Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A z siedzibą w W.

przeciwko A. S. i J. S.

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych A. S. i J. S. na rzecz (...) S.A z siedzibą w W. kwotę 281.916,67 (dwieście osiemdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset szesnaście i 67/100) złotych wraz z odsetkami:

- umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 270.778,13 (dwieście siedemdziesiąt tysięcy siedemset siedemdziesiąt osiem i 13/100) złotych od dnia 09 lutego 2018 roku do dnia zapłaty,

- ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 11.128,00 (jedenaście tysięcy sto dwadzieścia osiem i 00/100) złotych od dnia 23 marca 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza solidarnie od pozwanych A. S. i J. S. na rzecz (...) S.A z siedzibą w W. kwotę 3.981,76 zł (trzy tysiące dziewięćset osiemdziesiąt jeden i 76/100) złotych, tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 14 marca 2024 r.

Pozwem z dnia 23 marca 2018 roku złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (...) Bank S.A. w W. (obecnie (...) S.A. z siedzibą w W.) wniósł o wydanie nakazu zapłaty i zasądzenie solidarnie od pozwanych A. S. i J. S. kwoty 281.916,67 zł wraz z odsetkami:

- umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 270.778,13 (dwieście siedemdziesiąt tysięcy siedemset siedemdziesiąt osiem i 13/100) złotych od dnia 09 lutego 2018 roku do dnia zapłaty,

- ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 11.128,00 (jedenaście tysięcy sto dwadzieścia osiem i 00/100) złotych od dnia 23 marca 2018 roku do dnia zapłaty.

Ponadto powód wniósł również o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwanymi umowę kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 21 września 2011 r. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat strona powodowa pismem z dnia 15 września 2017 r. wypowiedziała przedmiotową umowę stawiając całą należność w stan wymagalności. Pomimo wezwania pozwanych do zapłaty pismem z dnia 15 listopada 2017 r. do dnia dzisiejszego strona pozwana nie uregulowała zobowiązania powstałego w związku z zawartą umową ( pozew – k. 34-39).

W dniu 26 kwietnia 2018 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie z pozwem.

Sprzeciwami z dnia 17 maja 2018 roku pozwani A. S. i J. S. zaskarżyli w całości nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym z dnia 26 kwietnia 2018 r., domagając się jego uchylenia i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pełnomocnictwa, według norm prawem przepisanych ( sprzeciwy, k. 42-44, 57-59)

W pismach procesowych z dnia 13 i 14 października 2022 r. pozwani A. S. i J. S. podtrzymując dotychczasowe stanowiska w sprawie, podnieśli dodatkowo zarzut: nieważności postępowania, nieudowodnienia roszczenia co do zasady, jak i wysokości, braku wykonania umowy w całości oraz braku wymagalności roszczenia i jego przedwczesność (pisma, k. 182 – 192, 194-199)

Na podstawie art. 191 ust. 1 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (...) S.A. w W. wstąpił na miejsce strony powodowej w niniejszej sprawie. ( pismo powoda z dnia 18 maja 2023 r. – k. 211)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 września 2011 r. J. S. i A. S. zawarli z (...) Bank SA z siedzibą w W. - reprezentowanym przez upoważnionych pracowników -

w formie pisemnej umowę Kredytu Preferencyjnego (...) nr (...)

W ramach przedmiotowej umowy kredytodawca udzielił kredytu w kwocie 287.000,00 zł z przeznaczeniem na zakup na własność nieruchomości z rynku wtórnego położonej w W. przy ul. (...). Marża banku wynosiła 2,29%. Spłata kredytu miała nastąpić w 456 równych ratach kapitałowo-odsetkowych i/lub odsetkowych terminach i kwotach określonych w Umowie oraz aktualnym Harmonogramie Spłat. Oprocentowanie Kredytu stanowiło sumę marży Kredytowej i stawki referencyjnej 3M WIBOR dla waluty Kredytu, która jest wskazana w Części Szczególnej Umowy. Stawka referencyjna WIBOR 3M miała ulegać zmianie w okresach 3-mlesięcznych pod warunkiem zmiany o przynajmniej 10 punktów bazowych w stosunku do stawki referencyjnej poprzednio obowiązującej dla danej waluty. (§ 5 ust. 1 i 2). Bank miał naliczać odsetki za każdy dzień korzystania przez Kredytobiorcę z Kredytu począwszy od dnia wypłaty Kredytu aż do dnia spłaty włącznie w wysokości 1/360 stopy procentowej mającej zastosowanie w danym dniu do Kredytu (§ 5 ust. 7). W przypadku nie spłacenia przez Kredytobiorcę w terminie wierzytelności Banku z tytułu Umowy Kredytu po upływie okresu wypowiedzenia Umowy, niespłacona kwota stawała się zadłużeniem przeterminowanym, w tym kwota kapitału jako kapitał przeterminowany. Od kapitału przeterminowanego Bank miał pobierać odsetki od należności przeterminowanych, do dnia poprzedzającego spłatę zadłużenia przeterminowanego. Od zadłużenia przeterminowanego Bank miał naliczać odsetki w wysokości czterokrotność oprocentowania kredytu lombardowego. (§ 5 ust. 9).

