Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: Justyna Łużyńska

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2024 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko Ł. M.

o zapłatę

1.  umarza postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 101.566,90 (sto jeden złotych pięćset sześćdziesiąt sześć złotych dziewięćdziesiąt groszy),

2.  w pozostałym zakresie oddala powództwo główne i ewentualne,

3.  zasądza od powoda (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz pozwanego Ł. M. kwotę 5.417,00 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  nakazuje zwrócić powodowi (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.539,50 (dwa tysiące pięćset trzydzieści dziewięć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem połowy opłaty od cofniętej części powództwa.

Sygn. akt I C 706/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 grudnia 2023 r. skierowanym do Sądu Okręgowego w Sieradzu powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wnosił o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Ł. M. kwoty 767,52 CHF zł z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od dnia 26 listopada 2023 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia nienależnego w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanemu na podstawie umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawartej między powodem a pozwanym Ł. M. oraz M. M., S. M. i P. C. ewentualnie w wypadku uznania przez Sąd, że brak podstaw do zasądzenia powyższej kwoty w walucie (...) wnosił o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 3.531,38 zł z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od dnia 26 listopada 2023 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia nienależnego w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanemu na podstawie tej umowy a ponadto wnosił o zmianę wysokości dochodzonego przez niego zwrotu świadczenia w walucie polskiej w wysokości 332.209,60 zł poprzez poddanie należności banku od pozwanego z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) z dnia 25 lipca 2007 r. waloryzacji sądowej w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 101.566,90 zł wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 101.566,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty stanowiącej dodatkową kwotę, o którą należy zwaloryzować roszczenie o zwrot świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanemu jako świadczenia nienależnego. Ponadto wnosił on o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

(pozew- k.3-16)

W odpowiedzi na pozew pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm prawem przepisanych w tym uiszczonych opłat skarbowych od pełnomocnictw oraz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty.

(odpowiedź na pozew- k.75-83)

W piśmie procesowym z dnia 7 lutego 2024 r. pełnomocnik powoda cofnął powództwo w zakresie roszczenia o zmianę wysokości dochodzonego przez niego zwrotu świadczenia w walucie polskiej w wysokości 332.209,60 zł poprzez poddanie należności banku od pozwanego z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...)z dnia 25 lipca 2007 r. waloryzacji sądowej w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 101.566,90 zł wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 101.566,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty i wnosił o zwrot nadpłaconej części opłaty od pozwu.

(pismo procesowe powoda- k.90)

Na rozprawie w dniu 17 maja 2024 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo w kształcie po modyfikacji i wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu oraz o zwrot opłaty od cofniętej części powództwa a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej stawce.

( protokół rozprawy z dnia 17 maja 2024 r. na płycie CD 00:02:09 – 00:12:08- koperta k.122)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 25 lipca 2007 r. powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z pozwanym Ł. M. oraz M. M., S. M. i P. C. umowę kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) spłacanego w ratach annuitetowych udzielonego w walucie wymienialnej, na podstawie której udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 132.000,08 CHF na budowę lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym wielomieszkaniowym w W. i budowę miejsca postojowego w wielostanowiskowej hali garażowej. W myśl § 5 ust. 3 pkt 2 umowy w przypadku finansowania zobowiązań w kraju kredyt mógł być wypłacony jedynie w walucie polskiej. Jak wynikało z § 30 ust. 3 pkt 1 umowy koszty z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy za 24 – miesięczny okres ubezpieczenia wynosiły 1.552,80 CHF.

(bezsporne, kserokopia umowy- k.19-24)

W wykonaniu umowy powód w dniu 27 lipca 2007 r. pobrał z kwoty udzielonego kredytu prowizję w kwocie 1.047,62 CHF, zapłacił ubezpieczycielowi składkę z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy w kwocie 3.503,74 zł co odpowiadało kwocie 1.552,80 CHF i wypłacił kredytobiorcom kwotę 216.032,74 zł. W dniu 11 lutego 2008 r. wypłacił on kredytobiorcom kwotę 57.608,75 zł, w dniu 1 kwietnia 2008 r. kwotę 16.594,06 zł.

(bezsporne, kserokopia zaświadczenia- k.29-35)

W dniu 12 sierpnia 2008 r. zawarta została pomiędzy powodem a M. M., S. M. i P. C. umowa o zwolnienie z długu, na mocy której zostali oni zwolnieni z długu wynikającego z umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...).

(kserokopia aneksu nr (...)- k.25-26)

W dniu 12 sierpnia 2008 r. powód zawarł z pozwanym aneks nr (...) do umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) z dnia 25 lipca 2007 r., na podstawie którego udzielił pozwanemu kredytu uzupełniającego w kwocie 19.459,78 CHF na budowę lokalu mieszkalnego wraz z miejscem postojowym. Na podstawie tego aneksu pozwany miał opłacić składkę ubezpieczeniową w kwocie 18,21 zł za ubezpieczenie dodatkowej kwoty kredytu do czasu prawomocnego wpisu hipoteki do księgi wieczystej, składkę ubezpieczeniową w kwocie 195,45 zł za doubezpieczenie kredytowanego wkładu finansowego i składkę ubezpieczeniową od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy. Aneksem tym zostały też podwyższone koszty z tytułu ubezpieczenia podwyższonej kwoty kredytu za 11 miesięczny okres o 104,93 CHF.

(kserokopia aneksu nr (...)- k.25-26)

W dniu 19 sierpnia 2008 r. powód w wykonaniu aneksu do umowy wypłacił kredytobiorcy kwotę 38.469,77 zł. Pobrał on też w tym dniu z kwoty udzielonego kredytu prowizję za sporządzenie umowy o zwolnieniu z długu w kwocie 74,73 CHF, prowizję za oszacowanie wartości nieruchomości w kwocie 74,73 CHF, składkę ubezpieczeniową za ubezpieczenie dodatkowej kwoty kredytu do czasu ustanowienia hipoteki w kwocie 9,07 CHF, składkę ubezpieczeniową za doubezpieczenie kredytowanego wkładu finansowego w kwocie 97,04 CHF i składkę ubezpieczeniową od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy w kwocie 104,93 CHF.

(bezsporne, kserokopia zaświadczenia- k.29-35)

Pismem z dnia 26 października 2020 r. pozwany skierował do powoda reklamację, w której podnosił, iż umowa kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr(...)z dnia 25 lipca 2007 r. jest nieważna i wzywał powoda do niezwłocznego zwrotu nienależnie pobranych od niego środków w kwocie 271.450,95 zł. Na reklamację tą powód odpowiedział pozwanemu pismem z dnia 25 listopada 2020 r.

(kserokopia reklamacji- k.37-40 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 243/21, kserokopia odpowiedzi- k.41-42 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 243/21)

W pozwie z dnia 16 lipca 2021 r. skierowanym do Sądu Okręgowego w Sieradzu pozwany wnosił o zasądzenie na jego rzecz od powoda kwoty 202.095,02 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 listopada 2020 r. do dnia zapłaty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego w związku z nieważnością zawartej przez strony umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) z dnia 25 lipca 2007 r. i ustalenia nieistnienia pomiędzy stronami stosunku prawnego kredytu w związku z nieważnością umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) z dnia 25 lipca 2007 r. Sprawa ta zarejestrowana została pod sygn. akt I C 243/21.

(pozew- k.3-15 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 243/21)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 28 stycznia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 243/21 Sąd Okręgowy w Sieradzu ustalił, iż umowa kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawarta w dniu 25 lipca 2007 r. jest nieważna i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 202.095,02 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

( kserokopia zaświadczenia- k.29-35, wyroki- k.251, k.332 załączonych akt sprawy sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 243/21, uzasadnienia wyroków- k.252-263, k.349-357 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 243/21)

W piśmie z dnia 6 października 2023 r. skierowanym do pozwanego powód w związku z prawomocnym unieważnieniem umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawartej w dniu 25 lipca 2007 r. wezwał go do zapłaty w terminie 1 miesiąca od doręczenia tego pisma kwoty 332.209,06 zł i kwoty 1.408,12 zł. Na kwotę 332.209,06 zł składały się środki wypłacone na podstawie umowy pozwanemu oraz składka z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy. Na kwotę 1.408,12 CHF składały się prowizja za udzielenie kredytu, prowizja za sporządzenie umowy o zwolnieniu z długu i prowizja za oszacowanie wartości nieruchomości pobrane przez powoda oraz przekazane przez niego składki ubezpieczeniowe za ubezpieczenie dodatkowej kwoty kredytu do czasu ustanowienia hipoteki, za doubezpieczenie kredytowanego wkładu finansowego i od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy. Pismo to zostało doręczone pozwanemu w dniu 25 października 2023 r.

(kserokopia pisma- k.63-64, kserokopia książki nadawczej-k.65, wydruki śledzenia przesyłki- k.66-67)

W dniu 14 września 2023 r. powód w rozliczeniu roszczeń wynikających z umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawartej w dniu 25 lipca 2007 r. przelał powodowi kwotę 335.299,03 zł.

(wydruk potwierdzenia przelewu- k.53)

Ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy i załączonych aktach sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 243/21 powołane wyżej dokumenty, których treści strony nie kwestionowały a pozostałe złożone dokumenty Sąd pominął, jako że nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód domagał się w pierwszej kolejności zasądzenie na jego rzecz kwoty 767,52 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 listopada 2023 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanemu na podstawie umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawartej między powodem a pozwanym w dniu 25 lipca 2007 r. i kwoty 101.566,90 zł tytułem zmiany wysokości świadczenia pieniężnego – wypłaconej kwoty kapitału kredytu na skutek waloryzacji sądowej wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza.

Przed rozpoczęciem rozprawy powód cofnął powództwo w zakresie żądania głównego dotyczącego zasądzenia kwoty 101.566,90 zł tytułem zmiany wysokości świadczenia pieniężnego – wypłaconej kwoty kapitału kredytu na skutek waloryzacji sądowej wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza. Ponieważ do cofnięcia powództwa w tym zakresie doszło przed rozpoczęciem rozprawy nie była na nie wymagana zgoda pozwanych. Wobec cofnięcia powództwa w zakresie żądania zasądzenia kwoty 101.566,90 zł na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania zasądzenia tej kwoty.

Po częściowym cofnięciu powództwa żądanie główne powoda ograniczało się do żądania zwrotu kapitału kredytu wypłaconego pozwanemu na podstawie umowy kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) zawartej między powodem a pozwanym w dniu 25 lipca 2007 r. Wskazana umowa kredytu uznana została za nieważną prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 28 stycznia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 243/21. Zgodnie zaś z art. 365 § 1 kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Zgodnie z art. 405 kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego, to jest takiego, w którym ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (art. 410 § 1 i 2 kc).

Skutkiem stwierdzenia nieważności umowy kredytu w całości wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 28 stycznia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 243/21 jest uznanie, że spełnione przez obie strony tej umowy świadczenia nie miały oparcia w łączącej je umowie. Na postawie umowy kredytu powód wypłacił pozwanemu kapitał kredytu w kwocie 328.705,32 zł. Ponadto opłacił on pozwanemu składkę z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy w kwocie 3.503,74 zł. Zatem pozwany powinien mu zwrócić kwotę 332.209,06 zł z tytułu zwrotu kapitału kredytu i zrobił to przed wytoczeniem przez powoda powództwa w tej sprawie przelewając na rzecz powoda kwotę 335.299,03 zł.

Zdaniem Sądu powód nie wykazał w przedmiotowej sprawie, by na podstawie umowy kredytu, która została uznana za nieważną, doszło do wypłaty na rzecz pozwanego tytułem kapitału kredytu jakiejkolwiek kwoty w walucie CHF. Jak wynika z zaświadczenia wystawionego przez powoda kwoty prowizji za udzielenie kredytu w wysokości 1.047,62 CHF, prowizji za sporządzenie umowy o zwolnieniu z długu w wysokości 74,73 CHF i prowizji za oszacowanie wartości nieruchomości w wysokości 74,73 CHF zostały pobrane przez powoda a nie wypłacone pozwanemu. Biorąc zaś pod uwagę, iż z umowy kredytu i aneksu nr (...) do umowy wynika, iż składki ubezpieczeniowe za ubezpieczenie dodatkowej kwoty kredytu do czasu ustanowienia hipoteki, za doubezpieczenie kredytowanego wkładu finansowego i od ryzyka utraty stałego źródła dochodu wskutek utraty pracy, miały być pobierane w walucie polskiej a nie w walucie CHF, nie jest możliwym, by powód w zamian pozwanego skutecznie spełnił świadczenia z tytułu tych składek przekazując ubezpieczycielom kwoty w walucie CHF i to jeszcze dokonując przeliczeń walutowych po własnym kursie.

Ponieważ zatem powód nie wykazał, by wypłacił powodowi kwotę 767,52 CHF, jakiej dochodzi pozwem, powództwo główne w zakresie żądania tej kwoty należało oddalić.

Ponieważ żądanie główne dochodzone przez powoda zostało oddalone należało zbadać zasadność żądania ewentualnego, w ramach którego powód domagał się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 3.531,38 zł tytułem kapitału kredytu. Jak wynika z zaświadczenia złożonego przez powoda z tytułu kapitału kredytu wypłacił on pozwanemu kwotę 332.209,06 zł. Ponieważ zatem pozwany zwrócił powodowi z tytułu wypłaconego mu kapitału kwotę 335.299,03 zł, żądanie zapłaty z tego tytułu kwoty 3.531,38 zł także okazało się niezasadne i stąd Sąd oddalił też powództwo w zakresie żądania ewentualnego.

Z uwagi na to, iż powód cofnął częściowo powództwo w związku z tym, że okazało się ono niezasadne, pozwanego należy uważać za wygrywającego sprawę w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.417,00 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Sąd uznał jednocześnie, iż nakład pracy pełnomocnika powoda sprowadzający się do sporządzenia odpowiedzi na pozew i udziału w jednej rozprawie nie uzasadniał przyznania mu wynagrodzenia w wyższej niż stawka minimalna kwocie.

Ponieważ powód cofnął częściowo powództwo a mianowicie co do kwoty 101.566,90 zł już po wysłaniu odpisu pozwu pozwanemu ale przed rozpoczęciem rozprawy, na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 a ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023, poz. 1144 ze zm.) Sąd nakazał zwrócić mu z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.539,50 zł stanowiącą połowę opłaty od cofniętej części powództwa.