Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Gwidon Jaworski (spr.)

Sędziowie

SA Grzegorz Wątroba

SA Rafał Doros

Protokolant

Magdalena Golyszny

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 161/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Łącznie zarzuty:

- obrazy przepisów prawa materialnego tj. art. 258 § 1 k.k. podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego P. D.;

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego K. K.;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego tj. art. 258 § 1 k.k. podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego P. D. oraz zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego K. K. okazał się zasadny. W pierwszej kolejności dostrzec jednak należy, iż zarzut apelacji adwokata M. A. postawiono wadliwie. Przypomnieć w tym miejscu należy, iż obraza prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu lub niezastosowaniu w orzeczeniu, które oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych. Tym samym, nie można mówić o naruszeniu przepisów prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę, a tak należy odczytać intencje skarżącego (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 2015r., sygn. akt III KK 289/14). Pomijając jednakże wskazane kwestie metodologiczne nie sposób nie podzielić argumentacji zawartej w obydwu apelacjach. Uważna analiza akt sprawy, przywołanych przez sąd meriti dowodów, a także uzasadnienia zaskarżonego wyroku przekonuje, iż żaden z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie dostarczył jakichkolwiek informacji świadczących aby oskarżeni mieli działać w zorganizowanej grupie przestępczej. W szczególności informacji takich nie zawierają przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zeznania świadków A. S., J. K., M. Ł., A. P. czy S. M.. Nie cytując zeznań w/w świadków i podzielając ocenę ich wiarygodności przedstawioną przez sąd meriti, wskazać należy, iż dotyczą one technicznych szczegółów dotyczących zawierania umów ubezpieczenia, zasad na jakich wypłacane były prowizje, współpracy z oskarżonymi oraz okoliczności w jakich ujawniono przestępstwa. Żaden z w/w świadków, a na tych powołał się sąd meriti, nie wskazywał na istnienie zorganizowanej grupy przestępczej, nie opisywał choćby lakonicznie jej struktury czy też rzeczywistych lub potencjalnych jej członków. Analiza uzasadnienia zaskarżonego wyroku przekonuje, iż teza o działaniu oskarżonych w ramach takiej grupy wyprowadzona została wyłącznie na podstawie przeświadczenia, iż rozmiar przestępczej działalności oskarżonych musiał wiązać się z działalnością takiej grupy. Teza taka pozbawiona jest jednak jakiegokolwiek dowodowego uzasadnienia. Nie przywołując w tym miejscu szeregu znanych i ugruntowanych poglądów doktryny oraz orzecznictwa sądowego wskazujących na konstytutywne cechy pozwalające odróżnić formy zaawansowanego współsprawstwa od działania w grupie przestępczej przypomnieć należy, iż dla realizacji znamion ustawowych przestępstwa z art. 258 k.k. koniecznym jest wykazanie współdziałania minimum 3 osób, przewyższającego cechy współsprawstwa formą zorganizowania (choćby na niskim poziomie), mającego cechy względnej trwałości oraz hierarchicznego zorganizowania, przynajmniej na szczątkowym poziomie, które cechuje jednak określenie zasad partycypacji w zyskach, ustalenie form kontaktu między członkami grupy, zasad ich rekrutacji oraz dyscyplinowania. Żadna z tych okoliczności nie została przez sąd meriti ustalona. Wręcz przeciwnie, w pełni uprawniona jest teza, iż oskarżeni – osoby znające realia rynku ubezpieczeniowego, dostrzegając względną łatwość uzyskania prowizji w sposób przestępny, niezależnie od siebie wpadli na analogiczny pomysł, który zrealizowali. To, że osoby związane z rynkiem ubezpieczeń na życie działały w sposób analogiczny na terenie całego kraju nie może przekonywać, że była to działalność inspirowana, zarządzana i organizowana przez bliżej nieustaloną strukturę przestępczą. Z tych też powodów zarzuty apelacji obrońców oskarżonych uznano za trafne, zaś Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 i 16 i uniewinnił oskarżonych K. K. oraz P. D. od popełnienia przestępstw z art. 258 § 1 k.k.. W konsekwencji koniecznym stało się uchylenie zaskarżonego wyroku również w pkt 4 i 18 i połączenie, na mocy art. 85 § 1 i 2 k.k. oraz 86 § 1 k.k., wobec oskarżonego K. K. kar jednostkowych orzeczonych w pkt 2-3 wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Apelacyjnego kara powyższa zrealizuje swe cele zarówno w zakresie prewencji indywidulanej jak i ogólnej, wdrażając oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego w przyszłości. Pozostała argumentacja dotycząca zasadności wymierzonych oskarżonym kar przedstawiona została w sekcji 3.5 uzasadnienia.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych od popełnienia przypisanych im przestępstw z art. 258 § 1 k.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody uwzględnienia wniosków przestawiono powyżej.