Zgodnie z § 9 Umowy Bank miał prawo wypowiedzieć Umowę Kredytu z zachowaniem 30-dnlowego okresu wypowiedzenia, a w razie zagrożenia upadłością Kredytobiorcy z zachowaniem 7-dniowego okresu wypowiedzenia w przypadku:

a) niedotrzymania przez Kredytobiorcę któregokolwiek z warunków udzielenia Kredytu;

b) niewykonania lub nieterminowego regulowania przez Kredytobiorcę zobowiązań wobec Banku, w szczególności w przypadku, gdy Kredytobiorca zalega w całości lub części z zapłatą dwóch rat Kredytu pomimo wezwania do zapłaty nie spłaci zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania. Okres wypowiedzenia miał liczyć się od dnia doręczenia przez Bank przesyłki listowej zawierającej oświadczenie o wypowiedzeniu Umowy Kredytu (ust. 2).

W świetle zapisów § 10 ust. 1 lit. f) Umowy wszyscy Kredytobiorcy wraz z Kredytobiorcą Docelowym ponosili solidarną odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z Umowy Kredytu. Zgodnie z § 10 ust. 3 lit. b) ppkt. IV Umowy - kredytobiorcy zobowiązali się do wskazywania każdorazowo nowego adresu do doręczeń na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. W przypadku braku wskazania właściwego adresu ostatni wskazany adres do doręczeń miał być adresem właściwym dla miejsca zamieszkania Kredytobiorcy w postępowaniu sądowym. W myśl zapisów § 13 Umowy integralną część Umowy Kredytu stanowiły załączniki w postaci: Regulaminu Kredytowania (...) Bank S.A., Tabeli Opłat i Prowizji (...) Bank S.A., Dyspozycji Uruchomienia Środków, Harmonogramu Wypłaty Transz, Oświadczenia o ryzyku stopy procentowej i ryzyku zmiany ceny rynkowej zabezpieczenia. W treści Umowy jako adres korespondencyjny wspólny dla wszystkich Kredytobiorców wskazano: ul. (...), (...)-(...) W..

Dowód: umowa kredytu – k. 121-127v, Potwierdzenie zawarcia umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 21.09.2011 r. – k. 223,

W treści wniosku o udzielenie kredytu kredytobiorcy wskazali, że ich adres zameldowania tj. ul. (...) (...)-(...) W., stanowić będzie adres korespondencyjny na terenie Polski (jeden wspólny adres dla kredytu).

Dowód wniosek o udzielenie kredytu z dnia 3 sierpnia 2011 r. - k. 158 - 162

Po podpisaniu umowy kredytu kredytodawca przekazał środki kredytu na wskazany rachunek bankowy.

Dowód: umowa kredytu – k. 121-127v, dyspozycja uruchomienia środków do umowy kredytu -k. 163, polecenie przelewu - k. 164

Kredytobiorcy przystąpili do spłaty kredytu w listopadzie 2011r. Spłaty kredytu następowały nieregularnie.

Dowód: rozliczenie spłat – k. 139 – 156

Wobec zaległości w spłacie kredytu Kredytodawca pismem z dnia 11 sierpnia 2017 r. wezwał kredytodawców do spłaty zadłużenia w terminie 14 dni roboczych, pouczając jednocześnie o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Ponadto w wezwaniu znalazło się pouczenie, że w przypadku braku spłaty całości należności i niezłożenia wniosku o restrukturyzację w wyżej podanym terminie umowa zostanie wypowiedziana. Wezwanie zostało wysłane do obu kredytobiorców na adres: ul. (...), (...)-(...) W., oraz dodatkowo do A. S. na adres: ul. (...) (...)-(...) W..

