Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy w Kole I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Konrad Łęgoszewski

Protokolant: sek. sąd. A. Z.

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2023 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku H. S., M. S. (1), P. S.

przy udziale B. J., G. J., (...) (...) K., Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.

o ustanowienie służebności drogi koniecznej

postanawia

I.  Zezwolić wnioskodawcom H. S., M. S. (1), P. S. na złożenie wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości stanowiącej własność B. J. i G. J., położonej w K., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której w (...) w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...), na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości położonej w K., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której w (...) Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...), której współwłaścicielami są wnioskodawcy i uczestnik B. J..

II.  Ustanowić na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości położonej w K., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której (...)w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...), służebność drogi koniecznej przejazdu i przechodu pasem gruntu o długości 82,17 metrów i średniej szerokości 5,51 metrów o powierzchni 0,0453 ha przez nieruchomość stanowiącą własność B. J. i G. J., położoną w K., oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), dla której w (...) w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...) – według wariantu 1 zgodnie z przebiegiem oznaczonym na mapie stanowiącej załącznik numer 6 opinii biegłego geodety J. K. z dnia 30 czerwca 2020 r. (k. 156 akt) kolorem różowym.

III.  Zasądzić od wnioskodawców H. S., M. S. (1), P. S. solidarnie na rzecz uczestników B. J. i G. J. solidarnie kwotę 2.130 (dwa tysiące sto trzydzieści) złotych tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności, płatną z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

IV.  Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawców solidarnie kwotę 795,87 zł i od uczestnika B. J. kwotę 3.295,87 zł tytułem nieuiszczonych wydatków.

V.  Zasądzić od uczestnika B. J. na rzecz uczestnika Skarbu Państwa (...) Nadleśnictwo K. kwotę 480 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

VI.  Ustalić, że w pozostałym zakresie uczestnicy postępowania ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

K. Ł.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca S. S. (1) wniósł o: 1) sądowe upoważnienie na dokonanie przez wnioskodawcę czynności polegającej na złożeniu wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości stanowiącej własność uczestników postępowania B. J. i G. J., oznaczonej numerem działki (...), położonej w K. o pow. 3,52 ha, dla której (...) w Kole V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), położonej w K., o pow. 0,19 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), której współwłaścicielami są wnioskodawca oraz uczestnicy postępowania, 2) ustanowienie tej służebności za wynagrodzeniem obciążającym po połowie współwłaścicieli nieruchomości władnącej, z jednoczesnym rozłożeniem na raty przypadającej na wnioskodawcę połowy wynagrodzenia za ustanowioną służebność, 3) zasądzenie od uczestników postępowania na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego. W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że wraz z uczestnikiem postępowania są współwłaścicielami nieruchomości znajdującej się w K. (administracyjnie M., gmina K.) i oznaczonej numerem ewidencyjnym działki (...) o pow. 0,19 ha (nr KW – (...)), nie mającej żadnego dostępu do drogi publicznej, a którą nabyli od Agencji Własności Rolnej SP w 1994 roku. Jednocześnie B. J. i G. J. są właścicielami znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości oznaczonej jako działka numer (...) (nr KW – (...)). Na tej nieruchomości, co najmniej od chwili wspólnego zakupu przez wnioskodawcę i uczestnika działki (...), przy granicy, przebiegała droga umożliwiająca dojazd wnioskodawcy do drogi publicznej i do jego zabudowanej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) (nr KW (...)). Była to jedyna droga dojazdowa do działki nr (...). Wnioskodawca korzystał z tej drogi za wiedzą i zgodą uczestnika od 1994 roku w oparciu o umowę użyczenia, gdyż obaj zdecydowali się na zakup wskazanej wyżej nieruchomości do współwłasności. Droga przebiegająca na nieruchomości numer 25/3 istnieje od wielu lat. Korzystali z niej także inni mieszkańcy miejscowości M. chcąc dojechać do K.. Obecnie B. J. uniemożliwia wnioskodawcy przejazd i przechodzenie przez nieruchomości 25/3 do drogi publicznej, a także do jego zabudowań znajdujących się na działce (...). Na przełomie lipca i sierpnia 2017 roku uczestnik postawił na drodze dwie bramy, uniemożliwiając tym samym przejazd i przejście drogą wnioskodawcy. W konsekwencji wnioskodawca wniósł do(...) w Kole przeciwko uczestnikowi pozew o ochronę naruszonego posiadania poprzez zobowiązanie go do usunięcia bram. Jednocześnie uczestnik wniósł przeciwko wnioskodawcy pozew o zaniechanie naruszeń nieruchomości poprzez zaprzestanie przejazdu. Do chwili obecnej obie bramy postawione przez uczestnika na działce (...) pozostają zamknięte.

W odpowiedzi na powyższe uczestnik postępowania B. J. wniósł o oddalenie wniosku o ustanowienie służebności oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania. Podniósł, że wnioskodawca nigdy nie posiadał żadnego tytułu prawnego do dysponowania bądź używania spornej nieruchomości w jakikolwiek sposób. Sam zakup nieruchomości przez strony nie świadczy o zawarciu umowy użyczenia. Uczestnik nigdy nie wyraził zgody na korzystanie przez wnioskodawcę z drogi i zawsze sygnalizował, że nie akceptuje takiego stanu rzeczy. Zarówno wnioskodawca, jak i okoliczni mieszkańcy, całkowicie ignorowali prośby uczestnika. To uczestnicy są właścicielami spornej drogi i to im przysługuje wyłączne prawo do korzystania i rozporządzania swoją nieruchomością. Korzystanie z nieruchomości uczestnika w uporczywy sposób narusza jego codzienne życie. Co więcej przez nieruchomość tę nie przebiega jedyna droga, którą można swobodnie dostać się do wskazanych przez wnioskodawcę miejsc. Wnioskodawca ma swobodny dostęp do drogi asfaltowej, która jest o wiele krótsza i dużo lepszej jakości niż droga stanowiąca własność uczestników. Wobec tego ustanowienie służebności drogi koniecznej w niniejszej sprawie jest niedopuszczalne.

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2021 roku do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania wezwano (...) Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. G. oraz Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą w K..

Na mocy postanowienia z dnia 7 kwietnia 2022 roku postępowanie w sprawie zostało zawieszone z uwagi na śmierć wnioskodawcy S. S. (1).

Pismem z dnia 7 czerwca 2022 roku spadkobiercy S. S. (1), tj. M. S. (1), H. S. i P. S., wnieśli o podjęcie zawieszonego postępowania. Postępowanie podjęto na mocy postanowienia z dnia 20 czerwca 2022 roku, wzywając do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania M. S. (1), H. S. i P. S..

Wnioskodawcy wnieśli o upoważnienie ich do złożenia skutecznego wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej dla działki numer (...) oraz o ustanowienie służebności drogi koniecznej dla działki numer (...) według wariantu I wynikającego z opinii biegłego geodety, zasądzenie solidarnie od wnioskodawców na rzecz uczestników kwoty 2.130 zł, stanowiącej połowę odszkodowania za ustanowienie drogi koniecznej według wariantu I, zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia i nie obciążanie wnioskodawców innymi kosztami postępowania, w tym kosztami postępowania uczestników: Lasy Państwowe i spółki.

W odpowiedzi pełnomocnik uczestnika B. J. podtrzymał swoje stanowisko, wnosząc o oddalenie wniosku M. S. (1), H. S. i P. S. oraz o zasądzenie od wnioskodawców na jego rzecz kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego. Uczestniczka G. J. na żadnym etapie postępowania nie odniosła się do żądania wniosku.

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. odnosząc się do wniosku nie wniósł uwag i zastrzeżeń do opinii biegłego geodety dotyczącej ustalenia przebiegu służebności drogi koniecznej. Uczestnik Skarb Państwa (...) Nadleśnictwo K. również nie wniósł uwag i zastrzeżeń do opinii biegłego geodety dotyczącej ustalenia przebiegu służebności drogi koniecznej, popierając stanowisko wnioskodawców, na nadto wniósł o zasądzenie od uczestników postępowania zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sąd ustalił, co następuje:

Wnioskodawca S. S. (1) oraz uczestnik postępowania B. J. byli współwłaścicielami w częściach równych (tj. po 1/2 części każdy z nich) zabudowanej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) o pow. 0,1900 ha, położonej w M., dla której w Sądzie Rejonowym w Kole V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta (...), a którą nabyli na mocy aktu notarialnego – umowy sprzedaży, sporządzonego przed notariuszem R. W. w dniu 23 marca 1994 roku za numerem Rep. A (...)

W dniu 4 kwietnia 2022 roku S. S. (1) zmarł, a przysługujący mu udział we własności opisanej powyżej nieruchomości nabyli jego spadkobiercy (w 1/3 części każdy z nich). Wobec tego obecnie współwłaścicielami nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) są: uczestnik postępowania B. J. (w 1/2 części) oraz H. S., M. S. (1) i P. S. – w 1/6 części każdy z nich.

Działka numer (...) położona jest w strefie pośredniej miejscowości M., od strony wschodniej w odległości ok. 82 m od drogi kategorii gminnej oznaczonej numerem działki (...) o nawierzchni utwardzonej płytami betonowymi, natomiast od strony zachodniej w odległości około 115 m od drogi kategorii gminnej o nawierzchni gruntowej oznaczonej numerem działki (...). Przedmiotowa nieruchomość wyposażona jest w podstawowe urządzenia infrastruktury technicznej w postaci energii elektrycznej, wody bieżącej z sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej. Zabudowana jest budynkiem gospodarczym.

Działka (...) nie posiada bezpośredniego dostępu do drogi publicznej i położona jest pomiędzy działkami:

⚫

numer 25/3 (od strony wschodniej i północnej), której właścicielami od 1996 roku są B. i G. małż. J. na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Nieruchomość ta jest zabudowana, a jej powierzchnia wynosi 3,5200 ha. Prowadzona jest dla niej księga wieczysta (...). B. J. prowadzi na niej obecnie hodowlę drobiu.

⚫

numer (...) (od strony południowej i zachodniej), która należy do Skarbu Państwa i pozostaje we władaniu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasów Państwowych Nadleśnictwo K..

Działka (...) posiada bezpośredni dostęp do publicznych dróg gminnych: od strony wschodniej – oznaczonej numerami działek (...), od strony zachodniej – oznaczonej numerem działki (...). Działki (...) stanowiły niegdyś jedną nieruchomość i powstały wskutek podziału.

Na wschód od drogi gminnej oznaczonej numerem działki (...) znajdują się działki: zabudowana numer 31/2 o pow. 2,4346 ha i niezabudowana numer 31/3 o pow. 4,7920 ha (ziemia orna). Powstały one z - dokonanego w 2020 roku – podziału większej działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), którą – w 1996 roku – nabyli S. i H. małż. S. na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Następnie, na mocy aktu notarialnego – umowy sprzedaży i oświadczenia o ustanowieniu hipoteki sporządzonego w dniu 31 marca 2020 roku przed notariuszem w K. D. J. za numerem Rep. A Nr (...), działka (...) wraz z zabudowaniami została przez małżonków S. sprzedana Przedsiębiorstwu (...) sp. z o.o. z siedzibą w K.. Pomiędzy działką (...) (której właścicielami pozostają wnioskodawcy), a działką oznaczoną numerem (...) stanowiącą drogę gminną znajduje się rów, przez który nie ma możliwości bezpośredniego przejazdu do działki o numerze ewidencyjnym (...). Nieruchomość ta jest ziemia orną.

S. S. (1) i B. J. nabyli nieruchomość oznaczoną numerem działki (...) w celu wspólnego prowadzenia hodowli koni. W istocie nieruchomość ta zabudowana jest budynkiem wraz dobudówką, który użytkowany był przez nich jako stajnia. W 1995 roku S. S. (1) i B. J. zaprzestali wspólnej hodowli, a stado koni zostało podzielone. Wówczas mężczyźni częściowo porozumieli się co do sposobu użytkowania działki (...). S. S. (1) korzystał z części południowej, graniczącej z nieruchomością będącą w zarządzie Lasów Państwowych, w szczególności kosił tam trawę i składował na niej maszyny rolnicze. Na części nieruchomości użytkowanej przez B. J., graniczącej od strony północnej z działką (...), pozostała droga, która przez lata była użytkowana zarówno przez rodzinę S., jak również okolicznych mieszkańców, jeżdżących tamtędy w celach rekreacyjnych np. nad rzekę czy do lasu. Taki stan rzeczy miał miejsce do 2017 roku.

/dowód: akt notarialny nr Rep. A 1449/94 – k.8-9, kopie map ewidencyjnych – k. 10-11, wypisy z rejestru gruntów – k. 12, 14, wypisy z kartoteki budynków – k. 13, 15, protokół graniczny – k. 16-18, treść KW nr (...) – k. 19-23, treść KW nr (...) – k. 25-29, 61-65, treść KW nr (...) – k. 30-34, opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego – k. 252-272, wydruk KW nr (...) z dn. 27.07.2022 r. – k. 343-344, Zeznania uczestnika M. S. (1) – k. 377v.-378, zeznania uczestnika M. S. (1) – k. 377v.-378, zeznania uczestnika B. J. – k. 418-419, akt notarialny nr Rep. A 1494/2020 – k. 193-198, opinia biegłego geodety – k. 147-160/

W 2017 roku uczestnik postępowania B. J. zamknął część drogi dojazdowej, stanowiącej integralną część jego podwórka (działki (...)), do działki (...). Postawił bowiem dwie metalowe bramy z siatki, z czego jedną w odległości ok. 100 m od drogi publicznej (tj. drogi gminnej oznaczonej numerem działki (...)) i zamknął je na klucz, uniemożliwiając innym osobom – w tym przede wszystkim S. S. (1) – przejazd.

W związku z powyższym S. S. (1) wniósł do (...) w Kole o przywrócenie posiadania naruszonego przez pozwanego B. J. przez nakazanie usunięcia dwóch bram i oddania drogi z powrotem w posiadanie powoda i (...). W rezultacie Sąd Rejonowy w Kole, na mocy prawomocnego wyroku wydanego w dniu 14 marca 2018 roku w sprawie o sygn. akt I C (...), przywrócił S. S. (1) utracone wskutek naruszenia przez B. J. posiadanie o treści odpowiadającej służebności przejazdu i przechodu drogą położoną w pobliżu zabudowań pozwanego w m. M. przez nakazanie pozwanemu otwarcia dwóch bram na całej szerokości drogi i pozostawienie ich otwartymi przez całą dobę we wszystkie dni. Na powyższe orzeczenie B. J. złożył apelację, która została oddalona na mocy wyroku (...) Okręgowego w (...) I Wydziału Cywilnego z dnia 7 września 2018 roku, wydanego w sprawie o sygn. akt I 1Ca 319/18. Uczestnik nie zastosował się do treści orzeczenia, co skutkowało wszczęciem postępowania egzekucyjnego I Co(...)

Niemalże równocześnie B. J. wniósł o sądowne nakazanie pozwanemu zaniechania naruszeń nieruchomości będącej jego własnością poprzez zaprzestanie przejazdu przez nieruchomość znajdującą się przy ul. (...) w K..

W 2020 roku bramy zostały otwarte. Rodzina S. zaczęła wówczas ponownie korzystać z drogi stanowiącej część nieruchomości uczestnika i jego żony. W okresie rolnym korzystają oni z przedmiotowej drogi praktycznie codziennie, przejeżdżając tamtędy maszynami rolniczymi. Dla swobodnego przejazdu maszyn szerokość drogi powinna mieć co najmniej 2,5-3 m w jednym kierunku jazdy.

/dowód: zeznania uczestnika M. S. (1) – k. 377v.-378, 419v., zeznania uczestnika B. J. – k. 418-419, dokumenty znajdujące się w aktach sprawy SR w Kole o sygn. I C 1508/17, I C 742/19 i I Co 295/19, odpis pozwu z dn. 15.12.2017 r. – k. 37-40, odpis wyroku SO w (...)z dn. 07.09.2018 r., sygn. I 1Ca 319/18 – k. 60, zeznania uczestnika M. S. (1) – k. 377v.-378, protokół z oględzin nieruchomości – k. 128-132, wyrok z dnia 14.03.2018 r. wraz z uzasadnieniem – k. 35-36, odpis postanowienia z dn. 15.05.2019 r., sygn. I Co 295/19 – k. 115, postanowienie SO w (...)z dn. 24.09.2019 r., sygn. I 1Cz 435/19/

Przy wydawaniu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd oparł się na opinii sporządzonej przez biegłego mgr inż. geod. J. K., który ustalił sieć dróg publicznych oraz dróg mogących być łącznikami do dróg publicznych (działki będące drogami pozostające z zarządzie gminy i powszechnie dostępne) w otoczeniu działek, dla których dostęp jest przedmiotem sprawy. Biegły opracował dwa warianty ustalenia służebności drogi koniecznej zapewniającej dostęp do działki (...).

Zgodnie z wariantem I droga konieczna o szerokości 5,51 m, zlokalizowana byłaby na działce (...) i miałaby zmienną szerokość wynikającą z ogrodzenia. Połączenie z publiczną drogą nr (...) realizowane byłoby poprzez drogi będące własnością gminy powszechnie dostępne (działki nr (...)). Odległość do drogi publicznej (bez odcinka służebności drogi koniecznej) wynosiłaby 302,90 m. Alternatywne połączenie z drogą publiczną 497022p realizowane mogłoby być poprzez drogi będące własnością gminy powszechnie dostępne – działki (...), obręb S.. Odległość do drogi publicznej (bez odcinka służebności drogi koniecznej) wynosiłaby wówczas 708,10 m. Długość drogi na działce nr (...) wynosiłaby 82,17 m, a obszar zajęty pod drogę - 0,0453 ha.

Z kolegi w przypadku ustanowienia służebności zgodnie z wariantem II nie istniałoby proste połączenie działki (...) z drogą publiczną. Droga konieczna o średniej szerokości 5,94 m zlokalizowana byłaby na działce (...). Na wysokości działki (...) droga zwężałaby się ze względu na ogrodzenie i w końcu działki (...) wynosiłaby 5,83 m. Droga biegłaby do działki (...), tj. powszechnie dostępnej drogi stanowiącej własność gminy. W tym przypadku długość drogi na działce (...) wyniosłaby 115,29 m, a obszar zajęty pod drogę - 0,0685 ha.

Biegły zaznaczył również, że istniejąca w terenie droga łącząca działkę (...) z byłą działką (...) (obecnie 31/2 i 31/3) jest zlokalizowana w działce (...), stanowiącej własność SP we władaniu (...) Lasy Państwowe – Nadleśnictwo K..

Zastrzeżenia do przedmiotowej opinii zgłosił zarówno wnioskodawca, jak i uczestnik. W odpowiedzi na zgłoszone zarzuty, na posiedzeniu w dniu 26 października 2020 roku, biegły podtrzymał sporządzoną przez siebie opinię w całości. Wskazał, że droga w wariancie I jest już urządzona – jest zwykłą drogą dojazdową i nie wymaga poniesienia nakładów. Z kolei w przypadku wariantu II konieczne wcześniejsze byłoby urządzenie (utwardzenie) terenu, jako iż grunt, po którym miałaby przebiegać droga, stanowi obecnie pastwisko. Należałoby również usunąć część ogrodzenia działki (...) i dokonać jego przebudowy. Oba warianty opinii wskazują na obciążenie działki (...), chyba że podejmowane byłyby próby ustanowienia drogi koniecznej przez działkę leśną. Działka (...) utraciła dostęp do drogi publicznej wskutek podziału działki (...), dlatego też naturalne jest dążenie ustanowienia drogi przez działkę (...).

/dowód: opinia biegłego geodety – k. 147-160, zeznania biegłego J. K. (opinia uzupełniająca) – k. 189-190, 241-242/

Obecnie rodzina S. korzysta z drogi dojazdowej do działki (...) według wariantu I opinii biegłego geodety – przejeżdżając do drogi numer (...) i dalej drogami (...), skręcając na działkę (...). Nie mają możliwości przejazdu przez drogę oznaczoną numerem działki (...) z uwagi na leżący tam rów. Droga z drugiej części działki (...) (od południa) należy natomiast do Lasów Państwowych.

/dowód: zeznania M. S. (1) – k. 377v.-378, 419v., zeznania uczestnika B. J./

Istotna dla rozstrzygnięcia była również opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego inż. M. S. (2) sporządzona na okoliczność wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości stanowiącej własność uczestników postępowania według wariantów I i II opinii biegłego geodety. I tak ustalona wartość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie drogi koniecznej została oszacowana: dla wariantu I na kwotę 4.260 zł, zaś dla wariantu II – na kwotę 3.280 zł. Biegły zaznaczył przy tym, że nieruchomość, na której przewiduje się ustanowienie prawa służebności drogi koniecznej w wariancie I użytkowana jest w całości jako droga o nawierzchni gruntowej z widocznymi śladami przejazdu, stanowiąc grunt ujeżdżony zarówno przez wnioskodawcę, jak i przez uczestników. Położona jest na terenie płaskim o korzystnym kształcie parceli oraz bezpośrednim dostępem do drogi publicznej. Z kolei nieruchomość, na której przewiduje się ustanowienie prawa służebności drogi koniecznej w wariancie II, w części od strony wschodniej na długości 39 m i pow. 0,0234 ha użytkowana jest jako droga o nawierzchni gruntowej z widocznymi śladami przejazdu stanowiąc grunt ujeżdżony, zarówno przez wnioskodawcę, jak i przez uczestników. W pozostałej części, do strony zachodniej, na długości 76,29 m i pow. 0,0451 ha użytkowana jest przez uczestników jako pastwisko, bez widocznych w tym miejscu śladów przejazdu sprzętem mechanicznym. W sytuacji ustanowienia służebności drogi koniecznej według wariantu II z tego odcinka drogi korzystał będzie wyłącznie wnioskodawca. Bez względu na wybór wariantu ustanowienie służebności drogi nie wpłynie na zmianę wartości całej obciążonej nieruchomości, a jedynie na zmianę wartości tej części, gdzie służebność będzie wykonywana.

W ustnej opinii uzupełniającej biegły rzeczoznawca potrzymał wprost wnioski wywiedzione w opinii głównej.

/dowód: opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego – k. 252-272, ustna opinia uzupełniająca – k. 376/

W ocenie Sądu opinie biegłego geodety i biegłego rzeczoznawcy majątkowego, są logiczne i jasne, w pełni odpowiadają na postawione pytania i zawierają stosowny opis przyjętej metodologii opracowania, a nadto zostały sporządzone fachowo i rzetelnie. Wnioski w nich wywiedzione zostały należycie uzasadnione i wolne od błędów logicznych oraz wewnętrznych sprzeczności, co świadczy o dużym doświadczeniu zawodowym i rzetelnej wiedzy biegłych. Jako wiarygodne należało uznać również ustne opinie uzupełniające biegłych na rozprawie, które stanowiły rzetelną i przekonującą odpowiedź na zarzuty zgłoszone do obu opinii. W ostatecznym rozrachunku więc kwestionujący nie zdołali podważyć prawidłowości sporządzonych w sprawie opinii, a zgłoszone zastrzeżenia biegli rozwiali podczas przesłuchania na rozprawie.

Należy zaznaczyć również, że w toku postępowania uczestnik B. J. wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego geodety w zakresie możliwości ustalenia przebiegu drogi koniecznej przez działkę leśną, tj. (...). Przedmiotowy wniosek został jednak pominięty na mocy postanowienia wydanego na rozprawie w dniu 6 października 2021 roku. Przedmiotowy wniosek dowodowy, w ocenie Sądu, skutkowałby bowiem wyłącznie zbędnym przedłużeniem postępowania. Ponadto – z uwagi na fakt, że działki (...) powstały (obok działki (...)) - z podziału jednej, większej działki numer (...), w sposób naturalny należy dążyć do ustanowienia drogi przez działkę (...). Jak wynika z pisma Nadleśniczego Nadleśnictwa K. z dn. 17 listopada 2020 roku, działka „leśna” stanowi własność SP i pozostaje w zarządzie (...) Lasów Państwowych Nadleśnictwa K.. Pas gruntu użytkowany jako droga stanowi część działki (...). Nie został on jednak wyłączony spod zagospodarowania działki leśnej ani utwardzony płytami betonowymi przez Nadleśnictwo.

Za wiarygodne dowody w sprawie uznano zeznania uczestników postępowania: M. S. (1) i B. J., którzy w sposób zasadniczo spójny i logiczny opisali sposób współkorzystania z działki (...), jak również przedstawili drogę, z której rodzina S. korzysta obecnie w celu dojazdu do działki (...) i działki (...). W zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia ich stwierdzenia zasadniczo nie różniły. Strony również zgodnie wskazały, że nie istnieje możliwość dojazdu do działki (...) przez drogę gminną oznaczoną numerem ewidencyjnym działki (...) z uwagi na usytuowany tam rów melioracyjny.

Sąd uznał za wiarygodne również dokumenty zgromadzone w toku postępowania, a stanowiące dowody w myśl art. 243 ² k.p.c. Ich autentyczność, moc dowodowa oraz prawdziwość stwierdzonych w nich faktów nie budziły wątpliwości i zasadniczo nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Zebrana w aktach dokumentacja stała się także częściowo podstawą do opracowania opinii przez biegłych i w takim zakresie dokumenty te mają istotne znaczenie dla sprawy.

Ostatecznie należy wskazać, że wnioski dowodowe z pisma uczestnika B. J. z dnia 15 lipca 2022 roku, w postaci dokumentacji zdjęciowej, nagrania i przesłuchania świadków, pominięto z uwagi na fakt, iż dotyczyły one w znacznej części okoliczności bezspornych albo nieistotnych dla rozstrzygnięcia i jako takie zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania. Dokumentacja zdjęciowa dotyczyła natomiast drogi leśnej udostępnionej do ruchu, która nie przebiega w bezpośrednim sąsiedztwie działką nr (...). Poza tym w lutym 2020 roku Sąd dokonał oględzin nieruchomości, więc zbędnym byłoby powtarzanie tej czynności. Uczestnik nie wskazał także, na jaką okoliczność mieliby zostać przesłuchani wnioskowani świadkowie.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 201 k.c. do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.

Art. 201 k.c. dotyczy załatwiania spraw bieżących, związanych z normalną eksploatacją rzeczy i utrzymaniem jej w stanie niepogorszonym, a pozostającej we współwłasności kilku (co najmniej dwóch) osób. Do czynności zwykłego zarządu zalicza się przykładowo instalowanie przyłączy kanalizacyjnych czy wodociągowych na nieruchomości. Zgoda „większości współwłaścicieli” liczona jest według wielkości udziałów. W praktyce więc zdarza się, że jeden ze współwłaścicieli (przy założeniu, że jego udział przekracza połowę wszystkich udziałów) może dokonywać samodzielnie czynności tego typu. Jeżeli współwłaściciele nie mogą dojść do porozumienia co do rozstrzygnięcia danej sprawy, możliwe jest wystąpienie do sądu z żądaniem stosownego upoważnienia do dokonania czynności (art. 201 zd. 2 k.c.), tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Sąd – rozstrzygając w przedmiocie upoważnienia – winien kierować się celem czynności oraz interesami wszystkich współwłaścicieli. Należy również ocenić, czy zamierzona czynność kwalifikuje się do czynności zwykłego zarządu ( J. Ciszewski, w: J. Ciszewski, Komentarz KC, 2014, art. 201, Nt 2). Ocena, czy czynność należy do czynności zwykłego zarządu, czy też przekracza te granice, powinna być dokonywana w konkretnych okolicznościach faktycznych, nie jest bowiem możliwe przyjęcie jednolitego kryterium ich rozgraniczenia (wyr. WSA we Wrocławiu z 10.09.2019 r., sygn. II SA/Wr 272/19, L.).

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości nie posiadającej dostępu do drogi publicznej zmierza do zwiększenia użyteczności tej nieruchomości oraz podwyższenia jej wartości rynkowej, jak również poprawy komfortu korzystania z niej. Jeżeli nieruchomość „izolowana” jest więc przedmiotem współwłasności, to złożenie wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej stanowi czynność należącą do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną. W konkretnych okolicznościach sprawy złożenie wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej może oznaczać złożenie implicite także żądania o sądowe upoważnienie do dokonania podejmowanej czynności. Możliwe jest zgłoszenie w jednym postępowaniu żądania upoważnienia przez sąd do wystąpienia z wnioskiem o ustanowienie drogi koniecznej na podstawie art. 201 k.c. oraz z wnioskiem ustanowienia służebności drogi koniecznej (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 24 listopada 2016 roku, sygn. III CSK 394/15, opubl. Biuletyn SN 2017/1; OSNC 2017/7-8/91).

W niniejszej sprawie stan faktyczny, był zasadniczo bezsporny, a wynikało z niego, że nieruchomość oznaczona numerem ewidencyjnym (...) nie ma bezpośredniego dostępu do drogi publicznej. Od 1994 do 2022 roku była ona we współwłasności B. J. i S. S. (1). Ich udziały we własności nieruchomości były równe i wynosiły po ½ części. S. S. (1) zmarł, a w jego miejsce wstąpili jego następcy prawni: M. S. (1), H. S. i P. S., stając się współwłaścicielami nieruchomości po 1/6 części każdy z nich. Ani poprzedni współwłaściciel nieruchomości ani obecnie jego następcy prawni, nie mogli samodzielnie dokonywać czynności zwykłego zarządu, jako że sumarycznie ich udziały nie stanowią większości, o której mowa w art. 201 zd. 1 k.c. Zmuszeni zatem zostali do uzyskania sądowego upoważnienia, o którym mowa w art. 201 zd. 2 k.c. Jako iż bez wątpienia ustanowienie służebności drogi koniecznej dla gruntu izolowanego ma wyłącznie pozytywne konsekwencje dla tej nieruchomości, albowiem zmierza do umożliwienia korzystania z niej w ogóle, jak również prowadzi do wzrostu jej wartości ekonomicznej i gospodarczej oraz podnosi komfort użytkowania, natomiast nie osiągnęli w tym przedmiocie porozumienia z uczestnikiem B. J., Sąd – w punkcie I postanowienia – zezwolił H. S., M. S. (1) i P. S. na złożenie wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej na nieruchomości stanowiącej własność B. J. i G. J., położonej w K., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...), na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości położonej w K., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...), której współwłaścicielami są wnioskodawcy i uczestnik B. J..

Stosownie do art. 145 k.c. jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna) (§ 1). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej (§ 2). Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy (§ 3).

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem nieruchomość nie ma dostępu do drogi publicznej, jeżeli nie ma dostępu do drogi publicznej bezpośrednio lub przez drogę innego rodzaju, umożliwiającą nieograniczony i nieskrępowany dostęp do niej ogółowi osób (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 17.04.2013 r., sygn. I CSK 448/12). Nie chodzi przy tym o jakikolwiek brak dostępu do drogi publicznej, ale o brak dostępu prawnie zagwarantowanego i nieskrępowanego wolą osób trzecich ( por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 07.02.1958 r., 4 CR 1021/57).

Za drogę publiczną uważać należy drogę zaliczoną do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w ustawie lub innych przepisach szczególnych (drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne). Drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, są drogami wewnętrznymi (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 15.12.2020 r., I CSK 542/20).

Roszczenie, o którym mowa w art. 145 § 1 k.c. przysługuje właścicielowi nieruchomości pozbawionej dostępu do drogi publicznej. Adresatem normy jest natomiast właściciel (właściciele) nieruchomości, przez którą może zostać przeprowadzona droga zapewniająca dostęp izolowanej nieruchomości do drogi publicznej. Ustanowienie służebności drogowej tworzy stosunek prawny między każdoczesnymi właścicielami dwóch konkretnych nieruchomości, z których jedna ma status nieruchomości władnącej, a druga – obciążonej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że istnieją w niej przesłanki do przyznania wnioskodawcom – jako współwłaścicielom nieruchomości – domagania się ustanowienia służebności drogi koniecznej dla nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym działki (...). Nieruchomość ta nie posiada bowiem bezpośredniego dostępu do drogi publicznej, w szczególności zaś do dróg gminnych oznaczonych numerami działek (...), ani nie korzysta z żadnej prawnie zagwarantowanej służebności gruntowej, która niwelowałaby stan odseparowania jej od drogi publicznej. Działka (...) bez wątpienia wymaga więc ustanowienia takiego prawa w celu skomunikowania jej z drogą publiczną.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego ocena dopuszczalności ustanowienia służebności drogi koniecznej wymaga zawsze rozważenia, czyje prawo własności podlega silniejszej ochronie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18.09.1998 r., sygn. III CKN 609/97). Ustanawiając służebność należy mieć na uwadze zarówno potrzeby nieruchomości niemającej dostępu do drogi (nieruchomości władnącej), jak i jak najmniejsze obciążenie gruntu, przez które droga ma prowadzić (nieruchomości obciążonej). Nie można pominąć również interesu społeczno-gospodarczego. Należy więc rozważyć, czy występujące w konkretnym przypadku względy społeczno-gospodarcze przemawiają za ustanowieniem służebności czy ją wykluczają.

Treść ustanowionej służebności musi zapewnić nieruchomości władnącej rzeczywisty i funkcjonalny dostęp do drogi publicznej, przy uwzględnieniu jej dotychczasowego charakteru. Powinno doprowadzić do umożliwienia korzystania z tej nieruchomości w sposób zgodny z jej przeznaczeniem i właściwościami. Służebność powinna być ustanowiona na gruncie, dla którego będzie najmniej uciążliwa. Nie oznacza to jednak, że służebność winna być każdorazowo poprowadzona po szlaku najkrótszym i przy zaangażowaniu najniższych kosztów.

Jak wynika z opinii sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania przez biegłego geodetę, zapewnienie komunikacji z drogą publiczną nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) jest możliwe w dwóch wariantach:

- w wariancie I droga konieczna miałaby szerokość zmienną wynikającą z ogrodzenia i zlokalizowana byłaby na działce (...). Połączenie z drogą publiczną (...) realizowane byłoby poprzez drogi będące własnością gminy powszechnie dostępne (działki (...)). Odległość do drogi publicznej (bez odcinka służebności drogi koniecznej) wynosiłaby 302,90 m. Alternatywne połączenie z drogą publiczną 497022p realizowane mogłoby być poprzez drogi będące własnością gminy powszechnie dostępne – działki (...), obręb S.. Odległość do drogi publicznej (bez odcinka służebności drogi koniecznej) wynosiłaby wówczas 708,10 m. Długość drogi na działce nr (...) wynosiłaby 82,17 m, a obszar zajęty pod drogę - 0,0453 ha;

- w wariancie II nie istniałoby proste połączenie działki (...) z drogą publiczną. Droga konieczna o średniej szerokości 5,94 m zlokalizowana byłaby na działce (...). Na wysokości działki (...) droga zwężałaby się ze względu na ogrodzenie i w końcu działki (...) wynosiłaby 5,83 m. Droga biegłaby do działki (...), tj. powszechnie dostępnej drogi stanowiącej własność gminy. W tym przypadku długość drogi na działce (...) wyniosłaby 115,29 m, a obszar zajęty pod drogę - 0,0685 ha.

Mając na uwadze brzmienie art. 145 § 2 i § 3 k.c. Sąd uznał za zasadne ustanowienie służebności drogi koniecznej dla zabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działka (...) zgodnie z wariantem I opinii biegłego. Uwzględnia to bowiem dyrektywy przeprowadzania drogi koniecznej, o której mowa w powołanym przepisie w stopniu większym aniżeli przedstawiony przez biegłego wariant II. Porównując oba zaprezentowane warianty należy zauważyć, że zarówno wariant I, jak i wariant II, uwzględnia obciążenie działki (...). W wariancie I długość drogi na działce wyniosłaby 82,17 m (a więc byłaby znacznie krótsza niż w przypadku wariantu II), a obszar zajęty pod drogę zajmował będzie zdecydowanie mniejszą powierzchnię (0,0452 ha vs. 0.0685 ha). Co istotne droga w wariancie I jest już urządzona – jest zwykłą drogą dojazdową i nie wymaga poniesienia nakładów. Przez wiele lat była też zwyczajowo wykorzystywana do dojazdów właścicieli na działkę (...). Z kolei w przypadku wariantu II konieczne byłoby m.in. utwardzenie terenu, ponieważ grunt, po którym miałaby przebiegać droga, stanowi obecnie pastwisko. Należałoby również usunąć część ogrodzenia działki (...) i dokonać jego przebudowy. Nieruchomość, na której przewiduje się ustanowienie prawa służebności drogi koniecznej w wariancie I użytkowana jest w całości jako droga o nawierzchni gruntowej z widocznymi śladami przejazdu, stanowiąc grunt ujeżdżony zarówno przez wnioskodawcę, jak i przez uczestników. Położona jest na terenie płaskim o korzystnym kształcie parceli oraz bezpośrednim dostępem do drogi publicznej. Ustanowienie służebności drogi nie wpłynie na zmianę wartości całej obciążonej nieruchomości, a jedynie na zmianę wartości tej części, gdzie służebność będzie wykonywana. Podsumowując - ustanowienie służebności drogi koniecznej według wariantu I jest więc najkorzystniejsze zarówno ze względów komunikacyjnych, ekonomicznych, jak i społeczno-gospodarczych. Na marginesie należy wskazać, że wnioskodawcy nie mają możliwości zjazdu z drogi oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) na swoją nieruchomość o numerze ewidencyjnym (...) z uwagi na istniejący rów (co zgodnie przyznały strony). Ponadto działka (...) utraciła dostęp do drogi publicznej wskutek podziału działki (...), dlatego też naturalne jest dążenie ustanowienia drogi przez działkę (...), unikając obciążania pozostałych gruntów znajdujących się sąsiedztwie, w tym przez działkę leśną jak sugerował uczestnik B. J..

Odnosząc się do tej ostatniej kwestii należy zauważyć, że działka (...) (las) stanowi własność Skarbu Państwa i pozostaje w zarządzie (...) Lasów Państwowych Nadleśnictwa K.. Przebiega tam co prawda droga leśna udostępniona do ruchu (zob. k. 351 – szlak czerwony), ale nie znajduje się ona w bezpośrednim sąsiedztwie działki o nr (...), więc i tak koniecznym byłoby korzystanie z pasa gruntu według wariantu I opinii biegłego geodety (k. 351- szlak żółty). Wnioskodawca przyznał co prawda, że faktycznie dojeżdża również do swego pola o nr ewidencyjnym 31/3 poprzez szlak leśny (oznaczony przerywaną czaro-białym szlakiem od działki (...) przy linii lasu), ale jest to pas gruntu nie wyłączony spod zagospodarowania działki leśnej ani w jakikolwiek sposób utwardzony, co naraża na uszkodzenie użytkowane pojazdy. Ponadto takiego wykorzystywania lasu zabrania art. 29 ustawy o lasach.

W tym stanie rzeczy najbardziej racjonalnym, a w konsekwencji zasadnym było ustanowienie wnioskowanej służebności drogi koniecznej według wariantu I opinii biegłego geodety, a więc ustanowienie służebności drogi koniecznej przejazdu i przechodu na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości położonej w K., oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...), pasem gruntu o długości 82,17 metrów i średniej szerokości 5,51 metrów o powierzchni 0,0453 ha przez nieruchomość stanowiącą własność B. J. i G. J., położoną w K., oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w (...) prowadzona jest księga wieczysta nr (...) – według wariantu 1 zgodnie z przebiegiem oznaczonym na mapie stanowiącej załącznik numer 6 opinii biegłego geodety J. K. z dnia 30 czerwca 2020 roku (k. 156 akt) kolorem różowym. Wobec powyższego orzeczono jak w punkcie II postanowienia.

Ustanowienie drogi koniecznej następuje – zgodnie z art. 145 § 1 k.c. – za stosownym wynagrodzeniem. Stanowi ono integralny i obowiązkowy element instytucji służebności drogi koniecznej, a jedyną sytuacją, kiedy można odstąpić od jego przyznania, jest zrzeczenie się przez uprawnionego. Wynagrodzenie stanowi ekwiwalent za znoszenie przechodu i przejazdu przez osoby uprawnione z tytułu służebności. Powinno ono uwzględniać korzyści, jakie odnosi nieruchomość władnąca, jak również wszelkie niewygody, jakie wynikają ze służebności dla nieruchomości obciążonej. Jego wysokość powinna być proporcjonalna do stopnia ingerencji w treść prawa własności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.12.2018 r., sygn. I CSK 706/17).

W celu ustalenia właściwej wysokości należnego właścicielom obciążonej służebnością nieruchomości w niniejszej sprawie powołano biegłego rzeczoznawcę majątkowego, który ustalił wartość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie drogi koniecznej dla wariantu I na kwotę 4.260 zł. Właściciele nieruchomości władnącej winni więc zapłacić właścicielom nieruchomości obciążonej wynagrodzenie w kwocie 4.260,00 zł. Z uwagi na fakt, że działka (...) stanowi przedmiot współwłasności, a jej współwłaścicielami są po połowie: wnioskodawcy oraz uczestnik postępowania B. J., to wynagrodzenie winno obciążać współwłaścicieli nieruchomości władnącej po połowie. Jako, że uczestnicy są jednocześnie właścicielami nieruchomości obciążonej, to w ostatecznym rozrachunku należało zasądzić od wnioskodawców H. S., M. S. (1), P. S. solidarnie na rzecz uczestników B. J. i G. J. solidarnie kwotę 2.130 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności, o czym orzeczono w punkcie III postanowienia. Jednocześnie wnioskodawcy zostali obowiązani do zapłaty wskazanej kwoty z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia, a Sąd nie zastosował względem nich dobrodziejstwa wynikającego z art. 320 k.p.c. z uwagi na stosunkowo niewielką wartość wynagrodzenia. Wnioskodawcy zostali zobowiązani do zapłaty 2.130 zł solidarnie, natomiast w przeliczeniu na troje zobowiązanych kwota do zapłaty wynosi po 710 zł przez każdego z nich.

O kosztach postępowania w niniejszej sprawie orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Na koszty w niniejszej sprawie złożyły się: 200 zł – opłata sądowa od wniosku, 3.682,58 zł – wynagrodzenie biegłego geodety za sporządzenie opinii (k. 161), 136,74 zł – zwrot wydatków poniesionych przez biegłego geodetę z tytułu sporządzenia kserokopii opinii (k. 222), 2.387,30 zł - wynagrodzenie biegłego rzeczoznawcy majątkowego za sporządzenie opinii (k. 273), 259,12 zł – wynagrodzenie biegłego rzeczoznawczy za sporządzenie ustnej opinii uzupełniającej (k. 374), 126 zł – koszty transportu na oględziny nieruchomości. Łącznie wydatki w sprawie wyniosły 6.591,74 zł (tj. 3.682,58 zł + 136,74 zł + 2.387,30 zł + 259,12 zł + 126,00 zł = 6.591,74 zł). W toku postępowania wnioskodawca uiścił opłatę sądową oraz uiścił zaliczki na wydatki w łącznej wysokości 2.500 zł (k. 136, k. 122). Kwota nieuiszczonych w toku postępowania wydatków wynosi więc w sumie 4.091,74 zł (tj. 6.591,74 zł – 2.500 zł = 4.091,74 zł). Z uwagi na charakter sprawy wnioskodawcy i uczestnik postępowania B. J. powinni partycypować w kosztach postępowania po połowie, a więc do kwoty 3.295,87 zł. Od uczestnika należy pobrać całą wskazaną kwotę, natomiast od wnioskodawców, z racji uiszczonych w toku postępowania zaliczek, należy pobrać różnicę między kwotą należną, a już zapłaconą, tj. 795,87 zł (tj. 3.295,87 zł – 2.500 zł). Wobec tego, w punkcie IV postanowienia, nakazano pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawców solidarnie kwotę 795,87 zł i od uczestnika B. J. kwotę 3.295,87 zł tytułem nieuiszczonych wydatków.

Z uwagi na fakt, że uczestnik postępowania B. J., żądając oddalenia wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej przez nieruchomość oznaczoną numerem działki (...), a będącej przedmiotem jego własności, wskazywał jednocześnie na możliwość ustanowienia jej na gruncie Skarbu Państwa –(...) Nadleśnictwo K., wobec wezwania wskazanego podmiotu do wzięcia udziału w sprawie w charakterze uczestnika, należało obciążyć B. J. kosztami zastępstwa procesowego pełnomocnika tego uczestnika w wysokości 480 zł (stawka ustalona wg § 5 pkt 3 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie), co znalazło swoje odzwierciedlenie w punkcie V sentencji.

W pozostałym zakresie uczestnicy postępowania obowiązani są ponieść koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt VI postanowienia).

K. Ł.