Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w S.

przeciwko (...) S. A. w W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 5040 zł (pięć tysięcy czterdzieści złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 4 kwietnia 2024r. do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 2217 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku tytułem zwrotu kosztów procesu.

I C 941/24

UZASADNIENIE

(...) Sp. z o.o. w S. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 5040 zł z odsetkami tytułem odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego, powołując się na nabycie wierzytelności od podmiotu, którego samochód uległ uszkodzeniu w wypadku komunikacyjnym spowodowanym przez kierującego, objętego ochroną pozwanego w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Powództwo zostało uwzględnione zakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od tego nakazu ( k. 26 ) pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, iż zasadny był najem pojazdu zastępczego jedynie przez siedem dni ponieważ zakup drobnych części montażowych i uzgodnienie kosztów naprawy powinny być dokonane przed jej rozpoczęciem.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 12.01.2024r. samochód F., z którego na co dzień korzystał – za zezwoleniem jego właścicieli - A. D., uległ uszkodzeniu w wypadku komunikacyjnym, za który odpowiedzialność ponosił posiadacz pojazdu, objęty ochroną w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC przez pozwanego. Z uwagi na uszkodzenie koła samochód nie nadawał się do dalszego korzystania i został przewieziony do warsztatu naprawczego lawetą. Naprawa zakończyła się 1 marca 2024r. W okresie od 18 stycznia 2014r. do 1 marca 2024r. A. D. korzystał z pojazdu zastępczego, który najął od powoda. Łączny czynsz najmu wyniósł 6020 zł. Na zaspokojenie roszczenia powoda z tytułu czynszu najmu, A. D. przeniósł na niego wierzytelność wobec pozwanego ubezpieczyciela. Pozwany wypłacił odszkodowanie za koszty najmu pojazdu zastępczego w kwocie 980 zł.

( okoliczności bezsporne oraz umowa przelewu k. 11, aneks k. 12, upoważnienie k. 13, umowa najmu k. 14, faktura k. 15 i zeznania świadka A. D. k. 54 – 54v ).

Sąd zważył, co następuje.

Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony ( art. 822 § 1 kc ). Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. z 2003r., Nr 124, poz. 1152, ze zmianami; dalej „ustawa” ). Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Ustalenie odszkodowania z ubezpieczenia OC następuje według ogólnych zasad, określonych w art. 361-363 kc, z tym jedynie zastrzeżeniem, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest wyłącznie do świadczenia pieniężnego, ograniczonego do wysokości sumy gwarancyjnej ( art. 822 § 1 kc i art. 36 ust. 1 ustawy). W myśl art. 361 § 1 kc, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono ( art. 361 § 2 kc). Szkoda majątkowa może polegać na zmniejszeniu aktywów, zwiększeniu pasywów lub nieosiągnięciu możliwych korzyści. Ustalenie jej wysokości wymaga porównania rzeczywistego stanu majątkowego poszkodowanego oraz stanu, jaki by istniał, gdyby nie doszło do zdarzenia wyrządzającego szkodę ( tzw. metoda dyferencyjna ).

Uszkodzenie pojazdu mechanicznego z reguły - przynajmniej czasowo - uniemożliwia właścicielowi lub innej osobie uprawnionej ( najemcy, biorącemu rzecz do używania, korzystającemu na podstawie umowy leasingu itp. ) korzystanie z niego. Poszkodowany staje wówczas przed koniecznością zaspokojenia codziennych potrzeb komunikacyjnych w inny sposób niż przez wykorzystanie ( uszkodzonego ) pojazdu. Jeżeli pociąga to za sobą wyższe koszty, powstały w ten sposób uszczerbek majątkowy ( nadwyżka ponad koszty korzystania z pojazdu, który został uszkodzony ) stanowi element szkody, do której naprawienia zobowiązany jest podmiot odpowiedzialny za uszkodzenie pojazdu.

Jednym ze sposobów alternatywnego zaspokojenia potrzeb komunikacyjnych jest najęcie pojazdu zastępczego. W uchwale Składu Siedmiu Sędziów z 17.11.2011r. ( III CZP 5/11) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje również wydatki na najem pojazdu zastępczego. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Różnorodność okoliczności związanych z następstwami wypadku komunikacyjnego oraz sytuacją życiową poszkodowanego nie pozwala na formułowanie kazuistycznych wskazań; podlegają one indywidualnej ocenie. Użyteczne mogą być wskazania judykatury na tle najmu pojazdu zastępczego dla kontynuowania działalności gospodarczej.

Analiza powołanego fragmentu uzasadnienia uchwały pozwala na wnioskowanie, iż zdaniem Sądu Najwyższego najem pojazdu zastępczego zawsze pozostaje w związku przyczynowym z uszkodzeniem samochodu poszkodowanego, natomiast ocena celowości i ekonomicznego uzasadnienia związanych z tym kosztów powinna być dokonywana na płaszczyźnie ewentualnego przyczynienia się do zwiększenia szkody. Uwzględnienie wskazań judykatury na tle najmu pojazdu zastępczego dla kontynuowania działalności gospodarczej pozwala natomiast przyjąć, iż celowe będą z reguły wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Najęcie pojazdu zastępczego nie będzie zaś celowe w szczególności wówczas gdy właściciel dysponuje innym pojazdem, nadającym się do wykorzystania. Używanie samochodu w sposób sporadyczny może z kolei uzasadniać ocenę, iż najęcie pojazdu zastępczego nie było ekonomicznie uzasadnione.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od ubezpieczyciela. Wystąpienie takiego zdarzenia prowadzi zatem do powstania stosunku zobowiązaniowego, w ramach którego poszkodowany jest wierzycielem, uprawnionym do odszkodowania, zaś ubezpieczyciel jest dłużnikiem, zobowiązanym odszkodowanie zapłacić. Zachowanie się obydwu stron tego stosunku zobowiązaniowego podlega regułom wynikającym z art. 354 k.c.

Pozwany nie kwestionował potrzeby skorzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego. Wskazywał natomiast, że koszt najmu był zbyt wysoki ponieważ korzystał on tego z pojazdu zbyt długo. W istocie zatem pozwany zarzucał, iż poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody. Zgodnie z art. 362 kc jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Ciężar przytoczenia i udowodnienia okoliczności, uzasadniających obniżenie odszkodowania, obciążał pozwanego ( art. 6 kc ).

Zarzuty pozwanego okazały się bezzasadne. Poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego jedynie przez czas trwania naprawy, a pozwany nie wykazał aby A. D. można było przypisać jakiekolwiek zaniedbanie, prowadzące do przedłużenia tego czasu. Zarzut opieszałości po stronie warsztatu naprawczego pozostaje bez znaczenia dla możliwości ograniczenia obowiązku odszkodowawczego na podstawie art. 362 kc. Znaczenie mają jedynie okoliczności, za które odpowiada poszkodowany. Jest zaś oczywiste, że nie odpowiada on za organizację pracy warsztatu naprawczego. Wbrew często prezentowanemu poglądowi, przedłużenie czasu naprawy na skutek zaniedbań warsztatu nie prowadzi do zerwania związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem, za którego skutki pozwany odpowiada ( wypadkiem komunikacyjnym ) i najmem pojazdu zastępczego. Poszkodowany nadal korzysta z takiego pojazdu dlatego, że jego samochód został uszkodzony w wypadku i właśnie dlatego oddał go do warsztatu naprawczego. Potrzeba korzystania z pojazdu zastępczego pozostaje normalnym następstwem wypadku przez cały okres naprawy. Jeżeli naprawa przedłuża się na skutek okoliczności, za które odpowiada zakład naprawczy, może wchodzić w grę jego odpowiedzialność za powstałą szkodę ( art. 471 kc ). Nie zwalnia to jednak z odpowiedzialności sprawcy wypadku ani jego ubezpieczyciela. W takiej sytuacji poszkodowanemu może służyć roszczenie odszkodowawcze zarówno wobec warsztatu, jak też wobec sprawcy wypadku i ubezpieczyciela. Odpowiadają oni wobec poszkodowanego in solidum, co skutkuje możliwością wystąpienia przez wierzyciela z żądaniem zapłaty odszkodowania przeciwko wszystkim dłużnikom lub każdemu z osobna ( art. 366 § 1 kc per analogiam ).

Reasumując, należne poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego wynosiło 6020 zł. Pozwany wypłacił 980 zł. Do zapłaty pozostaje więc 5040 zł. Powództwo było wiec uzasadnione w całości.

Pozwany ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody ( art. 14 ust. 1 ustawy ). Nie spełniając świadczenia w terminie popadł w opóźnienie ( art. 476 kc ), co uzasadniało żądanie odsetek w wysokości ustawowej ( art. 481 § 1 i 2 kc ).

Mając wszystko powyższe na uwadze i na podstawie powołanych przepisów prawa, oraz art. 509 § 1 kc, sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

O kosztach postanowiono na podstawie art. 98 § 1, § 1 ¹ i § 3 kpc w zw. z art. 99 kpc. Zasądzona powodowi kwota obejmuje opłatę od pozwu ( 400 zł ), wynagrodzenie pełnomocnika ( 1800 zł ) i opłatę od pełnomocnictwa ( 17 zł ).