Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Rafał Wagner

Protokolant: st. sekr. sądowy Monika Górczak

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2024 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko K. S.

o zapłatę

I.  zasądza od K. S. na rzecz (...) z siedzibą w W. kwotę 209 128,40 (dwieście dziewięć tysięcy sto dwadzieścia osiem i 40/100) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 22 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty;

II.  przyznaje adwokat E. T. tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej kwotę 4 320 (cztery tysiące trzysta dwadzieścia) zł podwyższoną o należny podatek od towarów i usług, którą to kwotę w łącznej wysokości brutto 5 313,60 (pięć tysięcy trzysta trzynaście i 60/100) zł wypłacić z zaliczki zaksięgowanej 26 maja 2023 r. pod pozycją (...);

III.  ustala, że pozwana ponosi w całości koszty procesu, których szczegółowe wyliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.

Sygn. akt I C 963/23

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu upominawczym z 22 grudnia 2021 r. skierowanym przeciwko K. S., (...) z siedzibą w W. wniósł o nakazanie pozwanej, aby zapłaciła na rzecz powoda kwotę 209.128,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty zasądzonej za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

(pozew – k. 3-5)

28 lutego 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym nakazał pozwanej zapłacić powodowi kwotę 209.128,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 22 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 17.674 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty uprawomocnienia się nakazu zapłaty do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

(nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – k. 86)

Postanowieniem z 8 sierpnia 2023 r. na podstawie art. 143 i 144 k.p.c. ustanowiono dla K. S., której miejsce pobytu nie jest znane, kuratora procesowego w osobie adw. E. T..

(postanowienie – k. 171)

W sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty kurator K. S. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz kuratora wynagrodzenia za sprawowanie funkcji kuratora wg norm przepisanych.

Kurator zaprzeczyła wszelkim okolicznościom wskazanym przez powoda w pozwie, a z ostrożności procesowej zakwestionowała zarówno zasadność jak i wysokość dochodzonej kwoty.

(sprzeciw – k. 184)

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

(protokół rozprawy – k. 208)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

3 października 2018 r. K. S. zawarła z (...) Bankiem S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu gotówkowego nr (...), na podstawie której Bank zobowiązał się udzielić jej kredytu gotówkowego przeznaczonego na cele konsumpcyjne niezwiązane z działalnością gospodarczą oraz na sfinansowanie prowizji i opłat dot. kredytu. Kwota kredytu wyniosła 175.972,22 zł (w tym kwota udostępniona klientowi na cele konsumpcyjne – 126.700 zł, kwota przeznaczona na sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu – 42.937,22 zł, kwota przeznaczona na sfinansowanie opłaty na rzecz pośrednika kredytowego – 6.335 zł). Zgodnie z pkt. II.J. umowy klient zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu z należnymi opłatami, prowizjami i odsetkami w 96 kapitałowo-odsetkowych ratach, płatnych na rachunek kredytu w terminach i wysokości: 1.1. pierwsza rata w dniu 26 listopada 2018 r. w wysokości 2.667,13 zł, (1.2.) kolejne raty w dniu 25 każdego miesiąca w wysokości 2.667,13 zł, (1.3.) ostatnia rata płatna w dniu 26 października 2026 r. ma charakter wyrównujący i wynosi 2.677,54 zł.

(umowa kredytu gotówkowego nr (...) – k. 10-20, formularz informacyjny dot. kredytu gotówkowego – k. 22-26, harmonogram spłat – k. 27)

Bank wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania i wypłacił K. S. kwotę łącznie 175.972,22 zł. Kredytobiorca początkowo spłacała zobowiązanie w terminie, od maja 2019 r. K. S. nie dokonała żadnej spłaty rat kapitałowo-odsetkowych.

(wyciąg z ksiąg Banku – k. 29, wyciąg operacji z rachunku bankowego za okres 12 października 2018 r. do 15 października 2021 r. – k. 30-31)

Wezwaniem z 11 czerwca 2019 r. (...) Bank S.A. wezwał K. S. do zapłaty, informując, że na rachunku spłaty zadłużenia występują zaległości, na które składają się 1.202,61 zł z tytułu kapitału, 1.447,39 zł z tytułu odsetek umownych oraz 6,92 zł z tytułu odsetek karnych. Bank wezwał kredytobiorcę do zapłaty zaległości w wysokości 2.656,92 zł w terminie 14 dni. Jednocześnie poinformowano kredytobiorcę o możliwości złożenia wniosku o przeprowadzenie restrukturyzacji zadłużenia. Wezwanie zostało wysłane na adres wskazany w umowie kredytu – al. (...), (...)-(...) W..

(wezwanie – k. 36, potwierdzenie wysłania – k. 37v.)

Wobec nieuregulowania zadłużenia, pismem z 1 sierpnia 2019 r. (...) Bank wypowiedział umowę kredytu nr (...), wzywając jednocześnie pozwaną do zapłaty należności.

(wypowiedzenie umowy – k. 39-39v.)

Na dzień 15 października 2021 r. wymagalne zadłużenie K. S. z tytułu umowy o kredyt gotówkowy nr (...) wynosiło 200.814,44 zł, w tym 169.118,57 zł z tytułu niespłaconego kapitału, 6.492,03 zł z tytułu niespłaconych odsetek umownych oraz 25.203,84 zł z tytułu niespłaconych odsetek karnych.

(wyciąg z ksiąg banku - k. 29).

Dnia 19 listopada 2021 r. (...) Bank S.A. zawarł z (...) umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której powód nabył m.in. wierzytelności wobec pozwanej z tytułu przedmiotowej umowy kredytu.

(umowa przelewu wierzytelności wraz z aneksem k.. 41-61, załącznik nr (...) do Aneksu nr (...) umowy – k. 56).

Pismem z 30 grudnia 2020 r. (...)poinformował kredytobiorcą o cesji wierzytelności oraz wezwał ją do zapłaty kwoty 201.026,77 zł, zakreślając termin do 20 stycznia 2021 r.

( pismo z dnia 30 grudnia 2021 r. – k. 72-73).

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd na podstawie dołączonych do akt dokumentów. Wskazać należy, iż zgromadzone dokumenty nie były kwestionowane co do ich autentyczności i wiarygodności, a tym samym Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić wiary informacjom z nich wynikającym. W ocenie Sądu załączone dowody były istotne dla ustalenia faktu zawarcia przez wierzyciela pierwotnego z powodem umowy przelewu wierzytelności, jak również faktu zawarcia przez wierzyciela pierwotnego ze stroną pozwaną umowy kredytu, wypłaty spornej kwoty na rzecz pozwanej K. S., braku jej zwrotu, a także wymagalności i wysokości niespłaconej należności głównej oraz odsetek i kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód dochodził w niniejszej sprawie od pozwanej zapłaty kwoty 209.128,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Podstawą faktyczną roszczenia był fakt niewywiązania się pozwanej z obowiązku terminowej spłaty kredytu na rzecz (...) Bank S.A., co skutkowało wypowiedzeniem umowy kredytowej przez Bank. Powód nabył przedmiotową wierzytelność na podstawie umowy cesji.

Pozwana, reprezentowana przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu, wniosła o oddalenie powództwa, kwestionując żądanie powoda zarówno co do zasady jak i wysokości. Pozwana nie podniosła natomiast żadnych zarzutów merytorycznych.

Powód wywodził swoje roszczenie z łączącej strony umowy kredytu. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1896 ze zm. – dalej jako PrBank), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Udzielanie kredytów jest jedną z czynności banków przewidzianą w prawie bankowym. Do essentialia negotii umowy kredytu należą: oddanie przez bank do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie ściśle określonej kwoty środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel oraz zobowiązanie kredytobiorcy do korzystania z oddanych do dyspozycji środków pieniężnych na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Umowa kredytu stanowi zatem odrębny typ umowy nazwanej. Jest to umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna.

Umowa zawarta przez pozwaną oraz (...) Bank była umową o kredyt konsumencki w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1083 – dalej jako u.k.k.). Kredytem konsumenckim jest bowiem kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. To że pozwaną należy traktować jak konsumenta wynika wprost z pkt II.A. umowy kredytu określającego cel jego udzielenia – „cele konsumpcyjne niezwiązane z działalnością gospodarczą”.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, zaś zgodnie z § 2 wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przyjmuje się zgodnie, że w wyniku przelewu w rozumieniu art. 509 k.c. przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Powód występując z roszczeniem winien zatem wykazać skuteczne przejście uprawnień przysługujących mu w stosunku do pozwanego. Podkreślić należy, iż w przypadku cesji wierzytelności, warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.07.2006 r., V CSK 187/06 ).

W przedmiotowej sprawie powód wykazał, że skutecznie nabył wierzytelność przysługującą pierwotnie (...) Bank S.A. wobec pozwanej. Przedmiotem umowy przelewu wierzytelności z dnia 19 listopada 2020 r. była m.in. indywidualnie oznaczona wierzytelność wynikająca z przedmiotowej umowy kredytu (k. 56). W tym stanie rzeczy nie było wątpliwości co do legitymacji czynnej powoda.

Mimo iż strona pozwana nie podniosła de facto żadnych zarzutów merytorycznych, Sąd dokonał analizy prawidłowości dokonanego przez (...) Bank wypowiedzenia umowy kredytowej. Dokonane przez (...) Bank S.A. wypowiedzenie umowy odpowiadało wymogom art. 75 i 75c prawa bankowego. Przed dokonaniem wypowiedzenia bank wyznaczył pozwanej 14-dniowy termin na spłatę zadłużenia, informując ją jednocześnie o możliwości złożenia w terminie 14 dni wniosku o restrukturyzację. Wobec bezskutecznego upływu ww. terminu, bank skorzystał z uprawnienia do wypowiedzenia umowy.

Nie budziło wątpliwości, że kredytobiorca nie dotrzymał warunków udzielenia kredytu i nie wywiązał się z głównego zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej, tj. z terminowej spłaty zadłużenia, co po stronie kredytodawcy stanowiło podstawę do dokonania wypowiedzenia umowy.

Sąd, z uwagi na konsumencki charakter przedmiotowej umowy, obowiązany był również zbadać kwestię przedawnienia roszczenia powoda. Stosownie do treści art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lat przy czym w tym przypadku koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Nie ma wątpliwości, że roszczenia powoda w stosunku do pozwanej wynikają z działalności gospodarczej prowadzonej przez kredytodawcę, a w konsekwencji ma do nich zastosowanie trzyletni termin przedawnienia (por. uchwała SN(7) z 18 czerwca 1991 r., III CZP 40/91, OSN 1992, Nr 2, poz. 17 i uchwała SN(7) z 6 grudnia 1991 r., III CZP 117/91, OSN 1992, Nr 5, poz. 65). Do zastosowania trzyletniego terminu przedawnienia przewidzianego w art. 118 k.c. nie jest wymagane, aby obie strony stosunku prawnego, z którego wywodzi się roszczenie majątkowe prowadziły działalność gospodarczą. Wystarczy, że działalność gospodarczą prowadzi tylko strona dochodząca roszczenia, które wiąże się z tą działalnością (tak SN w wyroku z 2 kwietnia 2008, III CSK 302/07).

W niniejszej sprawie trzyletni termin przedawnienia roszczeń powoda rozpoczynał bieg oddzielnie dla każdej z rat ustalonych w umowie, ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego. Jednakże wskutek wypowiedzenia umowy cała udzielona i niespłacona do czasu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kwota kredytu stała się wymagalna (harmonogram spłat przestał wówczas obowiązywać). Zatem raty, które zgodnie z harmonogramem byłyby wymagalne w przyszłości, po wypowiedzeniu umowy, stały się natychmiast wymagalne przedawniają się w jednym terminie – ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym po wypowiedzeniu należało cały kredyt spłacić. Sąd Najwyższy w uchwale w składzie 7 sędziów z 10 maja 2023 roku (III CZP 52/22, opublikowana na stronie sn.pl oraz w SIP Legalis) wskazał, że wypowiedzenie umowy kredytu nie wpływa na bieg terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę rat kredytu, które stały się wymagalne przed wypowiedzeniem umowy. W niniejszej sprawie pozwana zaprzestała spłaty rat w 2018 roku i wtedy też przypadał termin ich wymagalności. Odnośnie rat wymagalnych w przyszłości tj. po skutecznym wypowiedzeniu umowy, roszczenie powoda stało się wymagalne 16 września 2019 r., tj. po upływie 30-dniowego terminu wypowiedzenia umowy kredytu. Od tego dnia, stosownie do art. 120 § 1 k.c. rozpoczął bieg termin przedawnienia roszczenia powoda. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 22 grudnia 2021 r. (k. 75), zatem przed upływem 3-letniego terminu przedawnienia w stosunku do całości dochodzonego roszczenia.

Strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 209.128,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Strona pozwana nie przedstawiła żadnej argumentacji swojego stanowiska ani nie zaoferowała żadnego dowodu, który mógłby stanowić podstawę ustalenia, że powód nie jest uprawniony do dochodzenia od pozwanej zaległości z tytułu przedmiotowej umowy lub też, że dokonał rozliczenia umowy w sposób niewłaściwy. Samo zaprzeczenie okolicznościom czy zakwestionowanie roszczenia zdecydowanie nie jest w stanie sprostać ciążącym na stronach obowiązkom wynikającym z art. 6 k.c. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego doprowadziła zaś Sąd do przekonania, że zaistniały podstawy do wypowiedzenia umowy kredytu a wysokość zadłużenia przedstawiała się tak, jak to wyliczyła strona powodowa.

W związku z zaprzestaniem spłaty kredytu, wypowiedzeniem umowy oraz brakiem reakcji na kierowane do niej wezwania, pozwana na dzień wytoczenia powództwa pozostawała w zwłoce ze spłatą zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej, którego wysokość na tę datę wynosiła 209.128,40 zł obejmującą niespłacone należności wynikające z przedmiotowej umowy w wysokości 169.118,57 zł, niespłacone odsetki umowne naliczone od 27 maja 2019 r. do 16 września 2019 r. w wysokości 6.492,03 zł, maksymalne odsetki ustawowe za opóźnienie (odsetki karne) naliczone od niespłaconego kapitału od dnia 17 września 2019 r. do 18 października 2020 r. w wysokości 23.547,77 zł. Na zasądzoną kwotę składały się również naliczone odsetki ustawowe za opóźnienie od niespłaconego kapitału, od 19 października 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu w wysokości 9.970,03 zł. Okresy, za które naliczone zostały odsetki oraz ich wysokość znajdowały oparcie w zapisach umowy i nie budziły wątpliwości Sądu.

Strona powodowa nadto domagała się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Żądanie to znajdowało swoją podstawę w art. 481 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W świetle treści art. 482 § 1 k.c. nie budziło również wątpliwości, że powód mógł domagać się zasądzenia odsetek od kwoty skapitalizowanych odsetek.

Mając na uwadze powyższe, powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Sąd w punkcie I wyroku zasądził od K. S. na rzecz powoda kwotę 209.128,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty.

Orzeczenie o kosztach procesu oparto o dyspozycję art. 98 § 1 k.p.c. statuującego zasadę odpowiedzialności za jego wynik. Pozwana przegrała niniejszy proces w całości, wobec czego powinna w całości ponieść koszty procesu. Na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. Sąd rozstrzygnął jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu. (pkt III wyroku)

W punkcie II wyroku Sąd przyznał adw. E. T. pełniącej obowiązki kuratora nieznanej z miejsca pobytu pozwanej wynagrodzenie w kwocie 4.320 zł, stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 9 marca 2018 r. (Dz.U. 2018 poz. 536) przy uwzględnieniu wskazanej przez powoda wartości przedmiotu sporu, nakazując Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowego w Warszawie wypłacić wynagrodzenie na rzecz kuratora z zaliczki uiszczonej przez powoda. Wysokość wynagrodzenia kuratora Sąd ustalił stosownie do § 1 ust. 1 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej, zwanego dalej „kuratorem”, w przypadku gdy kuratorem jest adwokat – ustala się w kwocie nieprzekraczającej 40% stawek minimalnych za czynności adwokackie określonych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie a, lecz nie mniej niż 60 zł. Zgodnie z § 2 pkt. 7 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 poz. 1800) stawka minimalna przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 200.000 zł do 2.000.000 zł wynosi 10.800 zł. Wobec tego Sąd przyznał na rzecz kuratora pozwanej tytułem wynagrodzenia kwotę 4.320 zł (tj. 40% stawki minimalnej) powiększoną o należny podatek od towarów i usług.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji.