Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 270/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z 28 marca 2023 roku, sygn. XVI K 301/22

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść, przybierający charakter błędu dowolności poprzez zniekształcenie przez Sąd meriti zeznań E. P., które to zeznania zostały uznane przez Sąd I instancji za w pełni wiarygodne, i uznanie, że pokrzywdzona E. P. jedynie sygnalizowała oskarżonemu chęć zachowania macicy, w sytuacji gdy z zeznań tego świadka jednoznacznie wynika, iż wyraźnie przekazała ona oskarżonemu wolę, iż nie może on podejmować działań medycznych skutkujących usunięciem macicy, wskutek czego Sąd I instancji doszedł do błędnego przekonania o tym, iż pokrzywdzona wyraziła zgodę na zabieg, co ekskulpowało oskarżonego od zarzucanego mu czynu,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść, przybierający charakter błędu dowolności poprzez ustalenie, iż oskarżony przed przystąpieniem do zabiegu dysponował pisemną świadomą zgoda E. P. na wykonanie zabiegu, w sytuacji ustalenia przez Sąd meriti, iż E. P. podpisała formularz „informacja dla pacjentki oraz formularz świadomej zgody na przeprowadzenie endoskopowego leczenia operacyjnego (laparoskopia, histeroskopia)” na izbie przyjęć w dniu przyjęcia do szpitala, a więc przed konsultacją przedoperacyjną, a tym samym nie doszło do wypełnienia normy art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 2021 poz. 790 ze zm.) tj. przed odebraniem pisemnej zgody na zabieg pouczenia pokrzywdzonej o ryzyku zabiegu, a tym samym E. P. nie mogła świadomie wyrazić zgody na zabieg, zaś oskarżony wykonując tenże zabieg nie posiadał pisemnej zgody na jego wykonanie, wskutek czego Sąd I instancji doszedł do błędnego przekonania o tym, iż pokrzywdzona wyraziła zgodę na zabieg, co ekskulpowało oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść, przybierający charakter błędu dowolności poprzez ustalenie, iż oskarżony mając do dyspozycji formularz „informacja dla pacjentki oraz formularz świadomej zgody na przeprowadzenie endoskopowego leczenia operacyjnego (laparoskopia, histeroskopia)” i wypełniając tenże formularz w trakcie konsultacji przedoperacyjnej, jak i składając swój podpis tuż obok podpisu złożonego przez pokrzywdzoną nie zauważył jej dopisku „nie wyrażam zgody na rozszerzenie zabiegu”, w sytuacji gdy nielogicznym, wbrew zasadom doświadczenia życiowego - a tym samym z obrazą art. 7 kpk mającą wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia - są powyższe ustalenia zwłaszcza w sytuacji gdy sam oskarżony wskazał, że gdyby pokrzywdzona już wcześniej podpisała w/w formularz pod jego nieobecność to w takiej sytuacji sporządziłby nowy formularz zawierający już w swej treści świadomą zgodę na wykonanie zabiegu, zaś w/w zapis skutkował brakiem po jego stronie prawa do wykonania zabiegu medycznego, wskutek czego Sąd I instancji doszedł do błędnego przekonania o tym, iż pokrzywdzona wyraziła świadomą zgodę na zabieg, co ekskulpowało oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd I instancji dokonał błędnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i wyciągnął z niego błędne wnioski, co doprowadziło do oparcia wyroku na nieprawidłowych ustaleniach faktycznych. Racje ma skarżący, że gdyby sąd ocenił w prawidłowy sposób, czyli w ramach granic swobodnej oceny dowodów, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, to nie popełniłby błędu dowolności, który doprowadził do wydania wyroku uniewinniającego.

Świadoma zgoda na zabieg leczniczy decyduje o legalności interwencji medycznej. Nawet jeśli działanie zostało podjęte dla dobra pacjenta – w obiektywnie istniejącym celu leczniczym – oraz lege artis, ale bez zgody wyrażonej nań przez podmiot interwencji lekarskiej, stanowi zachowanie bezprawne w kontekście naruszenia dobra wywodzonego z wolności człowieka i rodzi odpowiedzialność karną z art. 192 § 1 kk.

Wymóg uzyskania zgody na świadczenie zdrowotne, w tym zabieg operacyjny wynika expressis verbis z szeregu przepisów wielu ustaw regulujących zasady udzielania świadczeń medycznych, wykonywania zawodu lekarza, a także prawa pacjenta czy obowiązki podmiotów leczniczych w związku z prowadzoną działalnością leczniczą. W sposób bezpośredni wymóg ten powiązany jest z prawem pacjenta do informacji o stanie zdrowia, o rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia, itd. Już w art. 16 ustawy z 6 listopada 2009 roku o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1545, dalej jako PrPacjRPPU) wskazano, że pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9 PrPacjRPPU. Również z art. 31 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1516, dalej jako ZawLekU) wynika, iż lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Art. 13 Kodeksu Etyki Lekarskiej (dalej jako KEL) nakłada na lekarza obowiązek respektowanie prawa pacjenta do świadomego udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących jego zdrowia i wskazuje, że informacja udzielona pacjentowi powinna być sformułowana w sposób dla niego zrozumiały.

Oczywiście zakres podawanych choremu informacji może być zróżnicowany w zależności od inteligencji, stanu psychicznego i wrażliwości chorego oraz od rodzaju, konieczności i nagłości zabiegu. Lekarz nie może jednak zapominać, że obowiązek informacji istnieje i jest przesłanką niewadliwości oświadczenia woli pacjenta. Obowiązek udzielenia pacjentowi informacji obciąża lekarza, a z racji tego, że on wywodzi z tego skutki prawne, to na mim spoczywa ciężar dowodu wykonania tego obowiązku (vide: E.Bagińska, J.Gołaczyński, M.Nesterowicz, W.Robaczyński w: W.J.Katner [red.], System Prawa Prywatnego, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, Warszawa 2015, t. 9, s. 413).

Zgoda o której mowa w art. 34 ust. 1 ZawLekU aby była ważna, musi być wolna od wad. Pacjent musi znać przedmiot zgody, musi wiedzieć o diagnozie i proponowanych metodach leczenia, o ryzyku zabiegu i jego następstwach, które zwłaszcza w razie zabiegu operacyjnego są nieodwracalne. Zgoda pacjenta na wykonanie zabiegu operacyjnego, złożona przed udzieleniem mu przystępnej informacji o skutkach tego zabiegu, nie stanowi zgody w rozumieniu art. 32 i 34 ZawLekU (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 16 maja 2012 roku, sygn. III CSK 227/11, opubl. OSNC 2013/A/23, Biuletyn SN-IC 2013/2). Zgoda pacjenta musi być świadoma i uzyskana po rzetelnym poinformowaniu i objaśnieniu także o technicznej stronie zabiegu oraz ewentualnym ryzyku. Ostateczna decyzja należy do pacjenta, który ma prawo wybrać metodę mniej inwazyjną lub nawet o zmniejszonej skuteczności terapeutycznej, także ze względów pozamedycznych. Pacjent musi świadomie zaakceptować zrozumiałe dla niego ryzyko dokonania zabiegu i przejęcie na siebie tego ryzyka. Dopiero taka zgoda pacjenta wyłącza bezprawność interwencji lekarza. Samo uzyskanie formalnej zgody pacjenta bez poinformowania go o dostępnych metodach, ryzyku i następstwach zabiegu powoduje, że jest to zgoda nieobjaśniona i jako taka jest wadliwa, wskutek czego lekarz działa bez zgody i naraża się na odpowiedzialność karną, nawet gdy postępuje zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 2.08.2012 r., I ACa 443/12, LEX nr 1237851).

Sąd I instancji ustalił, iż pokrzywdzona przy przyjęciu na izbę przyjęć 5 czerwca 2018 roku otrzymała i podpisała formularze informacji dla pacjentki oraz formularz świadomej zgody na przeprowadzenie endoskopowego leczenia operacyjnego (laparoskopia, histeroskopia), składając zarazem przy podpisie oświadczenie o tym, iż: „nie wyraża zgody na rozszerzenie zabiegu”. Zarazem jednak Sąd I instancji ustalił, że konsultacja przedoperacyjna przeprowadzona przez oskarżonego miała miejsce kilka godzin później. Już sam fakt tej odwróconej kolejności pozyskiwania zgody, najpierw podpis na pustym, niewypełnionym druku, a potem rozmowa z lekarzem czyni procedurę pozyskania pisemnej zgody na zabieg iluzorycznym, nie odpowiadającym dyspozycji art. 34 ust. 1 ZawLekU. Pokrzywdzona nie wyraziła świadomej, pisemnej zgody na zabieg operacyjny, skoro najpierw na izbie przyjęć przy przyjęciu podpisała wskazany formularz, a dopiero wtórnie lekarz na konsultacji przedoperacyjnej rozmawiał z pokrzywdzoną odnośnie przebiegu zabiegu i możliwych komplikacjach. Dokument w postaci „informacja dla pacjentki oraz formularz świadomej zgody na przeprowadzenie endoskopowego leczenia operacyjnego (laparoskopia, histeroskopia)” nie zawierał w swej treści świadomej zgody na wykonanie zabiegu. Wobec naruszenia procedury wskazanej w art. 34 ust. 1 ZawLekU nie można uznać, aby pokrzywdzona na przedmiotowym formularzu świadomie i z pełną odpowiedzialnością za swój stan zdrowia oraz plany macierzyńskie złożyła podpis. Poczyniony przez nią dopisek ewidentnie świadczy o tym, że zakres jej zgody był ograniczony i wynikał z faktu, że nie było lekarza przy niej w momencie składania podpisu, który wytłumaczyłby na czym dokładnie polega zabieg i jak będzie przeprowadzony. E. P. konsekwentnie wskazywała, że przez ów poczyniony przez nią zapis rozumiała, iż nie wyraża zgody na usunięcie macicy.

Nie sposób przy tym w świetle zasad logiki uznać za zasadny wniosek postawiony przez Sąd I instancji, że „żaden przeprowadzony w toku procesu dowód nie pozwalał na przyjęcie, aby oskarżony miał świadomość zamieszczenia przez pokrzywdzoną tej dodatkowej adnotacji na dokumentacji medycznej". Skoro bowiem E. P. wskazany zapis umieściła już w momencie rejestracji na izbie przyjęć, co potwierdzają wprost godziny tam naniesione, a zarazem pozostałe elementy formularza były wypełniane – jak twierdzi oskarżony – przez niego w trakcie konsultacji przedoperacyjnej, to musiał widzieć zapis poczyniony przez pokrzywdzoną na złożonym druku. Nie był to zapis standardowy, a wręcz przeciwnie. Dodatkowo został nakreślony odręcznym pismem, wyraźnie, niebieskim długopisem. Sam druk zaś sporządzony był pismem komputerowym i wydrukowany czarnym tuszem na białym papierze. Każdy ze świadków będący lekarzem, któremu przedmiotowy formularz był wręczany od razu spostrzegał wpis pokrzywdzonej, a jedynie oskarżony będąc doświadczonym lekarzem miał takiego dopisku nie widzieć. Wbrew twierdzeniom Sądu I instancji nie jest fizycznym możliwe pominięcie przez oskarżonego dopisku sporządzonego przez pokrzywdzoną na formularzu świadomej zgody w sytuacji gdy lekarz w istocie stawia tuż obok swój podpis oraz wypełnia stosowne rubryki. Sąd I instancji ustalił ponadto, że oskarżony zapoznał się z formularzem, na którym widniał zapisek E. P. także drugi raz, tuż przed samym zabiegiem. Dostrzec także należy w tym miejscu, że zapisy inne niż podpisy pokrzywdzonej i jej zapisek poczynione na formularzu, jak choćby przedmiot zabiegu są średnio czytelne nawet dla biegłego sądowego lekarza sporządzającego opinie w przedmiotowej sprawie. Tym samym dopisek pokrzywdzonej był tym bardziej rzucający się w oczy. Wskazany zapis poczyniony przez E. P. winien spowodować, że bądź odebrana zostanie od niej świadoma zgoda na zabieg zgodnie z art. 34 ust. 1 ZawLekU bądź operator odstąpi od zabiegu. Wszak sam oskarżony wskazywał, że „Gdybym otrzymał formularz z tym spornym dopiskiem, to ja takiego formularza nie podpisałbym. Nie zgodziłbym się na to, aby być operatorem. Ta pacjentka nie weszłaby w tryb operacyjny. Nie przygotowywalibyśmy jej do operacji” (k. 977 t. 5).

Nie znajduje tym samym oparcia w zasadach prawidłowego rozumowania stwierdzenie Sądu I instancji, że oskarżony dysponował świadomą pisemną zgodą na wykonanie zabiegu podwyższonego ryzyka bez żadnych zastrzeżeń, czy też ograniczeń ze strony pokrzywdzonej, jak i to, że pokrzywdzona jedynie sygnalizowała oskarżonemu chęć zachowania macicy. Niezaprzeczalnym w sprawie jest fakt, że pokrzywdzona przez kilka lat wraz z mężem czyniła starania o potomstwo i stąd też te liczne konsultacje oraz wizyty lekarskie, czy podejmowane zabiegi. Celem za każdym razem była chęć posiadania dziecka poczętego naturalnie bądź z wykorzystaniem procedury in vitro. Taki był też cel jej wizyty w prywatnym gabinecie oskarżonego, jak i zapisanie się na zabieg, który on miał wykonywać. Irracjonalnym jest wskazywanie przy tym, że pokrzywdzona jedynie „sygnalizowała” chęć zachowania macicy, bowiem ona musiała ją mieć aby móc urodzić dziecko. Bez tego organu jest to niemożliwe. Sąd I instancji w całości dał wiarę zeznaniom pokrzywdzonej, w których konsekwentnie wskazywała ona, że wyraźnie komunikowała każdemu lekarzowi, w tym oskarżonemu że chce mieć potomstwo, wyraźnie akcentowała oskarżonemu, chęć zachowania w tym celu macicy. Uznanie zatem, że jest to jedynie „sygnalizacja” razi dowolnością.

W efekcie należy stwierdzić, że Sąd I instancji błędnie ustalił, iż K. N. jako operator posiadał pisemną zgodę na wykonanie zabiegu. Pokrzywdzona E. P. wyraziła jedynie ustnie przy oskarżonym zgodę na zabieg leczniczy, ale zgoda ta miała charakter warunkowy tj. wyraziła zgodę na przeprowadzenie zabiegu, lecz zastrzegła, iż nie może dojść do usunięcia macicy. Podkreślić należy jeszcze raz, że Sąd I instancji w całości obdarzył walorem wiarygodności zeznania pokrzywdzonej, a ona zaś stanowczo za każdym razem wskazywała, że nie wyraziłaby zgody na zabieg, gdyby była świadoma, iż może dojść do wycięcia macicy. Jej słowa przy tym w pełni odpowiadają zasadom prawidłowego rozumowania, skoro celem zabiegu jaki miał być wykonany była chęć posiadania potomstwa, co bez organu macicy jest niemożliwe. Odnosząc się zaś do cytowanych powyżej wyjaśnień oskarżonego (k. 977 t. 5) należy wskazać, że już w opinii biegłego z zakresu ginekologii, położnictwa i ginekologii onkologicznej wskazane zostało, że dyskusyjnym jest podejście prezentowane przez oskarżonego, że gdyby pacjentka oświadczyła, że nie zgadza się na usunięcie macicy, to by odmówił wykonania operacji, bowiem: „z góry wyklucza podjęcie się prostej operacji na macicy, jak usunięcie mięśniaków podsurowicówkowych. Dalsza ocena sytuacji śródoperacyjnej mogłaby opierać się na wyborze takiego postępowania, aby uniknąć ryzykownej sytuacji. Sensowne byłoby wtedy cytowane przez pacjentkę domniemane słowa operatora: „tego nie ruszamy”.” (k. 778 t. 4).

Zarazem biegły wskazał, że w przypadku istnienia zapisu E. P. odnośnie braku zgody na rozszerzenie zabiegu, winien on być „ respektowany w taki sposób, aby nie wykonywać takiego zakresu operacji który znacząco zwiększyłby ryzyko powikłań zmuszających w efekcie do usunięcia macicy” (k. 782 t. 5). Biegły wskazał, dalej że „istniały dwie możliwości: albo operator nie decyduje się na zabieg z powodu takiej klauzuli albo decyduje się w porozumieniu z pacjentką na minimalizację zabiegu omijając ewidentne czynniki ryzyka” (k. 782 t. 5), czyli „ operator powinien zakończyć operację na usunięciu mięśniaków podsurowicówkowych (operacja bez większego ryzyka zagrażającego ew. usunięciem macicy) z odpowiednim uzasadnieniem w protokole operacyjnym” (k. 783 t. 5). Lekarz przystępując do preparowania ostatniego mięśniaka zrobił to wbrew zgodzie E. P.. Biegły wskazał, iż w takiej sytuacji operator ponosi konsekwencje związane z usunięciem trzonu macicy z jajowodami tj. pozbawienie zdolności płodzenia pacjentki i związane z tym doznania psychicznie nie tyko doraźne, ale i długoterminowe (k. 780 t. 5).

