Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2024 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko J. K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanego J. K. kwotę 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 502/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 marca 2024 roku

I.

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powódka (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystąpiła przeciwko J. K. z powództwem o zapłatę kwoty 29.594,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym do dnia zapłaty, żądając zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

2.  W uzasadnieniu podała, że strony dnia 23 maja 2018 roku zawarły umowę kredytu za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Dokumenty kredytowe zostały przesłane pozwanemu drogą elektroniczną. Wobec opóźnienia pozwanego w spłacie wezwano go do uregulowania zadłużenia z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia pod rygorem wypowiedzenia umowy. Ostatecznie pozwanemu wypowiedziano umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

3.  Na dochodzone pozwem roszczenie składał się niespłacony kapitał w kwocie 21.147,73 zł oraz 8.446,97 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie.

(pozew, k. 2-4v.)

II.

(stanowisko pozwanego)

4.  Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

5.  Pozwany zakwestionował powództwo tak co do zasady jak i wysokości.

6.  W pierwszej kolejności zakwestionował skuteczność postanowień umowy dotyczących prowizji. Nie była z nim negocjowana. Nie jest wiadomo, z jakimi konkretnymi czynnościami wiązało się pobranie prowizji w wysokości określonej umową.

7.  Niezasadne było także pobieranie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu.

8.  Z tych powodów pozwany złożył oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, o czym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k.

9.  Nie ziściły się przesłanki uprawniające do wypowiedzenia umowy, a zatem nie było ono skuteczne. Pozwany zakwestionował także doręczenie mu wezwania do zapłaty oraz wypowiedzenia umowy. Pozwany zakwestionował także umocowanie osób, które podpisały te pisma, do dokonywania tego typu czynności w imieniu powódki.

(odpowiedź na pozew, k. 64-66)

III.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

10.  Dnia 23 maja 2018 roku powódka (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (jako pożyczkodawca) zawarł z pozwanym J. K. (jako pożyczkobiorcą) umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

11.  Całkowita kwota pożyczki wyniosła 44.000,00 zł i nie obejmowała kredytowanych kosztów pożyczki.

12.  Prowizja wyniosła 3.109,21 zł.

13.  Pożyczka oprocentowana była według stałej stopy procentowej w całym okresie kredytowania w wysokości 10,00% w stosunku rocznym i odniesiona została zarówno do całkowitej kwoty kredytu jak i prowizji.

14.  Rzeczywista roczna stopa oprocentowania została wskazana na 12,96%.

15.  Bank miał prawo do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia m.in. w sytuacji braku terminowej spłaty zobowiązania z tytułu udzielonej pożyczki na zasadach określonych w umowie. W razie opóźnienia w spłacie bank zobowiązany był do poprzedzenia wypowiedzenia, wezwaniem do spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

(dowód: umowa, k. 15-17v., formularz informacyjny, k. 103-104v.)

16.  Umowa została zawarta drogą elektroniczną, a pozwany otrzymał umowę tą drogą.

(fakt bezsporny)

17.  Pismem z dnia 25 maja 2021 roku powód przesłał pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu ww. umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, licząc od daty doręczenia pisma. Wskazano, że zaległość w spłacie pożyczki wyniosła 3.580,36 zł. Pismo w imieniu banku podpisała pełnomocnik D. L..

(dowód: wypowiedzenie, k. 19-19v.)

18.  Przesyłka zawierająca to pismo powróciła do nadawcy jako niepodjęta w terminie.

(dowód: niepodjęta przesyłka, k. 20-20v.)

19.  Pismem z dnia 28 września 2023 roku pozwany złożył powodowi oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 u.k.k. Wskazał w nim, że oprocentowanie umowne naliczono za cały okres obowiązywania umowy od kredytu obejmującego również kredytowane koszty. Wadliwość umowy miała sprowadzać się do tego, że kredytodawca nieprawidłowo podał rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, a także podał wadliwe wyliczenie odsetek umownych. Wobec tego doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy, gdyż nie podano kosztów pożyczki w sposób pełny i niewprowadzający w błąd. Nadto umowa miała naruszać art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 10 u.k.k., który nakazuje zawrzeć w niej (prawidłowe) wyliczenie odsetek umownych i wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

(dowód: pismo z dnia 28 września 2023 r., k. 67, e-mail z dnia 28 września 2023r., k. 67v.)

Sąd zważył co następuje:

IV.

20.  Powyższy stan faktyczny został przez Sąd ustalony na podstawie dowodów z dokumentów prywatnych przedłożonych przez strony.

(ocena dowodów)

21.  Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej powołanych powyżej dokumentów. Strony również nie podnosiły zarzutów w tym zakresie. Sąd miał także na uwadze, że do akt sprawy nie złożono umowy pożyczki zawartej w formie elektronicznej, a jedynie jej wtórnik. Jednakże bezsporne było, że umowa o tej treści została zawarta między stronami i na trwałym nośniku została doręczona pozwanemu drogą elektroniczną. Zestawienie dołączone do pozwu nie stanowi dokumentu w rozumieniu art. 7 Prawa bankowego (w odróżnieniu do zestawienia dołączonego do pisma z dnia 15 listopada 2023 roku), albowiem tabele tam umieszczone nie zawierają jakiegokolwiek oznaczenia wystawcy tych dokumentów.

V.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna orzeczenia)

22.  Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

23.  Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 720 § 1 k.c. w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym.

24.  Do przedmiotowej umowy zastosowanie miały regulacje zawarte w ustawie o kredycie konsumenckim (dalej „u.k.k.”). W myśl bowiem art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

25.  Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar dowodu spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw rozstrzygnięcia sądu. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Artykuł 6 k.c. określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przy czym sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.), szczególnie gdy obie strony są reprezentowane przez fachowych pełnomocników, którym Sąd zakreślił terminy na złożenie wszystkich twierdzeń i dowodów pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku dalszego postępowania (art. 205 ³ § 1 i 2 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 28 listopada 2019 r., I AGa 50/19, LEX nr 2944289). Sąd nie dąży do ustalenia prawdy materialnej, Sąd działa z urzędu w zakresie wskazanym w przepisach prawa, a podstawą procesu cywilnego jest jego kontradyktoryjność. Kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty nie mogą opierać się wyłącznie na gołosłownych twierdzeniach strony i jej przekonaniu, które nie znajduje oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności muszą zostać udowodnione ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 20.11.2019 r., III AUa 22/19, LEX nr 2764307).

26.  Zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

(bezskuteczność wypowiedzenia umowy)

27.  Kluczowy zarzut przeciwko zgłoszonemu roszczeniu odnosił się do nieskuteczności wypowiedzenia umowy.

28.  Do przedmiotowej umowy przez zawarte w art. 75c ust. 6 ustawy Prawo bankowe odesłanie do umowy pożyczki, zastosowanie miały przepisy tegoż artykułu zawarte w ust. 1-5.

29.  Zgodnie z treścią art. 75c ust. 1, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Art. 75c ust. 2 powołanej ustawy stanowi, że w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Zgodnie z ust. 3 tegoż artykułu, bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę (ust. 4). W myśl ust. 5 bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

30.  W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd uznał, że tryb wynikający z art. 75c ustawy Prawo bankowe nie został zachowany przez powoda. Z przedłożonych przez powoda dokumentów nie wynikało, aby powód przed wypowiedzeniem umowy kredytowej, wzywał pozwanego do dokonania spłaty w terminie 14 dni roboczych, a także aby poinformował go o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Pozwany stanowczo zakwestionował, aby otrzymał wezwanie, o którym mowa na k. 18. Z kolei powód w odpowiedzi na ten zarzut w piśmie z dnia 15 listopada 2023 roku w jego uzasadnieniu (k. 95v.) powołał się na ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 25 kwietnia 2021 roku wraz z potwierdzeniem nadania ze strony e-Monitoring Poczty Polskiej, które to miały znajdować się w aktach sprawy. Po pierwsze, powód nie złożył wydruku z systemu śledzenia przesyłek operatora pocztowego dotyczącego tej przesyłki, a po drugie, dowody powołane w uzasadnieniu pisma, stosownie do treści art. 128 ¹ k.p.c., nie wywołują skutków, jakie ustawa wiąże ze zgłoszeniem ich przez stronę. Podobnie w piśmie tym powołano się na wydruk z systemu operatora pocztowego dotyczący wypowiedzenia umowy, ale nie miało to znaczenia skoro do pozwu dołączono kopię niepodjętej przesyłki zawierającej wypowiedzenie. Niemniej powód nie zdołał wykazać, aby chociażby nadał do pozwanego wezwanie do zapłaty z dnia 25 kwietnia 2021 roku. Nie świadczy o tym kod kreskowy i numer przesyłki poleconej na tym wezwaniu, gdyż nawet tak wygenerowany numer nie przesądza, że przesyłka została fizycznie nadana w placówce operatora pocztowego. Powód nie wykazał zatem, by dochował wymogów z art. 75c Prawa bankowego.

31.  Mając na uwadze powyższe, złożone oświadczenie o wypowiedzeniu jako przedwczesne okazało się bezskuteczne. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 czerwca 2021 roku w sprawie IV CSKP 92/21 (OSNC 2022/1/9) w odniesieniu do opisanej procedury: „Kategoryczne brzmienie tego przepisu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że nakłada on na banki obowiązki polegające na wezwaniu kredytobiorcy, gdy ten opóźnia się ze spłatą zobowiązania, do zapłaty i wyznaczeniu mu terminu nie krótszego niż 14 dni roboczych wraz z pouczeniem o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Innym natomiast zagadnieniem jest to, czy ostatecznie w ramach procedury restrukturyzacyjnej zostanie zawarte porozumienie pomiędzy bankiem a kredytobiorcą. Wspomniany już art. 12 noweli pr. bank. na określenie charakteru prawnego regulacji zawartej w art. 75c pr. bank. posługuje się określeniem wymogu jego stosowania przez banki, a zatem jeśli bank nie zastosuje w swej działalności art. 75c pr. bank., to bez znaczenia prawnego pozostaje kwestia wykazania przez kredytobiorcę własnej woli i inicjatywy w restrukturyzacji zadłużenia. Z przepisów tych jednoznacznie wynika, że inicjatywa w uruchomieniu tej procedury spoczywa na banku a nie kredytobiorcy. Celem i istotą tej regulacji jest zapewnienie kredytobiorcy uprawnienia do dalszego kontynuowania umowy kredytu, mimo problemów ze spłatą rat kredytowych, przez umożliwienie restrukturyzacji powstałego zadłużenia i modyfikacji stosunku prawnego na przyszłość.”

(niewykazanie wysokości roszczenia)

32.  Słuszny okazał się także dotyczący niewykazania przez powoda wysokości roszczenia. Zważyć należało przede wszystkim, że powód nie złożył dokumentów, na podstawie których można byłoby zweryfikować wysokość zadłużenia pozwanego. Abstrahując od formy dokumentów, ani z dołączonej do pozwu tabeli (k. 22-47v.) ani z historii rachunku dołączonej do pisma z dnia 15 listopada 2023 roku (k. 106-139v.) nie wynikało, jakich wpłat i w jakiej wysokości dokonywał pozwany na poczet spornej umowy pożyczki. W kolumnach „wpłaty” każdorazowo wskazywano „0,00 zł”, mimo że saldo zadłużenia podlegało zmianom. Nie można więc w oparciu o takie zestawienia domniemywać, jaka była wysokość wpłat pozwanego, kiedy zostały dokonane i czy zostały zaliczone w sposób prawidłowy. Jakkolwiek powód zlekceważył zobowiązanie Sądu dotyczące sporządzenia rozliczenia umowy pożyczki przy założeniu braku podstaw do pobierania odsetek od skredytowanych kosztów pożyczki, to nie przedstawił nawet takiego rozliczenia w stosunku do przyjętych przez siebie założeń do umowy. Oznacza to jedynie tyle, że wysokość zadłużenia pozwanego nie została wykazana co do wysokości, w tym w kontekście zadłużenia pozwanego na dzień wypowiedzenia umowy.

33.  Słuszny okazał się zarzut zbudowany na zakazie pobierania odsetek od skredytowanych kosztów pożyczki, przy czym z uwagi na skuteczne zarzuty przesądzające o niezasadności powództwa należało odnieść się do niego w sposób zwięzły.

34.  Zgodnie z art. 5 pkt 7 u.k.k. kwota kredytu stanowi sumę wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Całkowita kwota kredytu oznacza wyłącznie środki udostępnione do swobodnej dyspozycji konsumenta (środki wypłacone), a w konsekwencji konsument zobowiązany jest do uiszczenia odsetek wyłącznie od środków faktycznie wypłaconych. Sytuacji tej nie zmienia potrącenie skredytowanych kosztów kredytu z kwoty teoretycznie wypłaconej, co stwarza jedynie pozór swobodnego dysponowania całością kwoty wskazanej jako całkowita kwota kredytu (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2019r., sygn. I NSK 9/18, LEX nr 2643248, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15.02.2017 roku, VI ACa 560/16, LEX nr 2279527, wyrok (...), sygn. C-377/14, (...):EU:C:2016:283). Zmiana definicji „całkowitej kwoty kredytu” miała na celu wyłącznie wyeliminowanie wadliwej wykładni tego pojęcia przedstawianej m.in. przez pozwaną ( vide: wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7.02.2019 roku, sygn. III Ca 1426/18, LEX nr 2670119).

35.  Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd doszedł do przekonania, że oprocentowanie pożyczki zostało wyliczone w sposób nieprawidłowy i niezgodny z definicją stopy oprocentowania wskazaną w art. 5 pkt 10 u.k.k., który stanowi, że stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty kredytu na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Postanowienie umowne pozwalające na pobranie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu należało ocenić jako niewiążący konsumenta zgodnie z treścią art. 385 ¹ k.c.

36.  Sąd nie był zobowiązany do wyliczania kwoty nienależnie pobranych odsetek od skredytowanych kosztów pożyczki i przeliczania całości zaległości pozwanego z uwzględnieniem odsetek, nie tylko dlatego, że byłoby to niecelowe przez pryzmat nieskuteczności wypowiedzenia umowy, ale także z uwagi na fakt, że był to obowiązek powoda, a ponadto Sąd nie miał nawet wystarczających danych do przeprowadzenia tych czasochłonnych obliczeń.

37.  Oczywistym było, że uznaniem roszczenia – wbrew twierdzeniom powoda – nie jest spłata zobowiązania pożyczkowego, co nie wymaga szerszej argumentacji. Konsument spłacając raty pożyczki nie potwierdza, że jego zadłużenie po zaprzestaniu spłacania rat wynosi tyle, ile wynika z obliczeń banku.

(oświadczenie o sankcji kredytu darmowego)

38.  Zważywszy na wymóg sporządzenia uzasadnienia w sposób zwięzły (art. 327 ¹ § 2 k.p.c.) nie było konieczności podejmowania szczegółowych rozważań dotyczących skuteczności złożonego przez pozwanego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k.

39.  W ocenie Sądu, dopuszczalność i skuteczność wykonania uprawnienia kształtującego, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k. wymaga zbadania rodzaju i stopnia naruszenia ustawy przez kredytodawcę przez pryzmat proporcjonalności skutków zastosowania sankcji kredytu darmowego, tj. przekształcenia stosunku prawnego łączącego strony umowy kredytu na skutek odpadnięcia obowiązku zapłaty odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. W każdym przypadku Sąd jest obowiązany zbadać wagę i skutki naruszenia przepisu ustawy przez kredytobiorcę i rozważyć, czy w konkretnym przypadku kredytobiorcy służy wskazane uprawnienie, mając na względzie daleko idące skutki wykonania tego uprawnienia kształtującego. Innymi słowy, naruszenie przepisu ustawy przez kredytodawcę nie rodzi automatycznie po stronie kredytobiorcy uprawnienia do zastosowania sankcji kredytu darmowego bez względu na rodzaj i stopień naruszenia przepisu ustawy, cel naruszonego przepisu i skutki naruszenia.

40.  Wynika stąd, że skonkretyzowane zarzuty przeciwko umowie pożyczki nie mogą być oderwane od ich ciężaru. Sąd odrzuca pogląd, że każde naruszenie obowiązków szczegółowo opisanych w art. 45 ust. 1 u.k.k. (niezależne od rodzaju i wagi tego obowiązku) stanowi przesłankę stosowania tej instytucji. Nie należy tracić z pola widzenia, że sankcja ta ma być wprawdzie odstraszająca i skuteczna, ale również proporcjonalna.

41.  Zdaniem Sądu, nie ma żadnych podstaw, aby pozbawiać sąd cywilny możliwości właściwej oceny skutków sankcji z art. 45 ust. 1 u.k.k. pod kątem treści art. 5 k.c. Co więcej, tylko taka formuła całej tej sankcji może być uznana za spełniającą wymóg proporcjonalności w rozumieniu prawa unijnego. Naruszenie prawa unijnego może bowiem polegać też na tym, że państwo członkowskie przez stanowienie prawa krajowego realizuje normy prawa unijnego zbyt intensywnie, w sposób naruszający zasadę proporcjonalności. W danym wypadku tylko wykładnia art. 45 ust. 1 u.k.k. przez pryzmat celów dyrektywy przy ewentualnym zastosowaniu w razie potrzeby art. 5 k.c. może konstytuować tę sankcję jako proporcjonalną w rozumieniu art. 23 dyrektywy 2008/48/WE.

42.  Istotne jest, że (...) jest wskaźnikiem, który ma służyć konsumentowi wyłącznie jako środek do porównywania różnych ofert rynkowych. Nawet jeżeli w danej umowie został on wskazany niepoprawnie z powodu błędu rachunkowego, to i tak nie zmienia to konkretnych praw i obowiązków finansowych wynikających z umowy kredytu. Jest więc tylko wskaźnikiem ujętym (w formie wyrażenia procentowego) mającym zbiorczo określać opłacalność oferty. Ma więc zupełnie inną cechę niż pozostałe wymogi ustawowe dotyczące umów kredytowych w ustawie o kredycie konsumenckim (np. wskaźnik oprocentowania pożyczki).

43.  Rzeczywista roczna stopa oprocentowania sama w sobie nie tworzy i nie zmienia zobowiązań konsumenta (jest w czystej postaci parametrem finansowym) – ma tylko walor informacyjny umożliwiający porównanie ofert, o ile wszyscy uczestnicy rynku stosują dokładnie takie same założenia wyjściowe. W ujęciu założonego horyzontu czasowego ma cechy wskaźników antycypacyjnych ( ex ante), bo opiera się na założeniu zrealizowania umowy w określonym czasie i niezmienionym oprocentowaniu oraz ma charakter czysto analityczny (tj. nie rodzi konkretnych zobowiązań stron). W danym wypadku (...) zaprezentowana przez powódkę była zawyżona, a więc niekorzystna dla pożyczkodawcy w kontekście porównawczym, co oznacza, że powódka pogorszyła swoją pozycję rynkową.

44.  Pobieranie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu powoduje zwiększenie kosztów kredytu w porównaniu z ofertami, w których odsetek nie nalicza się od tych kosztów, co wynika wprost z legalnej definicji tego wskaźnika: „całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym” (art. 5 pkt 12 u.k.k.).

45.  Tym samym, nie można uznać za proporcjonalną sankcji, o której mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k. w sytuacji, gdy pożyczkodawca podał w umowie (...) wyższą niż w rzeczywistości, albowiem w ten sposób nie doszło do wprowadzenia konsumenta w błąd na jego niekorzyść.

46.  Nawet w przypadku przyjęcia, że prawidłowe wykonanie obowiązku wskazania w umowie (...) wymaga bezwzględnego ujęcia wszelkich kosztów należnych od kredytobiorcy na gruncie prawa materialnego, zaś kredytodawca nie jest uprawniony do pobierania odsetek od skredytowanych kosztów, to należy zauważyć, że zastosowanie w takim przypadku sankcji kredytu darmowego byłoby rażąco nieproporcjonalne w stosunku do wagi naruszenia obowiązku.

47.  Mając na uwadze całokształt rozważań, Sąd w punkcie I. wyroku na podstawie art. 720 § 1 k.c. a contrario oddalił powództwo.

VI.

(koszty procesu)

48.  O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II. wyroku na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, obciążył przegrywającą powódkę całością poniesionych przez pozwanego kosztów procesu, które obejmowały wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600,00 zł) zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

49.  Na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd orzekł o odsetkach ustawowych za opóźnienie należnych od kosztów procesu od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.