Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2022 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w G.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w G. na rzecz pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

I.

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powód Skarb Państwa – (...) Zarząd (...) w G. wystąpił w powództwem o zapłatę przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B., żądając zasądzenia na swoją rzecz:

- kwoty 69.901,77 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 7 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty tytułem kary umownej naliczonej na podstawie § 16 ust. 1 pkt 2 umowy o świadczenie usług na prace projektowe nr (...) z dnia 15 lipca 2020r.;

- kwoty 468,34 zł stanowiącej równowartość kwoty 100 euro tytułem rekompensaty za koszt odzyskiwania należności, o której mowa w art. 10 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

2.  W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że strony zawarły w trybie zamówienia publicznego umowę o świadczenie usług na prace projektowe. Przedmiotem umowy było dokonanie aktualizacji istniejącej dokumentacji projektowej, ograniczenie zakresu rzeczowego zgodnie z (...), uzyskanie pozwolenia na budowę w ramach zadania nr (...)-Modernizacja zespołu poligonowo – szkoleniowego dla potrzeb CSzMW. Zgodnie z umową jej przedmiot miał zostać zrealizowany w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy tj. do dnia 15 stycznia 2021 roku. Na skutek dwukrotnego aneksowania przedłużono termin wykonania umowy do dnia 2 maja 2021 r. W dniu 14 września 2021r. została odebrana dokumentacja projektowa. Pozwana otrzymała projekty budowlane niezbędne do złożenia wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę, który miał zostać złożony najpóźniej do dnia 19 września 2021 r. W dniu 19 listopada 2021 r. powód otrzymał decyzję o pozwoleniu na budowę. Zdaniem powoda wykonanie przedmiotu umowy nastąpiło z opóźnieniem wynoszącym 201 dni. Korzystając z uprawnienia wynikającego z § 16 ust. 1 pkt 2 umowy powód wezwał pozwaną do zapłaty kary umownej. Doręczenie noty księgowej nastąpiło w dniu 7 grudnia 2021 r. i od tego momentu roszczenia stało się wymagalne. Do dnia wniesienia pozwu należność nie została uregulowana.

(pozew, k. 3-5)

3.  Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 31 maja 2022 r. Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, k. 40)

(stanowisko pozwanej)

4.  Pozwana wywiodła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

5.  Odnosząc się do twierdzeń zawartych w pozwie, pozwana spółka wskazała, że przedmiotowa umowa została w całości wykonana i zaprzeczyła, by do zapłaty pozostawała kwota dochodzona w niniejszym postępowaniu. Zdaniem pozwanej powód nie był uprawniony do naliczenia kary umownej z tytułu naliczenia kary umownej za opóźnienie do 19 listopada 2021 r., tj. aż do dnia doręczenia pozwolenia na budowę. Zgodnie z treścią umowy stron podstawę do naliczenia kar umownych stanowiło opóźnienie w dostarczeniu uzgodnionej dokumentacji projektowej do spotkania weryfikacyjnego, bądź jej nienależyte wykonanie. Spotkania weryfikacyjne miało miejsce w dniu 14 września 2021 r. Jak wskazano poszczególne części dokumentacji zostały doręczane w dniach: 2, 10, 21, 25 czerwca 2021 r., 18 sierpnia 2021 r. i 6 września 2021 r. Datę końcową wyznaczała data dostarczenia dokumentacji projektowej, nie zaś doręczenia decyzji o pozwoleniu na budowę.

6.  Nie zaistniała również przesłanka nienależytego wykonania dokumentacji projektowej, o czym świadczy treść protokołu z posiedzenia Komisji Oceny Projektów (...) (dalej również jako: KOPI) z dnia 14 września 2021r. Potwierdzeniem prawidłowego wykonania aktualizacje była też treść wezwania Wojewody (...), które nie odnosiło się do braków w dokumentacji projektowej, lecz dotyczyło korekty wniosku (właściwe oznaczenie lokalizacji). Ponadto, jak wskazuje pozwana, podczas realizacji umowy miały miejsce okoliczności niezależne od niej, tj. zaistniała konieczność modyfikacji projektów budowlanych w związku z opinią (...). (...) Oddziału (...), o czym powód był na bieżąco informowany, a w piśmie z dnia 12 lutego 2021 r. wyraził zgodę na złożenie wniosku o pozwolenie na budowę po odebraniu projektu budowlanego przez komisję opiniowania projektów budowlanych. Na czas realizacji wpływ miał też zwiększony nakład pracy związany z pracami projektowymi dotyczącymi branży teletechnicznej i czas oczekiwania na otrzymanie ostatecznych wytycznych w tym zakresie. Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej zażądało bowiem wprowadzenia zmian do dokumentacji wykraczających poza zakres przedmiotu umowy, a powód zajął stanowisko odnośnie wyrażenia zgody na zakres zmian dopiero w dniu 15 kwietnia 2021r.

7.  Poza tym, pozwana spółka wskazała, że nie istniały podstawy do naliczania kary umownej, gdyż powód nie poniósł szkody, a dokumentacja projektowa została sporządzona w całości.

8.  W przypadku stwierdzenia przez Sąd zasadności roszczenia, powódka wniosła o zmniejszenie kary umownej.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 45-56)

II.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

9.  W dniu 15 lipca 2020 r. w wyniku rozstrzygnięcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie udzielenia zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa pomiędzy powodem Skarbem Państwa – (...) Zarządem (...) w G. (jako zamawiającym) a konsorcjum dwóch przedsiębiorstw, w tym pozwanej (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. (jako wykonawcą) została zawarta umowa o świadczenie usług na prace projektowe nr (...).

