Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2015 roku

sprawy z wniosku K. P.

z udziałem M. R., L. J., G. J., A. B., J. G., C. J., H. J. (1), H. J. (2), M. J. (1), A. J., B. J., J. J., M. J. (2), M. J. (3), R. J., S. J., K. K., B. K., J. L., M. L. (1), G. Ł., M. M. (1), A. M., K. O., M. P. (1), M. P. (2), A. R., S. S., Z. Z.

o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie

na skutek apelacji uczestnika M. L. (1) oraz zażalenia wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 13 stycznia 2014 roku, sygn. akt I Ns 617/08

postanawia:

1.  oddalić zażalenie wnioskodawczyni;

2.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie pierwszym w ten tylko sposób, że stwierdzić termin zasiedzenia opisanej w nim nieruchomości na dzień 5 listopada 2001 roku, a w pozostałym zakresie apelację oddalić;

3.  ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie;

4.  przyznać ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Radomsku na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata S. Z. kwotę 1.476 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną wnioskodawczyni w postępowaniu odwoławczym z urzędu.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Dariusz Mizera SSO Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 652/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Radomsku stwierdził, że K. P. nabyła z dniem 1 stycznia 1989 roku przez zasiedzenie własność zabudowanej nieruchomości położonej w W. obręb (...) gmina P. oznaczonej na mapie sporządzonej przez uprawnionego geodetę U. B. i przyjętej do Ośrodka (...) Starostwa Powiatowego w R. w dniu 31 października 2013 roku za numerem(...)numerem ewidencyjnym działki (...) o powierzchni(...) ha, dla której to nieruchomości w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Radomsku prowadzona jest księga wieczysta (...); oddalił wniosek w pozostałej części; nakazał ściągnąć od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Radomsku) kwotę 4449,27 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów wynagrodzenia biegłego sądowego; nie obciążył wnioskodawczyni kosztami nie uiszczonej opłaty sądowej od wniosku; nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa adwokatowi M. C. kwotę 2952 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną wnioskodawczyni K. P. z urzędu oraz ustalił, że w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego: Nieruchomość objęta wnioskiem położona jest w W. obręb (...) oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...) ha, dla której w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Radomsku urządzona jest księga wieczysta (...). Znajduje się na niej budynek mieszkalny oraz fragment drugiego budynku mieszkalnego i stodoły, których większa część usytuowana jest na działce oznaczonej numerem (...).

Przedmiotowa nieruchomość składa się z dwóch części. Jedną część nieruchomości stanowi podwórko wraz z domem mieszkalnym, studnią, ubikacją i kopcami na ziemniaki. Do tej części wchodzi się od ulicy. Część ta została wyodrębniona na mapie podziału nieruchomości sporządzonej w dniu 28 października 2013 roku przez biegłą geodetę U. B. jako działka (...) o powierzchni 0, (...). Z kolei na drugiej części nieruchomości znajduje się fragment budynku mieszkalnego i stodoły należących do M. L. (1). Druga część nieruchomości została wyodrębniona na mapie podziału nieruchomości jako działka (...) o powierzchni (...) ha. Obie części nieruchomości oddzielone są ścianami szczytowymi budynków oraz drewnianym płotem.

Pierwszą część nieruchomości, to jest oznaczoną numerem (...) wnioskodawczyni objęła w samoistne posiadanie w 1968 roku. W roku tym, a dokładnie 30 grudnia 1968 roku, spalił się dom wnioskodawczyni i nie miała ona, gdzie zamieszkać wraz z rodziną. Wnioskodawczyni postanowiła dokonać zamiany z G. i I. L., polegającą na tym, że K. P. przekazała im w posiadanie działkę oznaczoną numerem (...), zaś małżonkowie L. oddali jej w posiadanie wskazaną część działki oznaczonej numerem (...). Na działce o numerze (...) i częściowo na działce (...) (części wyodrębnionej pod numerem (...)) M. L. (1) wzniósł w 1969 roku dom mieszkalny, a w 1974 roku wybudował na niej budynek gospodarczy.

K. P. od 31 grudnia 1968 roku władała działką oznaczoną numerem (...), zamieszkując w usytuowanym na niej domu, korzystając ze znajdującej się za stodołą drewnianej toalety, chowając kury w specjalnej szopie - kurniku oraz ogrodzonym w tym celu terenie, a dodatkowo uprawiając ogródek. Z. znajdowały się kopce ziemniaczane użytkowane przez wnioskodawczynię. Korzystała z tej części gruntu rolniczo, wypasając tam krowy. Kosiła trawę rosnącą na nieruchomości, w tym na części położonej za stodołą. Od momentu zamiany działek wnioskodawczyni czuła się właścicielką przedmiotowej nieruchomości, tak się zachowywała i właśnie tak była postrzegana przez sąsiadów.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2000 roku, wydanym w sprawie I Ns 880/99, Sąd Rejonowy w Radomsku uznał, że własność przedmiotowej działki numer (...) na mocy ustawy z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności nieruchomości rolnych uzyskali S. i M. małżonkowie L.. Następnie przedmiotową działkę otrzymała córka K. M. O., która sprzedała ją w dniu 28 maja 2004 roku M. L. (1).