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 171, 172, k. 173, Książka nadawcza z dnia 16 sierpnia 2017 r. – k. 174-175

Wobec nieuregulowania przez kredytobiorców zaległości w spłacie kredytu, kredytodawca pismem z dnia 15 września 2017 r. dokonał wypowiedzenia umowy kredytu, wskazując, że po upływie 30 dniowego okresu wypowiedzenia całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami stanie się wymagalna i podlegać będzie natychmiastowemu zwrotowi. Oświadczenie zostało wysłane do obu kredytobiorców na adres: ul. (...), (...)-(...) W. skąd przesyłka wróciła awizowana oraz dodatkowo do A. S. na adres: ul. (...) (...)-(...) W., gdzie została odebrana w dniu 3 października 2017 r. Dokument wypowiedzenia został podpisany przez uprawnionego pracownika banku (...).

Dowód: oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy – k. 129, k. 131 koperta/awizacja- k. 130v, k. 132, ZPO – k. 134, Pełnomocnictwo z dnia 23 listopada 2015 r. dla M. J. - k. 176

Z uwagi na brak spłaty zobowiązania, Bank wystawił Wyciąg z ksiąg banku uwzględniający wszystkie dokonane wpłaty na rachunek kredytu określając wysokość zobowiązania kredytobiorcy - na dzień 09 luty 2018 r. na kwotę 281.916,67 zł, która obejmowała:

1) kapitał w wysokości 270,778,13 zł,

2) odsetki umowne w wysokości 3,94% w kwocie 4.608,11 zł, naliczone za okres od dnia 07 maja 2017 r. do dnia 12 listopada 2017 r.

3) odsetki za opóźnienie naliczane od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości:

-14,00% w skali roku od dnia 07.06.2017 r. do dnia 12.11.2017 r.;

-10,00% w skali roku od dnia 13.11.2017 r. do dnia 08.02.2019 r.;

w kwocie 6.519,81 zł

4) opłaty i inne prowizje w kwocie 10.62 zł.

Dokument został podpisany przez uprawnionego pracownika Banku (...).

Dowód: wyciąg z ksiąg banku – k. 128, Zaświadczenie o zatrudnieniu z dnia 18 maja 2023 r. – k. 221, pełnomocnictwo do działania w imieniu banku – k. 105

W związku z wypowiedzeniem umowy kredytu i postawieniem całej należności w stan wymagalności Bank pismem z dnia 15 listopada 2017 r. wezwał kredytobiorców do zapłaty na wskazany rachunek w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania całości należności. Pismo zostało wysłane do obu kredytobiorców do J. S. na adres: ul. (...), (...)-(...) W., A. S. na adres: ul. (...) (...)-(...) W.,

Dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty– k. 136, k. 137, Książka nadawcza z dnia 16 listopada 2017 – k. 138

Na podstawie decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 29 września 2022 r. - (...) I zastosowano wobec (...) Bank S.A. instrument przymusowej restrukturyzacji w formie instytucji pomostowej, w ten sposób, że do instytucji pomostowej Bank (...) S.A. KRS nr (...), obecnie (po zmianie nazwy) (...) S.A. KRS nr (...), przeniesiono z dniem 3 października 2022 r. (...) Bank S.A. obejmujące ogół praw majątkowych (...) Bank S.A. według stanu na dzień ewidencji, w tym wierzytelność wynikającą z umowy nr (...).