10.  Przedmiotem umowy było wykonanie usługi polegającej na aktualizacji istniejącej dokumentacji projektowej, ograniczeniu zakresu rzeczowego zgodnie z (...), uzyskaniu pozwolenia na budowę, w ramach zadania nr (...)-Modernizacja zespołu poligonowo – szkoleniowego dla potrzeb CSzMW. Przedmiot umowy został szczegółowo opisany w Opisie Przedmiotu Zamówienia (§ 4).

11.  Wykonawca był zobowiązany do uzyskania w imieniu zamawiającego wymaganych przepisami szczególnymi pozwoleń, uzgodnień lub innych opinii organów (np. decyzji pozwolenie na budowę, warunków przyłączeniowych, uzgodnienia z właścicielem działek, przez które będą przebiegały przyłącza, § 4).

12.  Wykonawca zobowiązał się dodatkowo dostarczyć zamawiającemu opracowania będące przedmiotem umowy w wersji elektronicznej (format (...) na płycie CD, § 5 ust. 3).

13.  Wykonawca miał uzgodnić pisemnie projekt budowlany z następującymi podmiotami: (...) w G., Komendantem Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w U., Komendantem 6 (...) w U., rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, Komendantem Wojskowego Ośrodka Medycyny Prewencyjnej w G., Komendantem (...) w G., Zespołem (...) Dokumentacji Projektowej przy (...) w G., a także zobowiązał się uzyskać również inne uzgodnienia i opinie niewymienione w umowie, a wymagane Prawem budowlanym i przepisami szczególnymi (§ 6 ust. 1).

14.  Przedmiot umowy wykonawca miał wykonać w terminie do 6 miesięcy od daty zawarcia umowy, tj. do dnia 15 stycznia 2021 roku (§ 13 ust. 1). Przez „termin wykonania całego zamówienia” należało rozumieć:

- termin przekazania uzgodnionych i zaakceptowanych przez zamawiającego wszystkich opracowań, będących przedmiotem umowy wraz z wersją elektroniczną (z powyższych czynności przedstawiciele stron umowy, mieli spisać końcowy protokół zdawczo – odbiorczy) oraz wystąpienia do (...) Urzędu Wojewódzkiego z wnioskiem o pozwolenie na budowę,

- termin przekazania zamawiającemu decyzji o pozwoleniu na budowę (§ 13 ust. 2).

15.  Zgodnie z 16 ust. 1 pkt 2 umowy, wykonawca był zobowiązany do zapłaty zamawiającemu kar umownych i odszkodowania za opóźnienie w dostarczeniu uzgodnionej dokumentacji projektowej do spotkania weryfikacyjnego, bądź jej nienależyte wykonanie – za każdy dzień opóźnienia 0,1 % ceny ofertowej brutto przewidzianej za wykonanie dokumentacji projektowej, przy czym za nienależyte wykonanie uznano:

- niekompletność dokumentacji, z punktu widzenia celu, któremu ma służyć a także przepisów Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno – użytkowego;

- niezgodność dokumentacji z (...), ze złożonym zamówieniem oraz innymi uzgodnieniami z zamawiającym dokonanymi w formie pisemnej,

- niezgodność z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,

- niezgodność z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, w tym w szczególności z art. 29 i 30,

- inne oczywiste wady,

- brak wymaganych dowodów przesłania dokumentacji do uzgodnień.

(dowód: umowa o świadczenie usług na prace projektowe nr (...) z dnia 15 lipca 2020r., k. 8-20, Opis przedmiotu zamówienia, k. 60-70)

16.  W grudniu 2020 r. pozwana wysłała dokumentację do uzgodnień. W trakcie procedury uzgadniania dokumentacji swoje uwagi zgłosili: 6. (...) Oddział (...) oraz Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej. Użytkownik chciał rozszerzyć zakres rzeczowy zamówienia w zakresie branży teletechnicznej. W związku z przeciągającymi się uzgodnieniami, do dnia 15 stycznia 2021 roku pozwana nie przedłożyła zamawiającemu dokumentacji z branży teletechnicznej.

(dowód: zeznania świadka J. P., płyta CD k. 133, zeznania świadka A. T., płyta CD k. 133, zeznania świadka B. C., płyta CD k. 156, zeznania świadka P. M., płyta CD k. 156, przesłuchanie pozwanej, płyta CD k. 156)

17.  Wobec opinii (...). (...) Oddziału (...), niezbędna była modyfikacja projektów budowlanych, w związku z czym pozwana wstrzymała się ze złożeniem wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę. O powyższym pozwana poinformowała powoda pismem z dnia 26 stycznia 2021r., wskazując, że taki wniosek zostanie złożony po wspólnej analizie koniecznych lub wymagalnych zmian oraz naniesieniu zmian w projektach budowlanych i wykonawczych.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 26 stycznia 2021 r., k. 71)

18.  W odpowiedzi, pismem z dnia 12 lutego 2021r. Szef (...) poinformował pozwaną o wyrażeniu zgody na złożenie wniosku o pozwolenie na budowę po odebraniu projektu budowlanego przez Komisję Opiniowania (...).

