Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wioletta Sychniak

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2023 roku w Łodzi na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. B.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda T. B.:

kwotę 6999,93 zł (sześć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i dziewięćdziesiąt trzy grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

kwotę 3817 (trzy tysiące osiemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

nakazuje pobrać od Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotę 1041,99 zł (tysiąc czterdzieści jeden złotych i dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) na pokrycie kosztów postępowania tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 873/21

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym 7 maja 2021 roku T. B., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...).PL (...), wniósł
o zasądzenie od Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 6999,93 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 marca 2021 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że 17 grudnia 2019 roku doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki C., należący do poszkodowanego K. W. (1). Sprawca szkody posiadał aktualne na dzień szkody ubezpieczenie OC w pozwanym Towarzystwie (...). 19 grudnia 2019 roku poszkodowany wynajął od Powoda pojazd zastępczy, którego najem trwał do 23 stycznia 2020 roku. Z tytułu najmu pojazdu zastępczego na rzecz poszkodowanego wystawiona została faktura VAT na kwotę 6999,93 zł. Pozwany wydał decyzję o odmowie przyznania odszkodowania, uzasadniając ją niedostarczeniem wszystkich wymaganych dokumentów. W ocenie strony powodowej najem pojazdu zasadny był do 23 stycznia 2020 roku po 200 zł brutto jako stawce najmu na rynku lokalnym za dobę wynajmu pojazdu o podobnym standardzie, co uszkodzony pojazd marki C.. Ubezpieczyciel, pomimo sformułowania informacji o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego w cenie po 115 zł brutto za dobę, realnie nie miał takiej możliwości. Wskazane wypożyczalnie, bądź nie miały wolnych pojazdów, bądź zignorowały zapytania o możliwość wynajęcia samochodu zastępczego.

Swoją legitymację czynną Powód uzasadnił zawartą umową cesji wierzytelności. /pozew k. 3-6, pismo przygotowawcze k. 61-67/

24 maja 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo w całości.

/nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 30/

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwane Towarzystwo (...) wniosło
o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Powoda kosztów procesu.

Pozwany podniósł, że osoba zgłaszająca szkodę w imieniu poszkodowanego została poinformowana o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, gdyby zachodziła taka potrzeba. Ponadto wskazane zostało również tej osobie, że istnieje obowiązek współpracy poszkodowanego na etapie likwidacji szkody oraz poinformowano o akceptowalnych stawkach dobowych najmu w wysokości 115 złotych brutto dla pojazdu tej samej klasy, co uszkodzony. Poszkodowany nie skontaktował się z ubezpieczycielem na żadnym z etapów postępowania likwidacyjnego z informacją o potrzebie organizacji takiego najmu.

(...) S.A. wskazał, że przedstawiona została jedynie umowa najmu pojazdu zastępczego i faktura VAT, a Powód nie udowodnił, by poszkodowany w ogóle potrzebował skorzystać z pojazdu zastępczego. Bierność Powoda, jak i poszkodowanego w tym zakresie, oraz brak stosownego oświadczenia, stanowiły wyłączną przyczynę odmowy refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany zakwestionował wysokość przyjętej przez Powoda stawki dobowej najmu, w tym doliczenia kosztów zniesienia udziału własnego w szkodzie oraz zarzucił brak udowodnienia zasadności najmu przez tak długi okres czasu .

/sprzeciw od nakazu zapłaty k. 33-35/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

17 grudnia 2019 roku doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki C. (...) nr rej. (...), należący do K. W. (1). Sprawca zdarzenia miał zawartą umowę odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A., aktualną na dzień zdarzenia. Ubezpieczyciel zarejestrował szkodę pod numerem (...)-01.

/okoliczności bezsporne/

19 grudnia 2019 roku T. B. zawarł z K. W. (1) umowę cesji wierzytelności, w ramach której poszkodowany przelał na niego swoje wierzytelności pieniężne z tytułu najmu pojazdu zastępczego w stosunku do wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za szkodę w pojeździe marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...), wynikającą ze zdarzenia z 17 grudnia 2019 roku. K. W. (2) tego samego dnia również oświadczył, że uszkodzony pojazd był jego jedynym dostępnym samochodem i nie miał możliwości zastąpienia go innym; że samochód był mu niezbędny do użytku prywatnego, nie był wykorzystywany w działalności gospodarczej i nie miał możliwości odliczenia podatku VAT.

/umowa cesji wierzytelności k. 18, oświadczenie k. 19/

19 grudnia 2019 roku T. B. zgłosił szkodę do (...) S.A. Poinformował również, że poszkodowany K. W. (1) będzie korzystał z pojazdu zastępczego, wynajętego od niego przez cały czas trwania likwidacji szkody. Zwrócił się do ubezpieczyciela o przedstawienie informacji co do propozycji najmu pojazdu zastępczego, jeżeli ma zamiar zaproponować taki pojazd i o kontakt ze strony podmiotu, który taki najem może przeprowadzić. T. B. przedstawił ubezpieczycielowi numer telefonu bezpośrednio do K. W. (1) i zwrócił się również o przesłanie regulaminu wynajmu wypożyczalni, która taki wynajem będzie realizować na zlecenie ubezpieczyciela. /zgłoszenie szkody k. 21-22/

K. W. (1) 19 grudnia 2019 najął pojazd zastępczy od T. B.. Był to F. (...) z autosegmentu C+. Łącznie stawkę najmu strony uzgodniły na 200 zł brutto za dobę, w tym: stawkę najmu pojazdu - 120 złotych za dobę, cena za zniesienie udziału własnego w szkodzie częściowej - 30 złotych za dobę oraz cenę za zniesienia udziału własnego w szkodzie całkowitej - 50 złotych za dobę. K. W. (1) korzystał z najmu pojazdu zastępczego do 23 stycznia 2020 roku

/umowa krótkoterminowego wynajmu pojazdu wraz z cennikiem k. 16-17/

W mailu z 23 grudnia 2019 roku (...) S.A. poinformowała T. B., że w przypadku potrzeby skorzystania z pojazdu zastępczego należy skontaktować się z Centrum (...) ubezpieczyciela pod wskazanym numerem telefonu. Ubezpieczyciel deklarował gotowość zorganizowania wynajmu pojazdu zastępczego o podobnej klasie jak uszkodozony w jednej z wypożyczalni współpracujących z (...) S.A. Poinformowano również, że w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie dojdzie do weryfikacji czasu najmu oraz jego stawki i uznane zostaną tylko uzasadnione koszty najmu. W treści wiadomości nie wskazano wysokości stawki dobowej, do której koszty miałyby zostać zweryfikowane. Ponadto poinformowano, że roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego jest uznawane po przyjęciu przez ubezpieczyciela odpowiedzialności za szkodę oraz po przedstawieniu umowy najmu pojazdu oraz faktury wystawionej na poszkodowanego.

/informacja o warunkach najmu zastępczego k. 23 i 40/

24 grudnia 2019 T. B. poinformował ubezpieczyciela, że K. W. (1) wynajmuje już od niego pojazd zastępczy i zwrócił się o wskazanie podmiotu na terenie Ł., który wynajmuje pojazd zastępczy po wskazanych stawkach, a także o przesłanie warunków, na jakich najem będzie realizowany takich jak regulamin, czy OWU. /zawiadomienie o wynajmie pojazdu zastępczego k. 23/

27 grudnia 2019 roku (...) S.A. wskazała T. B. oraz K. W. (1) 4 wypożyczalnie współpracujące z ubezpieczycielem wraz
z numerami telefonów i adresami e-mail: (...) Sp. z o.o. sp. k., (...) Sp. z o.o. Sp. k., (...) Sp. z o.o. oraz (...) S.A. Wskazano, że jeżeli klient jest zainteresowany najmem pojazdu zastępczego, to najem zostanie zorganizowany w jednej ze współpracujących wypożyczalni, zaś poszkodowanemu zostanie udostępniony pojazd zastępczy takiej samej klasy, co uszkodzony. Ponadto ubezpieczyciel poinformował, że w razie wynajmu takiego pojazdu we własnym zakresie dojdzie do weryfikacji czasu do czasu niezbędnego do naprawienia szkody oraz stawki najmu do kwoty 115 zł brutto za dobę dla pojazdu z segmentu M.

W odpowiedzi na informację ubezpieczyciela T. B., tego samego dnia, zwrócił się do niego o udzielenie informacji, czy dysponuje dostępnym od 27 grudnia 2019 roku pojazdem zastępczym za uszkodzony pojazd C. (...) na terenie Ł.. Ponadto ponownie poinformował ubezpieczyciela, że K. W. (1) wynajmuje już od niego pojazd zastępczy

T. B. 27 grudnia 2019 roku zwrócił się do wskazanych przez (...) S.A. podmiotów o wskazanie, czy dysponują dostępnym od 27 grudnia 2019 roku pojazdem zastępczym za uszkodzony pojazd C. (...) na terenie Ł.. Tego samego dnia wypożyczalnia (...) Sp. z o.o. udzieliła informacji, że nie dysponuje wskazanym pojazdem, natomiast pozostałe wypożyczalnie nie udzieliły odpowiedzi na zapytanie. /wiadomości e-mail k. 24, 25, informacja ubezpieczyciela k. 39, 43/

3 stycznia 2020 roku T. B., w odpowiedzi na wezwanie ubezpieczyciela, przesłał zdjęcia uszkodzeń pojazdu oraz poinformował o przesłaniu reszty dokumentów w dniu zgłoszenia szkody. 9 stycznia 2020 roku oraz 13 stycznia 2020 roku T. B. zwrócił się do (...) S.A. o udzielenie informacji, czy znana jest wycena wysokości szkody w pojeździe. /wiadomość e-mail k. 26/

14 stycznia 2020 roku ubezpieczyciel poinformował T. B., że szkodę w pojeździe zakwalifikowano jako całkowitą. /wiadomość e-mail k. 27/

17 stycznia 2020 roku (...) S.A. wydała decyzję o przyznaniu odszkodowania za szkodę w pojeździe marki C. (...) nr rej. (...) w kwocie 1350 złotych. Pozwany ustalił, że doszło do szkody całkowitej.

/decyzja – akta szkody na płycie CD k. 52/

20 stycznia 2020 roku T. B. zwrócił się do (...) S.A.
o udzielenie informacji kiedy wypłacono odszkodowanie oraz o przesłanie decyzji płatniczej. Tego samego dnia ubezpieczyciel wskazał, że odpowiedzialność została już przyjęta i 17 stycznia 2020 roku wypłacono odszkodowanie.

/wiadomość e-mail k. 28/

5 lutego 2021 roku T. B. wystawił na rzecz K. W. (1) fakturę VAT nr (...) na kwotę 6999,93 złotych (obejmującą 35 dni najmu pojazdu po stawce 200 zł brutto). Tego samego dnia T. B. wezwał (...) S.A. do refundacji kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą w pojeździe marki C. (...) nr rej. (...) z 17 grudnia 2019 roku oraz przesłał fakturę za najem, umowę najmu, oświadczenie poszkodowanego w zakresie celu do jakiego wykorzystywał uszkodzone auto i auto zastępcze.

/wezwanie do zapłaty k. 14, faktura VAT k. 15,

wiadomość e-mail k. 68 wraz z oświadczeniem k. 69/

19 lutego 2021 roku (...) S.A. wydała decyzję o odmowie wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego ze względu na brak udostępnienia wszystkich potrzebnych dokumentów oraz możliwości ich weryfikacji.

/decyzja k. 13 i 44/

1 czerwca 2016 roku (...) S.A. zawarła z (...) Sp. z o.o sp. k. w K. umowę nr (...)(...) w zakresie organizacji najmu pojazdów zastępczych na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do ubezpieczyciela z umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Umowa została zawarta na okres 2 lat z możliwością przedłużenia na kolejny rok w drodze aneksu (§ 6 ust. 1 umowy).

1 marca 2018 roku strony zawarły aneks nr (...) do powyższej umowy. Zmieniły brzmienie § 6 umowy w ten sposób, że otrzymał on brzmienie „Umowa została zawarta na okres do dnia 31 maja 2019 roku. W cenniku stawka dobowa za wynajem samochodu klasy M wynosiła 114 złotych brutto. Zgodnie z cennikiem, za podstawienie i odbiór pojazdu wypożyczalnia naliczała opłaty po 1,23 zł brutto/km (przy odległości powyżej 30 km od placówki zleceniobiorcy do miejsca wskazanego przez klienta). W skład stawki za wynajem nie wchodziły: opłata za wyjazd za granice (50 zł brutto), udział własny klienta w szkodzie (w przypadku braku wykupionego zniesienia udziału własnego – 1000 zł), zniesienie udziału własnego – 20 zł brutto za dobę.

/umowa z załącznikami k. 45-49, aneks z cennikiem k. 50-51/

K. W. (1) w momencie szkody dysponował jedynie samochodem C. (...). Po szkodzie wynajmował od T. B. pojazd marki F. (...). Po otrzymaniu odszkodowania zrezygnował z dalszego najmu samochodu. Ubezpieczyciel nie skontaktował się z nim telefonicznie w sprawie wynajmu pojazdu zastępczego, a od czasu kolizji K. W. (1) nie zmieniał numeru telefonu. Na miejsce zdarzenia nie była wzywana Policja. Po wypadku pojazd nie był jezdny, nie mógł odpalić i został odholowany z miejsca zdarzenia. Poszkodowany potrzebował pojazdu pięcioosobowego typu kombi, aby można było nim coś przewieźć. Nie podejmował bezpośrednio kontaktu z wypożyczalniami, natomiast na pewno otrzymał od Powoda fakturę za najem samochodu zastępczego. Za otrzymane odszkodowanie i dodatkowo zaciągnięty kredyt, 22 stycznia 2020 roku K. W. (1) zakupił pojazd marki F. (...) za kwotę 17 500 złotych. Wrak pojazdu marki C. został sprzedany po zakupie pojazdu marki F. (...).

/zeznania świadka K. W. (1) k. 73-74 [00:04:50-00:24:43],

kopia faktury VAT k. 77, wydruk z bazy (...) k. 81-82/

Ze względu na różnice w wymiarach, wyposażeniu, przeznaczeniu oraz cen pojazdów podzielono je na różne segmenty rynkowe - klasy. Przynależność pojazdu do danego segmentu określają: producent, niezależni specjaliści, potencjalni nabywcy
i dziennikarze. Nie ma ściśle określonych kryteriów ich ustalania. Wiele samochodów pozycjonowanych jest na granicy segmentów i o tym, do jakiego segmentu zostaną zaliczone, zależne jest od cechy auta, którą uznamy za najważniejszą. Przydział do danego segmentu zależny jest od jego wymiarów zewnętrznych, rozstawu osi, liczby drzwi, ceny, rodzaju nadwozia oraz znaczka firmowego znajdującego się na masce. Klasyfikacja wykonana przez Instytut (...) ( (...) S.) wyróżnia klasy samochodów od A do G oraz dodatkowo (osobno) pojazdy typu kombi, van, auta dostawcze, minibus, pojazdy kempingowe, pojazdy specjalistyczne. W przedziale od segmentu A do G, im wyższa litera alfabetu, tym samochód wyższej klasy.

Pojazd uszkodzony marki C. (...) należy do autosegmentu kombivan (pod względem rozmiaru klasa C), zaś pojazd zastępczy marki F. (...) jest klasyfikowany jako segment C (w tym przypadku bez względu na rodzaj nadwozia), natomiast wypożyczalnie rzeczywiście określają pojazd F. (...) o nadwoziu kombi jako C+. Dobowa stawka najmu dla wynajętego pojazdu marki F. (...) (przez różne wypożyczalnie oznaczany jako segment C+) lub pojazdu podobnego klasy C+ mogła kształtować się w przedziale od 165 zł brutto do 259 zł brutto. Dobowa stawka najmu dla uszkodzonego pojazdu marki jak C. (...) (kombivan) lub podobnego mogła kształtować się w przedziale od 120 zł brutto do 307,50 zł brutto. Strona powodowa wynajęła pojazd zastępczy poszkodowanemu przy dobowej stawce 200 zł brutto i jest to stawka mieszcząca się w zakresie stawek oferowanych dla tego typu pojazdów na rynku.

/opinia biegłego sądowego G. P. (1) k. 174-193/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego: przedstawionych przez strony dokumentów (ewentualnie ich niekwestionowanych kopii, w tym także zamieszczonych na płycie CD), zeznań świadka K. W. (1).

Osią sporu w przedmiotowej sprawie było ustalenie zasadnego okresu najmu pojazdu zastępczego, a także dobowych stawek najmu samochodów osobowych, występujących na rynku (...) w okresie od grudnia 2019 roku do stycznia 2020 roku, dotyczących wynajmu samochodów tej samej klasy, co uszkodzony C. (...) oraz wynajęty F. (...), z uwzględnieniem stawek stosowanych w przypadku najmu bezgotówkowego i z uwzględnieniem dodatkowych warunków najmu, takich jakie wynikają z umowy zawartej przez poszkodowanego z Powodem, które wpływały na wysokość stawki dobowej za wynajem pojazdu. Wobec rozbieżności stron w tym zakresie, na podstawie art. 278 k.p.c. niezbędnym było dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej.

Jako pierwszy opiniował w sprawie inż. G. P. (2). W toku postępowania biegły sporządził oprócz opinii głównej dwie opinie uzupełniające – jedną ustną oraz jedną pisemną, które zostały zakwestionowane przez stronę powodową. Pomimo dwukrotnego uzupełniania opinii, biegły G. P. (2) nie wyjaśnił wszystkich wątpliwości dotyczących opisania przez niego klasy pojazdu uszkodzonego i wynajętego oraz obserwowanych (i uwzględnionych w opinii) na rynku stawek za wynajem samochodów takiej samej klasy. W konsekwencji, uwzględniając wniosek Powoda, Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego z zakresu techniki samochodowej.

W ocenie Sądu sporządzona przez G. P. (1) opinia stanowi rzetelne źródło wiedzy specjalnej w sprawie. Biegły udzielił wyczerpujących odpowiedzi na pytania Sądu zawarte w tezie dowodowej, przyczyniając się do ustalenia przez Sąd okoliczności relewantnych dla określenia uzasadnionej stawki i okresu najmu pojazdu zastępczego, zatem do umożliwienia rozstrzygnięcia wątpliwości Sądu w tym zakresie. Wobec zaistniałego sporu dotyczącego rynkowości stawek za najem pojazdu zastępczego oraz okresu jego trwania, Sąd oparł się w tym zakresie na opinii biegłego z zakresu motoryzacji G. P. (1), uznając ją za pełnowartościowe źródło dowodowe.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

Przed dokonaniem oceny merytorycznej żądania strony powodowej, należało dokonać badania jej legitymacji procesowej czynnej. Legitymacja procesowa stron stanowi przesłankę materialnoprawną, a jej istnienie sąd bada z urzędu, orzekając co do istoty sprawy, niezależnie od podniesienia w tej mierze przez drugą stronę zarzutów.

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią chyba, że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Powód był legitymowany czynnie do wzięcia udziału w niniejszym procesie w związku z zawarciem z poszkodowanym umowy cesji wierzytelności, na podstawie której K. W. (1) przeniósł na T. B. przysługującą mu wierzytelność z tytułu najmu pojazdu zastępczego, w związku ze szkodą z 17 grudnia 2019 roku. Strona powodowa może zatem skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela również w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej.

Przechodząc do merytorycznej oceny roszczenia, wskazać należy, że odpowiedzialność pozwanego statuuje art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w związku z art. 1 pkt 1 tej ustawy. Odszkodowanie należne od zakładu ubezpieczeń odpowiadającego w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodzę powstałą w związku z ruchem pojazdów ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela zasadniczo jest tożsamy z zakresem odpowiedzialności cywilnoprawnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym wynikającym z przepisów kodeksu cywilnego określających zakres odpowiedzialności odszkodowawczej.

W myśl art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Art. 361 § 2 k.c. przewiduje także odpowiedzialność sprawcy za straty, które poszkodowany poniósł ( damnum emergens) oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono ( lucrum cessans). Utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z pojazdu, który został uszkodzony na skutek zdarzenia drogowego, jest normalnym następstwem szkody, o której mowa w art. 361 § 1 k.c. i rodzi obowiązek wypłaty odszkodowania, wówczas gdy zastąpienie rzeczy uszkodzonej w okresie naprawy, czy do czasu niezbędnego do zakupu nowego pojazdu (w razie szkody całkowitej) wymagało poniesienia określonych kosztów. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje także celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11). Korzystanie z samochodu stało się przy obecnym stanie rozwoju stosunków społecznych i gospodarczych standardem cywilizacyjnym. Możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego ma umożliwić poszkodowanemu zachowanie takiego standardu życia codziennego, jak gdyby wypadek nie miał miejsca. Szkodą majątkową podlegającą naprawieniu są wydatki poniesione przez poszkodowanego w okresie naprawy pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego samochodu, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

W realiach rozpoznawanej sprawy, korzystanie przez poszkodowanego K. W. (1) z samochodu zastępczego po wypadku z 19 grudnia 2019 roku było uzasadnione. Zebrane w sprawie dowody i ustalony na ich podstawie stan faktyczny w pełni uzasadniają ten wniosek. Na skutek zdarzenia z 19.12.2019 r. uszkodzeniu uległ samochód K. W. (1) w takim stopniu, że nie nadawał się do dalszej jazdy i został odholowany z miejsca zdarzenia. Zatem poszkodowany nie mógł z niego korzystać. Nie miał również innego samochodu, którym mógłby zastąpić uszkodzonego C. (...).

Szkoda w pojeździe marki C. (...) została zakwalifikowana jako całkowita. K. W. (1) najął pojazd zastępczy od T. B. 19 grudnia 2019 roku. Po przyjęciu odpowiedzialności za zdarzenie przez ubezpieczyciela i wypłaceniu mu odszkodowania w 17 stycznia 2020 roku, jeszcze przez 7 dni korzystał z wynajętego pojazdu, który zwrócił 23 stycznia 2020 roku. Samochód zastępczy zwrócił zaraz po zakupie nowego samochodu (kupił go 22.01.2020 r.). W tych okolicznościach należy uznać, że korzystanie przez poszkodowanego z samochodu zastępczego przez cały okres (od 19.12.2019 r. do 23.01.2020 r.) było uzasadnione.

Wskazać należy, że przy szkodzie całkowitej czas koniecznego najmu obejmuje – co do zasady – okres od dnia zniszczenia pojazdu do dnia, w którym poszkodowany może nabyć podobny pojazd. Należy przyjąć, że w zakres szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wchodzą koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu. Ustalenie, jakie skutki pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym następuje bowiem przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, czy też, niekiedy, zasad nauki oraz na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. W świetle zasad doświadczenia życiowego, nabycie nowego pojazdu wymaga podjęcia określonych czynności organizacyjnych w pewnym przedziale czasu przy uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego podejmowania czynności zmierzających do zapobieżenia zwiększaniu rozmiaru szkody. Ustalenie czasu niezbędnego na nabycie nowego pojazdu ma charakter obiektywny. Na ustalenie czasu niezbędnego na nabycie pojazdu istotne znaczenie ma data zawiadomienia poszkodowanego o sposobie likwidacji szkody poprzez zapłatę różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym. Z tych względów nie zrywa adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym a kosztami poniesionymi na najem pojazdu zastępczego przy tzw. szkodzie całkowitej wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela obejmującego różnicę w wartości uszkodzonego pojazdu sprzed i po wypadku, jeżeli nastąpiła ona zanim nastąpił upływ czasu niezbędnego do nabycia przez poszkodowanego nowego pojazdu.

Na gruncie niniejszej sprawy uznać należało, że najem pojazdu do 23 stycznia 2020 roku, po uzyskaniu informacji o szkodzie całkowitej w dniu 14 stycznia 2020 i decyzji o wypłacie odszkodowania z tytułu szkody całkowitej 17 stycznia 2020 roku, był uzasadniony. Zwrócić trzeba uwagę na to, że z tytułu szkody całkowitej poszkodowany otrzymał odszkodowanie w wysokości 1350 złotych. Była to kwota niewystarczająca do zakupu innego, sprawnego samochodu. Tym samym zakup innego samochodu musiał wiązać się z uzyskaniem środków finansowych na ten cel. Przy tym nie można stawiać poszkodowanemu zarzutu, że nie dysponował gotówką. Jak zeznał K. W. (1), musiał na zakup innego samochodu zaciągnąć kredyt. Formalności związane z uzyskaniem kredytu oraz wyszukaniem odpowiedniego auta mogły trwać kilka dni od uzyskania przez poszkodowanego informacji o przyznaniu odszkodowania i jego wysokości. Korzystanie z samochodu zastępczego w tym okresie nie budzi więc wątpliwości – pozostawało w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Pozwany zarzucił, że oferował poszkodowanemu zorganizowanie najmu samochodu zastępczego po niższej cenie niż zastosowana w umowie z Powodem i, że nieskorzystanie z tej oferty stanowiło naruszenie obowiązku minimalizacji szkody przez poszkodowanego.

W ocenie Sądu powyższy zarzut jest niezasadny. Propozycja ubezpieczyciela, kierowana do poszkodowanego o możliwości zorganizowania najmu samochodu zastępczego, nie musi stanowić oferty w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Jeżeli jednak poszkodowany jest zainteresowany skorzystaniem z takiej propozycji, to po stronie ubezpieczyciela lub wypożyczalni z nim współpracujących muszą pojawić się konkretne działania w celu zrealizowania takiej propozycji. Jeżeli ich brak, to nie można czynić poszkodowanemu zarzutu, że nie skorzystał z propozycji ubezpieczyciela.

Bezspornie w toku postępowania likwidacyjnego poszkodowanego wyręczał Powód. On zwracał się do ubezpieczyciela o informacje o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego za pośrednictwem Pozwanego i warunkach takiego najmu. Dowody przedstawione przez Powoda (korespondencja mailowa) potwierdzają, że była informacja o możliwości zorganizowania przez pozwane Towarzystwo (...) wynajmu samochodu zastępczego. Jednak w tym konkretnym przypadku nie było realnie możliwości skorzystania z oferty Pozwanego. Powód udowodnił, że zwracał się do wypożyczalni wskazanych przez Pozwanego i tylko od jednej z nich uzyskał informację, że nie dysponuje samochodem odpowiednim dla poszkodowanego. Od pozostałych informacji, jak i od samego Pozwanego, nie uzyskał żadnych informacji.

Z ustalonego stanu faktycznego w sprawie wynika, że Pozwany pismem z 23 grudnia 2019 roku przekazał Powodowi informacje dotyczące możliwości zorganizowania za jego pośrednictwem najmu pojazdu zastępczego przy stawce w wysokości 115 zł brutto za dobę najmu. Z tej też przyczyny poszkodowany, który wybrał ofertę Powoda naruszyć miał - w ocenie Pozwanego - obowiązek współdziałania z wierzycielem i minimalizacji szkody.

Stanowisko Pozwanego można by uznać za zasadne, gdyby Pozwany w toku niniejszego postępowania udowodnił, do czego był zobowiązany na podstawie art. 6 k.c., że realnie mógł zorganizować dla poszkodowanego pojazd zastępczy za cenę 115 zł brutto za dobę. Pozwany temu obowiązkowi nie podołał. Po pierwsze – o czym była mowa wyżej – Powód udowodnił, że poza ogólnikową informacją z 23.12.2019 r. nie otrzymał żadnych dalszych informacji o możliwości wynajęcia samochodu dla poszkodowanego. Po drugie: Pozwany złożył w niniejszej sprawie umowę zawartą z (...) sp. z o.o. sp.k. w K., ale obowiązywała ona tylko do 31 maja 2019 roku. Zatem cennik, na który powoływał się Pozwany, obowiązywał do 31 maja 2019 roku. Nie ma dowodu, że ten cennik obowiązywał również w grudniu 2019 roku. Poza tym, w cenniku przewidziano dodatkowe opłaty, jak: opłaty za zniesienie udziału własnego (20 zł brutto/doba), z tytułu udziału własnego klienta w szkodzie (1000 zł). To wywołuje wątpliwość, czy rzeczywiście Pozwany był w stanie zorganizować najem w deklarowanej przez siebie cenie, czy nie musiałby jednak zapłacić opłat dodatkowych, albo czy warunki korzystania z wynajętego samochodu byłyby takie, jak określone w umowie zawartej z Powodem. Pozwany – poza sporządzoną przez siebie informacją – nie przedstawił innych dowodów na potwierdzenie, że mógł zorganizować najem samochodu zastępczego po deklarowanej przez siebie cenie. Tymczasem okoliczność ta od początku procesu była sporna, bo Powód już w pozwie zakwestionował, by realne było wynajęcie samochodu, na warunkach porównywalnych do proponowanych przez Powoda, za 115 zł brutto za dobę.

W zakresie stawki dobowej za najem i rozbieżności co do klasyfikacji autosegmentu uszkodzonego pojazdu, Sąd oparł się w tym zakresie na opinii biegłego z zakresu motoryzacji, z której wynikało, że pojazd uszkodzony marki C. (...) należy do autosegmentu kombivan (pod względem rozmiaru klasa C), zaś pojazd zastępczy marki F. (...) jest klasyfikowany jako segment C (bez względu na rodzaj nadwozia), natomiast wypożyczalnie określają pojazd F. (...) o nadwoziu kombi jako C+. Dobowa stawka najmu dla wynajętego pojazdu marki F. (...) (przez różne wypożyczalnie oznaczany jako segment C+) lub pojazdu podobnego klasy C+ mogła kształtować się w przedziale od 165 zł brutto do 259 zł brutto. Dobowa stawka najmu dla uszkodzonego pojazdu marki jak C. (...) (kombivan) lub podobnego mogła kształtować się w przedziale od 120 zł brutto do 307,50 zł brutto. Strona powodowa wynajęła pojazd zastępczy poszkodowanemu przy dobowej stawce 200 zł brutto i jest to stawka mieszcząca się w zakresie stawek oferowanych dla tego typu pojazdów na rynku.

Podsumowując: w okolicznościach niniejszej sprawy koszt najmu pojazdu od Powoda stanowi wydatek celowy i ekonomicznie uzasadniony. Zasadna jest również wysokość kosztów najmu, wynikająca z faktury wystawionej przez Powoda. Koszt ten nie został zawyżony w stosunku do stawek obserwowanych na rynku. To oznacza, że koszt najmu samochodu zastępczego za cały okres najmu 35 dni, przy stawce dobowej najmu wynoszącej 200 zł wynosi 6999,93 złotych.

Mając na uwadze fakt, iż Pozwany na etapie postępowania likwidacyjnego nie wypłacił żadnej kwoty, Sąd w punkcie 1 sentencji wyroku zasądził na rzecz Powoda całą dochodzoną pozwem kwotę.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 481 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Powód doręczył żądanie refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego 5 lutego 2021 roku wraz z fakturą za najem pojazdu zastępczego, zatem upływ 30 – dniowego terminu nastąpił 6 marca 2020 roku. Z tego względu o odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzając ustawowe odsetki za opóźnienie od 8 marca 2020 roku do dnia zapłaty.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu. Powód wygrał sprawę w całości, zatem Pozwany obowiązany jest do zwrotu poniesionych przez niego kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na zasądzoną w punkcie pierwszym b) wyroku kwotę 3817 złotych złożyły się: opłata od pozwu - 400 złotych, opłata od wniosku o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z 11.01.2023 r. - 100 zł, koszty zastępstwa procesowego - 1800 złotych (ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie), wykorzystane zaliczki na wynagrodzenie biegłego łącznie - 1500 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 złotych.

Skarb Państwa poniósł tymczasowe wydatki związane z wynagrodzeniem biegłego w wysokości 1041,99 złotych i z tego względu na podstawie art. 113 ust.
1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., w punkcie drugim wyroku, mając na uwadze wynik postępowania, Sąd nakazał pobrać od Pozwanego kwotę 1041,99 zł, tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.