Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 58/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie z dnia 19 stycznia 2023 roku sygn. akt II Ko 600/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

T. K. zmarł 2.09.2023 roku.

T. K. był ojcem czwórki dzieci: A. K., K. K., M. K., W. K..

Odpis skrócony aktu zgonu.

Odpisy aktów urodzenia i małżeństwa.

407

421, 422, 423, 424

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dowody z dokumentów uznano za wiarygodne i dające podstawę do zmiany wnioskodawców.

Dokumenty urzędowe, których żadna ze stron nie kwestionowała.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzuty apelacji prokuratora

obraza przepisów prawa materialnego, tj. art.8 ust 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w zw. z art. 445 § 1 k.c. mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez naruszenie wyrażonych w nim zasad zadośćuczynienia, co skutkowało uznaniem, iż w okolicznościach niniejszej sprawy sumą odpowiednią zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez T. K. na skutek wydania i wykonania orzeczenia jest kwota 700.000zł, podczas gdy uwzględniając rozmiar doznanych krzywd oraz czas niezasadnego pozbawienia wolności kwota ta jest nadmiernie wygórowana.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do zarzutu należy stwierdzić, że autor apelacji nie wykazał by procedujący w niniejszej sprawie Sad, naruszył treść art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego poprzez zawyżenie wysokości zadośćuczynią w stopniu wskazanym w apelacji. Nie wykazał też by kwota 700.000 złotych nie była sumą odpowiednią w rozumieniu art. 448 k.c. i art.445 § 1 k.c. i by w istocie doszło do obrazy wskazanych przez prokuratora przepisów..

Wbrew stanowisku prokuratora to właśnie uwzględnienie indywidualnego natężenia krzywd jakich doznał T. K., tak w trakcie zatrzymania (jego pobicie i skutki tego pobicia prowadzące do stanu w jakim się znajdował w czasie procesu), jak i sposób postępowania z nim w okresie kolejnych miesięcy izolacji, ich długotrwałość połączona z faktem przenoszenia do kolejnych zakładów karnych- krzywdy jakich wówczas doznawał, fakt toczenia się kolejnego postępowania karnego, trafnie doprowadziło Sąd Okręgowy do uznania, że suma owych okoliczności nakazuje ukształtowanie zadośćuczynienia na poziomie 700.000 złotych jako odpowiednim. Sąd Okręgowy każdą z tych okoliczności zindywidualizowanych należycie nie tylko dostrzegł, ale też przydał jej należytą wagę czyniąc kwotę zadośćuczynienia odpowiednią, odzwierciedlającą rzeczywiste krzywdy tak fizyczne, jak i psychiczne. Odnosząc owe krzywdy tak do rodzaju naruszonych dóbr i rozmiaru doznanej krzywdy, intensywności naruszenia, nie sposób uznać by kwota zadośćuczynienia w istocie nie służyła ich skompensowaniu. Skarżący wskazując, że kwota zadośćuczynienia winna przedstawiać wartość ekonomiczną, a przy tym winna być odpowiadającą aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie dostrzega, że ta ustalona przez Sąd Okręgowy właśnie takie przymioty posiada.

Trafnie uznał Sąd Okręgowy, że w przedmiotowej sprawie zachodzą okoliczności nakazujące wymierzenia ponadprzeciętnego zadośćuczynienia.

Skarżący nie dostrzega, że kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia odbywa się nie tylko poprzez analizę uzasadnienia Sądu, ale też analizę dokumentów na jakich oparł się Sąd Okręgowy czyniąc określone ustalenia faktyczne, jak też analizę treści relacji T. K., którego wiarygodność jawi się jako oczywista właśnie w świetle dokumentów zgromadzonych w toku postępowania. Autor apelacji miał możliwość dokonania analizy trafności stanowiska sądu I instancji poprzez pryzmat przywołanych przez Sąd Okręgowy dowodów związanych tak z zatrzymaniem T. K. (jego pobiciem w czasie owego zatrzymania), sposobem prowadzenia czynności procesowych, pomimo że stan fizyczny związany z pobiciem na to nie pozwalał, jego pobytem w kolejnych Zakładach Karnych i warunkami jakie w związku z tym musiał znosić, wreszcie sposobem traktowania.

Sąd Okręgowy poszczególne okoliczności należycie uwzględnił i trafnie wskazał jakimi dowodami zostały one potwierdzone. Uwzględnił przy tym tak cierpienia fizyczne jak i psychiczne wynikające tak ze sposobu traktowania w pierwszej fazie pozbawienia wolności, jak i kolejne pozostające w bezpośrednim związku z faktem jego tymczasowego aresztowania, a następnie odbywania kary.

W ustawie lutowej powiązano szkodę i krzywdę osoby skazanej nie tylko z faktem jej bezprawnego pozbawienia wolności, ale ponadto uwzględniono aspekt działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego z jakim to pozbawienie wolności było związane. Treść uzasadnienia Sądu Okręgowego przekonuje, że i ten aspekt został właściwie uwzględniony.

Podzielając więc w całej rozciągłości stanowisko Sądu I instancji co do tego jakie okoliczności wpłynęły ocenę krzywdy T. K. kwotę 700.000 złotych z tytułu zadośćuczynienia (zawierająca w sobie kwotę 25.000 uprzednio T. K. już wypłaconą) należy uznać, że właśnie taka kwota jest kwotą odpowiednią.

W toku niniejszego postępowania poczyniono ustalenia dotyczące nie tylko faktu skazania i wykonania kary za czyn związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, ale też ustalono warunki w jakich doszło do jego zatrzymania, skutki dla jego zdrowia, jak też okres i warunki odbywania kary (w tym i te sanitarne, żywieniowe, związane ze sposobem traktowania w czasie odbywania kary).

W konsekwencji te właśnie okoliczności trafnie przyjęte przez Sąd Okręgowy wskazują, że ustalenie, że kwotą odpowiednią z tytułu zadośćuczynienia (przy uwzględnieniu kwoty uprzednio zasądzoną na rzecz T. K. i mu wypłaconej) będzie kwota wskazana przez Sąd Okręgowy.

Sąd Okręgowy swoje stanowisko w tym zakresie szczegółowo uzasadnił, a Sąd odwoławczy w pełni stanowisko Sądu meriti w tym zakresie podziela. Zmiana w zakresie beneficjentów tego świadczenia spowodowała konieczność zmiany wyroku poprzez wskazanie A. K.,, K. K., M. K., W. K. jako wnioskodawców i podzielenia kwoty pozostającej po odjęciu 25.000 złotych jaką uprzednio otrzymał T. K., na jego dzieci, które przystąpiły do sprawy w związku ze śmiercią ojca.

Wniosek

o zmianę wyroku poprzez obniżenie zadośćuczynienia do kwoty 300.000 zł

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych w pkt. 3.1 wniosek nie jest zasadny brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku pożądanym przez prokuratora. Brak było podstaw do zmiany wysokości zadośćuczynienia skoro wbrew stanowisku skarżącego było ono odpowiednie i w żadnej mierze nie zostało zasądzone z obrazą wskazanych przez skarżącego przepisów. Zmiana wyroku w zakresie podziału sumy zadośćuczynienia jest wynikiem faktu, że w miejsce wnioskodawcy T. K. po jego śmierci, zgłosiły się jego dorosłe dzieci, uprawnione do uzyskania należnych mu z tytułu zadośćuczynienia kwot w częściach równych.

3.2.

APELACJA pełnomocnika wnioskodawcy

I. w zakresie zadośćuczynienia

1. w oparciu o art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść i skutkujący bezpodstawnym uznaniem, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy sumą adekwatną i proporcjonalną zadośćuczynienia za doznaną przez T. K. krzywdę w wyniku niesłusznego pozbawienia go wolności w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jest kwota 700.0000 zł pomimo, iż jest to kwota niewspółmierna do rozmiaru krzywd i cierpień, ich intensywności i nieodwracalnego charakteru, podczas gdy te względy przemawiają za zasądzeniem na rzecz wnioskodawcy znacznie wyższej kwoty zadośćuczynienia,

2. w oparciu o art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postepowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy tj. uznanie, że zadośćuczynienie w kwocie 700.000 złotych spełni cel i wymogi określone treścią art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej ustawa lutowa, ustawa rehabilitacyjna) w przypadku krzywd T. K. doznanych w wyniku niesłusznego pozbawienia go wolności w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego,

3. w oparciu o art. 438 pkt 1 a k.p.k. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 8 ust 1 i 4 ustawy lutowej w zw. z art. 445 § 1 i 2 k.c. oraz art. 448 k.c. poprzez ich błędną wykładnię skutkującą nieprawidłowym sposobem szacowania zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez T. K. na skutek niesłusznego pozbawienia wolności w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa polskiego, poprzez przemnożenie liczby dni niesłusznej izolacji przez kwotę 1000 złotych za dzień podczas gdy szacowanie odpowiedniego zadośćuczynienia nie powinno polegać na mechanicznym przeliczeniu powyższych wartości , a na uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy , w szczególności rzeczywistego rozmiaru krzywdy doznanej przez wnioskodawcę , co w jego ocenie przełożyło się na zaniżenie przyznanego zadośćuczynienia;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wywiedziona przez pełnomocnika wnioskodawców apelacja okazała się nie zasadna w części kwestionującej tak zasady uwzględnione przy ustalaniu zadośćuczynienia, jak i w zakresie w jakim skarżąca kwestionuje jego wysokość. Sąd Okręgowy ustalając wysokość zadośćuczynienia wszystkie okoliczności wynikające z przeprowadzonych dowodów uwzględnił i nadał im właściwe znaczenie, czyniąc prawidłowe ustalenia faktyczne w tym zakresie i zasadnie uznał, że to właśnie kwota 700.000 złotych będzie kwotą odpowiednią w rozumieniu art. 445 § 1 i 2 k.c. i art. 448 tego kodeksu .i należną T. K. na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że wbrew zarzutom zawartym w apelacji dokonana przez Sąd I instancji ocena dowodów jest ze wszech miar prawidłowa. Sąd I instancji poddał zgromadzony materiał dowodowy kompleksowej i pełnej ocenie i z każdego z tych dowodów wyciągnął trafne wnioski uwzględniając właśnie zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Doznaną przez T. K. krzywdę uwzględnił w każdym jej aspekcie (i to w sposób należyty) związanym tak z okolicznościami w jakich T. K. został zatrzymany, jakie represje wówczas zostały względem niego zastosowane, jak ucierpiał w wyniku pobicia i stosowanej przemocy fizycznej. Sąd I instancji uwzględnił nie tylko warunki w jakich T. K. przebywał w czasie zatrzymania, ale i warunki meteorologiczne w jakich zdarzenia miały miejsce, którym złagodzeniu służby więzienne nie zapobiegały we właściwy sposób, potęgując rozmiar krzywdy, ale i warunki dalszej izolacji i doznane w tym czasie krzywdy. Każda okoliczność jaka była przedmiotem doznanej przez w/w krzywdy, jego cierpienia została uwzględniona podobnie jak i przyczyny z powodu których T. K. doznawał owych dolegliwości i upokorzeń, sposób prowadzenia przesłuchań, jak i te związane z późniejszym pobytem w jednostkach penitencjarnych. Suma tych okoliczności w połączeniu z przyczyną dla której T. K. został w taki sposób skrzywdzony doprowadziła zaś Sąd Okręgowy do trafnego wniosku, że kwotą jaka winna być należna T. K. jest kwota 700.000 złotych bo taka kwota jest odpowiednia, z uwzględnieniem faktu wypłacenia mu uprzednio kwoty 25.000 złotych.

Sąd Apelacyjny, akceptuje ukształtowany w judykaturze pogląd, iż wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, przyznawanego na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.2018.2099 j.t. ze zm.), należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, co implikuje stwierdzenie, że zarzut wadliwego określenia wysokości zadośćuczynienia może być uwzględniony jedynie w sytuacjach, w których przyznane zadośćuczynienie w sposób oczywisty i rażący nie odpowiada relewantnym okolicznościom, występującym w danej sprawie, a kwota zadośćuczynienia jest niewspółmierne do stopnia i długotrwałości cierpień doznanych przez wnioskującego o zadośćuczynienie. Niewątpliwe zatem przy wykładni pojęcia „odpowiedniego” zadośćuczynienia, zawęża się możliwość skutecznego kwestionowania jego wysokości. Praktycznie rzecz ujmując, o naruszeniu zasad ustalania „odpowiedniego” zadośćuczynienia może świadczyć jedynie przyznanie zadośćuczynienia wręcz symbolicznego, zamiast odpowiedniej do okoliczności rekompensaty za doznaną krzywdę (zob. np. postanowienia SN: z 18.12.2012 r., III KK 275/12, LEX nr 1232288; z 17.10.2012 r., IV KK 206/12, LEX nr 1226738; z 01.03.2013 r., V KK 403/13, LEX nr 1308181; z 19.10.2010 r., II KK 196/10, OSNWSK 2010/1/1973; z 12.08.2008 r., V KK 45/08, LEX nr 438427; z 20.12.2006, IV KK 291/06, OSNWSK 2006/1/2548; z 27.07.2005 r., II KK 54/05, LEX nr 152495; wyrok SN z 03.07.2007 r., II KK 321/06, LEX nr 299187; wyroki SA w Szczecinie: z 08.11.2018 r., II AKa 154/18, LEX nr 2668058; z 19.12.2013 r., II AKa 193/13, LEX nr 1409326).

W kontekście tych orzeczeń, nie sposób uznać by zachodziła jakakolwiek dysproporcja pomiędzy zasądzonym zadośćuczynieniem, a tym jakie wynika z prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych w zakresie okoliczności i charakteru krzywdy jakiej doznał T. K.. Tak w związku zatrzymaniem i jego okolicznościami faktem toczenia się dwóch postępowań karnych, wynikami tych postępowań, jak i prawomocnością skazania jednego z nich i koniecznością odbycia kary i długotrwałością oraz warunkami izolacji więziennej.

Sąd odwoławczy stwierdza, że okoliczności związane tak z zatrzymaniem, pobiciem, jak i warunkami w jakich przebywał bliski wnioskodawców, tak w początkowej fazie izolacji, jak i w transporcie i po przewiezieniu do innych jednostek penitencjarnych, zostały należycie uwzględnione. Warunki higieniczne, żywieniowe, jak i wszelką krzywdę psychiczną związaną tak z owymi warunkami, jak i stres psychiczny wynikły tak zatrzymania, jak i sposobu traktowania przez cześć przedstawicieli służb więziennych, warunkami transportu, niepewności co do transportu, czy tymi związanymi z lękiem o bliskich. jest istotne z punktu widzenia poczucia sprawiedliwości i zostało należycie uwzględnione.

Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska skarżącej, że dostatecznie uwzględniono tylko niektóre okoliczności. Przywołane przez skarżącego okoliczności, Sąd Okręgowy uwzględnił należycie. W konsekwencji prawidłowej oceny doszło do zasadnych ustaleń faktycznych i zasadnego przyjęcia, że sumą adekwatną i proporcjonalną zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez T. kołodziejskiego jest kwota 700.000 złotych bo ta kwota właśnie jest współmierna do rozmiaru krzywd i cierpień, ich nieodwracalnego charakteru i brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawców wyższej kwoty niż ta ustalona na rzecz T. K. jako pierwotnego wnioskodawcy, obecnie podzielona na wnioskodawców, którzy przystąpili do postepowania po śmierci swojego ojca.

Nie ma racji autor apelacji, że kwota zadośćuczynienia winna być ukształtowana na oczekiwanym przez niego poziomie jako, że żądana kwota wskazuje, że skarżący traktuje dochodzoną kwotę, nie jako zadośćuczynienie za doznane krzywdy, lecz sposób na osiągnięcie przez wnioskodawców wzbogacenia. Skarżąca zdaje się nie dostrzegać, że o „odpowiedniości” zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - w rozumieniu art. 445 k.c., decyduje sąd orzekający na podstawie zindywidualizowanych kryteriów, wynikających z materiału dowodowego danej sprawy. Wysokość zadośćuczynienia, które powinno być odpowiednie, wyznaczają przy tym dwie granice: mianowicie z jednej strony, musi ono przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsądnych granicach. To obecnie orzeczone (zawierające kwotę wynikającą z orzeczenia z dnia 31 maja 1993 roku). odpowiada całości krzywdy doznanej przez T. K., jak i warunkom i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa w którym funkcjonują jego bliscy i przez to należy je uznać za odpowiednie w rozumieniu art. 445 § 1 i 2 k.c. tj. takie które złagodzi doznaną krzywdę, nie będąc źródłem wzbogacenia. Kwota 700.000 zł równoważy negatywne przeżycia wiążące się nie tylko z samym faktem pozbawienia wolności, ale również okolicznościami zatrzymania, prowadzonych postępowań jak i długotrwałego pozbawienia wolności i doznanymi w tym czasie cierpieniami.