3.2.

Zarzut rażącej niewspółmierności środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut rażącej niewspółmierności środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody okazał się trafny, jakkolwiek od strony metodologicznej należało postawić zarzut obrazy art. 415 § 1 k.p.k. Sąd I instancji najwyraźniej w sposób niezbyt dokładny zapoznał się z aktami sprawy i nie dostrzegł, iż na kartach 110 (tom 2 akt sprawy) oraz 196-200 (tom XVIII akt sprawy) znajdują się prawomocne nakazy zapłaty wydane przez Sąd Okręgowy w Częstochowie oraz Łodzi: z dnia 14 sierpnia 2013 r., sygn. akt GNc 944/13 oraz z dnia 30 października 2013 r. , sygn.. akt V GNc 252/13. Orzeczeniami tymi oskarżony K. K. oraz (...) sp. z o.o. zobowiązani zostali do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. (aktualnie (...) S.A.) odpowiednio kwot 809 455,92 zł oraz 96 649,74 zł. W tej zaś sytuacji orzeczenie w trybie, o którym mowa w art. 46 k.k., było niedopuszczalne z uwagi na obowiązywanie tzw. klauzuli antykumulacyjnej (art. 415 § 1 k.p.k.). Przypomnieć należy, iż przesłanka negatywna takiego orzeczenia zachodzi zarówno w przypadku, gdy uprzednie orzeczenie zapadło względem oskarżonego K. K. (nakaz zapłaty z dnia 30 października 2013 r.), jak również gdy zapadło ono względem spółki (...) sp. z o.o., której oskarżony P. D. był wiceprezesem zarządu. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego klauzula antykumulacyjna znajduje zastosowanie w obydwu tych przypadkach albowiem zakaz wynikający z treści art. 415 § 1 zdanie drugie k.p.k. odnosi się do każdego określonego w ustawie wypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody. Wzięcie pod uwagę możliwości egzekwowania roszczeń na podstawie przepisu art. 299 § 1 k.s.h., przekonuje, iż mnożenie tytułów egzekucyjnych dotyczących tego samego roszczenia przez nakładanie na oskarżonych w postępowaniu karnym obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 k.k., w kontekście treści przepisu art. 415 § 1 k.p.k., jest niedopuszczalne (patrz m.in.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2020 r., sygn.. akt V KK 403/20). W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Apelacyjny uchylił pkt 6 i 20 zaskarżonego wyroku.

Wniosek

Brak wniosku.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

3.3.

Łącznie:

- zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść (zarzut 2 apelacji obrońcy oskarżonego P. D.);

- zarzut obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. (zarzut 1 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.);

- zarzut obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 395 k.p.k. i art. 410 k.p.k. (zarzut 2 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.);

- zarzut obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. (zarzut 4 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.);

- zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść (zarzut 5 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty: błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść (zarzut 2 apelacji obrońcy oskarżonego P. D.), obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. (zarzut 1 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.), obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 395 k.p.k. i art. 410 k.p.k. (zarzut 2 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.), obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. (zarzut 4 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.) oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść (zarzut 5 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.) okazały się chybione. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż ścisły, a właściwie nierozerwalny, związek wskazanych zarzutów nakazywał łączną ich ocenę, tym bardziej, iż wzajemna ich korelacja powoduje, że oddzielna ocena prowadziłaby do powielania tych samych argumentów, co nie sprzyjałoby czytelności uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego. Oceniając trafność w/w zarzutów stwierdzić należy, iż za chybione uznać należy zarzuty apelacji obydwu obrońców oskarżonych przekonujące o wybiórczym uwzględnieniu dowodów, wyłącznie na niekorzyść oskarżonych, zredagowane jako obraza art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. Obrońcy oskarżonych K. K. oraz P. D., twierdząc, iż sąd I instancji potraktował materiał dowodowy w sposób selektywny i uwzględnił wyłącznie dowody przemawiające na ich niekorzyść, zdają się nie dostrzegać, że w obszernym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd meriti dokonał oceny wszystkich przeprowadzonych dowodów, omówił szczegółowo wyjaśnienia oskarżonych oraz zeznania wszystkich świadków, wskazując której części dowodów dał wiarę, a której części walorem tym nie obdarzył. Zważywszy zatem, że przepis art. 410 k.p.k. nakazuje uwzględnienie jako podstawy wyroku całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, uzasadnienie zaskarżonego wyroku przekonuje wprost, że z wymienionego obowiązku sąd orzekający wywiązał się należycie. W tej zaś sytuacji nie może być mowy o naruszeniu normy wynikającej, z przepisu art. 410 k.p.k., które ma miejsce wyłącznie wtedy, gdy wyrok oparty został na okolicznościach nieujawnionych w toku rozprawy głównej, bądź też gdy doszło do pominięcia przy wyrokowaniu ujawnionych w toku rozprawy głównej okoliczności, tak korzystnych, jak i niekorzystnych dla oskarżonych. Nie stanowi naruszenia przepisu art. 410 k.p.k. dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych, a do takich właśnie stwierdzeń ogranicza się polemika zawarta w obydwu apelacjach (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2006 r., sygn. akt IV KK 454/05) . Skoro więc podstawę wyroku sądu I instancji stanowił całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie głównej, a sąd ten, oceniając dowody z uwzględnieniem kryteriów wskazanych w art. 7 k.p.k., wyprowadził wnioski niesatysfakcjonujące oskarżonych i ich obrońców, nie można mówić o naruszeniu art. 410 k.p.k. Jednocześnie nie dopatrzył się Sąd Apelacyjny w motywach zaskarżonego wyroku żadnych wątpliwości, jakie miałyby zostać przez sąd I instancji zignorowane, czy też rozstrzygnięte na niekorzyść oskarżonych. Całkowicie nieuprawnione są także zarzuty obrazy przepisu art. 4 k.p.k. W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, iż norma zawarta w tym przepisie ma charakter normy ogólnej, nie może zatem stanowić podstawy zarzutu apelacyjnego, gdyż zawiera wyłącznie ogólne zasady i dyrektywy postępowania organów procesowych. Naruszenie tejże zasady tj. obiektywizmu może nastąpić tylko poprzez naruszenie przepisów procesowych o bardziej szczegółowym charakterze, przepisów zawierających konkretny nakaz lub zakaz, który został np. zignorowany, opatrznie zrozumiany lub nie doszło do jego zastosowania (tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2017 r., sygn.. akt V KK 289/19). Pomijając jednak tę kwestię przypomnieć należy, iż wyrażona w przywołanym przepisie zasada obiektywizmu stanowi nakaz, zgodnie z którym organ procesowy powinien kierować się zasadą bezstronności zarówno wobec uczestników postępowania, jak również całości materiału dowodowego. Wymieniona dyrektywa wymaga zatem, aby sąd wziął pod uwagę cały materiał dowodowy świadczący zarówno na rzecz, jak i przeciw każdej ze stron oraz wysłuchał argumentacji wszystkich stron procesowych. Apelujący zarzucając sądowi I instancji uwzględnienie jedynie okoliczności świadczących na niekorzyść oskarżonych, utożsamiają uprawnienie sądu do samodzielnej i swobodnej oceny dowodów z uwzględnieniem w procesie orzekania wyłącznie określonych dowodów. Tymczasem jeżeli sąd oceniając dowody zgodnie z kryteriami wskazanymi w przepisie art. 7 k.p.k. wyciągnie z nich wnioski niekorzystne dla oskarżonego, nie oznacza to, że wyrokując uwzględnił jedynie okoliczności niekorzystne dla oskarżonego. Tak byłoby, gdyby sąd uchybił nakazowi uwzględnienia całokształtu ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego, co w opisanej sprawie, jak już wcześniej wskazano, nie miało miejsca. Reasumując, stwierdzić należy, iż dokonana przez sąd I instancji ocena dowodów jest drobiazgowa, poszczególne dowody oceniono bowiem dostrzegając szereg zachodzących pomiędzy nimi zależności, nie zawiera innych błędów oraz, co równie istotne, pozostaje w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego i logiki. Tak więc wbrew wywodom apelacji, sąd a quo prawidłowo ustalił, że oskarżeni dopuścili się zarzucanych im przestępstw. Przypomnieć jednocześnie należy, iż zarzut obrazy art. 7 k.p.k. może być uznany za skuteczny tylko wówczas, jeżeli w środku odwoławczym skarżący wykaże, że dokonana przez sąd I instancji ocena poszczególnych dowodów zawiera błędy natury faktycznej lub logicznej, nie respektuje zasad wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Tym samym dla uwzględnienia tego zarzutu nie jest wystarczające przedstawienie innej ich oceny czy też kwestionowanie oceny dowodów, gdyż ocena dowodów dokonana przez sąd meriti nie satysfakcjonuje podmiotu wnoszącego apelację. Koniecznym jest wskazanie konkretnych uchybień, jakich dopuścił się sąd i które to uchybienia powodują, że zawarta w pisemnych motywach wyroku ocena jest dowolna i nie respektuje treści art. 7 k.p.k. Z przyczyn wskazanych szczegółowo powyżej opisana sytuacja w analizowanej sprawie nie ma miejsca. Przypominając pokrótce motywy oraz dowody, które pozwoliły sądowi a quo na zdezawuowanie zasadniczej części linii obrony obydwu oskarżonych wskazać należy na wstępie na argumentację odwołującą się do zasad logiki i doświadczenia życiowego. Skoro bowiem obydwaj oskarżeni byli osobami dysponujący dużym doświadczeniem zawodowym na rynku ubezpieczeń na życie przyjęty przez nich, niezależnie od siebie, model pozyskiwania klientów, „wykładanie” przez nich pierwszych składek na poczet zawartych umów ubezpieczenia, posługiwanie się osobami trzecimi w celu poszerzenia grona osób ubezpieczonych, rażąco wykraczające nie tylko poza uregulowania ogólnych warunków umów produktu (...), ale również podstawowych zasad logiki, same w sobie świadczą o z góry powziętym przestępczym zamiarze obydwu oskarżonych. Odwołując się do wiarygodnych zdaniem obrońców wyjaśnień oskarżonych skarżący całkowicie tracą z pola widzenia, iż zeznania wszystkich w zasadzie świadków objętych zawartymi umowami przeczą treści tychże wyjaśnień. Teza, iż oskarżeni nie zawierali zakwestionowanych umów osobiście, nie wiedzieli zatem czym kierują się osoby z którymi podjęli współpracę razi naiwnością, która jest nie do pogodzenia z doświadczeniem zawodowym oskarżonych. Nie powtarzając argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, którą sąd odwoławczy w pełni podziela, należy skarżących odesłać do tych jego części, które w sposób precyzyjny wskazują przesłanki zdezawuowania linii obrony oskarżonych oraz uznania za wiarygodne wszystkich w zasadzie przeprowadzonych dowodów. Reasumując, odwołanie do wszystkich wskazanych wyżej argumentów wynikających zarówno ze zgromadzonych dowodów, jak i zasad logiki i doświadczenia życiowego trafnie doprowadziło sąd meriti do zdezawuowania wyjaśnień oskarżonych w częściach, w których nie przyznawali się oni do popełnienia zarzucanych im przestępstw. Swoje stanowisko sąd wsparł również na prawidłowo ocenionych dowodach, które wprost o fikcyjności części prowadzonej działalności ubezpieczeniowej świadczyły. Biorąc powyższe pod uwagę, wskazać zatem należy, iż zarówno w sferze gromadzenia, jak i oceny dowodów nie doszło do obrazy art. 4 k.p.k., 7 k.p.k. czy też 410 k.p.k., zaś argumenty apelacji obrońców wskazujące na takie uchybienia stanowią wyłącznie polemikę z wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stanowiskiem sądu meriti.

Za niezasadny uznać należy zarzut obrazy przepisu art. 424 k.p.k. sprowadzający się, jak się wydaje (gdyż uzasadnienie apelacji nie zawiera w tym zakresie żadnej argumentacji), do próby wykazania wadliwości uzasadnienia wyroku, zarówno w zakresie niedostatecznej oceny dowodów, a także przyjętej przez sąd meriti kwalifikacji prawnej, zwłaszcza w zakresie postaci zamiaru. Analiza uzasadnienia wyroku przekonuje, iż wymienionych obowiązków, sąd meriti wywiązał się prawidłowo. Treść aktualnie obowiązującego przepisu art. 455a k.p.k. jest jasna i świadczy o tym, że uzasadnienie wyroku nie decyduje o tym, czy możliwa jest kontrola instancyjna zapadłego orzeczenia. Kontrola taka, wbrew sugestiom skarżącego, jest możliwa zawsze, gdyż sąd odwoławczy dysponuje dowodami przeprowadzonymi przez sąd I instancji i może dokonać samodzielnej kontroli prawidłowości ich oceny. Kontrola instancyjna nie polega przecież wyłącznie na analizie uzasadnienia wyroku, ale na analizie czynności procesowych dokonywanych przez sąd a quo i treści przeprowadzonych dowodów, w kontekście stawianych orzeczeniu zarzutów. Same braki uzasadnienia zaskarżonego wyroku, choćby były one bardzo poważne (co w omawianej sprawie nie ma miejsca), nie mogą zatem w obowiązującym stanie prawnym (wobec treści art. 455a k.p.k.) doprowadzić do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, jak postuluje apelujący. Pamiętać oczywiście należy, że ewentualne braki mogą oznaczać i z reguły oznaczają, że do wydania wyroku doszło z obrazą art. 410 k.p.k., mającą wpływ na jego treść. Jeśli bowiem w treści pisemnych motywów wyroku nie zostały przedstawione rozważania dotyczące istotnych, czy wręcz fundamentalnych dla rozstrzygnięcia okoliczności, oznacza to, że te okoliczności nie były przedmiotem analizy sądu przed wydaniem wyroku, a zatem zostały przez sąd pominięte, co oznacza obrazę art. 410 k.p.k. czy też art. 7 k.p.k. Zważywszy jednak, o czym była mowa powyżej, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku omawia wszystkie przeprowadzone dowody, wskazując powody nadania im przymiotu wiarygodności lub go odmawiające, sytuacja taka w omawianej sprawie nie zachodzi. Reasumując powyższe uwagi przypomnieć należy, iż zarzut odwoławczy naruszenia art. 424 § 1 k.p.k. może być skuteczny ale tylko wyjątkowo, o ile motywy rozstrzygnięcia sądu I instancji są zupełnie nieprzejrzyste, wewnętrznie sprzecznie, nie odnoszące się do materiału dowodowego, nie wyjaśniając żadnych kluczowych kwestii. Za takim rozumieniem możliwości uchylenia wyroku w oparciu o zarzut naruszenia art. 424 § 1 k.p.k. przemawiają bowiem zmiany legislacyjne, które wyraźnie taką możliwość wyłączyły. Przypomnieć również należy, że skoro uzasadnienie wyroku sporządzone jest po wydaniu wyroku, to oczywistym jest, że jego treść nie może mieć wpływu na treść zapadłego wcześniej wyroku (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2017 r. IV K.K. 130/17). Biorąc pod uwagę powyższe uwagi zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego K. K. wskazujące na wadliwość uzasadnienia wyroku Sądu I instancji uznano za nietrafne.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych od popełnienia przypisanych im przestępstw, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody nieuwzględnienia wniosku przedstawiono powyżej.

3.4.

Zarzut obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. art. 5 § 2 k.p.k. (zarzut 3 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj. art. 5 § 2 k.p.k. okazał się oczywiście chybiony. Wbrew tezom obrońcy oskarżonego K. K., zawartym w różnych częściach uzasadniania apelacji, Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się w motywach zaskarżonego wyroku żadnych wątpliwości, jakie miałyby zostać przez sąd I instancji zignorowane, czy też rozstrzygnięte na niekorzyść oskarżonego. Przypomnieć należy, iż nawet jeżeli z materiału dowodowego wynikają różne wersje zdarzenia, nie jest to jeszcze równoznaczne z zaistnieniem niedających się usunąć wątpliwości w rozumieniu art. 5 § 2 k.p.k. Sąd orzekający w takim wypadku zobowiązany jest do dokonania ustaleń na podstawie swobodnej oceny dowodów i dopiero wówczas, gdy wątpliwości nie zostaną usunięte, to należy tłumaczyć je na korzyść oskarżonego. Nadmienić należy jednocześnie, iż wyrażane przez obrońcę oskarżonego, czy też samego oskarżonego wątpliwości, dotyczące materiału dowodowego, stanowią jedynie stanowisko i ocenę stron, nie mogą zatem stanowić podstawy zarzutu naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2015 r., sygn. akt III KK 238/14, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2014 r., sygn.. akt V KK 127/14).

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych od popełnienia przypisanych im przestępstw, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. .

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody nieuwzględnienia wniosku przedstawiono powyżej.

3.5.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary (zarzut 6 apelacji obrońcy oskarżonego K. K.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do wymiaru orzeczonych wobec oskarżonych K. K. oraz P. D. kar pozbawienia wolności (a zatem również do zarzutu nr 6 apelacji adw. J. S.), Sąd Apelacyjny uznał, iż również ten zarzut uznać należy za chybiony. Sąd I instancji w sposób prawidłowy i zyskujący pełną akceptację Sądu Apelacyjnego wskazał, z jakich przyczyn uznał, iż wymierzone oskarżonym kary jednostkowe pozbawienia wolności oraz grzywny mają charakter adekwatnych sankcji. Wymierzając oskarżonym kary, Sąd I instancji wziął pod uwagę wszystkie przywołane przez skarżących okoliczności, nadając im jednak inną wagę. Okoliczność ta przekonuje, iż ukształtowane w ten sposób kary, realizując dyrektywy, o których mowa w art. 53 § 1 k.k., mieszczą się w granicach tzw. sądowego wymiaru kary. Niewątpliwie złożony i długotrwały sposób działania oskarżonych, a także wartość wyrządzonej szkody uzasadniały wymierzenie oskarżonym surowych kary, tym bardziej, iż zasadniczo brak jest w sprawie istotnych okoliczności łagodzących. Przypomnieć należy także skarżącemu, iż zarzut rażącej niewspółmierności kary, stanowiący względną przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., aby można było uznać go za skuteczny, musi wykazywać, iż na podstawie konkretnie wskazanych okoliczności, które winny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, wymierzoną względem osoby oskarżonego karę należy uznać za „rażąco” niewspółmierną, tzn. taką, która jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować (tak: Sąd Najwyższy III KR 189/94, Prok. i Pr. 1115/5/18). Innymi słowy, sama subiektywna surowość orzeczonej względem oskarżonego kary, jeśli jest ona uzasadniona dyrektywami, o których mowa w treści art. 53 k.k., nie może stanowić skutecznego zarzutu apelacyjnego, jeśli kwestionująca jej wymiar strona nie wykaże, iż kara ta zarówno z punktu widzenia sprawcy, ale i ogółu społeczeństwa, powinna być uznana za wyjątkowo niesprawiedliwą, zbyt drastyczną czy też rażąco łagodną. Sytuacja taka w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca, z przyczyn wskazanych wyżej.

Wniosek

Brak wniosku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 27 października 2021 r., sygn. akt II K 31/20 w części nieobjętej zmianami utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody utrzymania wyroku w mocy przedstawiono w sekcji 3 uzasadnienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 i 16 i uniewinnił oskarżonych K. K. oraz P. D. od popełnienia przestępstw z art. 258 § 1 k.k.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany wyroku przedstawiono w sekcji 3 uzasadnienia.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 1 wyroku.

Uchylono pkt 6 i 20 wyroku – powody stanowiska sądu przedstawiono w sekcji 3. 2 uzasadnienia.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 5 wyroku.

Sąd zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa tytułem jednej opłaty za obie instancje:

- kwotę 5400 zł wobec oskarżonego K. K.,

- kwotę 2900 zł wobec oskarżonego P. D.,

oraz obciążył obydwu oskarżonych wydatkami za postępowanie odwoławcze w kwocie 10 zł względem każdego z oskarżonych.

7.  PODPIS

SSA Rafał DorosSSA Gwidon Jaworski SSA Grzegorz Wątroba

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego P. D..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego K. K..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana