadza pojęcia związku przyczynowego w rozumieniu prawnym, odmiennego od istniejącego w rzeczywistości. Ogranicza tylko odpowiedzialność do wskazanych w przepisie normalnych (adekwatnych) następstw. Istnienie związku przyczynowego jako zjawiska obiektywnego jest determinowane określonymi okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy i dlatego istnienie związku przyczynowego bada się w okolicznościach faktycznych określonej sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 r. wydany w sprawie I CSK 475/10). Co do ustalenia szkody i związku przyczynowego, podkreśla się w piśmiennictwie, że nie wystarczy dość abstrakcyjna możliwość uzyskania utraconych korzyści, a trzeba ściśle przestrzegać reguł związanych z ustaleniem adekwatnego związku przyczynowego, prawnie relewantnych dla określenia, że odszkodowanie jest należne, i jego rozmiar

Mając na uwadze przedstawioną powyżej argumentacje należało uznać, iż powód nie udowodnił przesłanek uzasadniających przyznanie mu odszkodowania na podstawie art. 417 k.p.c., co implikowało oddalenie powództwa.

Wobec niezachodzenia przesłanek naruszenia dóbr osobistych należało uznać, iż nie zachodzą przesłanki do zasądzenia zadośćuczynienia z art. 448 kc. Powód nie wykazał, by pozwany działał bezprawnie; nie wykazano nadto zawinionego działania strony pozwanej (funkcjonariuszy Skarbu Państwa); wreszcie nie wykazano – niezależnie od braku innych przesłanek, by powód doznał jakiejkolwiek krzywdy. Opisywane przez powoda stres czy zdenerwowanie stanowią niewątpliwie negatywne przeżycia jednakże, w realiach niniejszej sprawy nie sposób mówić o jakiejkolwiek krzywdzie. Mając na uwadze powyższe okoliczności stwierdzić należy, że nie zostały również spełnione przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa wskazane w treści art. 417§ 1 kc, bowiem jak już wskazano nie zostało wykazane, aby działanie pozwanego było niezgodne z prawem, jak również nie zostało wykazane, aby powód poniósł szkodę.

Jednocześnie na podstawie § 14 pkt 26 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu przyznano adwokatowi M. K. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach wynagrodzenie w kwocie 120 zł podwyższonej o stawkę podatku od towarów i usług, za reprezentowanie powoda w postępowaniu jako pełnomocnik z urzędu. Na mocy art. 102 kpc odstąpiono od obciążania powoda kosztami postępowania z uwagi na jego trudną sytuację materialną i brak dochodów.

sędzia Monika Muszko – Adamczak