Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Justyna Łużyńska

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2024 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. (...) w K.

przeciwko W. K.

o zapłatę

zasądza od pozwanego W. K. na rzecz powoda P.
(...) w K. kwotę:

a)  115 379,07 zł (sto piętnaście tysięcy trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych 7/100) wraz z odsetkami umownymi w wysokości maksymalnych ustawowych odsetek za opóźnienie, liczonymi od dnia 20 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty, zastrzegając pozwanemu prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego
na ograniczenie jego odpowiedzialności do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza;

b)  11 206,00 zł (jedenaście tysięcy dwieście sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 583/24

UZASADNIENIE

(...) (...) w K. wniósł o wydanie nakazu zapłaty
w postępowaniu upominawczym i zasądzenie od W. K.
kwoty 115 379,07 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,0 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie), od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym opłaty w kwocie 5 769,00 zł, kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 5 400,00 zł, opłaty skarbowej
od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz opłaty za wydanie odpisu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku w kwocie 20,00 zł.

W razie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty lub przekazania sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym, powód wniósł o orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu.

Zarządzeniem z 3 stycznia 2024 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu. Wniósł również o zastrzeżenie dla niego prawa
do powoływania się na ograniczenie jego odpowiedzialności do ujawnionego
w spisie inwentarza wysokości stanu czynnego spadku po E. L..

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

E. L. 9 lipca 2020 r. zawarła z Spółdzielczą (...) G., której była członkiem, umowę pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...) na kwotę 81 900,00 zł. Pożyczka ta została udzielona na okres od 9 lipca 2020 r. do 12 czerwca 2029 r., miała być spłacana w równych ratach, z których ostatnia miała być ratą wyrównawczą i zostać spłacona do 12 czerwca 2029 r. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 7,20 % w stosunku rocznym, (RRSO wynosiło 15,60 %). Całkowita kwota do zapłaty, ustalona w dniu zawarcia umowy wyniosła 111 315,70 zł, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; deklaracja członkowska - k. 22; regulamin - k. 46
- 47 oraz k. 115 - 117 verte).

Umowę podpisała E. L., natomiast za bank - pełnomocniczki K. K. i M. B.. Była to jej kolejna umowa pożyczki
w Kasie, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; oświadczenie - k. 106).

Pożyczka ta została zaciągnięta na spłatę zobowiązań w innej Kasie, przy czym kwota 27 919,56 zł na rachunek (...), a kwota 14 093,05 zł na rachunek (...), (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; regulamin - k. 46 - 47 oraz k. 115 - 117 verte).

Zgodnie z pkt 7 umowy, zmiana stopy procentowej miała wpływ
na należność Kasy z tytułu pożyczki, w tym na całkowity koszt kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Zmiana rocznej stopy oprocentowania następowała raz na kwartał kalendarzowy, w przypadku podwyższenia lub obniżenia stopy referencyjnej NBP, w zakresie oraz w kierunku w jakim wysokość tej stopy uległa zmianie i o wartość równą zmianie, o ile nastąpiła ona w okresie obowiązywania umowy i nie była niższa niż 0,00 %. Zarząd Kasy był obowiązany podjąć stosowną uchwałę o ustaleniu stopy procentowej w pierwszym miesiącu następującym po kwartale kalendarzowym, w którym nastąpiły zmiany. Zmieniona stopa obowiązywała od pierwszego dnia miesiąca następującego
po miesiącu, w którym Zarząd podjął uchwałę o zmianie stopy procentowej, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; regulamin - k. 46 - 47 oraz k. 115
- 117 verte).

Zabezpieczeniem pożyczki było zawarcie umowy ubezpieczenia indywidualnego oraz umowy przelewu wierzytelności, a także weksel in blanco, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; wniosek o zawarcie umowy - k. 118
- 124; umowa przelewu wierzytelności - k. 125 - 126; polisa - k. 127 - 134).

W przypadku powstania opóźnienia w spłacie pożyczki, Kasa podejmowała czynności windykacyjne w stosunku do pożyczkobiorcy, w kolejności: monit SMS, który mógł zostać wykonany do 30 dnia przeterminowania; monity telefoniczne
- wykonywane do 90 dnia przeterminowania; wysyłka wezwań i zawiadomień
- następowała do 90 dnia przeterminowania i była kierowana również
do poręczycieli; czynności windykacji terenowej - podejmowane do 180 dnia przeterminowania. Działania te nie były wykonywane równocześnie, a spełnienie całości wymagalnego zobowiązania powodowało zaprzestanie czynności windykacyjnych. W przypadku powstania nowego opóźnienia były one podejmowane na nowo, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte).

W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, były pobierane odsetki według stopy procentowej ustalanej jako suma stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, na dzień sporządzenia umowy, wynosiły one 11,20 %. Kasa mogła wypowiedzieć umowę z trzydziestodniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresu wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności. Miało
to miejsce gdy pożyczkobiorca nie dotrzymał warunków udzielenia pożyczki lub nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym
do zapłaty opóźnionych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych
od otrzymania wezwania po rygorem wypowiedzenia umowy. W przypadku braku spłaty w powyższym terminie, Kasa mogła dochodzić roszczeń na drodze postępowania sądowego i egzekucyjnego. Roszczenie o zwrot stawało się wymagalne dniem ustania członkostwa, tj. śmierci pożyczkobiorcy, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; regulamin - k. 46 - 47 oraz k. 115 - 117 verte).

Pożyczka została uruchomiona jednorazowo 9 lipca 2020 r., jednocześnie bank opłacił składkę ubezpieczeniową pożyczkobiorcy. E. L. nie podjęła spłaty zobowiązania, zmarła 17 lipca 2020 r., a więc krótko po zawarciu umowy, (dowód: kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu - k. 19; potwierdzenie wypłaty - k. 103 - 105; zestawienie z rachunku - k. 113 - 114 verte).

W dniu 26 marca 2021 r. powód zawarł ze Spółdzielczą (...) im. F. S. umowę przelewu wierzytelności, która obejmowała jej wierzytelność pozwanego, (dowód: umowa przelewu wierzytelności - k. 10 - 14 oraz k. 96 - 100; pełnomocnictwo - k. 89
- 90; wyciąg z rejestru funduszy - k. 7 - 8 oraz k. 93 - 95; oświadczenie - k. 101; dyspozycja polecenia przelewu - k. 102).

Pozwany kontaktował się z powodem w celu ustalenia, czy będzie
on zobowiązany do spłaty pożyczki, w jakiej wysokości oraz w kwestii postępowania spadkowego. Pismem z 30 grudnia 2021 r. wystąpił z propozycją ugodową, (dowód: pisma - k. 26 - 33 verte).

Postanowieniem z 8 lutego 2023 r. wydanym w sprawie w sprawie o sygn. akt I Ns 328/22, Sąd Rejonowy w Siemianowicach Śląskich orzekł, że spadek
po E. L. w całości i z dobrodziejstwem inwentarza nabył pozwany, (dowód: postanowienie - k. 25; protokół z przyjęcia oświadczenia o przyjęciu spadku - k. 71 - 74).

Pismem z 22 czerwca 2023 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 106 990,56 zł, w tym kwoty: 73 376,02 zł tytułem kapitału; 34 594,54 zł tytułem odsetek za opóźnienie naliczanych według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie); 20,00 zł tytułem poniesionych działań windykacyjnych. Pozwany otrzymał je 27 czerwca 2023 r. W odpowiedzi pozwany poprosił o wydanie dokumentów uzasadniających roszczenie powoda, (dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty - k. 20; potwierdzenie odbioru
- k. 21 - 21 verte).

Pozwany nie uregulował zadłużenia wynikającego z tej umowy, (bezsporne).

Wynosi ono 115 379,07 zł, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; zestawienie operacji - k. 39 - 39 verte i k. 113 - 114).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które Sąd uznał w całości za wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości.

Na wstępie należy podnieść, że legitymacja procesowa czynna powoda wynika ze skutecznie zawartej umowy przelewu wierzytelności, w następstwie której powód jako cesjonariusz wstąpił w prawa cedenta nabywając wierzytelność należną mu w stosunku do pozwanego.

Dalej należy wskazać, że na mocy umowy przelewu wierzytelności dotychczasowy wierzyciel (cedent) przeniósł wierzytelność ze swojego majątku
do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza) - art. 509 k.c. Ustawodawca regulując omawianą kwestię stwierdza, że przedmiotem cesji mogą być przede wszystkim wierzytelności rozumiane jako prawa podmiotowe przysługujące wierzycielowi do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia (w tym zarówno całe wierzytelności, jak i ich części). Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent jest w stanie swobodnie rozporządzać. Nie należy pomijać faktu, iż w art. 509 § 1 k.c. wprowadzone zostaje ograniczenia ustawowe zbywalności wierzytelności. Co więcej, wierzytelność stanowiąca przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób zindywidualizowana. Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, Biul. SN 2000, nr 1, s. 1). Mając powyższe na uwadze oraz treść umowy przelewu należy stwierdzić,
że wierzytelność została w umowie zindywidualizowana (dane w tabelce)
w sposób dostateczny.

Wierzytelność powoda mogła być również przedmiotem cesji wierzytelności, bowiem pozwanemu nie udało się wykazać, iż bank nie spełnił swojego świadczenia, tj. nie wypłacił kwoty kredytu. Z historii rachunku widać, że kwota pożyczki została wypłacona E. L. na odpowiedni numer rachunku. Umowa pożyczki została przez nią własnoręcznie podpisana. Nie zdążyła podjąć jej spłaty, gdyż zmarła zaledwie 8 dni po zawarciu umowy. Zwrócono jedynie kwotę składki ubezpieczeniowej, która została zarachowana
na poczet jej zobowiązania. Roszczenie powoda stało się więc wymagalne
z momentem jej zgonu. Ponadto pozwany kontaktował się z nim w celu dokonania spłaty zadłużenia, wyraził wolę zawarcia ugody, czego nie uczyniłby, gdyby stał na stanowisku, że E. L. nie otrzymała kwoty pożyczki. Zatem przedmiotem cesji była wymagalna wierzytelność.

Zgodnie z treścią art. 353 § 1 zd. 1 k.c. zobowiązanie polega na tym,
że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Natomiast art. 69 ust. 1 prawa bankowego stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem
na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej
na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z art. 78 powyższej ustawy do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba,
że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających
na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia
z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż doszło do zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki, co wynika z treści samej umowy dołączonej do akt. Należy także dodać, że do zawarcia umowy doszło w siedzibie przedsiębiorcy, a zatem w niniejszej sprawie mamy do czynienia z treścią art. 97 k.c., a więc osoby, które podpisały
w imieniu Kasy umowę, miały umocowanie do dokonywania czynności prawnych. Pozwany nie udowodnił, by było inaczej.

Następnie należy stwierdzić, że powód wykazał swoje roszczenie dokumentami złożonymi do sprawy, które zostały złożone w odpowiedniej formie. Sąd nie ma wątpliwości, że potwierdzają stan faktyczny w niniejszej sprawie,
są autentyczne. Wysokość zobowiązania potwierdza zatem umowa i historia rachunku. Natomiast pozwany nie przedstawił dowodu, z którego wynikałoby,
że wierzytelność nie istnieje lub jest niższa niż dochodzona. Dotyczy to kwoty kapitału, jak i kwoty odsetek karnych i umownych.

Pozwany podniósł również zarzut sprzeczności roszczenia powoda
z zasadami współżycia społecznego, powołując się na art. 5 k.c.

Zasady współżycia społecznego w rozumieniu tego artykułu są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie (patrz wyroki SN: z 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94; z 2 października 2015 r., II CSK 757/14). Sąd nie dostrzegł uchybień, które uzasadniałyby ocenę,
że działanie powoda byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jak wskazano wcześniej jego roszczenie zostało poparte odpowiednimi dokumentami. Korzysta zatem z przysługującego mu prawa, nie pozostając w sprzeczności
z zasadą wyrażoną art. 5 k.c.

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała zgodnie z art. 6 k.c. wszystkie przesłanki istnienia swojego roszczenia wobec pozwanego z tytułu zawartej
9 lipca 2020 r. umowy pożyczki, natomiast pozwany nie wykazał ewentualnych okoliczności tamujących bądź niweczących roszczenie strony powodowej,
do czego był procesowo zobowiązany.

Jednocześnie należy wskazać, że na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Siemianowicach Śląskich z dnia 8 lutego 2023 r., które zostało wydane
w sprawie o sygn. akt I Ns 328/22, pozwany nabył spadek po E. L. z dobrodziejstwem inwentarza.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza powoduje, że wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję z majątku spadkobiercy, ale z ograniczeniem jej odpowiedzialności do wartości masy czynnej spadku (art. 1031 § 2 k.c.). Ustalenie czy istnieje majątek spadkowy pozwalający na zaspokojenie roszczeń należy do postępowania egzekucyjnego. W niniejszej sprawie Sąd ustala jedynie czy spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkodawcy, zastrzegając im w sentencji wyroku, na zasadzie art. 319 k.p.c., możliwość powoływania się
na ograniczenie ich odpowiedzialności (patrz: wyrok Sądu Najwyższego
z 9 września 1976 r., IV PR 135/76; wyrok Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 2011 r., I CSK 439/10; wyrok Sądu Najwyższego z 22 października 1977 r., II CR 335/77).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie wyżej wymienionych przepisów i art. 720 k.c. i art. 319 k.p.c.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. i art. 482 k.c.
w zw. z uregulowaniami umowy.

O kosztach procesu należnych powodowi orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i § 3 k.p.c. Za stronę przegrywającą sprawę uznać należało pozwanego, z tego też względu zasądzono od niego kwotę 11 206,00 zł, na którą składa się kwota
5 769,00 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu, kwota 5 400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, która została ustalona na podstawie
§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), kwota 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 20,00 zł tytułem opłaty za wydanie odpisu prawomocnego postanowienia
o stwierdzeniu nabycia spadku.