(dowód: pismo powoda z dnia 12 lutego 2021 r., k. 72)

19.  Pismem z dnia 8 marca 2021 roku pozwana zwróciła się do powoda o weryfikację zgodności zakresu prac projektowych w branży teletechnicznej, biorąc pod uwagę zapisy w (...) i ustalenia z użytkownikiem.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 8 marca 2021r., k. 73)

20.  Pismem z dnia 15 kwietnia 2021 r. powód poinformował, że nie wyraża zgody na rozszerzenie umowy o wykonanie w ramach (...) zapasowego łącza drogą radiową do wieży w budynku oficera w jednostce (poza terenem poligonu), wykonanie systemu kontroli dostępu, wykonanie systemu monitoringu wizyjnego wzdłuż całego ogrodzenia (kamery stałoogniskowe i obrotowe) i wskazał, że zakres rzeczowy powinien zostać zrealizowany zgodnie z umową.

(dowód: pismo powoda z dnia 15 kwietnia 2021r., k. 74, przesłuchanie powoda, płyta CD k. 156)

21.  Pismem z dnia 26 maja 2021r. powód przesłał pozwanej opinię Wydziału (...) Budowlanych (...) wraz z uwagami do dokumentacji projektowej.

(dowód: pismo powoda z dnia 26 maja 2021r. k. 88 wraz z opinią W. k. 89-91)

22.  Na mocy porozumienia nr (...) z dnia 28 kwietnia 2021 r. strony przedłużyły pozwanej termin wykonania przedmiotu umowy do dnia 18 lutego 2021 roku, a następnie na mocy kolejnego porozumienia nr (...) z dnia 15 lipca 2021 r. do dnia 2 maja 2021 r.

(dowód: porozumienie nr (...) z dnia 28 kwietnia 2021 r., k. 21-22, porozumienie nr (...) z dnia 15 lipca 2021 r., k. 23-24)

23.  Przyczyną zawarcia aneksów i przedłużenia terminu wykonania przedmiotu umowy było opóźnienie w dostarczeniu opinii przez 6. (...), z którym dokumentacja projektowa miała być uzgodniona, a także zwolnienia lekarskie pracowników pozwanej spowodowane zachorowaniami na (...)19.

(dowód: zeznania świadka J. P., płyta CD k. 133, zeznania świadka A. T., płyta CD k. 133, zeznania świadka B. C., płyta CD k. 156, zeznania świadka P. M., płyta CD k. 156, przesłuchanie powoda, płyta CD k. 156)

24.  Posiedzenia Komisji Oceny Projektów (...) odbyły się w dniach 28 kwietnia, 15 lipca i 14 września 2021 r. Na posiedzeniu w dniu 28 kwietnia 2021 r. pozwana przedstawiła wstępny projekt dokumentacji teletechnicznej. Natomiast na spotkaniu w dniu 15 lipca 2021 r. omówiono uwagi wniesione przez opiniujących, a także wezwano pozwaną do uzupełnienia drobnych braków formalnych. Następnie, w piśmie z dnia 25 sierpnia 2021 r. powód przedstawił swoje uwagi do projektu, a w dniu 6 września 2021 r. pozwana złożyła poprawioną dokumentację.

(dowód: protokół nr (...) z posiedzenia Komisji Oceny Projektów (...) z dnia 14 września 2021r., k. 25-32, zeznania świadka J. P., płyta CD k. 133, zeznania świadka A. T., płyta CD k. 133)

25.  W dniu 14 września 2021 r. odbyło się posiedzenie Komisji Oceny Projektów (...) celem oceny dokumentacji projektowej dla zadania nr (...)-Modernizacja zespołu poligonowo – szkoleniowego dla potrzeb CSzMW w zakresie kompletności i zgodności z wymaganiami określonymi w umowie z dnia 15 lipca 2020r. i w opisie przedmiotu zamówienia. W sporządzonym na tę okoliczność protokole wskazano, że:

- projekt budowlany i projekt wykonawczy wraz z częścią kosztową były kompletne,

- dokumentacja projektowa posiadała wymaganą formę i treść,

- ujęty w dokumentacji projektowej zakres aktualizacji dokumentacji projektowej był zgodny z zakresem opisanym w (...),

- pod względem rozwiązań dokumentację projektowa uznano za opracowaną poprawnie. Przyjęte rozwiązania były zgodne z przepisami, w tym techniczno – budowlanymi i zasadami wiedzy technicznej oraz z normami, normatywami i wytycznymi, które wynikają z przepisów resortowych MON regulujących wymagania dotyczące obiektów budowlanych oraz warunków użytkowych, wynikających z art. 5 i 7 Prawa budowlanego,

- dokumentacja projektowa spełniała wymagania prawa zamówień publicznych w odniesieniu do opisu przedmiotu zamówienia,

- dokumentacja projektowa została odebrana bez uwag,

- dokumentacja projektowa została wykonana zgodnie z przedmiotem umowy, a ustalenia z posiedzenia KOPI nie wpływają na wartość wynagrodzenia umownego.

26.  Podczas spotkania przekazano pozwanej projekty budowlane do złożenia wniosku o pozwolenie na budowę, a pozwana zobowiązała się do przesłania inwestorowi kopii wniosku o pozwolenie na budowę (który inwestor miał następnie złożyć w (...)), wersji elektronicznej dokumentacji projektowo – kosztorysowej na płycie CD oraz protokołu przejęcia prac projektowych z wykazem wszystkich dostarczonych opracowań.

(dowód: protokół nr (...) z posiedzenia Komisji Oceny Projektów (...) z dnia 14 września 2021r., k. 25-32)

27.  W dniu 25 września 2021r. pozwana spółka przesłała powodowi dokumenty w postaci: protokołu przekazania dokumentacji projektowo – kosztorysowej z wykazem wszystkich dostarczonych opracowań, oświadczenia o przeniesieniu autorskich praw majątkowych, a także płyty CD z wersją elektroniczną dokumentacji projektowo – kosztorysowej.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 25 września 2021r. wraz z załącznikami, k. 84-87)

28.  Pismem z dnia 12 października 2021 roku Wojewoda (...) wezwał pozwaną do przedłożenia w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania: korekty wniosku (druk PB-1) dotyczącej właściwego oznaczenia lokalizacji zamierzenia (działka nr (...) nie stanowi terenu zamkniętego – w kompetencji wojewody, wpisano błędnie obręb W., winno być obręb (...) L., nie oznaczono jednostki ewidencyjnej (...)_2 Gmina U., nie wskazano załączników do wniosku), decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, obejmującej tereny, na których zlokalizowano przedmiotowe zamierzenie (oznaczonej w części opisowej (...) nr IF.746.2.2.2020 z dnia 27 marca 2020 r.) pod rygorem pozostawienia sprawy bez rozpatrzenia.

(dowód: wezwanie z dnia 12 października 2021 r., k. 33, zeznania świadka B. C., płyta CD k. 156)

29.  W dniu 19 listopada 2021 roku powód otrzymał decyzję o pozwoleniu na budowę dla ww. zamierzenia inwestycyjnego.

(dowód: pismo z dnia 12 listopada 2021r., k. 34-35)

30.  W dniu 30 listopada 2021 r. powód wystawił notę księgową nr (...) tytułem kary umownej naliczonej w związku z nieterminową realizacją umowy zgodnie z § 16 ust. 1 pkt 2 i 201 dniami opóźnienia na kwotę 69.901,77 zł z terminem płatności do dnia 14 grudnia 2021 r. i następnie pismem z dnia 21 grudnia 2021 r. wezwał pozwaną do zapłaty ww. kwoty we wskazanym terminie. Nota księgowa została doręczona pozwanej w dniu 7 grudnia 2021 roku.

(dowód: nota księgowa nr (...), k. 36, wezwanie do zapłaty z dnia 21 grudnia 2021r., k. 37, zwrotne potwierdzenie odbioru noty księgowej, k. 38)

Sąd zważył, co następuje:

III.

31.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, zeznań świadków J. P., A. T., B. C. i P. M., a także dowodu z przesłuchania stron.

(ocena dowodów)

32.  Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wymienionych powyżej dowodów z dokumentów. Podkreślić należy, iż wszystkie wymienione powyżej dokumenty zostały podpisane, a żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani też nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod ww. pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Przedmiotowe dokumenty nie noszą również żadnych znamion podrobienia, przerobienia ani żadnej innej ingerencji. W ocenie Sądu przedstawione dokumenty prywatne odzwierciedlają rzeczywistą treść łączącego strony stosunku prawnego, a także przebieg współpracy stron w zakresie wykonywania umowy.

33.  Jeśli chodzi natomiast o ocenę osobowego materiału dowodowego to Sąd zasadniczo dał wiarę zeznaniom świadków J. P., A. T., B. C. i P. M.. Sąd uznał za wiarygodny dowód z przesłuchania za strony przedstawicieli stron N. P. i K. S. w zakresie dotyczącym przebiegu realizacji umowy, przeszkód w realizacji umowy, przyczyn aneksowania umowy, zastrzeżeń stwierdzonych w protokole, a także kompletności dokumentacji złożonej przez pozwaną.

34.  W ocenie Sądu zeznania wymienionych świadków oraz stron na powyższe okoliczności były szczere, wewnętrznie spójne i zbieżne ze sobą. Zważyć należy, iż odnośnie faktów dotyczących przebiegu realizacji umowy zeznania te zasadniczo korelowały z treścią przedłożonej dokumentacji w postaci umowy, korespondencji stron, czy też protokołów związanych z odbiorem przedmiotu umowy. Przesłuchane osoby w sposób spójny wskazały przyczyny dwukrotnego aneksowania umowy, a także wskazały na przedłużające się uzgodnienia z 6. (...) Oddziałem (...) oraz Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej. Natomiast, rozbieżności w zeznaniach świadków i stron pojawiły się w zakresie rozumienia poszczególnych postanowień zawartego przez strony kontraktu dotyczących wykonania umowy i naliczania kar umownych. Zważyć bowiem należy, iż pracownicy (...) J. P. i A. T., jak również Szef Wydziału Inwestycji K. S. wskazywali, że opóźnienie w rozumieniu § 16 ust. 2 umowy ma miejsce także w przypadku niedostarczenia uzgodnionej dokumentacji projektowej w formie elektronicznej na płycie CD oraz niedostarczenia zamawiającemu decyzji o pozwoleniu na budowę. W powyższym zakresie zeznania świadków oraz przedstawiciela pozwanej były jednak nieprzydatne do rozstrzygnięcia, gdyż dotyczyły nie spostrzeżeń o faktach, lecz interpretacji postanowień umowy.

IV.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna żądania)

35.  W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

36.  W niniejszej sprawie powód domagał się przede wszystkim zasądzenia kwoty 69.901,77 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 7 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty tytułem kary umownej naliczonej na podstawie § 16 ust. 1 pkt 2 umowy o świadczenie usług na parce projektowe nr (...) z dnia 15 lipca 2020 r., wskazując, że pozwana opóźniła się z wykonaniem przedmiotu umowy.

37.  W powyższym zakresie podstawę powództwa stanowiły przepisy art. 483 §1 k.c. i art. 484 §1 k.c. Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W myśl natomiast art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody.

38.  Nadto, powód domagał się zasądzenia kwoty 468,34 zł stanowiącej równowartość kwoty 100 euro tytułem rekompensaty za koszt odzyskiwania należności, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Podstawę tegoż roszczenia stanowił art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 893) w myśl którego wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

39.  W pierwszej kolejności należało rozważyć roszczenie o zapłatę kary umownej. Zważyć należy, iż w świetle twierdzeń strony powodowej przedmiotowa kara umowna została naliczona w związku z opóźnieniem pozwanej spółki w wykonaniu przedmiotu umowy wynoszącym 201 dni. Jak wywodził powód, umowa została przez pozwaną wykonana dopiero w dniu 19 listopada 2021r., tj. z chwilą doręczenia powodowi jako zamawiającemu decyzji o pozwoleniu na budowę, tymczasem termin wykonania umowy został określony na dzień 2 maja 2021 roku.

40.  Jako podstawę naliczenia kar umownych powód wskazał § 16 ust. 1 pkt 2 umowy o świadczenie usług na prace projektowe nr (...) z dnia 15 lipca 2020 r. W myśl tego postanowienia umownego wykonawca był zobowiązany do zapłaty zamawiającemu kar umownych i odszkodowania za opóźnienie w dostarczeniu uzgodnionej dokumentacji projektowej do spotkania weryfikacyjnego, bądź jej nienależyte wykonanie – za każdy dzień opóźnienia 0,1 % ceny ofertowej brutto przewidzianej za wykonanie dokumentacji projektowej. Jednocześnie strony określiły okoliczności, które – w rozumieniu umowy – miały stanowić nienależyte wykonanie umowy.

41.  Zważyć należy, iż strony różniły się w rozumieniu powyższych postanowień umownych. Powódka twierdziła, że opóźnienie, o jakim mowa w przytoczonym postanowieniu umownym powstaje również w przypadku niedostarczenia dokumentacji w wersji elektronicznej lub niedoręczenia decyzji o pozwoleniu na budowę i do czasu wykonania wszystkich świadczeń objętych przedmiotem umowy powód ma prawo do naliczania kar umownych. Strona pozwana natomiast stała na stanowisku, że sporne postanowienie umowne należy interpretować w sposób literalny.

42.  Wobec powyższych rozbieżności należało dokonać wykładni spornych zapisów umowy stosownie do treści art. 65 k.c. Zgodnie z art. 65 §1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Natomiast, w myśl art. 65 §2 k.c. w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

43.  W ocenie Sądu zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw do stwierdzenia, że przy zawarciu umowy strony rozumiały sporne zapisy odmiennie od ich literalnego brzmienia. Przede wszystkim należało mieć na uwadze, że autorem umowy była jednostka organizacyjna Skarbu Państwa, a więc podmiot profesjonalny, który obowiązany jest do zwiększonej skrupulatności, rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania, także przy prowadzeniu swoich spraw. W tym stanie rzeczy nie sposób przyjąć, aby zamiarem autora umowy będącego profesjonalistą było nadanie kwestionowanym zapisom umowy innego sensu aniżeli wyrażony. Na marginesie należy zauważyć, że zgodnie ze stanowiskiem judykatury wszystkie wątpliwości co do treści umowy należy tłumaczyć na niekorzyść strony, która zredagowała umowę, gdy to ona winna ponosić ryzyko niejasnych, niepełnych postanowień, nie podlegających usunięciu w drodze wykładni ( in dubio contra proferentem, vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 października 2012 roku, V ACa 697/11, L.).

44.  Dokonując wykładni umowy, należy zwrócić uwagę, że w § 16 ust. 1 pkt 2 kara umowna została ukształtowana w sposób szczególny, albowiem obowiązek zapłaty kary umownej przewidziano jedynie w przypadku zaistnienia ściśle określonych okoliczności jak niekompletność dokumentacji, czy nienależyte wykonanie zobowiązania w tym zakresie.

45.  Termin wykonania przedmiotu umowy, o którym mowa w § 13 ust. 1 nie ma żadnego wpływu na możliwość naliczania kar umownych w trybie § 16 ust. 1 pkt 2. Uprawnienie zamawiającego nie zostało bowiem w żaden sposób powiązane z upływem tego terminu, a w powyższym postanowieniu umownym zastrzegającym na rzecz zamawiającego uprawnienie do kary umownej nie ma żadnego odwołania do § 13. Bez wątpienia, uprawnienie do naliczania kar umownych nie zostało powiązane z realizacją całego zamówienia w rozumieniu § 13 ust. 2 umowy i uprawnienie to nie przysługuje w razie opóźnienia w realizacji innych świadczeń aniżeli dostarczenie dokumentacji projektowej takich jak: przekazanie dokumentacji w wersji elektronicznej (§ 13 ust. 2 pkt 1), czy też przekazanie zamawiającemu decyzji o pozwoleniu na budowę (§ 13 ust. 2 pkt 2), o czym szczegółowo mowa będzie w dalszej części niniejszego uzasadnienia.

46.  W świetle przytoczonego powyżej postanowienia umownego kara umowna była należna wyłącznie za opóźnienie występujące pomiędzy datą spotkania weryfikacyjnego (tj. posiedzenia Komisji Oceny Projektów (...)) a datą dostarczenia dokumentacji projektowej.

47.  Tymczasem, na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie sposób dopatrzyć się takiego opóźnienia. Jak wynika z treści protokołu nr (...) (k. 25-32) dokumentacja projektowa była przez pozwaną doręczana w częściach w następujących datach: 2 czerwca, 10 czerwca, 21 czerwca, 25 czerwca i 18 sierpnia 2021r. Posiedzenia KOPI (spotkania weryfikacyjne) odbyły się natomiast w dniach 28 kwietnia, 15 lipca i 14 września 2021 r. Na posiedzeniu z kwietnia 2021 r. pozwana przedstawiła wstępny projekt dokumentacji teletechnicznej. Z kolei, podczas posiedzenia z dnia 15 lipca 2021 r. omówiono uwagi wniesione przez opiniujących, a także wezwano pozwaną do uzupełnienia braków formalnych w zakresie drobnych uchybień nierzutujących na całość dokumentacji projektowej. Następnie, w piśmie z dnia 25 sierpnia 2021 r. powód przedstawił swoje uwagi do projektu, a w dniu 6 września 2021r. pozwana złożyła poprawioną dokumentację. Spotkanie weryfikacyjne w rozumieniu postanowień umowy odbyło się w dniu 14 września 2021 roku. Z treści protokołu z posiedzenia KOPI wynika, że poprawiona dokumentacja projektowa została przez pozwaną doręczona powodowi w dniu 6 września 2021 roku. Przedmiotowa dokumentacja została przez powoda odebrana bez uwag. Komisja oceniła ją jako kompletną, zgodną z Opisem Przedmiotu Zamówienia, posiadającą wymaganą formę i treść, opracowaną poprawnie, zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej.

48.  W związku z powyższym, przy tak specyficznym ukształtowaniu kary umownej jak w § 16 ust. 1 pkt 2 umowy, nie sposób uznać, by do dnia spotkania weryfikacyjnego pozwana nie złożyła jakiejkolwiek dokumentacji projektowej będącej przedmiotem zamówienia publicznego i tym samym nie doszło do opóźnienia w rozumieniu umowy.

49.  Skoro w rozumieniu zawartej przez strony umowy, termin, od którego należy liczyć opóźnienie, wyznaczają dwie daty tj. data spotkania weryfikacyjnego oraz data dostarczenia dokumentacji projektowej to bez znaczenia pozostaje data dostarczenia dokumentacji w formie elektronicznej. Treść umowy wskazuje na brak podstaw do stwierdzenia, by obowiązek dostarczenia uzgodnionej dokumentacji projektowej, o jakim mowa w § 16 ust. 1 pkt 2 umowy obejmował także dokumentację w formie elektronicznej. Na płaszczyźnie przedmiotowej umowy należało uznać, że są to dwa różne pojęcia. Zgodnie z treścią § 5 ust. 1 poszczególne opracowania projektowe miały stanowić osobne tomy/teczki dokumentacji, a więc dokumentacja miała zostać dostarczona w wersji papierowej. Jednocześnie należy zauważyć, że w § 5 ust. 3 wskazano, że obowiązek dostarczenia zamawiającemu opracowań będących przedmiotem umowy jest świadczeniem dodatkowym („wykonawca dodatkowo dostarczy”), a więc odmiennym od świadczenia w postaci dostarczenia dokumentacji w wersji papierowej.

50.  Podkreślić należy, że również opisując okoliczności, które miały stanowić nienależyte wykonanie umowy, nie ma mowy o obowiązku dostarczenia dokumentacji w formie elektronicznej. Nadto, należy odwołać się do postanowień Opisu Przedmiotu Zamówienia, gdzie wskazano, że dopiero po akceptacji całości dokumentacji projektowo – kosztorysowej przez KOPI, wykonawca dokumentacji przekaże również wersję elektroniczną kompletu dokumentacji na nośniku magnetycznym, w terminie 2 tygodni od przyjęcia dokumentacji projektowo – kosztorysowej przez KOPI (str. 5 (...), k. 64). Opis Przedmiotu Zamówienia stanowił załącznik do umowy zgodnie z treścią § 25 ust. 2 pkt 2 umowy. Zatem, także na gruncie (...) rozróżniono obowiązek dostarczenia dokumentacji w formie papierowej i elektronicznej. Zgodnie z literalnym brzmieniem przytoczonego postanowienia (...) dokumentacja w wersji elektronicznej miała zostać dostarczona dopiero po akceptacji dokumentacji projektowej przez KOPI, a więc już po spotkaniu weryfikacyjnym, co przesądza o tym, że nieterminowe wykonanie tego obowiązku przez pozwaną nie mogło być podstawą do naliczania kar umownych. Na marginesie jedynie wskazać należy, iż dokumentacja w formie elektronicznej została zamawiającemu dostarczona w dniu 25 września 2021 r., a więc niewątpliwie w terminie, o jakim mowa w (...).

51.  W świetle przytoczonej powyżej wykładni § 16 ust. 1 pkt 2 umowy nie ma również żadnych podstaw do przyjęcia, że zastrzeżone w tej klauzuli umownej uprawnienie powoda do naliczania kary umownej było skorelowane z obowiązkiem dostarczenia zamawiającemu decyzji o pozwoleniu na budowę. Przede wszystkim należy wskazać, że decyzja administracyjna nie stanowi części składowej dokumentacji projektowej. W (...) zawarto szczegółowy wykaz dokumentacji projektowej. Z postanowień tych jednoznacznie wynika, że pojęcie dokumentacji projektowej na gruncie przedmiotowego stosunku prawnego obejmuje projekty budowlane, projekty wykonawcze, specyfikacje techniczne wykonania, przedmiary i kosztorysy wykonania, zestawienia kosztów zadania. Zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 28 ustawy z dnia 7 lipca 1994r . – Prawo budowlane decyzja o pozwoleniu na budowę stanowi decyzję administracyjną w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i jest wydawana przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. W odróżnieniu zatem od dokumentacji projektowej, pozwaną jako wykonawca nie jest „autorem” decyzji o pozwoleniu na budowę, co już samo w sobie wskazuje, że nie mieści się ona w zakresie dokumentacji projektowej sporządzanej przez wykonawcę. Zresztą, podkreślić należy, iż na gruncie umowy strony posługują się dwoma odrębnymi pojęciami „dokumentacji projektowej” i „pozwolenia na budowę” (np. § 1 ust. 1, § 13 ust. 2 pkt 1 i 2), a więc niewątpliwie są to dwie różne kategorie.

52.  Rozważając zasadność roszczenia o zapłatę kar umownych Sąd miał także na względzie drugą podstawę wskazaną w § 16 ust. 1 pkt 2 w postaci nienależytego wykonania zobowiązania, jednak również w tym zakresie nie dopatrzył się podstaw do uwzględnienia żądania. Jak bowiem wynika z treści protokołu z dnia 14 września 2021r. przedłożona dokumentacja techniczna była kompletna, zgodna z zapisami (...), złożonym zamówieniem i uzgodnieniami, zgodna z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami techniczno – budowlanymi, zgodna z przepisami ustawy Prawo o zamówieniach publicznych, niewadliwa. Nadto, pozwana dołączyła dowody przeprowadzenia niezbędnych uzgodnień. W świetle powyższych zapisów protokołu KOPI nie ma podstaw do stwierdzenia, że pozwana nienależycie wykonała zobowiązanie w rozumieniu § 16 ust. 1 pkt 2 umowy.

53.  Niezależnie od powyższego Sąd miał na względzie, że opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy było spowodowane również przedłużającymi się uzgodnieniami, do których przeprowadzenia pozwana był zobowiązana. Stosownie bowiem do § 6 ust. 1 umowy wykonawca miał uzgodnić pisemnie projekt budowlany z (...) w G., Komendantem Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w U., Komendantem 6 (...) w U., rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, Komendantem Wojskowego Ośrodka Medycyny Prewencyjnej w G., Komendantem (...) w G., Zespołem (...) Dokumentacji Projektowej przy (...) w G., a także zobowiązał się uzyskać również inne uzgodnienia i opinie niewymienione w umowie, a wymagane Prawem budowlanym i przepisami szczególnymi.

54.  W umowie nie oznaczano terminu w jakim uzgodnienia mają zostać przeprowadzone. Jak wynika z zeznań świadków B. C. i P. M. dokumentację do uzgodnień pozwana przesłała już w grudniu 2020 r. W trakcie procedury uzgadniania dokumentacji swoje uwagi zgłosili 6. (...) Oddział (...) oraz Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej. Użytkownik chciał rozszerzyć zakres rzeczowy zamówienia w tym zakresie branży teletechnicznej. Wobec uwag zgłoszonych przez 6. (...) Oddział (...), niezbędna była modyfikacja projektów budowlanych i w związku z czym pozwany wstrzymał się ze złożeniem wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę. O konieczności zmian projektowych pozwana poinformowała powoda pismem z dnia 26 stycznia 2021 r., wskazując, że taki wniosek zostanie złożony po wspólnej analizie koniecznych lub wymagalnych zmian i naniesieniu zmian w projektach budowlanych i wykonawczych. W odpowiedzi pismem z dnia 12 lutego 2021 r. Szef (...) poinformował pozwaną o wyrażeniu zgody na złożenie wniosku o pozwolenie na budowę po odebraniu projektu budowlanego przez Komisję Opiniowania (...). Z kolei, pismem z dnia 8 marca 2021 roku pozwana zwróciła się do powoda o weryfikację zgodności zakresu prac projektowych w branży teletechnicznej, biorąc pod uwagę postanowienia (...) i ustalenia z użytkownikiem. Do powyższego pisma powód odniósł się dopiero w dniu 15 kwietnia 2021 r. informując pozwaną, że nie wyraża zgody na rozszerzenie zakresu umowy oraz że zakres rzeczowy powinien zostać zrealizowany zgodnie z umową.

55.  Jak wskazuje się w judykaturze przesłanką żądania kary umownej nie jest każdy przypadek naruszenia przez dłużnika istniejącej więzi zobowiązaniowej, ale tylko taki, za który on odpowiada. Przy ocenie zasadności naliczenia kary umownej należy zbadać, jak w ocenianym stosunku obligacyjnym kształtuje się zakres okoliczności obciążających dłużnika ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 września 2014r., I ACa 363/14, L.).

56.  W rozpatrywanym przypadku na pozwaną jako wykonawcę nałożono obowiązek uzgodnienia projektu z kilkoma jednostkami organizacyjnymi, a jednocześnie ściśle określono termin wykonania umowy, w ogóle nie biorąc pod uwagę możliwego opóźnienia jednostek organizacyjnych przy uzgadnianiu projektu. Nie przewidziano w umowie żadnych terminów, w jakich podmiot zobowiązany do uzgodnienia projektu powinien przedstawić swoje stanowisko. Nadto, nie określono terminu w jakim zamawiający ma ustosunkować się do opinii i wniosków przedstawianych przez uzgadniających. Pozwana nie miała żadnego wpływu na przebieg i czas uzgodnień, a zatem opóźnienie w tym zakresie niewątpliwie stanowi okoliczność, za którą nie ponosi ona odpowiedzialności. Tym samym, w ocenie Sądu, pozwana nie może być obciążona negatywnymi konsekwencjami związanymi z przedłużającymi się uzgodnieniami, które miały nastąpić w ramach struktury organizacyjnej Skarbu Państwa, jak również skutkami opóźnionej odpowiedzi (...) Zarządu (...) w G. na pisma pozwanej w sprawie wyrażenia zgody na zmianę zakresu rzeczowego wobec zgłaszanych uwag przez użytkownika. Obowiązek wyrażenia zgody bądź jej odmowy leżał wyłącznie po stronie powoda i zważywszy na przewidziany w umowie termin realizacji i określony w art. 354 §2 k.c. obowiązek wierzyciela współdziałania przy wykonaniu zobowiązania, powód winien był udzielić odpowiedzi niezwłocznie, a nie zwlekać z zajęciem stanowiska przez okres kilku tygodni.

57.  Ponadto, nie sposób dopatrzyć się zawinienia po stronie pozwanej w uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę. Okoliczności związane z przebiegiem postępowania administracyjnego i jego długością były bowiem niezależne od woli pozwanej. Tym samym pozwana nie mogła zobowiązać się do dostarczenia w oznaczonym terminie pozwolenia na budowę, skoro nie miała żadnego wpływu na długość tego postępowania. W ocenie Sądu postanowienia dotyczące obowiązku przekazania zamawiającemu decyzji o pozwoleniu na budowę należy rozumieć w ten sposób, że pozwana byał zobowiązany do starannego działania w zakresie uzyskania pozwolenia na budowę, a nie do osiągnięcia konkretnego rezultatu, jakim było doręczenie zamawiającemu w oznaczonym czasie odpisu ww. decyzji administracyjnej.

58.  Reasumując, należało uznać, że w rozpatrywanym przypadku nie zaistniały określone w §16 ust. 1 pkt 2 umowy podstawy do naliczenia kary umownej, albowiem nie doszło do opóźnienia w dostarczeniu dokumentacji projektowej w rozumieniu tego postanowienia umownego (tj. do spotkania weryfikacyjnego), ani też do nienależytego wykonania zobowiązania w rozumieniu tego zapisu umownego.

59.  Jedynie na marginesie należy wskazać, że bezzasadne były twierdzenia pozwanej odnośnie do żądania miarkowania kary umownej w przypadku braku poniesienia przez uprawnionego szkody. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie możliwość dochodzenia zapłaty kary umownej nie jest w żadnej mierze uzależniona od wystąpienia po stronie wierzyciela szkody majątkowej. Naruszenie postanowień umownych (nienależyte wykonanie lub niewykonanie umowy) jest wystarczającą okolicznością do żądania kary umownej. Kara umowna ma rekompensować ogół skutków, jakie towarzyszą niewykonaniu zobowiązania w sferze interesów wierzyciela i stanowić dodatkowe zabezpieczenie prawidłowego wykonania umowy ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 listopada 2020 r., I AGa 171/19, L.). Nadto, w ocenie Sądu brak szkody nie jest okolicznością przemawiającą za miarkowaniem kary umownej zastrzeżonej na wypadek opóźnienia w spełnieniu świadczenia.

60.  Na uwzględnienie nie zasługiwało także roszczenie o zapłatę kwoty 468,34 zł stanowiącej równowartość kwoty 100 euro tytułem rekompensaty za koszt odzyskiwania należności, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Jak wskazano powyżej, skoro pozwana nie dopuściła się opóźnienia w rozumieniu § 16 ust. 1 pkt 2 umowy to powód nie nabył prawa do odsetek za opóźnienie. Tym samym nie zachodzi podstawa do przyznania powodowi rekompensaty za koszty odzyskiwania należności przewidzianej w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

61.  Mając zatem na uwadze wszystkie podniesione powyżej okoliczności, Sąd oddalił powództwo na postawie art. art. 483 § 1 k.c. oraz art. 484 § 1 k.c. oraz art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych stosowanych a contrario.

V.

(koszty procesu)

62.  O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszy spór powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł, na co składały się: opłata za czynności pełnomocnika pozwanej w stawce minimalnej (5.400 zł) obliczona od wskazanej wartości przedmiotu sporu, a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). Nadto, na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.