Dowód: decyzja – k. 224-230

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, w tym umowy kredytu, wezwań do zapłaty wraz z książkami nadawczymi oraz kopiami awizowanych przesyłek oraz ZPO, a także wydruków zestawienia wpłat oraz wyciągu z ksiąg bankowych. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej dokumenty te należało uznać za wiarygodne i na ich podstawie dokonać ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Dokumenty te miały w istocie walor dokumentów prywatnych, jednakże okoliczność ta nie pozbawia ich mocy dowodowej. Należy zaznaczyć, że wiarygodność dokumentów prywatnych, jako dowodów w sprawie podlega wszechstronnej ocenie Sądu w myśl przepisu art. 233 § 1 k.p.c. O ile więc pozwani kwestionowali ich wartość dowodową, zaprzeczając ich treści, to jednak nie sposób nie zauważyć, że dokumenty przedstawione przez powoda tworzyły spójny i logiczny obraz stanu faktycznego. Warto zaznaczyć, że zestawieniu spłat kredytu oraz wyciągu z ksiąg uwzględniono dokonywanie wpłat rat przez pozwanych przez pewien okres. Co więcej z zestawienia wpłat kopii wezwań do zapłaty wprost wynika moment, w którym pozwani zaprzestali regulowania swoich zobowiązań wobec banku. Zdaniem Sądu nie sposób kwestionować wiarygodności załączonych wydruków i innych dokumentów bankowych podważając jedynie umocowanie osób, które sporządziły poszczególne dokumenty. W toku postępowania strona pozwana nie ograniczyła się do kwestionowania umocowania osób których podpisy widniały na umowie kredytu, wypowiedzeniu, wyciągu z ksiąg czy też wezwaniach do zapłaty, ale kwestionowała także umocowanie osób podpisanych na zaświadczeniach o zatrudnieniu przedłożonych przez stronę powodową, co spowodowało, że powód przedstawiał zaświadczenia o zatrudnieniu nawet dla osób, które sporządziły zaświadczenia o zatrudnieniu osób biorących udział przy realizacji umowy kredytu lub złożeniu pozwu (vide: zaświadczenie o zatrudnieniu p. U. S. - k. 244). Ostatecznie jednak zarzuty te okazały się być bezpodstawne.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie powód (...) S.A. z siedzibą w W. (pierwotnie (...)Bank) skierował swoje żądanie w związku z umową Kredytu Preferencyjnego (...)nr (...)z dnia 21 września 2011 r. Pozwani kwestionując żądanie pozwu podnieśli szereg zarzutów, w tym nieważności postępowania, nieudowodnienia roszczenia co do zasady jak i wysokości, braku wykonania umowy w całości, braku wymagalności roszczenia i jego przedwczesność.

Zdaniem Sądu zarzuty te nie zasługiwały na uwzględnienie, o czym mowa będzie w dalszej części uzasadnienia.

W świetle złożonych dokumentów wykazane zostało, iż strony zawarły ważnie umowę kredytu, a kwota zawarta w umowie została wydana do dyspozycji pozwanych przelewem bankowym na wskazany przez nich rachunek bankowy (k. 163, k. 164). Jak wynika z zestawienia spłat kredytu, pozwani przez pewien czas dokonywali dobrowolnych spłat zgodnie z umową, jednakże w trakcie trwania umowy zaczęły pojawiać się opóźnienia w spłacie kredytu.

Powód wykazał również, że dokonał skutecznego wypowiedzenia umowy na podstawie oświadczenia z 15 września 2017 r. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało wysłane do pozwanych na adres wskazany w umowie (ul. (...) (...)-(...) W.) za pomocą przesyłki listownej poleconej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W świetle zapisów umownych adres ten był zaś dla stron wiążący. Co więcej pozwana odebrała przesyłkę również pod adresem pod którym znajdowała się nieruchomość, której dotyczył kredyt hipoteczny (ul. (...) (...)-(...) W.– k. 134). Dlatego też należało przyjąć, że korespondencja została skierowana w sposób prawidłowy.

Podkreślić należy, że w przedmiotowej sprawie spełnione zostały również wymogi wynikające z regulacji 75c ust. 1 ustawy - Prawo bankowe, albowiem pozwani w wezwaniu do zapłaty z dnia 11 sierpnia 2017 r. zostali pouczeniu o możliwości skorzystania z uprawnienia do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia zaś wezwanie to zostało wysłane na adres wskazany w umowie oraz adres nieruchomości której dotyczyła przedmiotowa umowa kredytu hipotecznego (wezwanie do zapłaty – k. 171, 172, k. 173, książka r. – k. 174-175)

Jednocześnie należy wyjaśnić, że nie można przyjąć, iż fakt niepodjęcia korespondencji zawierającej wypowiedzenie umowy w terminie wynikającym z prawa pocztowego niweczy skutek złożonego przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Stosownie bowiem do treści art. 61 § 1 k.c. dla przyjęcia skuteczności doręczenia oświadczenia woli wystarczająca jest już sama możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata, nie jest natomiast istotne, czy adresat faktycznie to uczynił. Innymi słowy, na gruncie art. 61 § 1 k.c. skuteczne jest złożenie oświadczenia woli także wówczas, gdy adresat co prawda nie zna jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią. Taką możliwość daje adresatowi wysłanie przesyłki pocztowej (listu) zawierającej oświadczenie woli. W takim przypadku oświadczenie będzie złożone adresatowi w chwili, gdy w normalnym toku czynności mógł on odebrać przesyłkę ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, sygn. akt VII AGa 901/18)

Co oczywiste powyższy fakt tworzy domniemanie możności zapoznania się przez pozwanego z treścią oświadczenia, zaś domniemanie to mogło zostać przez adresata obalone przez wykazanie, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią, przy czym winny to być okoliczności rzeczywiście uniemożliwiające adresatowi, a więc pozostające poza jego wolą, zapoznanie się z treścią przesyłki. ( vide: Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 15 października 2018 roku, sygn. akt VI ACa 513/17). Strona pozwana nie sprostała powyższemu obowiązkowi, a zatem zasadne było przyjęcie, że doręczenia realizowane w niniejszej sprawie w na adres wskazany w Umowie były skuteczne, co oznacza, że doszło również do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu.

W dalszej kolejności należy podkreślić, że zarówno istnienie, jak i wysokość dochodzonej wierzytelności została potwierdzona w dokumentacji przedłożonej przez powoda tj. umowie kredytu (k. 121-127v). Umowa ta wprawdzie nie ma mocy dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym, ale jest dokumentem prywatnym, do którego znajduje zastosowanie art. 245 k.p.c. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 r., sygn. akt III CSK 66/13, art. 245 k.p.c. zawiera domniemanie, które powinien uwzględnić sąd, iż osoba, która złożyła podpis na dokumencie złożyła zawarte w nim oświadczenie. Do domniemania tego stosuje się art. 234 k.p.c., według którego domniemania ustanowione przez prawo wiążą sąd, dopóki nie zostaną obalone. W zakresie nie objętym domniemaniem z art. 245 k.p.c., moc dowodowa dokumentu prywatnego podlega ocenie przez sąd zgodnie z regułami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c., tak jak każdego innego dowodu. Podobnie, jak w wypadku innych dowodów, sąd ocenia czy dowód ten ze względu na okoliczności sprawy zasługuje na wiarę, czy też nie. Biorąc pod uwagę, że strona pozwana zarzut nieudowodnienia wysokości roszczenia sformułowała bardzo ogólnie, nie przedstawiając jednocześnie żadnych konkretnych okoliczności odnośnie wysokości zadłużenia kredytobiorców wobec powoda, Sąd uznał przedstawione przez powoda dokumenty w postaci umowy kredytowej, wyciągu z ksiąg banku (k. 128), tabelarycznego zestawienia historii rachunku (k. 139-157) oraz potwierdzenia zawarcia umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 21.09.2011 r. (k. 223), za wiarygodne i wystarczające dowody na okoliczność istnienia i wysokości roszczenia powoda.

W kwestii wysokości dochodzonego roszczenia, warto również zaznaczyć, że zobowiązanie do zwrotu zaciągniętego kredytu jest zobowiązaniem pieniężnym, jego wykonanie polega na zapłacie wierzycielowi określonej w umowie sumy pieniężnej. Po stronie wierzyciela leżało zatem wykazanie wysokości wierzytelności, przy czym obowiązek ten dotyczy wyłącznie pierwotnej wysokości wierzytelności – całej sumy kredytu do zwrotu oraz odsetek umownych. Jeżeli suma ta jest niższa, ze względu na określone zdarzenia prawne, w tym najczęściej z względu na jej częściowe umorzenie przez zapłatę, to obowiązek wykazania częściowego wykonania zobowiązania spoczywa na stronie pozwanej, która w związku z dokonaniem zapłaty może żądać pokwitowania częściowego spełnienia świadczenia. W praktyce oznacza to, że powód wykazawszy pierwotną wysokość zobowiązania, może dochodzić każdej kwoty pieniężnej mieszczącej się w jej wysokości, bez konieczności wykazywania, że wierzytelność do określonej kwoty została umorzona. Strona pozwana natomiast, zarzucając, że wysokość długu pieniężnego jest inna niż w umowie, winna wykazać, że doszło do zdarzeń, wskutek których zobowiązanie wygasło całkowicie bądź częściowo. Jest tak nie tylko dlatego, że fakt braku zapłaty, jako negatywny nie może zostać dowiedziony wprost, ale przede wszystkim dlatego, że wierzyciel wykonuje swe prawo podmiotowe o charakterze względnym w oparciu o treść zobowiązania określoną w umowie.

Już sam fakt zawarcia umowy stanowi konieczne i wystarczające źródło prawa podmiotowego podlegającego ochronie. Nie leży w interesie powoda powoływania twierdzeń niweczących częściowo to prawo, w związku z czym nie musi on wykazywać faktów leżących u podstaw ustania stosunku prawnego poprzez jego wykonanie. Obowiązek ten leży w interesie dłużnika i w konsekwencji, w razie sporu, to na nim spoczywa ciężar przytoczeń co do wygaśnięcia zobowiązania oraz wykazania faktów wypełniających te przytoczenia.

W niniejszej sprawie to powód przyznał w dokumentach obrazujących spłaty (rozliczenie spłat – k. 139 – 156) częściowe spełnienie świadczenia przez stronę pozwaną, a tym samym roszczenie w niniejszej sprawie odnosiło się wyłącznie do niespłaconej części kredytu oraz należnych powodowi odsetek.

O ile zaś dowody z dokumentów przedłożonych przez powoda mają charakter dokumentów prywatnych (vide: wyciąg z ksiąg banku – k. 128, umowa kredytu – k. 121-127v, Potwierdzenie zawarcia umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 21.09.2011 r. – k. 223), a więc potwierdzają wyłączenie oświadczenie złożone w formie pisemnej, tym niemniej, jak zostało to przedstawione w poczynionych uprzednio rozważaniach Sądu, to na stronie pozwanej spoczywał obowiązek przedstawienia dowodów świadczących o wysokości zobowiązania pozostałego do spłaty.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż ogólne zanegowanie twierdzeń powoda, w sytuacji, gdy wysokość zobowiązania wynikała z treści dokumentów złożonych przez stronę powodowa, uznać należało za niewystarczające.

Należy wskazać, że strona pozwana (oboje pozwani) w przedmiotowej sprawie kwestionowała niemalże każdy z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów, nie oferując w zamian jakichkolwiek dokumentów przeciwko osnowie przedłożonych przez stronę powodową, zaś swe stanowisko opierała w głównej mierze na twierdzeniach własnych oraz posiłkowo na nieprzystających do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy tezach orzecznictwa.

W ocenie Sądu żaden z podniesionych zarzutów nie zasługiwał na uwzględnienie.

W odniesieniu do zarzutu nieważności postępowania opartego na twierdzeniu, że osoba o imieniu i nazwisku M. M. wskazana w treści pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez stronę powodową nie była w dacie składania pozwu oraz w dalszym toku postępowania pracownikiem strony powodowej, zaznaczyć trzeba, że strona powodowa przedstawiła zaświadczenie o zatrudnieniu (k. 221) z którego wynika, że M. M. od dnia 1 września 2012 r. jest pracownikiem (...) Spółka Akcyjna (uprzednio (...) Bank S.A.) oraz pełnomocnictwo (...) Bank S.A. z dnia 26 października 2016 r. uprawniające tą osobę do reprezentowania Mocodawcy w postępowaniach sądowych (pełnomocnictwo procesowe ogólne).

Zarzut co do nieudowodnienia roszczenia co do zasady jak i wysokości, opierał się na zakwestionowaniu umocowania osób, które złożyły w imieniu Banku podpisy na umowie kredytu z dnia 21 września 201lr. (M. K. oraz S. O.). Zarzut ten był całkowicie chybiony, bowiem o skuteczności zawarcia przedmiotowej umowy świadczy złożony przez stronę powodową dokument w postaci potwierdzenia zawarcia umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 21.09.2011 r. (k. 223). Uzupełniająco należy też wskazać, że 97 k.c., zawiera domniemanie, iż osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługi publicznej poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Jak zaznaczył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2002 r. , sygn. akt V CKN 1031/00, treść cytowanego przepisu może mieć zastosowanie do osób podpisujących w imieniu banku umowę kredytową. Ponieważ udzielanie kredytów jest typową czynnością banku, zazwyczaj dokonywaną w siedzibie jego jednostek organizacyjnych, wyłączenie domniemania, o którym mowa, musiałoby opierać się na wskazaniu konkretnych okoliczności, których brak w uzasadnieniu sprzeciwu poprzestającym na ogólnym odwołaniu się do trybu jej zawarcia. Zaznaczyć trzeba, że tak jak podlega ustalaniu według reguł przewidzianych w art. 65 k.c. treść samej czynności prawnej (w tym przypadku umowy kredytowej), tak można też kierując się tymi samymi przesłankami, wyjaśnić ewentualne wątpliwości, co do tego, kto był podmiotem tejże umowy.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 14 września 2007 r., III CZP 31/07, umowa zawarta przez pracownika Banku, do której nie załączono dokumentu pełnomocnictwa nie jest nieważna, lecz wymaga potwierdzenia - stosownie do art. 103 k.c. znajdującego w takiej sytuacji zastosowanie w drodze analogii. W związku z tym, gdyby nawet (pomijając już istniejące, a opisane wyżej domniemanie z art. 97 k.c.) istniały jakieś wątpliwości, co do kompetencji zawarcia przez pracowników Banku umowy kredytowej, to wątpliwości te usuwa ostatecznie działanie procesowe Banku, podjęte w niniejszej sprawie w celu dochodzenia należności z tej umowy, w tym wystawienie Potwierdzenia zawarcia umowy kredytu hipotecznego z dnia 18 maja 2023 roku ( k. 223).

Nawet jednak przyjmując, że przedmiotowa umowa kredytowa nie została właściwie podpisana w imieniu Banku, to zauważyć należy, że obie strony umowy po jej podpisaniu przystąpiły do jej realizacji. Powód bowiem wypłacił kwotę kredytu, pozwani natomiast przystąpili do jego spłaty. Fakt ten zaś, nawet w przypadku braku złożenia dokumentów potwierdzających umocowanie do zawarcia umowy osób, które złożyły podpisy w imieniu Kredytodawcy, stanowi wystarczające potwierdzenie, że doszło do skutecznego zawarcia umowy.

Zdaniem Sądu nie sposób również zgodzić się z argumentacją pozwanych wedle której ,,wyciąg z ksiąg banku” nie jest wyciągiem z ksiąg rachunkowych banku. Jak już bowiem zostało wyżej wskazane przedmiotowy dokument stanowi dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.c. i jako taki podlegał ocenie Sądu co do jego wartości dowodowej (art. 233 k.p.c). Sąd zaś mając na względzie treść przedmiotowego dokumentu, brak jakichkolwiek konkretnych zarzutów strony pozwanej co do danych w nim przedstawionych oraz to, że koresponduje on z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowy, uznał go wiarygodne źródło dowodowe.

W ocenie Sądu całkowicie chybionym okazał się również zarzut braku wykonania umowy w całości, co miało wynikać z braku dowodu przekazania środków z kredytu na rzecz pozwanych. Zarzut ten jest oczywiście błędny, co wynika z zebranego materiału dowodowego w postaci dyspozycji uruchomienia środków do umowy kredytu (k. 163) oraz polecenia przelewu (k. 164).

Zdaniem Sądu na aprobatę nie zasługiwał również zarzut braku wymagalności roszczenia i jego przedwczesności (co miało wynikać z niedopełnienia obowiązku poinformowania możliwości restrukturyzacji zadłużenia). Z poczynionych ustaleń wynika bowiem, że Bank w treści wezwania do zapłaty z dnia 11 sierpnia 2017 r. poinformował o możliwości złożenia w terminie 14 dni wniosku o restrukturyzację. Przedmiotowe wezwanie zostało natomiast wysłane do obu kredytobiorców na adres: ul. (...), (...)-(...) W., a więc wiążący dla stron adres wskazany w umowie kredytu oraz dodatkowo do A. S. na adres: ul. (...) (...)-(...) W., pod którym niewątpliwie zamieszkiwała – jako, że jest to adres nieruchomości będącej przedmiotem kredytu hipotecznego oraz pod tym adresem skutecznie doręczono jej wypowiedzenie (ZPO – k. 134 )

Uzupełniając powyższe uwagi na temat zarzutów podnoszonych przez pozwanych, w szczególności w zakresie w jakim strona pozwana kwestionowała otrzymanie środków z kredytu, zaznaczyć wypada, że nie sposób przyjąć, aby pozwani po złożeniu podpisów pod umową kredytową (czemu nie przeczą) i nieotrzymaniu środków w tej umowie wskazanych, wpłacali kwoty tytułem rat na poczet zadłużenia, które w ich opinii nigdy nie powstało, gdyby bank nie przelał na ich rachunek umówionej kwoty tytułem udzielonego kredytu. Takie zachowanie byłoby nie tylko nieracjonalne, ale z pewnością skutkowałoby złożeniem reklamacji lub pozwu przeciwko bankowi z tytułu niewykonania umowy. Na takie okoliczności strona pozwana jednak nie wskazywała.

W ocenie Sądu sformułowane zarzuty stanowią w istocie część strategii procesowej, mającej na celu podważenie odpowiedzialności z tytułu przedmiotowej umowy kredytu. Warto zaznaczyć, że pomimo podniesienia licznych zarzutów, a nawet zaprzeczeniu przekazania środków przyznanych zgodnie z postanowieniami przedmiotowej umowy kredytu (pomimo, że w początkowym okresie dokonywali spłat poszczególnych rat kredytu), to w toku postępowania pozwani nie zaoferowali jakichkolwiek dowodów uznając, iż ciężar w tym zakresie obciąża stronę powodową. Tym samym przedstawione powyżej zachowanie, sprowadzające się jedynie do podnoszenia twierdzeń i zarzutów oraz przerzucenie w całości ciężaru dowodowego na stronę powodową, musiało skutkować uznaniem, iż przyjęta strategia była nieskuteczna.

Należy ponadto wskazać iż Sąd nie podzielił stanowiska strony pozwanej co do pominięcia dowodów załączonych do pozwu w postaci: umowy kredytu, wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umowy kredytu oraz zestawień tabelarycznych, jako dowodów niedopuszczalnych, tj. naruszających tajemnice bankową (art. 104 ust. 1 w zw. z art. 105 pkt 2 ppkt c i d ustawy prawo bankowe). Należy bowiem stwierdzić, iż w nauce prawa, jako przypadek zwolnienia podmiotu zobowiązanego do zachowania tajemnicy bankowej na podstawie art. 104 ustawy prawo bankowe, podaje się wstąpienie przez ten podmiot na drogę sądową (a więc i ujawnienie wymiarowi sprawiedliwości tajemnicy bankowej, w tym następczo komornikowi sądowemu) ze względu na niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez klienta umowy dotyczącej działalności bankowej (zob. J. Molis, w: Zoll, Komentarz PrBank, t. II, Lex/el. 2005, art. 104, s. 234). W orzecznictwie wskazuje się ponadto, że Bank dowodzący zasadności roszczenia wynikającego z łączącego go z dłużnikiem stosunku prawnego, nie narusza zapisów ustawy Prawo bankowe o tajemnicy bankowej, dostarczając dostępnych dowodów dotyczących realizacji tego stosunku. Nie można uznać tym samym, aby powód, który dostarczył dowody w postaci m.in. zestawień dot. spłaty kredytu jakiego udzielił pozwanej, naruszył w tym zakresie tajemnicę bankową. Przyjęcie przeciwnego rozumowania oznaczałoby pozbawienie banków udzielających kredytów, czy pożyczek możliwości prawidłowego dowodzenia zasadności ich roszczeń ( tak. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - I Wydział Cywilny z dnia 13 września 2021 r., I AGa 34/21. Powyższe rozumowanie Sad orzekający w niniejszej sprawie przyjmuje za własne.

Niezasadny okazał się także podniesiony przez pozwanych w sprzeciwach od nakazu zapłaty – z ostrożności procesowej - zarzut przedawnienia roszczenia. Należy bowiem zauważyć, iż umowa kredytu została wypowiedziana we wrześniu 2017 roku, zaś pozew został złożony dniu 23 marca 2018 roku. Tym samym nie upłynął 3-letni okres przedawnienia.

W świetle powyższych rozważań powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości zasługiwało na uwzględnienie.

W związku z powyższym, Sąd zasądził od pozwanych solidarnie kwotę 281.916,67 zł wraz z odsetkami:

- umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych (zgodnie z § 5 ust. 9 umowy) za opóźnienie liczonymi od kwoty 270.778,13 zł od dnia 09 lutego 2018 roku do dnia zapłaty,

- ustawowymi za opóźnienie (art. 481 k.c.) liczonymi od kwoty 11.128,00 złotych od dnia 23 marca 2018 r. (od dnia wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., ustalając, że pozwani jako strona przegrywająca spór ponoszą solidarnie odpowiedzialność koszty procesu w całości. Na koszty procesu w przedmiotowej sprawie złożyły się: opłata od pozwu, opłaty skarbowe od udzielonych pełnomocnictw ora koszty poświadczeń notarialnych.

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska