Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Pabin

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2024 roku w Sieradzu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółka jawna z siedzibą w S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) Spółki jawnej z siedzibą w S. 817.019,29 zł (osiemset siedemnaście tysięcy dziewiętnaście złotych dwadzieścia dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od kwoty:

a)  479.410,43 zł (czterysta siedemdziesiąt dziewięć tysięcy czterysta dziesięć złotych czterdzieści trzy grosze) od dnia 28 listopada 2018 roku do dnia zapłaty;

b)  337.608,86 zł (trzysta trzydzieści siedem tysięcy sześćset osiem złotych osiemdziesiąt sześć groszy) od dnia 10 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwa oddala;

3.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) Spółki jawnej z siedzibą w S. 58.191 zł (pięćdziesiąt osiem tysięcy sto dziewięćdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym 10.800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nakazuje pobrać od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu 10.227.69 zł (dziesięć tysięcy dwieście dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Sygn. akt IC 36/21

UZASADNIENIE

W ostatecznie skonkretyzowanym żądaniu procesowym (k.805) wynikającym z pozwu z dnia 1 lutego 2021 roku (k. 3-10) powódka (...) sp. jawna z siedzibą w S. reprezentowana przez adw. O. M. wniosła o zasądzenie od pozwanej spółki akcyjnej (...) z siedzibą w W. kwoty: - 489.869,31 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 listopada 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za zniszczone mienie w postaci budynku produkcyjno- magazynowego uboju zwierząt;

- 337.608,86 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 26 listopada 2018r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za zniszczone mienie ruchome w postaci maszyn i urządzeń.

Powódka wniosła także o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Uzasadniając swoje żądanie powodowa spółka wskazała, że strony łączyła umowa ubezpieczenia majątkowego od ognia i innych żywiołów hali ubojni zlokalizowanej w miejscowości (...) i znajdujących się tam maszyn i urządzeń potwierdzona polisą nr (...). W dniu 23 sierpnia 2018 r. doszło do pożaru wewnątrz hali ubojni, w wyniku którego znacznemu uszkodzeniu uległ budynek chłodni, a także konstrukcja budynku i jego poszycie, a przywrócenie stanu sprzed pożaru wymaga poniesienia znacznych nakładów finansowych. W wyniku pożaru na podłodze w budynku pojawiły się liczne zarysowania w posadzce, jak również zabrudzenie jej powierzchni. Do dalszej eksploatacji nie nadawała się także hala ubojni, do której pożar się rozprzestrzenił, w której zniszczeniu uległa powłoka lakiernicza. Okopceniu i osmoleniu uległy także górne części wiązarów dachowych, pomiędzy słupami dachowymi nastąpiło rozszczelnienie stryków uwidaczniających się okopceniem i osmoleniem przedostającym się przez pokrycie na zewnątrz. Spaleniu uległy nadto wszystkie instalacje technologiczne hali. Posadzka betonowa pod wpływem pożaru uległa okopceniu i osmoleniu jak również zanieczyszczona została poprzez spadające fragmenty stropu podwieszanego i instalacji technologicznych. Ponadto strona powodowa wskazała, że w wyniku pożaru znacznemu uszkodzeniu uległo także mienie ruchome stanowiące wyposażenie budynku ubojni i chłodni w tym: aparat do poubojowej klasyfikacji, kocioł grzewczy- (wyparzalnik, myjka biczowa, nadziewarka (...)), nóż krążkowy 2 noże pneumatyczne, nóż pneumatyczny (...), panel sanitarny (fotokomórka), piła do mostków, piłą poubojowa, podest pneumatyczny, rozdzielenia prądu, stacja W., sterylizator, stół ze stali kwasoodpornej, szczecinarka I, szczecinarka II, urządzenie ciśnieniowe, urządzenie do ogłuszania zwierząt, waga kolejkowa, 2 zbiorniki, urządzenie do czyszczenia żołądków, 2 urządzenia do czyszczenia jelit grubych, urządzenie do czyszczenia jelit cienkich, wytwornice lodu. Z ustaleń biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego poczynionych w toku śledztwa prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Sieradzu wynika, że do pożaru doszło w wyniku zwarcia instalacji elektrycznej zasilającej agregat chłodniczy umieszczony w górnej części nad wejściem do magazynu lub zwarcia w samym agregacie chłodniczym. Strona powodowa zgłosiła pozwanej spółce szkodę, a ta przystąpiła do jej likwidacji. W wyniku postępowania ubezpieczyciel (...) S.A. przyznał ostatecznie stronie powodowej odszkodowanie za szkodę obejmującą uszkodzenie budynku ubojni w wysokości 220.187,99 zł. odszkodowanie to zostało pomniejszone o wartość franczyzy redukcyjnej w kwocie 11.009,40 zł, wobec czego pozwany wypłacił ostatecznie powódce sumę 209.18,59 zł. Nadto pozwany odmówił wypłaty odszkodowania za szkodę w mieniu ruchomym, tłumacząc odmowę brakiem dokumentacji w postaci wyciągu z ewidencji środków trwałych na dzień szkody oraz brakiem wykazu zadeklarowanych do ubezpieczenia maszyn, urządzeń i wyposażenia. W ocenie strony powodowej wypłacone odszkodowanie została znacząco zaniżone a odmowa wypłaty odszkodowania za zniszczone elementy ruchome jest całkowicie bezpodstawna.

W ostatecznym stanowisku procesowym wynikającym z odpowiedzi na pozew pozwana spółka akcyjna (...) z siedzibą w W. reprezentowana przez r. pr. A. P. wniosła o oddalenie powództwa w całości. (k. 261-264) W uzasadnieniu pisma pozwany nie kwestionował zawarcia z powodową spółką umowy ubezpieczeniowej dotyczącej budynku i wyposażenia maszyn ujętych w polisie o nr (...). Pozwany wskazał, że z uwagi na nie nadesłanie wymaganych przez niego dokumentów przyjął on jako wyliczenie sumy należnego stronie powodowej odszkodowania zestawienie firmy (...), zawartego w raporcie przejściowym uwzględniając wysokość franczyzy redukcyjnej i wypłacił powodowej spółce 209.178,59 zł, wskazując tym samym, że strona do dnia dzisiejszego nie przedstawiła wymaganych przez ubezpieczyciela dokumentów takich jak: ewidencji środków trwałych, zestawienia ubezpieczonego mienia, opinii serwisów naprawczych, wycen naprawy. Tym samym pozwany nie dysponując takowa dokumentacją nie miał możliwości ustalić rzeczywistej wartości szkody, wypłacając jedynie bezsporną cześć należności odszkodowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

E. i F. małżonkowie M. są (...) spółki jawnej (...) z siedzibą w S., zajmującej się przetwarzaniem i konserwowaniem mięsa z wyłączeniem mięsa z drobiu. Nieruchomość, na której spółka prowadzi działalność gospodarczą położona w (...), gmina B. stanowi własność małżonków M.. Ich własności stanowi także wyposażenie budynków w szczególności maszyny i urządzenia produkcyjne. Powodowa spółka korzysta z nich jako najmca. Na nieruchomości znajduje się budynek chłodni do magazynowania podrobów wieprzowych i budynek jeliciarni z halą ubojową. W latach 2018 -19 budynek chłodni w posiadał konstrukcje ścian i konstrukcje dachu stalową w konstrukcji szkieletowej. Słupy stalowe wykonane były z dwuteowników 160. Płatwie wykonane zostały z belek stalowych ażurowych. Rygle ścienne wykonane były z elementów stalowych cienkościennych. Całość budynku okryta płytami warstwowymi z rdzeniem ze sztywnej pianki poliuretanowej. Po ścianie zewnętrznej wykonane były żelbetonowe ławy fundamentowe oraz płyty mocowań do rygli ściennych. Dach pokryty był płytami warstwowymi ściennymi z rdzeniem ze sztywnej pianki poliuretanowej. Posadzka betonowa przemysłowa. Pomieszczenie chłodni posiadało 2 sztuki drzwi chłodniczych, nie posiadało okien, wyposażone było w instalację elektryczną z agregatem chłodniczym. Budynek jeliciarni z halą ubojową został wykonany jako szkieletowy stalowy. Miał jedną kondygnację nie był podpiwniczony o wysokości kalenicy równej 9,40 m. Rozpiętość ram budynku wynosiła 36.0 m. Ściany budynku wykonane z płyt warstwowych dachowych o grubości 12cm, z rdzeniem z twardego poliuretanu w układzie pionowym. Połać dachową wykonano także z płyt warstwowych ściennych o grubości 6 cm, z rdzeniem z twardego poliuretanu. Po ściany zewnętrzne wykonano żelbetonową ławę fundamentową, a posadzko były cementowe typu przemysłowego. Budynek został wyposażony w instalacje elektryczną, instalacje odgromową, instalację wentylacyjną grawitacyjną i niezbędne instalacje technologiczne służące do uboju i rozbioru zwierząt.

Dowód: odpis KRS (k. 18-20); decyzja nr (...) k 149-151; opinia techniczna budowlana (k. 128-144); zeznania M. M. (2) (ReCourt z dnia 16 listopada 2021 r. od 00:04:12 do 00:33:14) zeznania F. M. (ReCourt z dnia 25 marca 2022 r. od 00:02:28 do 00:12:02)

W dniu 7 lutego 2018r. Spółka jawna (...) z siedzibą S. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia majątkowego (...) od ognia i innych żywiołów w wariancie od każdego ryzyka za okres od 09 lutego 2018 r. do 08 lutego 2019 r. potwierdzoną polisą nr (...). Przedmiotem ubezpieczenia był budynek ubojni ubezpieczony według rzeczywistej wartości na sumę 6.543.000,00 zł oraz maszyny, urządzenia i wyposażenie według wartości rzeczywistej w systemie na sumy stałe z sumą ubezpieczenia 572.000,00 zł. Umowa została zawarta przy zastosowaniu Ogólnych warunków Ubezpieczenia (...) (dalej OWU). Zgodnie z treścią polisy ubezpieczonymi byli E. i F. małżonkowie M., którzy w dacie zawierania umowy, jako osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej byli współwłaścicielami ubezpieczonego mienia (§1 ust.8 OWU k. 25). Zgodnie z postanowieniami OWU zawartymi w § 4 ust. 3 z zastrzeżeniem ust. 4-7, § 5, § 6 oraz § 38 w wariancie od wszystkich ryzyk, pozwany winien odpowiadać za szkody powstałe w okresie ubezpieczenia i miejscu ubezpieczenia wskazanym w umowie. W razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego (...) miało pokrywać poniesione przez ubezpieczonego udokumentowane koszty uprzątnięcia pozostałości po zdarzeniu szkodzącym, za którą (...) ponosi odpowiedzialność, łącznie z kosztami rozbiórki lub demontażu części niezdatnych do użytku. W polisie pozwana spółka zawarła klauzule franszyzy redukcyjnej, która w przypadku ognia i innych żywiołów została określona na 5% jednakże nie mniej niż 500 zł, a w przypadku sprzętu elektronicznego- sprzętu stacjonarnego na kwotę 250 zł. W ogólnych warunkach ubezpieczenia pozwana spółka wskazała, że maszyna, urządzenie i wyposażenie to mienie ruchome, w tym wyposażenie sklepów, biur, magazynów i innych pomieszczeń, wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej (w tym sprzęt elektroniczny), zaliczane do środków trwałych innych niż budynek i budowla. Nadto w rozumieniu OWU szkoda rzeczowa to w ubezpieczeniu mienia utrata, uszkodzenie, zniszczenie lub ubytek wartości ubezpieczonego mienia, będące bezpośrednim następstwem zajścia wypadku ubezpieczeniowego, z wyłączeniem utraconych korzyści. Natomiast szkoda rzeczowa w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej to szkoda będąca następstwem utraty, uszkodzenia lub zniszczenia rzeczy, w tym utracone korzyści poszkodowanego, które mógłby osiągnąć, gdyby nie nastąpiła utrata, zniszczenie lub uszkodzenie rzeczy. W § 2 podpunkcie 88) ogólnych warunków ubezpieczenia znajdujemy definicje wartości rzeczywistej szkody, która jest określona jako wartość odtworzenia ubezpieczonego mienia pomniejszona o stopień zużycia technicznego. Wysokość szkody ustalana miała być dla budynków, budowli, lokali, obiektów małej architektury, maszyn, urządzeń i wyposażenia, w tym sprzętu elektronicznego, przy ubezpieczeniu w wartości odtworzeniowej lub księgowej brutto według wartości odtworzeniowej. Natomiast wysokość szkody dla mienia (w tym maszyn, urządzeń i wyposażenia z uwzględnieniem sprzętu elektronicznego ubezpieczonych od ryzyka kradzieży z włamaniem i rabunku), przy ubezpieczeniu według wartości rzeczywistej według wartości rzeczywistej. Wysokość odszkodowania miała nie obejmować marży naliczonej przez ubezpieczonego oraz wartości ubytków w granicach obowiązujących norm. Odszkodowanie miało być pomniejszone o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku, przeróbki, odbudowy lub sprzedaży, a powiększone jeśli zostało udokumentowane przez ubezpieczonego koszty określone w § 5, § 10, § 15, § 27, § 32 i § 47 ust. 3 umowy. Odszkodowanie nie uwzględniało wartości naukowej, zabytkowej, kolekcjonerskiej, artystycznej lub pamiątkowej; zwiększonych kosztów wynikających z braku części zamiennych lub materiałów potrzebnych do przywrócenia stanu istniejącego przed szkodą; kosztów wszelkich modernizacji lub ulepszeń przedmiotu szkody; kosztów konserwacji przedmiotu szkody; kosztów poniesionych na odkażenie pozostałości po szkodzie, usunięcie zanieczyszczeń gleby, wody i powietrza oraz rekultywację gruntów, z zastrzeżeniem § 4 ust. 4 pkt 2. 5 umowy ubezpieczenia. Jeżeli odbudowa, remont, naprawa lub wymiana uszkodzonego mienia miała być wykonywana przez ubezpieczonego we własnym zakresie, (...) miało ustalić odszkodowanie w wartość udokumentowanych kosztów materiałów, robocizny i sprzętu powiększonych o uzasadnione koszty związane ze szkodą w wysokości nie wyższej niż 15% kosztów materiałów, robocizny i sprzętu. Całkowity koszt odbudowy, remontu, naprawy albo wymiany nie powinien być wyższy od średniego kosztu, Jaki byłby poniesiony w przypadku odbudowy, remontu, naprawy lub wymiany dokonywanej przez firmę zewnętrzną. W razie gdy koszt odbudowy, remontu, naprawy albo wymiany wykonywanej przez ubezpieczonego we własnym zakresie, przewyższa średni koszt jaki byłby poniesiony przy odbudowie, remoncie, naprawie lub wymianie dokonywanej przez firmę zewnętrzną, pozwana spółka przedstawione przez ubezpieczonego koszty weryfikuje do średnich cen rynkowych. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania uwzględnia się rachunek szkody, sporządzony przez ubezpieczającego lub ubezpieczonego oraz okoliczności powstania szkody i stan faktyczny. Jeżeli rozmiar szkody podany przez ubezpieczającego lub ubezpieczonego w rachunku szkody w istotny sposób różni się od ustaleń dokonanych przez pozwanego, podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi stwierdzony stan faktyczny. Jeżeli ubezpieczony jest uprawniony do odliczania podatku od towarów i usług (...), naliczanego przy nabyciu mienia stanowiącego przedmiot ubezpieczenia, to wartości będące podstawą ustalenia sumy ubezpieczenia, wysokości szkody, wysokości odszkodowania dla tego mienia nie uwzględniają tego podatku.

Dowód: umowa ubezpieczenia i OWU (k. 21-49);

W dniu 23 sierpnia 2018 r. około godzin 12:00 doszło do pożaru wewnątrz hali ubojni w (...). Pożar dostrzegł jeden z pracowników, który zauważył dym oraz płomienie w okolicach magazynu jelit i tłuszczów. Próbował on ugasić żywioł gaśnicą, jednak działania te okazały się bezskuteczne. W międzyczasie o pożarze poinformowano Państwową Straż Pożarną. W dniu zdarzenia zakład nie pracował a w wyniku pożaru nie ucierpiał żaden z pracowników. Nie było osób poszkodowanych, uszkodzeniu uległy jedynie nieruchomości i wyposażenie hali.

Dowód: raport przejściowy nr 1 ze szkody (k. 226-254); opia biegłego R. P. (k. 588-603); opinia uzupełniająca biegłego R. P. (k. 711-721)

Państwowa Straż Pożarna w S. po dokonaniu oględzin miejsca zdarzenia stwierdziła, że pożarem została objęta część budynku produkcyjnego obejmująca dostawiony do budynku ubojni magazyn, w którym magazynowane były tłuszcze zwierzęce. Z tego pomieszczenia pożar rozprzestrzenił się na dalszą część budynku, w której znajdowała się instalacja technologiczna służąca do uboju i rozbiórki zwierząt oraz chłodnie, w których przechowywane były półtusze wieprzowe i ćwierćtusze wołowe. Pożar rozprzestrzenił się także na pustą przestrzeń pomiędzy stropem z płyt wersowych a pokryciem dachu, służącą jako bufor temperaturowy dla chłodni. Miało to bezpośredni wpływ na utrudnienie w akcji gaśniczej strażaków jak i miało wpływ na znaczną powierzchnie i rozprzestrzenienie się pożaru. W ocenie straży pożarnej do pożaru doszło najprawdopodobniej w obrębie pomieszczenia magazynowego, w którym przechowywano tłuszcze zwierzęce w wyniku uszkodzenia urządzenia chłodniczego. Pożar był bardzo duży. W jego wyniku zniszczeniu uległy: częściowo budynek w konstrukcji stalowej ze ścianami osłonowymi z płyty warstwowej, instalacja technologiczna służąca do uboju i rozbiórki zwierząt, agregat chłodniczy w pomieszczeniu magazynu tłuszczów zwierzęcych. Nadto w całym budynku zostały okopcone ściany a także pozostałe w budynku (...) sztuk półtuszy wieprzowych narażone było na działanie temperatury oraz gazów pożarowych. Budynek chłodni po pożarze praktycznie przestał istnieć. Pozostałe fragmenty konstrukcji oraz fragmenty obudowy ścian i dachu nie nadawały się do dalszej eksploatacji. Wiązary dachowe zachowały się w stanie zadowalającym, okopceniu i osmoleniu uległy ich górne części. Przez pewien czas trwania pożaru chronił je od spodu sufit podwieszony wykonany z płyt warstwowych grubości 12 cm, który po czasie został całkowicie zniszczony przez wysoką temperaturę i akcję gaśniczą. W wielu miejscach między płytami dachowymi nastąpiło rozszczelnienie styków uwidaczniające się okopceniem i osmoleniem przedostającym się przez pokrycie na zewnątrz. W tych miejscach połać dachowa nie ma możliwości prawidłowej ochrony hali przed warunkami atmosferycznymi. Całkowitemu uszkodzeniu lub spaleniu uległy także wszystkie instalacje technologiczne hali. Hala posiada posadzki typu przemysłowego. Posadzka betonowa pod wpływem pożaru uległa okopceniu i osmoleniu jak również zanieczyszczeniu spadającymi fragmentami stropu podwieszonego i instalacji technologicznych. Z uwagi na powyższe jak również ze względów przepisów sanitarnych, (pomieszczenia do produkcji żywności) nie nadawała się ona po pożarze do dalszej eksploatacji.

Dowód: dokumenty prywatnej opinii technicznej (k. 128-144)

W dniu 28 sierpnia 2018 r. Ekspert firmy (...) działający na zlecenie ubezpieczyciela przeprowadził oględziny miejsca szkody, podczas których stwierdził że uszkodzeniu uległy: agregat chłodniczy w magazynie jelit i tłuszczów, wytwornicą lodu w jeliciarni, maszynka do czyszczenia jelit grubych, wirówka do czyszczenia żołądków, szlamiarka do czyszczenia jelit cienkich, wirówka do jelit grubych, pażalnik do tusz wieprzowych, szczeciniarka, myjka biczowa do tusz, piła taśmowa. W budynku ubojni konstrukcja w części murowana, hala chłodni konstrukcja stalowa obudowana płytą warstwową, dach dwuspadowy pokryty płyta warstwową, posadzki przemysłowe. Instalacja elektryczna, oświetleniowa, wodociągowa, chłodnicza z czynnikiem chłodniczym, sprężone powietrze, ciepła woda, zimna woda. W magazynie jelit i tłuszczów stwierdzono szkodę całkowitą, wygięta stalowa konstrukcja, wypalone płyty wygradzające i instalacja oświetleniowa. W jeliciarni doszło do uszkodzenia konstrukcji stalowej, wypalone płyty wygradzające i pokrycia dach a także uszkodzeniu uległa instalacja oświetleniowa. Na linii ubojowej uszkodzeniu uległy płyty warstwowe pokrycia dachu, spalona instalacja oświetleniowa i zadymienie. W magazynie półtusz wieprzowych uszkodzone płyty warstwowe ścian i sufitu. Cały obiekt po pożarze jest silnie zadymione.

Dowód: raport przejściowy nr 1 ze szkody (k. 226-254); opia biegłego R. P. (k. 588-603); opinia uzupełniająca biegłego R. P. (k. 711-721)

Podczas przeprowadzenia oględzin pogorzeliska, nie znaleziono charakterystycznych śladów świadczących o możliwości dokonania podpalenia czy zaprószenia ognia. Przyczyną pożaru w hali ubojni zlokalizowanej w miejscowości (...) w dniu 23 sierpnia 2018 r. było zwarcie w instalacji elektrycznej powstałe w magazynie jelit i tłuszczów. Postanowieniem z dnia 20 września 2018 r. mł. asp. G. H. postanowił umorzyć śledztwo w sprawie sprowadzenia w dniu 23 sierpnia 2018 r. niebezpieczeństwa zagrażającemu mieniu w wielkich rozmiarach w postaci pożaru z uwagi na brak znamion przestępstwa, postanowienie zostało zatwierdzone przez Prokuraturę Rejonową w Sieradzu.

Dowód: raport przejściowy nr 1 ze szkody (k. 226-254); akta PR 200-778.2018 (k. 40-41); opia biegłego R. P. (k. 588-603); opinia uzupełniająca biegłego R. P. (k. 711-721)

Po zdarzeniu szkodzącym spółka jawna (...) z siedzibą w S. zgłosiła szkodę majątkową pozwanej spółce. Powódka wskazała, że w wyniku pożaru doszło do spalenia maszyn i urządzeń na wyposażeniu ubojni. Za przyczynę szkody powódka wskazała ogień. Ubezpieczony zgłosił roszczenie w zakresie odbudowy uszkodzonej hali budowlanej na łączną kwotę 1.099.482,07 zł netto w formie kosztorysu przygotowanego przez PPHU (...).

Dowód: druk zgłoszenia szkody majątkowej (k. 74-76)

Pozwany uznał swą odpowiedzialności za zdarzenie szkodzące powodowej spółki i zlecił 27 listopada 2018 r. wypłatę kwoty 209.178,59 zł. Wysokość odszkodowania została pomniejszona o franszyzę redukcyjną w wysokości 11.009,40 zł

Dowód: pismo (k. 248-249)

Przed pożarem budynek był w bardzo dobrym stanie technicznym, był stale rozbudowywany i po remoncie a w jego wnętrzach odbywała się produkcja. Remont hali obejmował kolejki i stropy. Modernizacja miała miejsce pół roku przed pożarem i obejmowała poszycia ścian, dach, poszczególne pomieszczenia, urządzenia i ściany. Renowacji podlegały także niektóre elementy linii produkcyjnej, okna i drzwi. Wymieniane były także ściany wewnętrzne. Co roku w przedsiębiorstwie i na jego działalności były wykonywane kontrole elektryczne, przeglądy budowlane i przeglądy kominiarskie. Budynek był dopuszczony do produkcji żywności spełniał wszystkie niezbędne wymagania sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy.

Dowód: zeznania M. M. (2) (ReCourt z dnia 16 listopada 2021 r. od 00:04:12 do 00:33:14) zeznania F. M. (ReCourt z dnia 25 marca 2022 r. od 00:02:28 do 00:12:02)

W dniu 1 marca 2019 r. F. M. i E. M. zawarli ze spółką jawną (...) z siedzibą S. umowę przelewu wierzytelności, w której przelali powierniczo na rzecz cesjonariusza ( spółki jawnej (...)) wszelkie wierzytelności i prawa do odszkodowania od ubezpieczyciela (...) S.A. z siedziba w W., który udzielał ochrony ubezpieczeniowej (...)w związku z zawartą umową ubezpieczenia o numerze polisy (...) z dnia 16 marca 2018 r.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności (k. 17)

Biegły z zakresu budownictwa dr inż. R. P. sporządził kosztorysy likwidacji szkody w budynku ubojni z uwagi na techniczne zużycie budynku. Nie znalazł on żadnego merytorycznego uzasadnienia aby uznać za właściwy 50 % stopień zużycia technicznego. Biegły do oszacowania (dla elementów które uległy szkodzie) założył okres eksploatacyjny od 1 kwartału 2018 r. do 3 kwartału 2018 r. W związku z tym Sąd przyjął 3 kwartał 2018 r. jako datę zamykającą okres dla którego zostanie oszacowane naturalne zużycie obiektu. Zatem kwota wyjściowa wyniosła 600.729,48 zł netto. Wobec faktu, że ½ roku to zużycie eksploatacyjne w wymiarze 1,25 % to w 2018 r. zużycie eksploatacyjne wyniosło 0,625% (1,25% x 0,5 roku). Zatem wartość skorygowana o zużycie techniczne wyniosła 596.974,92 zł netto a 734.279,15 zł brutto (600.729,48- 3.754,55). W analizie biegły uwzględnił kontekst pozostałości, zgodny zarówno w dokumencie powoda jak i w dokumencie pozwanego. Wartość została przedstawiona jako kwota 9.448,60 zł. Zatem kosztorysowa wartość robót budowlanych związanych z doprowadzeniem budynku do stanu sprzed pożaru (bez ujęcia zużycia technicznego) to 600.729,48 netto a 738.897,26 zł brutto. Kosztorysowa wartość robót budowlanych związanych z doprowadzeniem budynku do stanu sprzed pożaru (z ujęciem zużycia technicznego), to 596.974,92 netto a 734.279,15 zł brutto. Kosztorysowa wartość szkody zawierająca wartość robót budowlanych związanych z doprowadzeniem budynku do stanu sprzed pożaru, z ujęciem zużycia technicznego. A także redukcją kosztu z tytułu wartości pozostałości to kwota 724.830,55 zł brutto.

Dowód: opinia biegłego R. P. (k. 588-603); opinia uzupełniająca biegłego R. P. (k. 711-721)

Zakres szkody rzeczowej powstałej na maszynach, urządzeniach i wyposażeniu w hali ubojni zlokalizowanej w (...) w następstwie pożaru z dnia 23 sierpnia 2018 r. obejmuje maszyny technologiczne, które znajdowały się w obrębie pożaru. Są to maszyny: aparat do poubojowej klasyfikacji (...), kocioł grzewczy wypażalnik, myjka biczowa, nadziewarka (...), nóż krążkowy J., nóż pneumatyczny E., nóż pneumatyczny J., nóż pneumatyczny J., panel sanitarny, piła do mostków E., piła poubojowa, podest pneumatyczny, rozdzielnia prądu, stacja W., sterylizator, stół ze stali kwasoodpornej, szczeciniarka, szczeciniarka II, urządzenie ciśnieniowe K., urządzenie do głuszenia zwierząt, waga kolejkowa, zbiornik 1, zbiornik 2. Biegły nie uwzględnił w raporcie urządzenia do czyszczenia żołądków, urządzenia do czyszczenia jelit grubych I urządzenia do czyszczenia jelit grubych II, urządzenia do czyszczenia jelit cienkich i wytwornicy lodu z uwagi na fakt, ż urządzenia te nie zostały wyszczególnione w raporcie o środkach trwałych sporządzanych przez księgowość powoda na dzień 31 sierpnia 2018 r. Wysokość odszkodowania z tytułu szkody na maszynach, urządzeniach i wyposażeniu ustalonego zgodnie z przepisami ogólnych warunkach umowy ubezpieczenia biegły wycenił na kwotę 288.925 ł netto co po doliczeniu stawki Vat wyniosło kwotę 355.377,75 zł brutto.

Dowód opinia biegłego mgr inż. T. L. (k. 757-786)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy nieosobowy materiał dowodowy w postaci dokumentów prywatnych i urzędowych, których wiarygodność, wobec braku dowodów przeciwnych, nie budzi zdaniem sądu żadnych wątpliwości. Oceniając osobowe źródła dowodowe Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania prawdziwości relacji przesłuchiwanych osób. W szczególności jako wiarygodne i zgodne z doświadczeniem życiowym należało uznać zeznania F. M. i M. M. (2) oraz pozostałych słuchanych w sprawie świadków. Zeznania te w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy są spójne lub bardzo do siebie zbliżone a niewielkie różnice wynikają z indywidualnego dla każdego człowieka sposobu postrzegania rzeczywistości.

Jako w pełni prawidłową sąd uznał opinie główną i uzupełniającą biegłego R. P.. Jako wiarygodny sąd uznał dokument prywatny w postaci opinii technicznej inż. R. C. załączoną do akt, której zakres i treść nie była przez strony kwestionowana, a sam biegły sądowy R. P. dokonując wyliczeń szkody korzystał z wskazanego wyżej dokumentu. Nadto Sąd posiłkował się w ocenie materiału dowodowego raportem przejściowym nr 1 ze szkody stworzonym przez grupę ekspercką Konsensus polska sp. z o.o., a także opinią biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego R. W. (1) wydanego na zlecenie Prokuratury Rejonowej w Sieradzu w sprawie PR 2 Ds.78.2018, która stanowi załącznik do akt niniejszego postępowania. W ocenie Sądu zarówno opinie zasadnicze jak i uzupełniające są logiczne, spójne i w pełni odpowiadają na pytania sformułowane w postanowieniu dowodowym, a zawarte w nich wnioski końcowe są przydatne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Specyfika dowodu z opinii biegłego polega na tym, że Sąd nie może badać jej pod kątem wiarygodności a jedynie pod kątem prawidłowości oceniając logiczność wywodów biegłego, ich spójność oraz te czy odpowiada on na postawione tezy dowodowe (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 23 lipca 2014r w sprawie III Aua 462/13). Dopiero w sytuacji gdy według oceny sądu opinia biegłego opiera się na błędnych założeniach metodologicznych, sprzecznych z mającymi zastosowanie do jej wydania przepisami prawa, niekompletnych bądź wadliwych założeniach faktycznych, jest niespójna, bądź zawiera błędy logiczne, względnie zawiera niepoddające się ocenie wnioski, co prowadzi do konkluzji, że opinia ta jest nieprzydatna dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd powinien dopuścić dowód z opinii innego biegłego (por. wyrok SN z dnia 16 stycznia 2014r wydany w sprawie IV CSK 219/13). Tak więc sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii dalszych biegłych, gdy zachodzi taka potrzeba, w szczególności, gdy przeprowadzona już opinia zawiera istotne luki, jest nieprzekonująca, niekompletna, pomija lub wadliwie przedstawia istotne okoliczności, jest niejasna, nienależycie uzasadniona czy nieweryfikowalna (por. Postanowienie SN z dnia 19 lipca 2023r w sprawie IIIUSK 410/22 Lex nr 3583282). Analizując wskazane opinie, sąd doszedł do przekonania, że nie są one obarczone wskazanymi powyżej wadliwościami. Biegły sądowy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego R. W. (2) konsekwentnie wskazywał, że przyczyną pożaru w chłodni magazynowania tłuszczu poubojowych, znajdującej się w zachodniej części zakładu doszło w wyniku zwarcia instalacji elektrycznej zasilającej agregat chłodniczy umieszczony w górnej części nad wejściem do magazynu lub zwarcia w samym agregacie chłodniczym. Biegły nie doszukał się żadnych dowodów oraz śladów mogących wskazywać na jakąkolwiek możliwość celowego podpalenia przy użyciu substancji łatwopalnych. Zarówno biegły sądowy w zakresie budownictwa, instalacji sanitarnych, instalacji przemysłowych, organizacji i zarządzania wydał spójną i jasna w ocenie Sądu opinie przedstawiająca kosztorysowe wartości i wyliczenia pieniężne za przywrócenie budynku i wyposażenia budynku do stanu sprzed pożaru jak i biegły mgr inż. T. L. z zakresu maszyn, urządzeń i instalacji w przemyśle spożywczym ze stali nierdzewnej i kwasoodpornej wydał w ocenie Sądu spójną i jasną opinie, która nie wymagała powoływania dowodu z opinii biegłego. Sama opinia nie była także przez strony postepowania kwestionowaną.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jest częściowo zasadne. Zgodnie z treścią art. 805 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia majątkowego ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa zapłacić odszkodowanie za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Nie ulega wątpliwości, że spółka (...) zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia majątkowego za szkody mogące powstać między innymi w wyniku pożaru w mieniu E. i F. małżonków M. i zapłaciła całą należną składkę. W efekcie umowa stała się dla stron wiążąca. Zgodnie z treścią Ogólnych Warunków Ubezpieczenia stanowiących integralną część umowy, ryzykiem ubezpieczeniowym pozwanego objęta była między innymi szkoda polegająca na uszkodzeniu lub zniszczeniu mienia w wyniku pożaru. Do pożaru budynku ubojni doszło w dniu 23 sierpnia 2018r. Tak więc tego dnia, zaistniało zdarzenie (wypadek) obligujące ubezpieczyciela do wypłaty odszkodowania. O zaistniałym zdarzeniu ubezpieczony poinformował pozwanego. (...) S.A zobowiązane było wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia o zdarzeniu. W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel co do zasady uznał swoją odpowiedzialność tym nie mniej w dniu 27 listopada 2018r. jedynie częściowo zaspokoił zgłoszone roszczenie. Nie uczynił zadość obowiązkowi wypłaty pełnego odszkodowania, choć mógł, w drodze analizy dokumentacji znajdującej się w aktach szkodowych, wyjaśnić w w/w terminie, wszystkie okoliczności niezbędne do ustalenia jej odpowiedzialności.

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń w dniu 23 sierpnia 2018 roku w halach produkcyjnych spółki jawnej (...) znajdującej się w miejscowości (...) doszło do pożaru w wyniku, którego spaleniu uległ niemal cały magazyn tłuszczów a także część wyposażenia działalności gospodarczej. Okopceniu i zniszczeniu uległy także dalsze części hali produkcyjnej uboju mięsa wieprzowego. Niewątpliwie pożar spowodował zatem szkodę w majątku małżonków E. i F. M.. Przyczyną pożaru w wyniku zwarcia instalacji elektrycznej zasilającej agregat chłodniczy umieszczony w górnej części nad wejściem do magazynu lub zwarcia w samym agregacie chłodniczym. Nadto biegły wykluczył całkowicie ingerencję osób trzecich w możliwość powstania pożaru w hali., czy jego rozprzestrzenieniu. W wyniku pożaru na podłodze w budynku pojawiły się liczne zarysowania w posadzce, jak również zabrudzenie jej powierzchni. Do dalszej eksploatacji nie nadawała się hala ubojni, do której pożar się rozprzestrzenił, w której zniszczeniu uległa powłoka lakiernicza. Okopceniu i osmoleniu uległy górne części wiązarów dachowych, pomiędzy słupami dachowymi nastąpiło rozszczelnienie stryków uwidaczniających się okopceniem i osmoleniem przedostającym się przez pokrycie na zewnątrz. Spaleniu uległy nadto wszystkie instalacje technologiczne hali. Posadzka betonowa pod wpływem pożaru uległa okopceniu i osmoleniu jak również zanieczyszczona została poprzez spadające fragmenty stropu podwieszanego i instalacji technologicznych. W wyniku pożaru znacznemu uszkodzeniu uległo także mienie ruchome stanowiące wyposażenie budynku ubojni i chłodni w tym: aparat do poubojowej klasyfikacji, kocioł grzewczy- (wyparzalnik, myjka biczowa, nadziewarka (...)), nóż krążkowy 2 noże pneumatyczne, nóż pneumatyczny (...), panel sanitarny (fotokomórka), piła do mostków, piłą poubojowa, podest pneumatyczny, rozdzielenia prądu, stacja W., sterylizator, stół ze stali kwasoodpornej, szczecinarka I, szczecinarka II, urządzenie ciśnieniowe, urządzenie do ogłuszania zwierząt, waga kolejkowa, 2 zbiorniki.

Jak ustalono, w wyniku pożaru uszkodzeniu uległo mienie znajdujące się w (...) stanowiące własność F. M. i E. M., którzy w oparciu o to mienie prowadzą spółkę jawną (...) zajmującą się przetwarzaniem i ubojem mięsa wieprzowego. Mienie to objęte było ochroną ubezpieczeniową pozwanej (...) S.A. W następstwie zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego po stronie ubezpieczonych E. i F. małżonków M. powstało roszczenie o zapłatę odszkodowania bezpośrednio do ubezpieczyciela na podstawie art. 808 § 1 i 3 k.c. Umową cesji z dnia 1 marca 2019r. E. M. i F. małżonkowie M. przelali przysługującą im wobec pozwanego wierzytelność na rzecz powodowej spółki, która od tego dnia może na podstawie art. 509 k.c. dochodzić wierzytelności bezpośrednio od pozwanego. W związku z doznaną przez ubezpieczonych szkodą majątkową (...) S.A. z siedzibą w W. przyjmując istnienie podstaw swojej odpowiedzialności gwarancyjnej wypłaciło ubezpieczającej spółce jawnej (...) z siedzibą S. w dniu 27 listopada 2018 r. kwotę 209.178,59 zł. Bez wątpienia strona pozwana była obowiązana do spełnienia wskazanego świadczenia pieniężnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do spełnienia określonego w umowie świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku. W szczególności do zapłaty odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 k.c.).

Podstawę prawną dochodzonych przez powódkę roszczeń stanowił art. 805 § 1 i art. 805 § 2 pkt 1 k.c. w zw. z art. 509 k.c.

W niniejszej sprawie umowa stron zakładała, że pozwany odpowiada za skutki zdarzeń losowych, niezależnych od ubezpieczającego, w granicach sumy ubezpieczenia, co odpowiada treści art. 824 § 1 k.c. Jednakże odpowiedzialność ta jest ograniczona, a nawet wyłączona, jeżeli do tych zdarzeń, choćby wskazanych jako ryzyko ubezpieczeniowe, albo do powstania lub zwiększenia się konkretnych ich skutków, doprowadziły zaniechania lub zaniedbania ze strony ubezpieczającego, przez co nie było, albo był ograniczony element losowości w powstaniu szkody (powyższe koresponduje z normą art. 827 § 1 k.c.). Innymi słowy, jeżeli wskutek określonych zaniedbań czy błędów ubezpieczającego zdarzenie powodujące szkodę, a tym samym szkoda musiała nastąpić, to nie sposób mówić o losowości – szkoda staje się normalnym następstwem zdarzenia, którego wystąpienie było jedynie kwestią czasu, a więc powstało jako coś nieuniknionego, a przez to było zdarzeniem pewnym i nielosowym.

Pozwany ubezpieczyciel w toku procesu nie kwestionował doznanej przez ubezpieczonych szkody ani zasadności dochodzonego roszczenia a jedynie wysokość należnego odszkodowania. Pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa powołując się na całkowite zaspokojenie roszczenia strony powodowej poprzez zapłatę bezspornej kwoty odszkodowania w wysokości 209.178,59 zł.

Sąd zasądzając powodowej spółce należne odszkodowanie doliczył do wartości odszkodowania wyrażonej w kwocie netto podatek VAT. Zgodnie z treścią polisy ubezpieczonymi byli E. i F. małżonkowie M., którzy w dacie zawierania umowy, jako osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej byli współwłaścicielami ubezpieczonego mienia (§1 ust.8 OWU). Stosowne oświadczenie o nieuzyskiwaniu przez ubezpieczonych dochodów z działalności gospodarczej zawiera załącznik do polisy („oświadczenie o wysokości obrotu” k. 23). W konsekwencji osobami ubezpieczonymi i uprawnionymi do otrzymania odszkodowania byli E. i F. M. tj. osoby fizyczne nie będące podatnikiem podatku VAT, które nie były uprawnione do odliczania tego podatku w rozumieniu § 52 OWU (k.47). W konsekwencji brak było podstaw do pomniejszenia należnego odszkodowania o podatek VAT zgodnie z zapisami § 52 OWU. Sytuacji tej nie zmienia fakt dokonania przelewu wierzytelności przysługującej ubezpieczonym na spółkę jawną (...), albowiem po myśli art. 509 kc cesjonariusz nabył wierzytelność w takim zakresie w jakim przysługiwała ona cedentowi. Biegły z zakresu budownictwa wycenił wartość szkody wraz z podatkiem VAT na kwotę 724.830,55 zł brutto. Wobec zawartej z ubezpieczycielem umowy wysokość franszyzy należnej pozwanej spółce została określona na 5 % powstałej szkody. Wobec tego kwota należnego powodowej spółce świadczenia wyniosła 688.589,02 zł, którą to należało pomniejszyć o wypłacone wcześniej powodowej spółce świadczenia w wysokości 209.178,59 zł, co dało kwotę 479.410,43 zł. Natomiast biegły z zakresu szacowania strat ruchomości wycenił szkodę na kwotę 288.925 zł netto co po doliczeniu stawki Vat wyniosło kwotę 355.377,75 zł brutto. Od tejże kwoty należało odjąć 5 % franszyzy wynikającej z zawartej umowy ubezpieczenia co dało kwotę 337.608,86 zł należnego powodowej spółce odszkodowania z uwagi na zniszczone w wyniku pożaru ruchomości stanowiące udokumentowane wyposażenie hali produkcji w chwili powstania pożaru.

W konsekwencji mając powyższe na uwadze sąd na podstawie art. 828 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. i art. 429 k.c. w zw. z art. 441 § 1 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 817.019,29 zł. Na zasądzoną przez Sąd kwotę główną składa się kwota odszkodowania za szkodę na nieruchomości w wysokości 479.410,43 zł oraz kwota 337.608,80 zł tytułem odszkodowania za ruchomości , które zostały zniszczone w wyniku pożaru.

Od zasądzonej należności głównej Sąd zasądził zgodnie z żądaniem odsetki od kwoty 479.410,43 zł od dnia 28 listopada 2018 r. tj., od dnia odpowiedzi pozwanego ubezpieczyciela na dalsze żądania zapłaty odszkodowania powodowej spółki, do dnia zapłaty, natomiast od kwoty 337.608,80 zł od dnia 10 marca 2021 r. do dnia zapłaty, tj. od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu (k. 260). Sąd uznał, że pozwany ubezpieczyciel co najmniej od tychże dat pozostawali w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia. Z tych względów sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku, oddalając roszczenie w pozostałym zakresie orzekając jak w pkt. 2 orzeczenia.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. uznając, że pozwany który przegrali proces niemal w całości zobowiązany jest powodowej spółce te koszty zwrócić.

Powód wygrał proces ponosząc koszty w wysokości 58.191,00 zł (10.500 zł tytułem opłata od pozwu, 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 6000 zł i 30.874 zł tytułem opłaty od rozszerzenie powództwa). Zatem Sąd zgodnie z wynikiem procesu w pkt 3 zobowiązał pozwaną (...) S.A. z siedzibą w W. do zapłaty na rzecz spółki jawnej (...) kwotę 58.191,00 zł.

Kosztami które tymczasowo pokrył Skarb Państwa tj. kosztami opinii (k.636, 745, 791) tj. łączną kwotą 10.227,69 zł sąd na podstawie art. 113 ust 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył stronę pozwaną proporcjonalnie do wyniku procesu.