Mając tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, iż wniosek podlega częściowemu uwzględnieniu.

W przedmiotowej sprawie sporny okazał się zarówno charakter, jak i zakres posiadania samoistnego w odniesieniu do poszczególnych udziałów w nieruchomości znajdujących się w posiadaniu uczestników.

Biorąc pod uwagę przedstawiony powyżej stan faktyczny i ocenę dowodów Sąd Rejonowy stwierdził, że w niniejszej sprawie, początek okresu posiadania spornej nieruchomości, prowadzącego do jej zasiedzenia, nastąpił przed wejściem w życie ustawy z 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz.U. nr 55 poz.321), tj. przed dniem 1 października 1990 roku i należy zastosować krótszy termin zasiedzenia według art. 172 k.c, czyli w pierwotnym jego brzmieniu.

Uwzględniając przedstawiony powyżej stan faktyczny, stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie, początek okresu posiadania spornej nieruchomości, prowadzącego do jej zasiedzenia, przypadł na dzień 1 stycznia 1969 roku. Pod koniec 1968 roku uległ zmianie stan faktyczny w zakresie władztwa nad przedmiotową nieruchomością. Ze zgodnych zeznań wszystkich stron postępowania wynika bowiem, że co najmniej w tej dacie doszło do nieformalnego i zgodnego wprowadzenia wnioskodawczyni we władanie przedmiotową nieruchomością.

Sporny pozostał natomiast charakter posiadania i jego zakres. W pierwszej kolejności podnieść należy, że z zakresu władania przez wnioskodawczynię działką (...) wyłączona była część zajęta pod budynek mieszkalny i stodołę należącą do uczestnika M. L. (1) oraz część odgrodzoną płotem usytuowanym między tymi budynkami, a więc część określona na mapie podziału nieruchomości sporządzonej przez biegłą geodetę jako działka numer (...). W tym zatem zakresie wniosek podlegał oddaleniu jako bezzasadny.

Natomiast w odniesieniu do drugiej części, to jest wyodrębnionej działki (...) uznać należy żądanie wniosku za zasadne. Z ustaleń poczynionych w toku postępowania wynika, że wnioskodawczyni władała tą częścią jak właścicielka i tak była postrzegana przez otoczenie. Manifestowała fakt, że czuje się właścicielką poprzez uczestniczenie w sporze o granice, opłacanie podatków, remontowanie domu i negowanie próśb opuszczenia domu. Ocena taka dotyczy nie tylko części zabudowanej i gruntu do stodoły, ale również pozostałej części wydzielonej działki (...). Z niezakwestionowanych w toku postępowania zeznań świadków M. H., J. K., Z. S., M. O. i N. P. oraz uczestników J. G., M. M. (1), C. J., A. J. i S. J. oraz samej wnioskodawczyni wynika, że wnioskodawczyni władała nie tylko domem, ale korzystała również z drewnianej ubikacji znajdującej się na działce (...) za stodołą uczestnika M. L. (1), miała kury, wypasała krowy za stodołą i sprzątała tam łąkę. Biorąc pod uwagę okoliczność, że wnioskodawczyni miała żywy inwentarz oraz warunki panujące na wsi, zeznania te zasługują na wiarygodność.

W związku z koniecznością dokonania geodezyjnego podziału nieruchomości Sąd Rejonowy nakazał ściągnięcie od wnioskodawczyni kwoty 4449,27 złotych na rzecz Skarbu Państwa - Kasy Sądu Rejonowego w Radomsku tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia biegłego geodety, na podstawie art. 83 w zw. z art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W pozostałym zaś zakresie Sąd Rejonowy ustalił, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie w oparciu o przepis art. 520 § 1 k.p.c. O kosztach nieuiszczonej mocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu orzeczono na podstawie § 21 w związku z 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie i za czynności adwokackie i ponoszenia przez skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zmianami).

Apelację od powyższego postanowienia wniósł uczestnik M. L. (1), który zaskarżył je w całości. Zarzucił, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są sprzeczne z przeprowadzonymi w sprawie dowodami.

Wskazując na powyższe wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpatrzenia.

Pełnomocnik wnioskodawczyni wnosił o oddalenie apelacji i przyznanie wynagrodzenia za udzieloną wnioskodawczyni z urzędu pomoc prawną w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja nie jest uzasadniona.

Nie ma racji uczestnik twierdząc w apelacji, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są sprzeczne z przeprowadzonymi w sprawie dowodami.

W tym miejscu stwierdzić należy, że zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają w szczególności: obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych (zgodnych z zasadami logicznego rozumowania), ramy proceduralne (ocena dowodów musi respektować pewne warunki określone przez prawo procesowe, w szczególności przepisy art. 227-234 k.p.c. ), wreszcie poziom świadomości prawnej sędziego oraz dominujące poglądy na sądowe stosowanie prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz.655). W kontekście tych uwag zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do kwestionowania przeprowadzonej w niniejszej sprawie oceny dowodów. Z przeprowadzonych przez Sąd I instancji w niniejszej sprawie dowodów wynika, że wnioskodawczyni pod koniec roku 1968 objęła nieformalnie w posiadanie sporną część działki (...). K. P. władała tą częścią działki jak właściciel i tak była postrzegana przez najbliższe otocznie. Demonstrowała fakt, że czuje się właścicielką poprzez uczestniczenie w sporze o granice, opłacanie podatków, remontowanie domu i negowanie próśb opuszczenia domu. Ocena taka dotyczy nie tylko części zabudowanej i gruntu do stodoły, ale również pozostałej części wydzielonej działki (...). Z niespornych zeznań świadków M. H., J. K., Z. S., M. O. i N. P. oraz uczestników J. G., M. M. (1), C. J., A. J. i S. J. oraz wnioskodawczyni wynika, że K. P. władała nie tylko domem, ale korzystała również z drewnianej ubikacji znajdującej się na działce (...) za stodołą uczestnika M. L. (1), hodowała kury, wypasała krowy za stodołą i sprzątała tam łąkę.

W świetle powyższego zasadnie Sąd Rejonowy wywiódł, że wnioskodawczyni samoistnie posiada działkę nr (...) przez czas konieczny do stwierdzenia nabycia jej własności przez zasiedzenie.

Zarzut apelacji jest w istocie polemiką z prawidłowo poczynionymi przez Sąd Rejonowy ustaleniami faktycznymi i jako taki nie może odnieść zamierzonego skutku,

Sąd Okręgowy z urzędu zauważa, że z prawidłowo poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych wynika, że między innymi przedmiotowa działka numer (...) objęta była postępowaniem w sprawie I Ns 880/99 o uwłaszczenie. Prawomocnym postanowieniem z dnia 15.02.2000 r. w sprawie I Ns 880/99 Sąd Rejonowy w Radomsku stwierdził, że z dniem 04.11.1971 r. prawo własności między innymi spornej działki numer (...) na podstawie art. 1 ustęp 1 ustawy z dnia 26.10.1971 r. o uregulowaniu własności nieruchomości rolnych na rzecz S. i M. L. (2). Umknęło uwadze Sądowi Rejonowemu, że zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. postanowienie to wiąże nie tylko strony i sąd , który je wydał, lecz również inne sady oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej. Postanowienie to korzysta także z tzw. prawomocności rozszerzonej i wiąże nie tylko uczestników postępowania, którzy brali udział w sprawie, w której zostało wydane, lecz także osoby zainteresowane, które nie stały się uczestnikami postępowania. Skoro prawomocnym postanowieniem w sprawie I Ns 880/99 stwierdzono nabycie własności przedmiotowej działki z dniem 04.11.1971 r., na rzecz S. i M. małż. L., to termin biegu zasiedzenia działki (...) biegnie dopiero od dnia 05.11.1971 r.

Jak to prawidłowo ustalił Sąd I instancji, wnioskodawczyni posiada samoistnie działkę numer (...) w złej wierze, zatem termin zasiedzenia upłynął dopiero w dniu 05.11.2001 r. (art. 172 § 2 k.c.). Dlatego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie w ten tylko sposób, że termin zasiedzenia działki (...) przez wnioskodawczynię stwierdził z dniem 05.11.2001r.

Zażalenie wnioskodawczyni dotyczące zwolnienia jej z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa poniesionego wydatku tj. kosztów wynagrodzenia biegłego geodety nie jest zasadne. Wnosząc sprawę wnioskodawczyni obowiązana była przygotować się na ewentualne w sprawie wydatki. Sąd I instancji zwolnił wnioskodawczynię z opłaty sadowej od wniosku oraz poniósł koszty wynagrodzenia adwokata z urzędu. Dalej idące żądanie wnioskodawczyni nie może być uwzględnione. Dlatego zażalenie wnioskodawczyni należało oddalić.

Sąd Okręgowy przyznał adwokatowi S. Z. kwotę 1.476,00 zł, a to na podstawie § 8 pkt1, § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.).