Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2023 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S. A. z siedzibą w W.

przeciwko A. W.

o zapłatę

utrzymuje w mocy w całości wyrok zaoczny wydany w niniejszej sprawie w dniu 7 kwietnia 2022 roku;

nie obciąża pozwanego A. W. brakującymi kosztami sądowymi.

Sygn. akt I C 392/21

UZASADNIENIE

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od A. W. kwoty 176 287,59 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 170 379,02 zł od 28 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kosztów procesu.

Zarządzeniem z 17 listopada 2021 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty.

W dniu 7 kwietnia 2022 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok zaoczny.

Pozwany złożył sprzeciw, w którym wniósł o uchylenie wyroku zaocznego
i oddalenie powództwa, a także zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności.

Postanowieniem z 13 maja 2022 r. Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności.

Postanowieniem z 30 stycznia 2023 r. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie poprzez zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego wyrokowi zaocznemu z 7 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 13 lutego 2018 r. strony zawarły umowę nr (...)
o udzielenie kredytu konsolidacyjnego na kwotę 200 000,00 zł, który miał być spłacony w 144. ratach kapitałowo-odsetkowych. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wynosiła 17,36 %, (dowód: umowa - k. 12 - 21).

Część kredytu w wysokości 62 969,00 zł miała być przeznaczona
na zobowiązania kredytobiorcy, część w wysokości 88 231,00 zł na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy, a część w wysokości 48 800,00 zł
na sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu, (dowód: umowa kredytu - k. 12 - 21).

W punkcie 5 części III umowy postanowiono, że w przypadku braku terminowej spłaty należności z tytułu umowy kredytu, bank mógł wysyłać wiadomości sms, e-mail oraz pisemne monity z informacją o wymagalnych wierzytelnościach banku lub niespełnionych warunkach umowy kredytu; kontaktować się telefonicznie z kredytobiorcą, celem przedstawienia informacji
o wymagalnych wierzytelnościach banku lub niespełnionych warunkach umowy kredytu; przeprowadzić czynności terenowe w miejscu zamieszkania lub innym ustalonym miejscu pobytu klienta, mające na celu bezpośredni kontakt z klientem i ustalenie przyczyny braku spłaty, każdorazowo wyłącznie w przypadku braku kontaktu z klientem albo nieskuteczności czynności windykacyjnej podjętej
w ramach kanałów komunikacji określonych wyżej. W przypadku, gdy kredytobiorca opóźniał się ze spłatą zobowiązania z tytułu kredytu, bank przed skorzystaniem z uprawnienia do wypowiedzenia umowy kredytu wzywał kredytobiorcę do uregulowania zaległej płatności, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych, informując jednocześnie o możliwości złożenia w tym samym terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W takiej sytuacji bank umożliwi kredytobiorcy restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę warunków lub terminów spłaty kredytu, o ile będzie to uzasadnione dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy klienta, a bank i klient uzgodnią warunki restrukturyzacji, (dowód: umowa kredytu - k. 12 - 21).

Kredytobiorca miał prawo wypowiedzieć umowę w każdym czasie, bez ponoszenia dodatkowych opłat i prowizji z tego tytułu, z zachowaniem
trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia. W takim przypadku był zobowiązany do spłacenia kredytu wraz z należnymi odsetkami, prowizjami i opłatami do końca okresu wypowiedzenia. Natomiast bank, miał prawo wypowiedzenia umowy
z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, w przypadku: braku spłaty kwot kredytu w terminie ich wymagalności lub niedotrzymania przez klienta innych warunków udzielenia kredytu określonych w umowie; utraty przez klienta zdolności kredytowej; gry klient wykorzystywał kredyt niezgodnie
z przeznaczeniem; gdy klient poświadczył nieprawdę lub podał we wniosku kredytowym nieprawdziwe informacje. W razie zagrożenia upadłością klienta, termin wypowiedzenia wynosił 7 dni. Dokonywane było w formie pisemnej, pod rygorem nieważności. W następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy kredytu, niespłacona jego część wraz z odsetkami stawała się zadłużeniem wymagalnym i przeterminowanym, od której bank pobierał odsetki od zadłużenia przeterminowanego, (dowód: umowa kredytu - k. 12 - 21).

Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która wynosiła 9,90 % w stosunku rocznym. Wysokość zmiennej stopy procentowej ustalana była jako suma zmiennej stopy bazowej obowiązującej w banku, wynoszącej 1,72 % w stosunku rocznym oraz stałej marży banku wynoszącej 8,18 %. Wysokość zmiennej stopy procentowej nie mogła być wyższa, niż wysokość odsetek maksymalnych. W przypadku przekroczenia tej wysokości, zastosowanie miało oprocentowanie w wysokości odsetek maksymalnych przez okres trwania przekroczenia. Odsetki od kwoty zaległej bank pobierał według zmiennej stopy procentowej od zadłużenia przeterminowanego, która wynosiła na dzień sporządzenia umowy 14 % w stosunku rocznym. Stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego była równa odsetkom maksymalnym
za opóźnienie w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, tj. dwukrotności wartości będącej sumą stopy referencyjnej NBP oraz 5.5 punktów procentowych, chyba że przepisy bezwzględnie obowiązujące w danym czasie miały przewidywać inną wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, (dowód: umowa kredytu - k. 12 - 21).

Kredyt został wypłacony 13 lutego 2018 r. Pozwany podjął spłatę przedmiotowego zobowiązania, którą z czasem czynił nieregularnie, w końcu zaprzestał jej całkowicie. Ostatnia wpłata pozwanego miała miejsce
26 października 2021 r. w wysokości 250,00 zł, (dowód: dyspozycja wypłaty kredytu - k. 22; harmonogram spłaty - k. 24 - 26; wyciąg - k. 44 - 52; historia odsetek - k. 68 - 73; opinia biegłej M. D. - k. 275 - 304).

Po zaprzestaniu przez pozwanego regularnej spłaty kredytu, powód wystosował do niego wezwanie do zapłaty z 10 grudnia 2020 r., w którym poinformował o istniejącym na ten dzień zadłużeniu i wezwał go do jego zapłaty w terminie 14 dni roboczych od dnia odebrania tego pisma oraz poinformował
o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych, licząc od dnia otrzymania tego pisma, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Pismo to zostało doręczone pozwanemu 15 grudnia 2020 r. W piśmie z 3 lutego 2021 r. powód poinformował pozwanego, że wypowiada mu umowę nr (...) o udzielenie N. kredytu konsolidacyjnego z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, rozpoczynającego się od dnia doręczenia tego pisma. Powód powiadomił też w nim pozwanego, że kwota jego zaległości na dzień sporządzenia wypowiedzenia wynosiła 6 961,80 zł i wezwał jednocześnie do spłaty całości kredytu, która na dzień 1 stycznia 2021 r. wyniosła 173 747,00 zł. Pismo to zostało odebrane przez pozwanego 11 lutego 2021 r., (dowód: kserokopia wezwania
do zapłaty z wydrukiem danych przesyłki - k. 75 - 77; kserokopia wypowiedzenia umowy z wydrukiem danych przesyłki - k. 78 - 80).

W dniu 14 listopada 2021 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych,
w którym wskazał, że posiada wierzytelność w stosunku do pozwanego z tytułu umowy kredytu w wysokości 176 287,59 zł, na którą składa się: kapitał
w wysokości 170 379,02 zł; odsetki umowne, naliczone od 25 listopada 2020 r.
do 22 marca 2021 r. w wysokości 3 910,09 zł; odsetki za zwłokę, naliczone
od 25 listopada 2020 r. do 27 kwietnia 2021 r. w wysokości 1 998,48 zł, (dowód: wyciąg z ksiąg banku - k. 74; opinia biegłej M. D. - k. 275 - 289).

Powyższy stan faktyczny jest w części bezsporny, gdyż został ustalony
na podstawie dokumentów, które nie były negowane przez strony.

Ponadto Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty, które zostały złożone przez powoda, a którym w całości dał wiarę, tym bardziej, że w części znalazły potwierdzenie w opinii biegłej.

Stan faktyczny został ustalony również w oparciu o opinię biegłej M. D., którą uznał za jasną, niesprzeczną wewnętrznie oraz naukowo
i logicznie uzasadnioną. Została ona sporządzona z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, dlatego Sąd pominął wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z treścią art. 353 § 1 zd. 1 k.c. zobowiązanie polega na tym,
że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Natomiast art. 69 ust. 1 prawa bankowego stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem
na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej
na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwany kwestionował powództwo, w szczególności wysokość dochodzonego roszczenia i wysokość prowizji.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba,
że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia
lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia
z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych
dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności stają
się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia sąd oceni
je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż sprawie niespornym jest,
że doszło do zawarcia umowy kredytu przez strony.

W dalszej kolejności należy stwierdzić, że powód wykazała swoje roszczenie dokumentami złożonymi do sprawy. Wysokość zobowiązania potwierdza umowa i wyciąg z ksiąg bankowych, a także opinia biegłej M. D.. Natomiast pozwany nie przedstawił dowodu, z którego wynikałoby, że wierzytelność nie istnieje lub jest niższa niż dochodzona.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że bank prawidłowo wypowiedział umowę kredytu, wcześniej wzywając pozwanego
do zapłaty i informując go o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację. Przedstawił na to stosowne pisma i dowody ich doręczenia. Trzeba dodać,
że w momencie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu pozwany nie wykonywał warunków umowy - opóźniał się w spłacie swojego zobowiązania, co wynika
z wezwania do zapłaty. Należy także zauważyć, że z treści oświadczenia
o wypowiedzeniu jednoznacznie wynika, że bank wypowiedział umowę o kredyt. Nawet gdyby uznać hipotetycznie, że wypowiedzenie zastrzegało warunek,
to jednak zostało przez powoda uczynione na korzyść pozwanego, dawało
mu bowiem możliwość doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego,
co w przypadku wypowiedzenia bezwarunkowego nie byłoby możliwe. Z tego samego względu oświadczenie banku nie mogło stwarzać jakiejkolwiek niepewności w sytuacji prawnej pozwanych, (patrz: wyrok Sądu Najwyższego
z 8 września 2016 r., II CSK 750/15 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 5 września 2017 r, I ACa 102/17).

Kolejny zarzut pozwanego dotyczy klauzul niedozwolonych
w uregulowaniach umowy określających wysokość prowizji. Zatem należy rozważyć, czy są one sprzeczne z dobrymi obyczajami i czy naruszają rażąco interesy pozwanego .

Pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję - na niekorzyść konsumenta - praw
i obowiązków stron, wynikających z umowy (patrz wyrok Sądu Najwyższego
z 27 października 2006 r., I CSK 173/06, Lex nr 395247).

Dokonując oceny rzetelności określonego postanowienia umowy konsumenckiej należy zawsze rozważyć indywidualnie rozkład obciążeń, kosztów i ryzyka, jaki wiąże się z przyjętymi rozwiązaniami oraz zbadać jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w sytuacji, w której postanowienie to nie zostałoby zastrzeżone.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że zapisy umowy, które zastrzegają konieczność uiszczenia przez pozwanego prowizji w wysokości stanowiącej około 30 % pożyczonej kwoty, nie naruszają w sposób oczywisty interesu pozwanego
i nie kształtują jego praw w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. W tym miejscu należy zauważyć, że przepisy prawa nie zabraniają bankom pobierania prowizji. Wysokość tej prowizji nie odstaje od wysokości prowizji pobieranych przez inne banki przy tego typu umowach. Nie przekracza ona maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu. Ponadto pozwany nie złożył żadnych dowodów, które wskazywałyby na to, że uregulowania w zakresie prowizji były nadmierne.

Z uwagi na to, że pozwany nie spełnił swojego świadczenia wobec banku, Sąd utrzymał w mocy w całości wyrok zaoczny, o czym orzekł na podstawie art. 347 k.p.c. w zw. z art. 353 k.c., art. 354 k.c. i 471 k.c. i uregulowaniami zawartymi w umowie o kredyt, a także w zw. z art. 69 prawa bankowego.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu - na podstawie art. 481 k.c. i uregulowaniami zawartymi w umowie o kredyt, gdyż już 11 lutego 2021 r. pozwany otrzymał wypowiedzenie umowy, miał 30 dni na zapłatę kwoty wskazanej w wypowiedzeniu, a powód skapitalizował należne mu odsetki, które wynikały
z umowy za okres do 27 kwietnia 2021 r.

O kosztach procesu należnych powodowi orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i § 3 k.p.c. Za stronę przegrywającą sprawę uznać należało pozwanego, z tego też względu zasądzono od niego na rzecz powoda kwotę 14 215,00 zł, na którą składa się kwota: 8 815,00 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu (w tym kwota 2 204,00 zł opłaty uiszczonej w elektronicznym postępowaniu upominawczym), kwota 5 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego, która została ustalona na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ).

Z uwagi na trudną sytuację majątkową pozwanego, Sąd nie obciążył
go brakującymi kosztami procesu, o czym orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.