Nie ma racji skarżąca, że na gruncie przedmiotowej sprawy doszło do obrazy wskazanych przez nią przepisów prawa materialnego. W tym zakresie sąd odwoławczy podtrzymuje swoje stanowisko zawarte w pkt 3.1. Bez wątpienia też przywołanie w treści uzasadnienia przemnożenia dni izolacji T. K. przez kwotę 1000 złotych za jeden dzień, nie świadczy o tym, że doszło do mechanicznego przeliczenia powyższych wartości, skoro owe wskazanie zostało poprzedzone uwzględnienie wszystkich okoliczności mających w niniejszej sprawie wpływ na ustalenie rzeczywistego rozmiaru krzywdy doznanej przez T. K. i w żadnej mierze wskazanie tego przeliczenia nie przełożyło się na zaniżenie przyznanego zadośćuczynienia. Podobnie jak i wskazanie kwoty jaka w ocenie Sądu stanowi adekwatne zadośćuczynienie za okres związany z zatrzymaniem i pierwszą fazą izolacji T. K.. Przywoływanie przez skarżących (tak pełnomocnika wnioskodawców, jak i prokuratora) orzeczeń wydanych w innych sprawach, w żadnej mierze nie podważa trafności wyroku Sądu Okręgowego wydanego w niniejszej sprawie, skoro Sąd ten wysokość zadośćuczynienia ustalił poprzez pryzmat wszystkich okoliczności jakie winien uwzględnić dostrzegając ich wagę czyniąc zadość tak treści art. 8 ust 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jak i ustalając je na poziomie odpowiednim o jakim mowa w treści art. 448 k.c. i art 445 § 1 i 2 k.c. i prowadzi do skompensowania rzeczywiście doznanej krzywdy. Skarżący kwestionując wysokość zadośćuczynienia w istocie dostrzega, że Sąd wszystkie okoliczności uwzględnił i wbrew stanowisku pełnomocnika uczynił to w sposób należyty. Zasądzona kwota jest kwotą znaczącą, a to, że skarżąca tego stanowiska nie podziela nie czyni zasadnym wywiedzionego przez nią środka odwoławczego w tym zakresie. Nie sposób bowiem uznać, że zasądzona kwota zadośćuczynienia jest niska, jak na to wskazuje skarżąca, mając wygórowane ponad miarę oczekiwania i nie dostrzegając, że przedmiotem postępowania jest zadośćuczynienie a nie zapłata za krzywdy doznane przez T. K., który przywołując swoje krzywdy zachował obiektywizm, którego skarżącej zabrakło.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez :

-uwzględnienie żądań wnioskodawców dalszej dochodzonej części tj. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy T. K. dalszej kwoty 3.254.544,92 zł tytułem uzupełniającego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikające z niewątpliwego niesłusznego pozbawienia wolności w okresie od 16 grudnia 1981 roku do 25 sierpnia 1983 roku za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

Zmiana wyroku podyktowana zaś była konieczności uwzględnienia zmian po wnioskodawców, na co wskazano odnosząc się do apelacji prokuratora.

ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu wg norm przypisanych .

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych w pkt 3.2 (jak i 3.1) wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie, jako, że Sąd Okręgowy po prawidłowym przeprowadzeniu postepowania dowodowego, dokonał prawidłowej oceny poszczególnych dowodów w ich wzajemnym powiązaniu, a następnie z dowodów tych wyciągnął trafne wnioski co do rozmiaru i charakteru doznanej przez T. K. krzywdy, czyniąc w tym względzie prawidłowe ustalenia faktyczne, a następnie respektując tak treść art. 8 ust 1 i 4 ustawy lutowej przy odpowiednim uwzględnieniu treści art. 445 § 1 i 2 k.c. oraz art. 448 k.c. zasądził na rzecz wnioskodawcy odpowiednie zadośćuczynienie, ściśle przestrzegając zasad ustalania zadośćuczynienia. Uwzględniając w pełni dolegliwości z jakich doznał represjonowany. Stopień pokrzywdzenia został oceniony z uwzględnieniem wszelkich okoliczności wynikających z krzywd i cierpień T. K., ale posiadając też w polu widzenia aktualne warunki i przeciętny poziom stopu życiowej społeczeństwa.

Brak też było podstaw do uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

3.3.

APELACJA pełnomocnika wnioskodawcy

II. w zakresie odszkodowania

1.  obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 445 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zb. z art. 552 § 1 i 4 k.p.k. poprzez ich błędną wykładnie i niezastosowanie polegającą na błędnym oddaleniu wniosku w części odnośnie kwoty 97.50,45 złotych odnośnie szkody doznanej przez wnioskodawcę na skutek skazania go wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. z dnia 5 stycznia 1982 r. sygn. akt II K 42/81, uchylonego wyrokiem Sądu Najwyższego w Warszawie z dnia 20 kwietnia 1993 roku sygn.. akt SN II Ko 8/93, a także wyrokiem Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu z dnia 14 stycznia 1982 roku sygn. akt So W. 40/ 82 oraz niesłusznego pozbawienia wolności za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, podczas gdy Sąd ograniczył się jedynie do polemiki co do zasady dochodzonej przez wnioskodawcę sumy pieniężnej

(również w zakresie błędnego ustalenia wysokości podstawy przeciętnego wynagrodzenia obowiązującej w chwili wyrokowania) z tytułu odszkodowania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut okazał się zasadny w znacznej części. Co prawda Sąd Okręgowy trafnie uznał, że waloryzacja winna się odbywać poprzez zastosowanie miernika przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, nie mniej winien był zastosować ten miernik nie z daty wydania postanowienia o wznowieniu postępowania, ale z daty wyrokowania w niniejszym postępowaniu. Co też istotne sposób ustalenia wysokości odszkodowania poprzez odnoszenie wysokości uzyskiwanego przed zatrzymaniem przez T. K. wynagrodzenia i wskazywanie, że w kolejnych latach wynagrodzenie to miało realnie mniejszą wartość w stosunku do wynagrodzenia przeciętnego, jest o tyle nieuprawnione, że nie sposób uznać by wynagrodzenie T. K. pozostawało niezmienne, w sytuacji gdy w okresie będącym przedmiotem postępowania dochodziło do szybkiego wzrostu wynagrodzeń, co niewątpliwie byłoby i udziałem T. K.. Dlatego też uwzględniając owe okoliczności kwota odszkodowania musiała ulec podwyższeniu do wysokości 251.276,63 złotych co powoduje, że każdy z wnioskodawców winien otrzymać z tego tytułu kwotę 62.819,16 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku (takie odsetki zasądził Sąd Okręgowy, a kierunki i zakresy apelacji nie pozwalają na ich zmianę na niekorzyść wnioskodawców). Kwota ta uwzględnia okres izolacji T. K., który wynosił 618 dni (przyjmując, że miesiąc wynosił 30 dni) co oznacza, że okres pozbawienia wolności wynosił 20.6 miesięcy. Przyjmując dla całego okresu przebywania T. K. w zakładzie karnym tj. okresu od 16 grudnia 1981 roku do 25.08.1983 roku, należało przyjąć relację wynagrodzenia do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce z grudnia 1981 tj. 13.500zł : 7689 zł = 175,57%, a nie jak wskazywał skarżący 182%..

Należało przyjąć, że wynagrodzenie T. K. w okresie wysokiej dynamiki wzrostu płac w latach osiemdziesiątych również podlegałoby lub powinno podlegać wzrostowi i w całym okresie relacja utrzymana byłaby na poziomie 175,57%.

W celu zachowania wartości pieniądza w czasie należało do obliczenia odszkodowania posłużyć się przeciętnym wynagrodzeniem w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w styczniu 2023 roku , które według Komunikatu Prezesa Gus z 20 lutego 2023 roku wynosiło 6.883,92 co stanowi kwotę 248.973,63 złotych z uwzględnienie kwoty 2303, 62 złotych z tytułu równowartości opłaty uiszczonej przez T. K. w związku ze skazaniem (jednej opłaty bo w jednej ze spraw doszło do skazania i jej skutecznego zasądzenia. odszkodowania 2303 złotych. Z tytułu drugiego z postępowań toczących się wobec T. K. z racji faktu, że wyrok w sprawie Sow 40/ 82 został uchylony przez Sąd Najwyższy i postepowanie karne o ten czyn zostało umorzone, a koszty z tym postępowaniem związane nie zostały przez T. K. poniesione.

W ocenie Sądu odwoławczego w takiej postaci wysokość szkody zostaje w całości zrekompensowana, uwzględniając reguły określone tak treścią art. 445 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 361 k.c.,

W konsekwencji kwota odszkodowania to kwota 251.276,63 złotych (przy uwzględnieniu żądania wskazanego na karcie 279 i kwestionowaniu zasad obliczenia wynagrodzenia), obecnie czwórki wnioskodawców powoduje zasadność zasądzenia na rzecz każdego z nich kwot po 62.819,16 złotych z ustawowymi odsetkami (na co już powyżej wskazano).

Tak ustalone odszkodowanie czyni zadość tak zasadom współżycia społecznego jak i należycie uwzględni ekonomiczny interes T. K., nie doprowadzając do uprzywilejowania którejkolwiek ze stron tego postępowania.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez :

-uwzględnienie żądań wnioskodawców dalszej dochodzonej części tj. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy T. K. dalszej kwoty 97.520,45 tytułem odszkodowania za doznaną szkodę wynikające z niewątpliwego niesłusznego pozbawienia wolności w okresie od 16 grudnia 1981 roku do 25 sierpnia 1983 roku za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu wg norm przypisanych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek okazał się zasadny w znacznej części, z przyczyn szczegółowo wskazanych w pkt 3.3

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd utrzymał w mocy co do zasady wysokość zadośćuczynienia, jedynie z uwagi na fakt zmiany po stronie wnioskodawców koniecznym stało się zasądzenie na rzecz każdego z nich kwot po 169.750 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Orzeczenie Sądu Okręgowego jako zasadne tak w zakresie prawidłowości gromadzenia dowodów, ich oceny jak i ustaleń faktycznych i oceny prawnej należało utrzymać w mocy w zakresie kwoty zadośćuczynienia. .

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Z uwagi na zgon T. K. i fakt, że doszło do zmiany po stronie wnioskodawcy, a wnioskodawcami stały się dorosłe dzieci T. K. Sąd Apelacyjny wskazał jako wnioskodawców obecnie występujących w sprawie A. K., K. K., M. K. i W. K. i kwotę zadośćuczynienia z tytułu krzywdy T. K. podzielił po 1/4 na każdego z wnioskodawców zasądzając na ich rzecz kwoty po 168.750 złotych z kwoty pozostałej z 700.000 złotych po odjęciu kwoty 25.000 złotych -uprzednio wypłaconych T. K.,. koniecznym stało się zasądzenie na rzecz każdego z nich kwot po 169.750 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Sąd ze względów wskazanych powyżej w pkt.3.3 zasądził tytułem odszkodowania kwoty po 62.819.16 złotych na rzecz każdego z wnioskodawców obecnie występujących co stanowi po 1/4 kwoty podwyższonego do wysokości 251.276,63 odszkodowania z tytułu szkody poniesionej przez T. K. szkody.

Zwięźle o powodach zmiany

Zgon T. K. i wstąpienie do sprawy wnioskodawców nakazywał zmianę orzeczenia w zakresie tak wskazania beneficjęntów zasądzonych kwot z tytułu zadośćuczynienia, jak i odszkodowania w podwyższonej wysokości.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt III

Kosztami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa, w oparciu o art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych
za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U.2018.2099 j.t.).zasądzając na rzecz wnioskodawców kwoty po 240 złotych z tytułu ustanowienia pełnomocnika w sprawie.

7.  PODPIS

SSA Dorota Mazurek SSA Małgorzata Jankowska SSA Maciej Żelazowski

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawców

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.13.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2