Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2023 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa T. B.

przeciwko Towarzystwu (...) SA w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 15 lutego 2023 roku, sygn. akt I C 428/22

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości na następujący:

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz powoda T. B. 11 812,74 ( jedenaście tysięcy osiemset dwanaście 74/100 ) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od 25 marca 2022 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz powoda T. B. 4 367 ( cztery tysiące trzysta sześćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od uprawomocnienia wyroku;

II. zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA w W. na rzecz powoda T. B. 1400 ( jeden tysiąc czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od 25 maja 2023 roku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 209/23

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Łasku wydanym w sprawie I C 428/22 zasądzono od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę 2.488,93 zł tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 25 marca 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 1. wyroku) zaś w pozostałym zakresie oddalono powództwo (pkt 2.). Ponadto, zasądzono od powoda T. B. na rzecz pozwanego 1.927,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (pkt 3. wyroku).

Sąd Rejonowy powyższym orzeczeniem uznał jedynie częściową zasadność zgłoszonego powództwa. Przyjął bowiem, że uzasadniony był okres najmu samochodu zastępczego u powoda w liczbie 63 dni. Odnośnie do stawki Sąd I instancji zważył, że o ile przez pierwsze 5 dni uzasadniony był najem pojazdu w stawce 280,00 zł, to od dnia 14 lipca – wobec zaproponowania tańszej oferty przez pozwanego – uzasadniony ekonomicznie może być jedynie najem przy stawce dziennej 132 zł brutto. Mając to na względzie, zdaniem Sądu Rejonowego odszkodowanie powinno wynosić łącznie 9.716,00 zł. Uwzględniając wypłaconą przez ubezpieczyciela kwotę 7.328,00 zł, w wyroku zasądzono pozostałe do zapłaty 2.388,00 zł oraz pełny zwrot holowania samochodu w kwocie 100,93 zł.

Apelację od tego orzeczenia wywiódł pełnomocnik powoda, zaskarżając wyrok w części, a to w zakresie pkt. 2 wyroku, co do oddalonego powództwa, w zakresie kwoty 9.323,81 zł oraz w zakresie pkt. 3 będącego następstwem zaskarżenia pkt 2. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej ocenie treści wiadomości e-mail z dnia 9 lipca 2021 roku i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że Powód nie był zainteresowany organizacją najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem wypożyczalni współpracujących z Pozwanym, w sytuacji gdy w rzeczywistości już w chwili zgłoszenia szkody Pozwany dysponował zarówno wszelkimi niezbędnymi danymi do zlecenia asystorom najmu pojazdu zastępczego oraz Powód zgłosił zapotrzebowanie na najem pojazdu zastępczego w sposób nie budzący wątpliwości,

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej, błędnej i sprzecznej z logiką ocenie nagrania: (...)_2021.07.12.12.40_1_1_ (...)_1_ (...) 09- (...) (stanowiącego załącznik do akt szkody i pozwu) i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że Pozwany zaoferował najem pojazdu zastępczego, w sytuacji gdy, w rzeczywistości konsultantka infolinii przekazała, że zlecenie najmu pojazdu zastępczego zostało przesłane jednemu z asystorów, ale na skutek bierności po stronie partnera Pozwanego niezbędne będzie ponowienie kontaktu w celu organizacji najmu pojazdu zastępczego (fragment: 00:01:50 -00:02:32),

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej, sprzecznej z logiką i niezrozumiałej ocenie nagrania 2022-09-27_2021.08.04.10.38 i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że poszkodowany nie był zainteresowany zorganizowaniem najmu pojazdu zastępczego, w sytuacji gdy, w rzeczywistości poszkodowany w trakcie rozmowy telefonicznej z konsultantką w dniu 04.08.2021 roku wyraźnie wskazał, że prosi o zorganizowanie pojazdu zastępczego bo kończy mu się umowa na dotychczasowy, że zależało mu na tym samym segmencie pojazdu co pojazd uszkodzony, ważne były dla niego koszty eksploatacji pojazdu oraz gabaryty, zaś konsultantka na infolinii poinformowała, że spróbuje coś zorganizować i że ktoś odezwie w późniejszym terminie (fragment: 00:01:32 - 00:03:30),

d)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na błędnej, sprzecznej z logiką i niewłaściwej ocenie zeznań świadka - P. S., który na rozprawie w dniu 1 lutego 2023 roku zeznał, iż „Szkoda była zgłoszona chyba w tym samym dniu, Wtedy nie byłoby nowy o pojeździe zastępczym. Po 3 tygodniach zadzwoniono do mnie proponując samochód zastępczy. Proponowano mi samochód niższej klasy. Mi zależało na pojemności bagażnika i bagażniku dachowym. Mieli oddzwonić i nie oddzwonili" (fragment: 00:06:38 - 00:11:37) i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że poszkodowany nie miał wiedzy i woli wynajęcia pojazdu zastępczego od Pozwanego, w sytuacji gdy, w rzeczywistości z zeznań świadka oraz nagranej przez Ubezpieczyciela rozmowy z poszkodowanym wprost wynika, że poszkodowany miał zamiar wynajęcia pojazdu zastępczego od Pozwanego tyle tylko, że ten nie dysponował pojazdem odpowiedniej klasy i odpowiednich parametrach, a także nie skontaktował się z poszkodowanym w celu choćby podmiany pojazdu,

e)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej ocenie nagrania 2022-09-27_2022.02.22.18.01_1_1_ (...)_1_73 i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że infolinia Ubezpieczyciela (infolinia ogólna) jest w stanie przedstawić rzetelną, realną i weryfikowalną informację lub ofertę najmu pojazdu zastępczego w sytuacji gdy, w rzeczywistości konsultantka poinformowała Powoda, że dokładne informacje w przedmiocie szkody i najmu może udzielić jedynie opiekun szkody, bowiem to on podejmuje wszelkie czynności związane ze szkodą (fragment: 00:04:30 - 00:05:30),

f)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej ocenie nagrania 2022-09-27_2021.07.13.10.11_1_1_ (...)_1_73 i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że Powód nie był zainteresowany organizacją najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem asystorów Pozwanego oraz, że Pozwany przedstawił rzetelną, realną i weryfikowalną ofertę, z której poszkodowany mógł skorzystać, w sytuacji gdy, w rzeczywistości:

⚫

Powód poinformował Pozwanego o przedstawionej poszkodowanemu ofercie najmu i jej rzeczywistych kosztach (fragment: 00:02:00 - 00:04:40),

⚫

pracownik infolinii Pozwanego wskazał, że informacje co do zasad, warunków i stawek różnią się w zależności od tego czy jest to pismo 7 -dniowe Ubezpieczyciela czy też ogólne informacyjne (fragment: 00:04:40 -00:05:00),

⚫

pracownik infolinii Pozwanego wskazał, że poszkodowany mógłby zostać zobowiązany do dodatkowych opłat np. poprzez konieczność uiszczenia udziału własnego w szkodzie, przy czym Ubezpieczyciel nie w każdym przypadku pokrywa wszelkie koszty związane z organizowanym przez jego asystorów najmem pojazdu zastępczego,

⚫

Powód poinformował Pozwanego o gotowości do podmiany pojazdu zastępczego w trakcie trwania zorganizowanego przez siebie najmu pojazdu zastępczego - jeżeli Ubezpieczyciel zgodnie z deklaracją -pokryje udział własny w szkodzie (fragment: 00:08:30 - 00:09:00),

⚫

zarówno Powód jak i poszkodowany oczekiwali na podmianę pojazdu zastępczego na pojazd podstawiony przez asystora Pozwanego, zaś pracownik infolinii Pozwanego wskazał, że może ponownie przesłać pismo wraz z informacją o możności organizacji w/w usługi,

⚫

pracownik Pozwanego wskazał, że na umowie najmu jest kwota deklarowana przez Pozwanego, a Pozwany dodatkowo rozlicza się z wypożyczalniami w zakresie dodatkowych opłat

a co za tym idzie z treści rozmowy wprost wynikało, że Pozwany nie był w stanie zorganizować najmu pojazdu zastępczego - odpowiadającego potrzebom poszkodowanego, przy czym oferta tudzież informacja o najmie była nierzetelna, nierealna i nieweryfikowalna, a Pozwany wprowadza w błąd wskazując, że stawka najmu jest jedynym kosztem jaki Pozwany ponosi w razie zorganizowania wynajmu co powoduje, że nie wiadomo jakie faktycznie koszty ponosi Pozwany w razie zorganizowania wynajmu pojazdu zastępczego,

g)  art. 235 ² § 1 pkt. 5 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i pominięcie dowodu z przesłuchania Powoda z uwagi na fakt, iż zdaniem Sądu I instancji dowód ten zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania, w sytuacji gdy, w rzeczywistości Powód mógł potwierdzić jaka praktyka występuję na rynku w związku z organizacją najmu pojazdów zastępczych, mógł zweryfikować czy poszkodowany rzeczywiście był zainteresowany najmem pojazdu zastępczego, potwierdzić rozliczne próby kontaktu z Pozwanym, które prowadziły jedynie do mnożenia zbędnej korespondencji zamiast prowadzić do organizacji poszkodowanemu pojazdu zastępczego

h)  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że Pozwany wykazał, iż byłby gotów zorganizować najem pojazdu zastępczego po wskazanej przez siebie stawce 132 zł brutto, w sytuacji gdy, w rzeczywistości ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności z nagrań załączonych do akt szkody wynika, że Pozwany obciąża poszkodowanych dodatkowymi kosztami związanymi z usługą najmu pojazdu zastępczego albo sam płaci dodatkowe opłaty wypożyczalniom co nie wynika z umowy wynajmu oraz dodatkowo Pozwany nie przedstawił umów o współpracy zawieranych pomiędzy nim a współpracującymi wypożyczalniami, z których wynikałoby czy rzeczywiście poniósłby koszt najmu za deklarowaną przez siebie stawkę, zaś Powód zarówno w toku likwidacji szkody jak i postępowania sądowego wykazał, weryfikowalność swojej oferty, rynkowość stawki oraz gotowość do współpracy z Ubezpieczycielem.

2.  naruszenie przepisu prawa materialnego, a to art. 361 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie tj. brak zasądzenia należnej powodowi kwoty odszkodowania w pełnej wysokości, a tym samym naruszenie zasady pełnego odszkodowania, podczas gdy powód wykazał zasadność stosowania stawki najmu wynikającą z umowy najmu poszkodowanego z Powodem.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dalszej kwoty 9.323,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 marca 2022 roku do dnia zapłaty, a także o zmianę punktu 3. i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem II instancji.

W odpowiedzi na pozew, pełnomocnik pozwanego wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od skarżącego na rzecz pozwanego kosztów postępowania za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie

Na wstępie podnieść należy, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. Wobec tego - zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. - skoro Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku zawiera jedynie wyjaśnienie jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa. Trzeba mieć także na uwadze, że w postępowaniu uproszczonym apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy, apelacja ograniczona wiąże Sąd Odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. III CZP 49/07, publ. OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55; tak również M. M. w: „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, W. 2013, s. 305 – 306). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Wszelkie podniesione w apelacji zarzuty sprowadzały się w istocie do zakwestionowania przyjętej przez Sąd I instancji uzasadnionej ekonomicznie stawki dobowej pojazdu zastępczego, przyjętej przez Sąd Rejonowy na poziomie 280 zł brutto jedynie przez pierwsze 5 dni.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów powinno odpowiadać wartości stanowiącej pełną kompensatę poniesionego uszczerbku, zatem jednym z jego składników jest zwrot poniesionych kosztów korzystania z pojazdu zastępczego w zakresie obejmującym okres technologicznie uzasadnionej naprawy pojazdu uszkodzonego.

Ocena czy poniesione przez poszkodowanego koszty w tym względzie powinny być objęte odszkodowaniem musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności w zależności od ustalenia czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku, a zdarzeniem szkodzącym oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne (por. uchwała SN z dnia 18 maja 2004 r, III CZP 24/04, OSNC 2005, str. 7-8 poz. 117).

W odniesieniu do przywołanego wcześniej przez ubezpieczyciela zastrzeżenia, że jest on w stanie zaakceptować najem pojazdu do poziomu 132 zł za dobę, warto zauważyć, że Sąd Okręgowy wyraźnie w swoim utrwalonym orzecznictwie stoi na stanowisku, zgodnie z którym – co do zasady – należy uwzględniać propozycje tańszych, zwykle oferowanych przez ubezpieczycieli, możliwości najmu pojazdu zastępczego. Postulat ten realizuje bowiem dobrze zasadę dążenia do minimalizacji szkody a zarazem zabezpiecza w pełni interes poszkodowanego pozostającego na skutek wypadku bez samochodu zastępczego. Takie stanowisko jest zasadne o tyle, o ile nie zachodzą szczególne okoliczności, a dotyczące np. specjalnych cech, które zastępczy samochód musi spełniać, jak też ważnych dla poszkodowanego postanowień umownych. Wyraźnie należy zaznaczyć, że w niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się takich szczególnych okoliczności, które uzasadniałyby a priori odrzucenie tańszej, oferowanej przez ubezpieczyciela możliwości skorzystania z najmu pojazdu zastępczego. Tyle tylko, że materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie – zwłaszcza w postaci nagrania rozmowy strony powodowej z pozwanym – wprost ukazuje, że strona powodowa chciała zorganizowania dla poszkodowanego najmu pojazdu zastępczego na warunkach proponowanych przez ubezpieczyciela. Pozwany bowiem za pośrednictwem swojego pracownika informował o takiej możliwości (zastrzegając w tym miejscu uznawanie najmu z innej wypożyczalni do kwoty 132 zł) jednakże za informacją tą nie poszły żadne dalsze kroki. W dniu 9 lipca 2021 r. wraz ze zgłoszeniem szkody powód poprosił o organizację auta zastępczego dla poszkodowanego. W dniu 12 lipca 2021 r. podczas rozmowy telefonicznej z pozwanym powód informował, że czeka na podstawienie dla poszkodowanego pojazdu zastępczego. Od pracownika infolinii otrzymał informację, że zapotrzebowanie zostanie ponownie skierowane do działu pojazdów zastępczych. Powód w dniu 3 sierpnia 2021 r. zwrócił się do pozwanego z pytaniem w przedmiocie podmiany pojazdu zastępczego, wyrażając tym samym gotowość zakończenia w każdej chwili najmu pojazdu zastępczego, z którego korzystał na warunkach komercyjnych.

Należy zatem wskazać, że strona powodowa wykazywała chęć nawiązania współpracy z ubezpieczycielem w przedmiocie najmu pojazdu zastępczego, jednak bezskutecznie. Pozwany nie zapewnił efektywnej możliwości najmu pojazdu, o którego rzekomej dostępności informował. Zarazem, w ocenie Sądu starania powoda w tym przedmiocie były w pełni wystarczające. Nie można przecież wymagać od poszkodowanego, ażeby codziennie poświęcał czas na próby skontaktowania się z ubezpieczycielem celem najmu pojazdu zastępczego. Tym bardziej, że poszkodowany w tego typu sytuacjach potrzebuje zwykle samochodu natychmiast. Reasumując, w ocenie Sądu powód nie miał skutecznej możliwości najęcia pojazdu zastępczego w stawce 132 zł brutto lub 182 zł brutto za dobę. Możliwość zapewnienia przez pozwanego pojazdu zastępczego okazała się bowiem iluzoryczna.

Z tych względów, Sąd Okręgowy odmiennie aniżeli Sąd Rejonowy przyjął, że uzasadnioną ekonomicznie stawką pojazdu zastępczego będzie stawka przyjęta przez stronę powodową, która jest stawką rynkową, występującą na rynku lokalnym przy uzasadnionym łącznie czasu najmu wynoszącym 68 dni.

Z tych względów na gruncie art. 386 § 1 k.p.c. w punkcie I. wyroku Sądu Okręgowego, zaskarżony wyrok należało zmodyfikować w sposób postulowany przez stronę powodową i zmienić wyrok w sposób odpowiadający uwzględnieniu powództwa w całości i zasądzając od pozwanego na rzecz powoda 11.812,74 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie poczynając od 25 marca 2022 r. do dnia zapłaty. Ponadto, należało zmienić wyrok Sądu I instancji w zakresie kosztów, dokonując rozstrzygnięcia w powyższym zakresie na zasadzie art. 98 k.p.c., a zatem zgodnie z zasadą odpowiedzialności strony za wynik sprawy, którą powód ostatecznie wygrał w całości. Z tych względów, zasądzono od pozwanego na rzecz powoda 4.367,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku. Na powyższe koszty postępowania pierwszoinstancyjnego składa się: opłata od pozwu w kwocie 750,00 zł oraz zwrot kosztów profesjonalnego zastępstwa procesowego w kwocie 3.600,00 zł (ustalone w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Ponieważ apelacja strony powodowej okazała się zasadna, w oparciu o art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., rozstrzygnięto o kosztach postępowania apelacyjnego przyjmując w tym zakresie pełne zwycięstwo skarżącej strony powodowej. Z tych względów, w punkcie II. wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda 1.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym wraz z odsetkami za opóźnienie poczynając od 25 maja 2023 roku do dnia zapłaty. Na powyższą kwotę składa się poniesiona przez skarżącego opłata od apelacji (500,00 zł) oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowanego (900,00 zł) ustalony w oparciu o § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 przywołanego wyżej rozporządzenia.