Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w P.

przeciwko (...)Spółce Akcyjnej
z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. I Wydział Cywilny

z dnia 7 sierpnia 2023 r. sygn. akt I C 402/23

oddala apelację;

zasądza od pozwanego (...)
(...)Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) (...)
(...) z siedzibą w P. kwotę 1.800,00 (jeden tysiąc osiemset) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie należnymi za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Agata Kowalska

Sygn. akt II Ca 882/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2023 roku, sygn. akt I C 402/23 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim:

1. na podstawie art. 355 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc umorzył postępowanie w zakresie żądania kwoty 10.108 złotych wobec cofnięcia pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia;

2. zasądził od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) w P. kwotę 16.066,40 złotych tytułem zwrotu dalszych kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą pojazdu O. o nr rej. (...) w wyniku zdarzenia z dnia (...) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 marca 2023r. do dnia zapłaty;

3. zasądził strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) w P. kwotę 4.926 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600) złotych kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

Podstawę powyższego wyroku stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu (...) doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki O. o numerze rejestracyjnym (...). Pojazd stanowił przedmiot własności i użytkowania Ł. P.. Pojazd sprawcy zdarzenia posiadał ważne ubezpieczenie OC zawarte z pozwanym ubezpieczycielem.

W dniu (...) poszkodowany Ł. P. wynajął u powoda pojazd zastępczy marki M. (...) o nr rej. (...) na czas likwidacji szkody. W tym samym dniu pojazd został poszkodowanemu wydany, natomiast został zwrócony w dniu 6 lutego 2023r., po zakończonej naprawie. Koszt wynajmu pojazdu marki M. (...) wynosił 280 zł netto za dobę (344,40 zł brutto). Poszkodowany korzystał z wynajętego auta w takim samym zakresie, jak uprzednio z uszkodzonego w wyniku przedmiotowego zdarzenia auta - służył mu do dojazdów do miejsca świadczenia pracy, dojazdów na wizyty domowe do pacjentów oraz realizacji czynności życia codziennego, w tym dojazdów do sklepów, rodziny, znajomych. Najem pojazdu u powoda miał charakter bezgotówkowy. Rozliczenie stron miało nastąpić w wyniku przeniesienia wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Najem nie obejmował limitu kilometrów, nie wiązał się z: obowiązkiem zapłaty kaucji, udziałem własnym w ewentualnej szkodzie w pojeździe.

W dniu (...). poszkodowany Ł. P. zawarł z powodem (...) umowę cesji, na podstawie której przelał na jego rzecz wierzytelność - prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego, jaką posiadał wobec pozwanego w związku z uszkodzeniem pojazdu marki O. o nr rej. (...).

W dniu (...). poszkodowany upoważnił także powoda do prowadzenia działań w zakresie likwidacji uszkodzeń w/w pojazdu tj. ustalenia kosztów naprawy, zakresu szkody, wartości pojazdu przed i po zdarzeniu, negocjacji co do wysokości należnego odszkodowania, otrzymywania informacji o brakujących dokumentach niezbędnych do wypłaty odszkodowania za uszkodzenia pojazdu, składania wyjaśnień, otrzymywania wszelkich informacji i działań związanych z wynajmem pojazdu zastępczego.

Powód, działając w imieniu poszkodowanego, w dniu (...). dokonał zgłoszenia szkody pozwanej na formularzu poprzez e-mail. Powód jako adres korespondencyjny wskazał: ul. (...), (...)-(...) P. oraz telefon kontaktowy nr: (...). Jednocześnie zawarł zastrzeżenie, w którym wskazał: „Nie prowadzimy korespondencji SMS, w związku z czym na taką formę kontaktu nie wyrażamy zgody”. Powód w wiadomości e-mail z dnia (...). zwrócił się do pozwanej o udostępnienie pojazdu zastępczego i kontakt w tym celu pod nr (...) w ciągu 24h, w przeciwnym przypadku najem będzie realizowany/kontynuowany na zasadach rynkowych. Poszkodowany oświadczył, że mimo prośby o udostępnienie auta zastępczego, ubezpieczyciel nie udostępnił pojazdu.

W wyniku zdarzenia z dnia (...) uszkodzeniu uległ lewy tylny bok pojazdu marki O. o nr rej. (...). Na miejsce zdarzenia została wezwana policja. Pojazd poszkodowanego nie nadawał się dojazdy. Poszkodowany Ł. P. nie posiadał innego pojazdu, którym mógłby zastąpić pojazd uszkodzony - posiadał wraz z żoną dwa inne pojazdy, jednak z pojazdu marki A. (...) korzystała jego żona, natomiast pojazd marki N. (...) był w tamtym czasie uszkodzony. Poszkodowany nie otrzymał żadnej informacji o ewentualnej możliwości wynajmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego, ani podczas zgłoszenia potrzeby najmu, ani później w toku likwidacji szkody. Poszkodowany skorzystał z oferty najmu pojazdu zastępczego od powoda, gdyż kompleksowo świadczył całość obsługi powypadkowej. Ł. P. nie weryfikował warunków najmu u powoda z innymi wypożyczalniami, ponieważ był zadowolony z usług powoda oraz dogodnych warunków ubezpieczenia pojazdu zastępczego na wypadek szkody.

W toku likwidacji szkody pozwany adresował korespondencję do poszkodowanego Ł. P. na adres ul. (...), (...)-(...) G., podczas gdy poszkodowany zamieszkuje pod adresem ul. (...), (...)-(...) G.. Niemniej poszkodowany otrzymał pisma dotyczące wysokości przyznanego odszkodowania, które adresowane były do siedziby warsztatu sieci naprawczej współpracującej z pozwanym, gdzie pojazd był naprawiany.

W okresie likwidacji szkody pojazd zastępczy wynajmowany był przez poszkodowanego u powoda w okresie od dnia (...). do dnia 6 lutego 2023r., tj. przez okres 76 dni. Po zakończeniu umowy najmu powód wystawił fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 26.174,40 zł brutto za najem pojazdu, na którą złożyło się 76 dób najmu według stawki 280 zł netto + VAT.

Pismem z dnia 9 lutego 2023r. poprzez wiadomość e-mail, powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 26.174,40 zł tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego w terminie 14 dni od otrzymania pisma.

Decyzją z dnia 14 kwietnia 2023r. - już po wytoczeniu niniejszego powództwa - tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, T. (...) w W. przyznała kwotę 10.108 zł, uznając za zasadny okres 76 dni najmu oraz stawkę dobową w kwocie 133 zł brutto.

Zastosowane przez powoda stawki najmu auta M. (...) (segment (...)) jako pojazdu zastępczego dla uszkodzonego pojazdu O. (...) (segment (...)) na poziomie 344,40 zł brutto nie odbiega od średnich - przeciętnych ofert rynkowych najmu tego rodzaju pojazdów

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy poczynił na podstawie zaoferowanych przez strony dowodów z dokumentów, których rzetelność i wiarygodność nie były kwestionowane, jak i na podstawie zeznań poszkodowanego Ł. P., które co do zasady korespondowały z resztą zaoferowanego przez strony materiału dowodowego, w tym aktami szkodowymi.

W sprawie sporna pozostawała stawka najmu pojazdu zastępczego. Zasada odpowiedzialności, jak i okres tego najmu były w istocie ostatecznie bezsporne, co wynika z wypłaconego już przez stronę pozwaną, po wytoczeniu powództwa decyzją z dnia 14 kwietnia 2023r., odszkodowania obejmującego cały okres 76 dni najmu, jednak w niższej stawce 133 zł za dobę, tj. łącznie w kwocie 10.108 zł.

Strona powodowa wykazała, załączonymi już do pozwu cennikami, że zastosowana przez powoda stawka najmu jako auta zastępczego pojazdu M. (...) w miejsce uszkodzonego O. (...) na poziomie odpowiednio 344,40 zł brutto nie odbiegają od średnich, przeciętnych ofert rynkowych najmu tego rodzaju pojazdów. Sąd wskazał, że strona pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wbrew gołosłownej treści odpowiedzi na pozew, nie wykazała, że zaoferowała faktycznie poszkodowanemu możliwość najmu odpowiedniego auta zastępczego, z której poszkodowany mimo to nie skorzystał. W toku postępowania wykazane zostało, że w dniu zgłoszenia szkody powód w wiadomości e-mail zgłosił szkodę oraz potrzebę najmu pojazdu zastępczego, na co pozwany w żaden sposób nie zareagował, a w każdym razie nie złożył na taką okoliczność ewentualnego odpowiedniego dowodu, zaś sam poszkodowany M. S. zaprzeczył, jakoby czy to przy zgłoszeniu szkody, czy też w późniejszym - przedłużającym się procesie likwidacji szkody - otrzymał bezpośrednio, czy za pośrednictwem powoda ofertę najmu auta zastępczego od pozwanego .

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Pełnomocnik powoda w sposób skuteczny pismem z dnia 8 maja 2023r. dokonał częściowego cofnięcia pozwu w zakresie żądania kwoty 10.108 zł. Bowiem pozwany już po wytoczeniu powództwa - decyzja z dnia 14 kwietnia 2023 r, - dobrowolnie zapłacił na rzecz powoda kwotę 10.108 zł tytułem należności głównej. Z tej przyczyny, Sąd w punkcie 1 wyroku, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie w zakresie żądania zaspokojonej kwoty należności głównej.

Przechodząc do oceny pozostałej części żądania Sąd podniósł, że podstawą prawną rozstrzygnięcia sprawy jest umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego zawarta z pozwanym przez sprawcę przedmiotowego zdarzenia, co nie było w sprawie kwestionowane.

W efekcie powód, na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013r., poz. 392 z późn. zm), uprawniony był do dochodzenia od pozwanego odszkodowania za szkodę w postaci kosztów najmu auta zastępczego w związku z uszkodzeniem, w wyniku zdarzenia z dnia (...), pojazdu poszkodowanego.

Na podstawie umowy cesji z dnia (...). powód wstąpił bowiem w prawa poszkodowanego Ł. P. w zakresie wierzytelności z tytułu kosztów najmu auta zastępczego od pozwanego jako ubezpieczyciela OC sprawcy wypadku (art. 509 § 1 kc).

W rozpoznawanej sprawie, zasada odpowiedzialności pozwanego za szkodę - koszty najmu pojazdu zastępczego ostatecznie nie była kwestionowana, zwłaszcza wobec postawy pozwanego, który co prawda już po wytoczeniu powództwa, ale spełnił niesporną część świadczenia (10.108 zł), uznając za zasadny cały okres najmu wynoszący 76 dni, tj. od dnia (...). do dnia 6 lutego 2023r., oraz stawkę dobową najmu w kwocie 133 zł brutto.

Pozwany kwestionował wysokość stawki dobowej za najem pojazdu zastępczego. W ocenie pozwanego poszkodowany naruszył obowiązek minimalizacji szkody wynajmując pojazd od powoda po stawce 344,40 zł brutto, podczas gdy otrzymał od pozwanego propozycję bezpłatnego wynajmu pojazdu zastępczego oraz został poinformowany o możliwości weryfikacji stawki dobowej w przypadku skorzystania z usług innego podmiotu.

Sąd I instancji wskazał, że zakres należnego odszkodowania w niniejszej sprawie określają dwie normy prawne. Norma prawna limitująca odpowiedzialność pozwanego za szkodę wynika z treści art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013r., poz. 392 z późn. zm.), zgodnie z którym odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Odesłanie do ustalenia odszkodowania w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym powoduje konieczność sięgnięcia do przepisów kodeksu cywilnego.

Posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadzie winy za szkodę powstałą w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody, co wynika z treści art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. Normę prawną limitującą odpowiedzialność sprawcy szkody stanowi art. 361 § 1 i 2 k.c., z którego wynika, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Ponadto w art. 363 § 1 i 2 k.c. określono, iż naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. A jeżeli naprawa ma nastąpić w pieniądzu, to co do zasady wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania.

Powyżej wskazany zakres odszkodowania obejmuje również rekompensatę za brak możliwości korzystania przez poszkodowanego z własnego pojazdu uszkodzonego na skutek zdarzenia. Możliwość korzystania z samochodu osobowego nie należy bowiem traktować w realiach XXI wieku jako luksusu, gdyż w obecnych czasach normą jest jego posiadanie. Powód wykazał, że poszkodowany w niniejszej sprawie wymagał auta zastępczego do wykonywania bieżących czynności życia codziennego, dojazdów do pracy, do pacjentów.

Kolejną normą prawną dotyczącą zachowania poszkodowanego jest art. 362 k.c., z którego wynika, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosowanie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Na podstawie powyższych norm formułowana jest zasada współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem oraz zasada minimalizacji szkody.

W ocenie Sądu Rejonowego poszkodowany nie przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody. W toku przeprowadzonego, z inicjatywy profesjonalnie reprezentowanych stron, postępowania dowodowego nie wynika bowiem, żeby bezpośrednio poszkodowanemu, czy za pośrednictwem powoda faktycznie zaoferowano rzeczywistą możliwość najmu pojazdu zastępczego przez pozwanego, czy ewentualnie za pośrednictwem jego kontrahentów. Nadto, choćby z uwagi na okoliczności przedmiotowego zdarzenia, poszkodowanemu nie sposób także postawić jakiegokolwiek zarzutu w zakresie skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego u powoda, zwłaszcza skoro pozwany nie wykazał, że jakąkolwiek realną możliwość najmu auta zastępczego poszkodowanemu niezwłocznie po zdarzeniu umożliwił. Tym bardziej, że ciężar wykazania, że poszkodowanemu została przedstawiona zrozumiała dla niego propozycja wynajęcia pojazdu zastępczego spoczywa na pozwanym, jako stronie próbującej wywodzić z takiego twierdzenia korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). Pozwany nie przedstawił wiarygodnego dowodu na tę okoliczność, bowiem brak jest choćby zwrotnego potwierdzenia odbioru pisma kierowanego do poszkodowanego, czy powoda, który także takiej okoliczności wprost zaprzeczył (k. 93 v). Co więcej zarówno z zeznań poszkodowanego Ł. P. (...), jak i z dowodów przedstawionych przez powoda wynika, że powód w imieniu poszkodowanego zwracał się do pozwanego o udostępnienie pojazdu, jednakże bezskutecznie (k. 82).

Zatem, w ocenie Sądu, wobec faktycznego zgłoszenia potrzeby najmu pojazdu zastępczego przy zgłoszeniu szkody i braku jakiejkolwiek realnej oferty od pozwanego jako ubezpieczyciela sprawcy, powództwo było w całości zasadne i jako takie podlegało uwzględnieniu.

W efekcie Sąd przyjął, że przy bezspornym okresie najmu auta zastępczego wynikającym z okresu naprawy uszkodzonego pojazdu poszkodowanego, stawka najmu auta zastępczego zastosowana przez powoda (280 zł + VAT za dobę, tj. 344,40 zł brutto) była zasadna. Mieści się ona - w świetle załączonych już do pozwu cenników - pośród średnich , przeciętnych ofert rynkowych najmu tego rodzaju pojazdów jak uszkodzony O. (...) ( (...)) i wynajęty marki M. (...) (segment (...)), co nie było w istocie sporne między stronami, a nadto nic budziła wątpliwości Sądu także w świetle doświadczenia życiowego i zawodowego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał za zasadne żądanie zapłaty zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 76 dni według stawki 344,40 zł brutto (280 zł netto). Sąd uwzględnił zatem powództwo w całości, uznając za ekonomicznie uzasadnione koszty najmu w łącznej kwocie 26.174,40 zł i biorąc pod uwagę dokonaną w toku niniejszego postępowania wypłatę w kwocie 10.108 zł, zasądził od pozwanego na rzecz powoda różnicę, tj. kwotę 16.066,40 zł, o czym Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku.

W przedmiocie odsetek za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z uprzednim wezwaniem pozwanego do zapłaty przez powoda w dniu 9 lutego 2023r. (k. 16 i k.89), uznając w konsekwencji w myśl art. 817 § 1 k.c. oraz art. 14 ust. 1 u.u.o., UFG i PBUK, że domaganie się objętej żądaniem pozwu kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tj. po upływie 30 dni od wezwania, było uzasadnione. Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia 9 marca 2023r. do dnia zapłaty.

Zgodnie z zasadą finansowej odpowiedzialności stron za wynik procesu, o kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Sąd uznał powoda za wygrywającego proces także odnośnie kwoty 10.108 zł, co do której powód cofnął pozew , albowiem cofnięcie to było spowodowane spełnieniem świadczenia przez pozwanego już po wytoczeniu powództwa (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2017 r., III CZP 118/16, LEX nr 2302762), a pozwany - wbrew własnym twierdzeniom - był uprzednio wzywany do zapłaty w dniu 9 lutego 2023r. Tym samym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda łącznie kwotę 4.926 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1.309 zł opłaty sądowej od pozwu, 17 zł opłaty od pełnomocnictwa i kwotę 3.600 zł kosztów zastępstwa procesowego, ustaloną w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804). Pozwany został zobowiązany do zapłaty tej kwoty na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty na podstawie art. 98 § 1 ¹ i 3 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, skarżąc go w części tj., w zakresie pkt 2 i 3 i zarzucając:

naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

i. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną niewszechstronną wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nie nadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez:

1) nienadanie odpowiedniego znaczenia dowodu w postaci pisma pozwanego z dnia 24 listopada 2022 r. skierowanego do powoda i bezpośrednio do poszkodowanego i uznanie, że ani powód, ani poszkodowany nie otrzymali od pośrednictwem poznanego, podczas gdy pismo pozwanego zawierało szczególną informację o zasadach współpracy przy organizacji pojazdu zastępczego, w tym o akceptowanej stawce, natomiast powód jako osoba upoważniona do reprezentowania poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego, winien był się skontaktować z pozwanym i zgłosić mu potrzebę organizacji auta zastępczego, czego zaś nie uczynił, co skutkowało zasądzeniem odszkodowania w kwocie przekraczającej normalne granice szkody w sytuacji, gdy prawidłowa ocena dowodów winna prowadzić do wniosku, że pozwany przekazał informację o możliwości organizacji pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego w wypożyczalni partnerskiej po akceptowanej przez niego stawce 133 zł brutto za dobę, z której to propozycji poszkodowany winien był skorzystać, zmniejszając tym koszt wynajmu pojazdu zastępczego,

2) nieprawidłową analizę dowodu w postaci upoważnienia do reprezentacji poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego, formularza zgłoszenia szkody, zeznań świadka Ł. P. (00:30:35 protokołu z rozprawy z dnia 24 lipca 2023 r.) i uznanie, że powód zgłosił potrzebę najmu pojazdu zastępczego, zaś pozwany nie skontaktował się z powodem celem organizacji pojazdu zastępczego, w sytuacji gdy powód podczas zgłoszenia szkody podał nieprawidłowe dane kontaktowe swoje i poszkodowanego celem uniemożliwienia pozwanemu przekazania informacji o pojeździe zastępczym i organizacji pojazdu za pośrednictwem wypożyczalni współpracującej z pozwanym, co skutkowało zasądzeniem odszkodowania w kwocie przekraczającej normalne granice szkody w sytuacji, gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że działania powoda miały charakter celowy, gdyż umożliwienie pozwanemu organizacji najmu pojazdu zastępczego nie leży w interesie powoda, prowadzącego działalność gospodarczą w tej dziedzinie,

3) nienadanie odpowiedniego znaczenia złożonej poszkodowanemu ofercie najmu pojazdu zastępczego, z której poszkodowany - należycie współpracujący z dłużnikiem w wykonaniu zobowiązania - winien był skorzystać i która to oferta winna wyznaczać stawkę dobową na podstawie której Sąd zasądził odszkodowanie,

ii. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez błędną ocenę dowodu w postaci zgłoszenia szkody i uznanie, że powód zgłosił potrzebę najmu pojazdu zastępczego, zaś pozwany zaniechał podjęcia współpracy w tym zakresie, w sytuacji gdy poszkodowany wynajął pojazd u powoda zanim szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi, a w toku likwidacji szkody powód nie skontaktował się z pozwanym celem zgłoszenia potrzeby poszkodowanego do korzystania z pojazdu zastępczego, mimo przedstawionej przez pozwanego propozycji organizacji pojazdu zastępczego w razie konieczności najmu, co skutkowało zasądzeniem odszkodowania w kwocie przekraczającej normalne granice szkody, albowiem powód nie wykazał w toku postępowania przed Sądem I instancji, że faktycznie przekazał ubezpieczycielowi informację o potrzebie korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego,

- co skutkowało zasądzeniem świadczenia przekraczającego uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

i. art. 362 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty najmu wynikające z faktury zastępczego nie powodowała dodatkowych kosztów po stronie zobowiązanego do likwidacji szkody, a jednocześnie odpowiadała potrzebom poszkodowanego w związku z czasowym brakiem możliwości korzystania z własnego pojazdu, a tym samym nie sposób przyjąć, aby wydatek w zakresie czynszu najmu w kwocie 344 zł brutto za dobę pozostawał niezbędny i konieczny dla zniwelowania skutków kolizji drogowej oraz aby dochodzone pozwem roszczenie pozostawało uzasadnione szkodą która powstała wbrew woli poszkodowanego, co jest podstawowym wymogiem odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych,

ii. art. 95 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że powód i poszkodowany nie zostali skutecznie poinformowani przez pozwanego o ofercie najmu pojazdu zastępczego, co doprowadziło do braku uznania akceptowanej przez pozwanego stawki jako ekonomicznie uzasadnionej i zasądzenia odszkodowania wykraczającego poza granice szkody w sytuacji, gdy materiał dowodowy wskazuje, iż powód celowo uniemożliwił kontakt ubezpieczyciela z pozwany, a także organizację najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego, czym doprowadził do zwiększenia rozmiarów szkody,

iii. art. 822 § 1 k.c. i art. 8241 § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie za uzasadnione nadmiernych kosztów najmu pojazdu zastępczego, które mogły być znacznie ograniczone bez żadnego uszczerbku dla poszkodowanego, gdyby zdecydował się skorzystać z oferty pozwanej,

- co doprowadziło do zasądzenia świadczenia przekraczającego uzasadnione wydatki za najem pojazdu zastępczego.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu przed Sądem I instancji, a nadto zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wydania orzeczenia, w którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie podlega uwzględnieniu.

Wbrew zarzutom apelanta stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o należycie oceniony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Dowody zaoferowane przez powoda były wystarczające dla stwierdzenia faktów, z których wywiódł on swe roszczenie. Przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego jest logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Ustalenia te Sąd Okręgowy uznaje za prawidłowe i przyjmuje za własne.

Zarzuty apelacji o „nienadaniu odpowiedniego znaczenia” dowodom złożonym przez pozwanego uznać należy za czysto polemiczne. W szczególności nie sposób podzielić twierdzeń apelanta, że złożonymi wydrukami pisma z dnia 24.11.2022 r. strona pozwana wykazała okoliczność przedstawienia realnej propozycji najmu pojazdu zastępczego i jej doręczenia poszkodowanemu. Zupełnie nieuprawnionymi, w świetle analizy treści formularza zgłoszenia szkody, są też twierdzenia pozwanego, że powód podał nieprawidłowe dane kontaktowe swoje i poszkodowanego, co miało ograniczyć kontakt z poszkodowanym.

Podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego i materialnego zmierzają do podważenia wniosków i oceny prawnej Sądu I instancji w zakresie zasadności dobowej stawki najmu przyjętej przez powoda.

Podzielić należy ocenę Sądu Rejonowego, że załączonymi do pozwu dokumentami w postaci: umowy najmu, faktury VAT oraz cenników innych wypożyczalni powód udowodnił rynkowość zastosowanej stawki najmu pojazdu zastępczego. Sam pozwany kwestionował nie tyle rynkowość przyjętej przez powoda dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego, a zasadność zastosowania tej stawki w sytuacji, gdy – w ocenie pozwanego – ubezpieczyciel zaoferował poszkodowanemu możliwość wynajęcia pojazdu za niższą stawkę.

Z takim stanowiskiem pozwanego nie sposób się zgodzić. Należy zauważyć, że po zgłoszeniu szkody to na pozwanym, jako podmiocie odpowiedzialnym za likwidację szkody, ciążył obowiązek skontaktowania się z poszkodowanym, rozpytania co do jego oczekiwań i - w porozumieniu z podmiotem wypożyczającym pojazdy zastępcze - przedstawienia poszkodowanemu rzeczywistej, skonkretyzowanej propozycji czy oferty najmu pojazdu zastępczego ze wskazaniem przedziału cenowego w zależności od klasy i standardu pojazdu i wszystkich warunków najmu, która umożliwiłaby poszkodowanemu porównanie jej z inną ofertą.

Apelujący nie dostrzega, że w zgłoszeniu szkody zawarte zostało żądanie „podstawienia pojazdu zastępczego w ciągu 24 h i kontakt tel. w tym celu pod numerem (...)” z informacją o treści: „W przeciwnym przypadku najem będzie realizowany/kontynuowany na zasadach rynkowych”. Ponadto sama umowa najmu zawierała możliwość jej rozwiązania w ciągu 24 h od zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi, co dawało możliwość – w przypadku podstawienia pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela – zakończenia najmu pojazdu u powoda.

W przedmiotowej sprawie pozwany nie udowodnił, by w oczekiwanym przez poszkodowanego terminie – który określony na 24 h był niewątpliwie terminem rozsądnym, wyważonym - złożył poszkodowanemu bądź powodowi taką skonkretyzowaną ofertę najmu samochodu zastępczego ze współpracującej z nim wypożyczalni pojazdów. Wymogu tego z pewnością nie spełniają ogólne, szablonowe informacje o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego ze wskazaniem akceptowanych przez ubezpieczyciela stawek dobowych, do których należy zaliczyć informację zawartą w piśmie z dnia 24.11.2022 r., pamiętając, że w sprawie nie wykazano także jego doręczenia adresatom. Takie działania ubezpieczyciela można ocenić jako pozorne, nie dowodzące woli ani rzeczywistej możliwości zorganizowania osobie poszkodowanej najmu pojazdu zastępczego na oczekiwanych przez nią warunkach.

Nie można wymagać od poszkodowanego, by związany już umową najmu na warunkach spełniających jego oczekiwania, był zobowiązany w takiej sytuacji do podejmowania działań z własnej inicjatywy dla ustalenia warunków wynajmu za pośrednictwem ubezpieczyciela.

Nie do zaakceptowania jest zatem stanowisko pozwanego, że normalnym następstwem szkody są wyłącznie koszty najmu pojazdu po stawce 133 zł brutto za dobę. Przypomnieć należy, że ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy, a odpowiedzialność tę wyznaczają przepisy art. 361 § 1 i 2 k.c. oraz art. 363 k.c., z których wynika zasada pełnej kompensacji szkody, pozostającej w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem ją wywołującym. Limitowanie wartości odszkodowania za najem pojazdu zastępczego do stawek przyjętych przez ubezpieczyciela – bez wystąpienia konkretnych przesłanek przemawiających na rzecz takiego rozwiązania – byłoby nieuprawnionym premiowaniem ubezpieczyciela, zwłaszcza gdy nie podejmuje on realnych działań w celu wykonania ciążącego na nim zobowiązania.

W tej sytuacji należy przyjąć, że zastosowanie przez powoda dobowej stawki za wynajem pojazdu, mieszczącej się w stawkach rynkowych, nie przyczyniło się do zwiększenia szkody.

Skoro powód wykazał, że przy zgłoszeniu szkody zwracał się do pozwanego o podstawienie pojazdu zastępczego w określonym czasie, to przyjąć należy, że współdziałał w procesie likwidacji szkody. O naruszeniu zasady minimalizacji czy o braku współpracy poszkodowanego można byłoby mówić wtedy, gdyby ubezpieczyciel, we współpracy z podmiotem trudniącym się wynajmem pojazdów, zaproponował realną ofertę najmu na konkretnych, akceptowanych przez poszkodowanego warunkach, ale po niższej cenie, a poszkodowany bezzasadnie nie przyjąłby takiej oferty. Zaistnienia takiej sytuacji pozwany nie wykazał.

Dlatego Sąd Okręgowy uznał także podniesione przez pozwanego zarzuty naruszenia prawa materialnego za nieuzasadnione.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego w całości na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1, §1 ¹ i § 3 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.800 zł, poniesioną przez niego tytułem kosztów zastępstwa prawnego, zgodnie z przepisami § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2015 r. poz.1805 ze zm.) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie należnymi za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku do dnia zapłaty.

Agata Kowalska