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Chorzowie

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Stwierdzono uchybienia podniesione w środku odwoławczym wywiedzione na niekorzyść, a to błędne ustalenie prowadzące do przyjęcia, iż w ramach zarzutu aktu oskarżenia K. N. nie popełnił przestępstwa z art. 192 § 1 kk, co zarazem determinuje też ocenę jego zachowania przez pryzmat art. 156 § 1 pkt 1 kk w zw. z art. 156 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Czyn oskarżonego już tylko wyczerpujący znamiona stypizowanego w art. 192 § 1 kk jest społecznie szkodliwy w stopniu znacznym. Przekonywały o tym ocenione całościowo okoliczności, które obowiązujący kodeks karny wskazuje w art. 115 § 2 jako relewantne dla prawidłowej oceny stopnia społecznej szkodliwości popełnianego czynu. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawce obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Sformułowanie „sąd bierze pod uwagę” zawarte w cytowanym przepisie oznacza zaś, że sąd orzekający nie może pominąć żadnego z tych kryteriów oceny, chyba że któreś z nich nie odnosi się do znamion ustawowych konkretnego typu przestępstwa (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 22 lutego 2018 roku, sygn. II KK 349/17, LEX nr 2449784). W przedmiotowej sprawie swym czynem oskarżonym godził w prawo E. P. do samostanowienia w zakresie poddania się zabiegowi leczniczemu, działał z zamiarem bezpośrednim w zakresie zachowania wskazanego w art. 192 § 1 kk, w pełni świadomie wiedząc jaki jest cel wizyty i zabiegu pokrzywdzonej zaniechał poszanowania jej prawa do decydowania o zakresie leczenia. Nie można też zapominać o konsekwencjach dla E. P. związanych z usunięciem przez operatora trzonu macicy z jajowodami tj. pozbawienie zdolności płodzenia pacjentki i związane z tym doznania psychicznie nie tyko doraźne, ale i długoterminowe (k. 780 t. 5).

Uznając zatem zasadność podniesionych przez prokuratora zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, jakich dopuścił się sąd pierwszej instancji, zaskarżony wyrok uchylono i sprawę przekazano Sądowi Rejonowemu w Chorzowie do ponownego rozpoznania. Właściwość Sądu do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji determinowana jest nie tylko realizacją przez oskarżonego znamion przestępstwa z art. 192 § 1 kk, ale również brakiem umyślności w zakresie działania oskarżonego objętego dyspozycją art. 156 § 1 pkt 1 kk, na co wyraźnie wskazuje ocena całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

W konsekwencji zachodzą podstawy do wydania wyroku skazującego w odniesieniu do czynu, od którego popełnienia Sąd I instancji oskarżonego uniewinnił. Sąd odwoławczy nie może jednak skazać oskarżonego uniewinnionego w pierwszej instancji (art. 454 § 1 kpk). W takiej sytuacji art. 437 § 2 zd. 2 kpk przewiduje uchylenie zaskarżonego wyroku uniewinniającego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, którym jak wyżej to wskazano winien być Sąd Rejonowy w Chorzowie.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Z powodów wyłożonych w podsekcji 3.1 zachodzą podstawy do skazania oskarżonego. Kiedy zaś Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego uniewinnionego w pierwszej instancji, w takiej sytuacji zgodnie z art. 437 § 2 zd. 2 kpk w zw. z art. 454 § 1 kpk należało uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu rzeczowo i miejscowo Sądowi I instancji, czyli w tym wypadku prawidłowo wskazanemu już w akcie oskarżenia Sądowi Rejonowemu w Chorzowie. O właściwości rzeczowej sądu decyduje bowiem czyn przestępny, na którego popełnienie wskazuje akt oskarżenia, z tym jednak zastrzeżeniem, że ani opis czynu, ani kwalifikacja prawna zaproponowana w akcie oskarżenia, nie wiążą sądu (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2014 roku, sygn. II K 262/13, OSNKW 2014/9/68).

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Rejonowy przeprowadzi postępowanie dowodowe w zakresie przesłuchania oskarżonego. Odnośnie dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku może poprzestać na ich ujawnieniu. W zakresie skutku prawnokarnego, jakie miało wywołać zachowanie oskarżonego, koniecznym jest wnikliwe zapoznanie się ze sporządzonymi w sprawie opiniami specjalistycznymi i ich ocena poczyniona przez pryzmat art. 201 kpk. W pełni, w ten sposób zgromadzony materiał dowodowy podda Sąd następnie wszechstronnej i wnikliwej analizie oraz swobodnej ocenie zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, po czym wyciągnie prawidłowe wnioski końcowe, w oparciu o które wyda stosowne rozstrzygnięcie merytoryczne z uwzględnieniem przedstawionych w podsekcji 3.1 niniejszego uzasadnienia zapatrywań prawnych przyjętych przez Sąd Apelacyjny, które zresztą doprowadziły do wydania orzeczenia kasatoryjnego.

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

PODPIS

SSO del. Patrycja Potejko SSA Marcin Schoenborn SSA Marek Charuza

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Chorzowie

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana