II Ca 487/23
Dnia 30 maja 2023 roku
Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy
Przewodniczący Sędzia Marcin Miczke
Sędziowie Anna Kulczewska-Garcia
Agnieszka Śliwa
po rozpoznaniu 30 maja 2023 roku w Poznaniu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa A. A.
przeciwko (...) Związkowi (...) – (...)w P.
o ustalenie
na skutek apelacji powoda
od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Chodzieży
z 18 stycznia 2023 roku
sygn. akt I C 204/22
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Chodzieży do ponownego rozpoznania.
Anna Kulczewska-Garcia Marcin Miczke Agnieszka Śliwa
Apelacja powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Chodzieży z 18.01.2023 r. jest zasadna.
Właściwość rzeczowa sądu rejonowego nie budzi wątpliwości z punktu widzenia art.34 ust.2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. Przepis przewiduje powództwo o ustalenie, że podwyżka opłat ogrodowych jest niezasadna albo jest zasadna lecz w innej wysokości. Nie chodzi więc o powództwo o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, dla których właściwy byłby Sąd Okręgowy na podstawie rt.17 pkt 4 2 k.p.c.
Słusznie Sąd Rejonowy przywołał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku poglądy dotyczące przesłanki oczywistej bezzasadności powództwa. Dodać można, że oczywista bezzasadność powództwa zachodzi wówczas, gdy każdy prawnik z góry, bez głębszej analizy prawnej stanu faktycznego, może powiedzieć, że powództwo nie może zostać uwzględnione (zob. np. post. SN z 8.10.1984 r., II CZ 112/84, Legalis). Taki wniosek można odnieść także do każdego rozsądnego uczestnika obrotu prawnego, nawet osoby niemającej wykształcenia prawniczego (zob. wyr. SA w Łodzi z 30.10.2020 r., I ACa 1050/20, Legalis). Przykładem takiego powództwa jest powództwo wytoczone przez osobę, której nie przysługuje czynna legitymacja procesowa, lub przeciwko osobie, która nie jest legitymowana biernie, jak i powództwo wytoczone po upływie terminu zawitego (zarówno legitymację, jak i upływ terminu zawitego sąd bierze pod uwagę z urzędu). Takim nie będzie natomiast powództwo, do którego zastosowanie znajdzie art. 117 § 2 ( 1) KC, albowiem istnieje możliwość nieuwzględnienia upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi [zob. art. 117 ( 1) KC; w odniesieniu do oczywistej bezzasadności powództwa zob. szerzej Ł. Błaszczak , w: T. Zembrzuski (red.), Kodeks, t. I, s. 440–441]. Innymi słowy, o bezzasadności powództwa można mówić wyłącznie wówczas, gdy nie istnieje żadna szansa na jego uwzględnienie. Można przyjąć, że oddalenie powództwa jako "oczywiście bezzasadnego" w rozumieniu art. 191 ( 1) KPC jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy powód sformułował żądanie nieznane prawu albo w świetle przepisów prawa materialnego niedopuszczalne (zob. wyr. SA w Katowicach z 12.4.2021 r., I ACa 89/21, Legalis). (Szanciło teza 2. do art.191 ( 1) KPC Komentarz Legalis)
Sąd Rejonowy przyjął, że oczywiste jest, że powód nie posiada legitymacji procesowej czynnej, bo nie jest już działkowcem. Sąd Rejonowy powołał się na znane mu z urzędu „dane” ze sprawy I C 155/21 o wypowiedzeniu powodowi umowy dzierżawy działki w ROD im. Jordana w C. oraz na to, że toczy się postępowanie sądowe o opróżnienie lokalu (działki nr (...)). Sąd Rejonowy nie wyjaśnił, co rozumie przez „dane” ze sprawy I C 155/21, za wyjątkiem uchwały nr 18/2020. Po drugie Sąd Rejonowy nie zwrócił uwagi powodowi na fakty znane mu z urzędu, a miał taki obowiązek na podstawie art.228 § 2 k.p.c. To umożliwiłoby powodowi złożenie wyjaśnień odnośnie losów uchwały 18/2020, przede wszystkim powołanie się na zaskarżenie uchwały do sądu. Powód powołał się na to w apelacji i dołączył postanowienie Sądu Rejonowego w Chodzieży z 24.02.2021 r. o przekazaniu sprawy o stwierdzenie nieważności uchwały do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu.
W świetle okoliczności sprawy nie ma wątpliwości, że powód miał status działkowca i dzierżawił działkę w ROD im. (...) w C.. To, czy powód ma nadal status działkowca, zależne jest od ważności uchwały nr (...), a więc od wyniku sprawy o stwierdzenie nieważności uchwały. To zaś wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego. Jeśli sąd poweźmie informacje o faktach z urzędu, będzie obowiązany do poinformowania o nich stron na podstawie art.228 § 2 k.p.c. Brak legitymacji czynnej powoda nie jest oczywisty dla każdego prawnika czy rozsądnego uczestnika obrotu.
Mając na uwadze, że powództwo nie jest oczywiście bezzasadne, Sąd Okręgowy na podstawie art.391 1 § 3 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Anna Kulczewska-Garcia Marcin Miczke Agnieszka Śliwa