Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w B.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 9 września 2022 r. sygn. akt I C 524/21

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a)  pierwszym sentencji w ten tylko sposób, że zasądzoną w nim kwotę 5.059,97 złotych obniża do kwoty 1.024,37 (jeden tysiąc dwadzieścia cztery złote trzydzieści siedem groszy) a w pozostałej części oddala powództwo ;

b)  drugim sentencji na następujący: „zasądza od powoda (...) z siedzibą w B. na rzecz pozwanego (...) z siedzibą w W. kwotę 906,80 (dziewięćset sześć złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

c)  trzecim sentencji na następujący: „nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie od powoda (...)z siedzibą w B. kwotę 74,45 (siedemdziesiąt cztery złote czterdzieści pięć groszy) złote i od pozwanego (...) z siedzibą w W. kwotę 18,87 (osiemnaście złotych osiemdziesiąt siedem groszy) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych”;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda (...) z siedzibą w B. na rzecz pozwanego (...) z siedzibą w W. kwotę 860,00 (osiemset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 953/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 września 2022 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu w dniu 9 września 2022 r. sprawy z powództwa (...)z siedzibą w B. przeciwko (...)z siedzibą
w W., o zapłatę zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.059,97 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty (pkt 1).oraz kwotę 2.717,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2). Ponadto Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 94,32 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt 3) .

Jako podstawę rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał następujący stan faktyczny:

W dniu(...) roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został należący do K. H. samochód marki T. (...) nr rej. (...). Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie. Uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy; został odholowany na pobliskie podwórko na prywatną posesję w okolicach B., albowiem nie nadawał się do dalszej jazdy.

Tego samego dnia poszkodowana zgłosiła telefoniczne szkodę ubezpieczycielowi; w czasie tej rozmowy nie otrzymała oferty najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez pozwanego.

Po zgłoszeniu szkody poszkodowana zaczęła poszukiwać firmę oferującą pojazdy zastępcze i tak znalazła ofertę powoda. Dnia 13 grudnia 2019 r. poszkodowana zawarła
z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego K. C. o nr rej. (...), gdzie czynsz najmu za jedną dobę został ustalony na kwotę 170 zł netto. Tego samego dnia poszkodowana zawarła z powodem także umowę cesji wierzytelności w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Pojazd został wynajęty poszkodowanej bez ograniczeń, w szczególności co do limitu kilometrów i nie pobrana została żadna kaucja.

Poszkodowana udzieliła powodowi upoważnienia do uzyskiwania wszelkich informacji związanych z likwidacją szkody w jej pojeździe, w szczególności z informacjami
o ofertach pojazdów zastępczych oferowanych przez firmy współpracujące z pozwanym.

W toku likwidacji szkody poszkodowana otrzymała oferty najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez firmy współpracujące z pozwanym. Oferty te zostały przesłane do powoda, który zapoznał poszkodowaną z tymi ofertami.

Poszkodowana uznała te oferty za mniej korzystne, albowiem regulaminy firm oferujących pojazdy zastępcze przewidywały kary umowne, odpowiedzialność za szkodę
w pojeździe najętym. Z uwagi na tej mniej korzystne warunki poszkodowana nie zdecydowała się skorzystać z tych ofert.

Poszkodowana zleciła naprawę uszkodzonego pojazdu po oszacowaniu szkody przez ubezpieczyciela i wypłaceniu jej odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu.

Poszkodowana korzystała z pojazdu zastępczego od dnia 13 grudnia 2019 r. do dnia 15 stycznia 2020 r. Pojazd zastępczy wykorzystywany był przez poszkodowaną do dojazdu do pracy, dojazdu do lekarza, odwożenia dzieci do szkoły.

Po zakończeniu najmu pojazdu zastępczego powód wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 7.109,40 zł, na którą składała się wynajem pojazdu zastępczego za 34 doby najmu pojazdu zastępczego po 170 zł netto.

W toku likwidacji szkody pozwany wypłacił na rzecz powoda w dniu 12 marca 2020r. kwotę 2.415,00 zł z tytułu zwrotu kosztów pojazdu zastępczego.

Pojazd poszkodowanej T. (...) zalicza się do klasy segmentu (...). Zakres stawek rynkowych wynajmu pojazdu zastępczego z segmentu (...) w wypożyczalniach samochodów,
w których nie jest pobierana kaucja, nie jest stosowany limit kilometrów ani udział własny
w przypadku wystąpienia szkody z winy najemcy, a zapłata za wynajem pojazdu odbywa się na podstawie cesji wierzytelności ze wskazaniem dłużnika w okresie likwidacji szkody wynosiła 73,17 zł - 240,65 zł netto (90-296 zł brutto). Zastosowana przez powoda stawka dzienna najmu pojazdu zastępczego mieściła się w zakresie stawek rynkowych oferowanych na rynku lokalnym.

Technologiczny czas naprawy pojazdu wynosił 3 dni. Konieczny i niezbędny czas naprawy pojazdu wynosił 7 dni roboczych.

Uzasadniony czasu wynajmu pojazdu zastępczego powinien być od dnia 13 grudnia 2019r. do 15 stycznia 2020 r., a zatem 34 dni kalendarzowe.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron. Podstawę ustalenia stanu faktycznego stanowił także dowód z przesłuchania świadka K. H. - poszkodowanej, która sprzedała wierzytelność na rzecz powoda. Świadek w jasny i precyzyjny sposób wskazała przebieg zdarzenia i likwidacji szkody oraz okoliczności związane ze skorzystaniem z oferty najmu pojazdu zastępczego od powoda. Zeznania świadka są nadto potwierdzone pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Zakres stawek rynkowych wynajmu pojazdu zastępczego z segmentu
(...) w wypożyczalniach samochodów bez żadnych dodatkowych ograniczeń Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego A. F.. Biegły jednoznacznie wskazał zakres stawek rynkowych wynajmu pojazdu zastępczego z segmentu(...) w wypożyczalniach samochodów bez żadnych dodatkowych ograniczeń. W tej sytuacji Sąd oparł się na sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy opinii biegłego sądowego; opinia ta jest jasna, rzetelna i zawiera szerokie uzasadnienie prezentujące stawki czynszu najmu stosowane na rynku lokalnym. Zastosowana przez powoda stawka dla wynajętego pojazdu mieściła się w stawce pojazdu klasy (...), mimo że wynajęty samochód marki F. (...) był klasy (...).

W zakresie technologicznego czasu naprawy pojazdu i uzasadnionego czasu wynajmu pojazdu zastępczego Sąd również oparł się na opinii biegłego sądowego, z której wynika, że uzasadnionego czasu wynajmu pojazdu zastępczego powinien być od dnia 13 grudnia 2019r. do 15 stycznia 2020 r. Wyjaśnił, że opinia biegłego jest w tym zakresie jasna, rzetelna, zawiera szerokie uzasadnienie i stanowi przekonujący i miarodajny dowód w sprawie, odzwierciedla staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności, podania przyczyny, które doprowadziły do przyjętej konkluzji. Jednocześnie opinii tej nie podważają inne dowody zebrane w sprawie.

Uznając, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości, Sąd Rejonowy zważył, że w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie zasady odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody statuowane w przepisie art. 436 k.c., oraz - w związku z objęciem odpowiedzialności posiadacza pojazdu obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej - przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz.U. 2019, poz. 2214 ze zm.). W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone
w przepisach art. 361 §2 k.c. oraz art. 363 k.c. Zgodnie z art. 361 §1 k.c. powód może domagać się odszkodowania od strony pozwanej wynikającego z normalnych następstw działania lub

zaniechania, z których szkoda wynikła, pod warunkiem, że wykaże rozmiar szkody oraz wykaże istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem ją wywołującym (w niniejszym przypadku z wpadnięciem pojazdu w dziurę w jezdni). Zgodnie
z ciężarem dowodu to powód winien wykazać rodzaj i rozmiar szkody, jej wartość oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.

Sąd meritii wyjaśnił również, że zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych. W myśl przepisu art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody - odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną w umowie ubezpieczenia (art. 824 §1 k.c., art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wynikła na skutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda.

Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych oraz art. 822
§4 k.c.).

W ocenie Sądu pierwszej instancji w przedmiotowej sprawie bezspornym był fakt zaistnienia zdarzenia komunikacyjnego z dnia (...) roku uszkodzeniu uległ należący do K. H. samochód marki T. (...) nr rej. (...). Do zdarzenia drogowego doszło z winy osoby ubezpieczonej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie. Przedmiotem sporu nie była zatem zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę.

Pozwany nie kwestionował także uprawnienia poszkodowanej do wynajęcia pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody. Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie stanowiła uzasadniona stawka dobowa za najem oraz czasu trwania najmu pojazdu.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego Sąd pierwszej instancji przypomniał, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku w sprawie III CZP 5/11 (opubl. OSNC 2012/3/28), nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. W tożsamy sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2019 roku w sprawie III CZP 84/18 (opubl. OSNC 2020/1/6) akcentując, że w ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela, jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań mimo, że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. W tym zakresie należy proporcjonalnie wyważyć interesy poszkodowanego i ubezpieczyciela kierując się standardem rozsądnie myślącej osoby, która określone zachowanie uznałaby za celowe, konieczne i racjonalne ekonomicznie. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku w sprawie III CZP 20/17 (opubl. OSNC 2018/6/56), wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd meritii wskazał, że poszkodowana przed wynajmem pojazdu zastępczego od powoda nie otrzymała od pozwanego żadnej skonkretyzowanej oferty najmu pojazdu zastępczego. W toku likwidacji szkody wprawdzie poszkodowana otrzymała oferty najmu od firm wskazanych przez pozwanego, lecz oferty te były mniej korzystne od tej z której poszkodowana już korzystała, albowiem przewidywały dodatkową odpowiedzialność najmującego np. za powstanie szkody w pojeździe najętym, co nie było przewidziane w pojeździe najętym przez poszkodowaną.

W trakcie przedstawiania ofert przez pozwanego poszkodowana już korzystała z najmu pojazdu zastępczego i pozwany miał możliwość skonkretyzowania możliwości najmu pojazdu zastępczego na konkurencyjnych warunkach z czego nie skorzystał; obecnie natomiast przerzuca całą odpowiedzialność w zakresie przebiegu procesu likwidacji na poszkodowanego, zarzucając poszkodowanej nielojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody
i nieograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela. Pozwany miał pełną świadomość, że poszkodowana zdecydowała się wynająć samochód zastępczy u podmiotu trzeciego. Pomimo tej wiedzy nie przedsięwziął żadnych działań, aby zweryfikować stawki powoda, czy też przedstawić poszkodowanej za jego pośrednictwem konkretnej oferty najmu pojazdu o warunkach tożsamych do umowy zawartej z powodem.

W ocenie Sądu działania pozwanego, będącego profesjonalistą, należy postrzegać
w kategoriach milczącej akceptacji warunków umowy najmu zawartej pomiędzy powodem
a poszkodowaną. Nie istniały bowiem żadne obiektywne przeszkody, aby pozwany zwrócił się do powoda o przesłanie przedmiotowych umów, a następnie, aby dokonał weryfikacji ich postanowień.

Należy zwrócić uwagę, że zawarta przez powoda i poszkodowaną umowa najmu pojazdu zastępczego była korzystna dla najemcy, gdyż nie przewidywała limitu przebiegu kilometrów, kaucji, jak również udziału własnego w szkodzie częściowej i całkowitej. Reasumując tę część rozważań Sąd uznał, że powód był uprawniony do przyjęcia stawki dobowej na wskazanym poziomie tj. odpowiednio 170 zł netto. Stawka ta mieści się w średnich stawkach rynkowych pojazdów zastępczych segmentu C na rynku lokalnym co potwierdziła opinia biegłego sądowego.

Wobec udokumentowania przez powoda kosztów wynikających z najmu pojazdu zastępczego należy uznać zarówno wysokość czynszu najmu jak i czas najmu pojazdu zastępczego za uzasadnione. Obowiązek pozwanego pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego wynika również z wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego. Zgodnie
z rekomendacją (...) z dnia 1 grudnia 2009 r. poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu. Okres najmu winien być uzasadniony. Długość tego okresu warunkowana jest lojalnym zachowaniem się poszkodowanego wobec ubezpieczyciela. W toku sporu ustalono, że zachodziła konieczność wynajmu samochodu zastępczego, bowiem samochód uszkodzony w wyniku wypadku komunikacyjnego był samochodem z którego poszkodowana korzystała do dojazdu do pracy. W rozpoznawanym sporze brak podstaw do uznania, że do zwiększenia rozmiarów szkody przyczyniło się działalnie poszkodowanej. W ocenie Sądu za usprawiedliwione należy uznać korzystanie z pojazdu zastępczego w okresie, w którym wystawiano fakturę za najem. Potwierdza to opinia biegłego sądowego, który wskazał uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w realiach rozpoznawanej sprawy.

W piśmiennictwie przeważa stanowisko, że muszą to być wydatki zmierzające do wyłączenia lub ograniczenia szkody i niewątpliwie są nimi koszty wynajmu pojazdu zastępczego w celu kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, ponieważ zapobiegają utracie określonych dochodów (art. 361 § 2 k.c.) Szkodę stanowią również konieczne wydatki związane ze zdarzeniem szkodzącym. Przy takim ujęciu, stratą w rozumieniu art. 361 §2 k.c. są objęte także wydatki, które służą ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu. Zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem.

Reasumując Sąd uznał, że powód, jako nabywca wierzytelności, mógł się skutecznie domagać uzupełniającego odszkodowania dochodzonego pozwem.

Podstawę żądania odsetkowego powoda stanowi przepis art. 481 §1 k.c. w myśl którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Z tych względów Sąd uwzględnił również roszczenie w zakresie odsetek, w tym skapitalizowanych przez powoda odsetek.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 § 1 i §3 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w całości, dlatego też była uprawniona do żądania zwrotu kosztów procesu
w pełnej wysokości.

Koszty poniesione przez powoda obejmowały: opłatę sądową od pozwu - 400 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa - 17 zł, zaliczka na poczet opinii biegłego 500 zł, koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 1.800 zł - § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W pozostałym zakresie o kosztach orzeczono na podstawie art. 130 ³ §2 k.p.c. w zw. z art. 113. ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, mając na uwadze, że strony nie uiściły w całości kosztów opinii pisemnych biegłego sądowego. W świetle bowiem powołanego przepisu kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Mając na uwadze, iż nie została uiszczona w całości należność za sporządzone opinie w sprawie, nieuiszczoną kwotę 70,92 zł oraz kwotę 23,40 zł przyznaną świadkowi tytułem kosztów dojazdu Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Bełchatowie od pozwanego, który w całości przegrał proces.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik strony pozwanej. Zaskarżył wyrok całości, zarzucając mu:

1. naruszenie prawa procesowego, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, w szczególności:

a. art. 233 § 1 k.p.c., w wyniku dokonania niewszechstronnej i dowolnej oceny materiału dowodowego w sprawie, w szczególności poprzez nienadanie odpowiedniej rangi faktowi, że ubezpieczyciel informował poszkodowaną o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracującej z pozwaną, a także o akceptowanej przez niego dobowej stawce najmu pojazdu zastępczego oraz możliwości weryfikacji stawki najmu w przypadku wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego od podmiotu zewnętrznego za wyższą stawkę niż 80 zł/doba brutto, a także o procedurze zniesienia wszelkich limitów i udziałów własnych,

b. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na oparciu rozstrzygnięcia wyłącznie na ustaleniach biegłego w sytuacji, gdy poszkodowana została poinformowana o możliwości weryfikacji stawki za dobę najmu w przypadku skorzystania z usług zewnętrznej wypożyczalni;

2. naruszenie prawa procesowego, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, w szczególności:

a. art. 361 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieści się najem pojazdu zastępczego w wygórowanej stawce dobowej najmu 170 zł netto, w sytuacji gdy pozwana informowała poszkodowaną o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego w wypożyczalniach współpracujących z pozwaną w stawce 80 zł/doba brutto,

b. art, 361 k.c. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieści się najem pojazdu zastępczego aż przez 34 dni, podczas gdy czas oczekiwania na wypłatę odszkodowania przy szkodzie częściowej, w sytuacji gdy poszkodowana ceduje koszty najmu przekraczające wartość naprawy, nie powinien być wliczany do uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego,

c. art. 822 § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione nadmiernych w istocie kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowaną,

d. art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez jego niezastosowanie skutkujące uznaniem, że poszkodowana nie naruszyła obowiązku minimalizacji szkody i obowiązku współpracy wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania, co następnie skutkowało uznaniem przez Sąd I instancji zasadności najmu pojazdu zastępczego w stawce 170 zł przez okres 34 dni podczas gdy poszkodowana była informowana o możliwości zorganizowania samochodu zastępczego z wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, o prawie weryfikacji dobowej stawki najmu w przypadku wypożyczenia pojazdu z zewnętrznej wypożyczalni, oraz w sytuacji gdy poszkodowana była informowana o tym, że stawka 80 zł/doba brutto obejmuje takie same warunki jak najem u powoda, a (...) S.A. znosi wszystkie limity i udziały własne,

e. art. 481 k.c. w zw. z 817 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnie skutkującą nieprawidłowym uznaniem że pozwana pozostawała w opóźnieniu od kwoty już od 27 sierpnia 2021r. podczas, gdy dochodzone kwoty miały charakter sporny do chwili wyrokowania.

W związku z podniesionymi zarzutami, wniósł o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa, rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony za wynik sprawy.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanego wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest częściowo uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia art. 233
§ 1 k.p.c., Sąd Okręgowy wyjaśnia, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia powołanego przepisu poprzez pominięcie dowodu z rozmowy telefonicznej z dnia 16.12.2019r. podczas której przedstawiciel pozwanego skontaktował się z poszkodowaną przedstawiając jej propozycją najmu pojazdu zastępczego. Po zakończonej rozmowie, pracownik W. wysłał do poszkodowanej informację o wypożyczalniach współpracujących z ubezpieczycielem, o warunkach najmu, a także załączył wzory umów
i regulaminów wypożyczalni K. F.. Jednocześnie z skonkretyzowanej oferty zawartej w odpowiedzi udzielonej przez pozwaną na pytania powoda dotyczące warunków najmu pojazdu zastępczego wynikało między innymi, że wynajęty zostanie pojazd tej samej klasy co uszkodzony, termin udostępnienia pojazdu zostanie ustalony indywidualnie z poszkodowanym, w czasie dogodnym dla poszkodowanego, pojazd zastępczy zostanie wynajęty na okres niezbędny do naprawy pojazdu (indywidualnie ustalony z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy), ubezpieczyciel pokryje koszty najmu w przypadku przyjęcia odpowiedzialności w sprawie, poszkodowany nic będzie ponosił kosztów udziału własnego, klient nie będzie ponosił żadnych dodatkowych opłat/kar, pod warunkiem użytkowania pojazdu zgodnie z przeznaczeniem i przepisami prawda, możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego osobom trzecim, brak limitu kilometrów, możliwość wyjazdu za granicę czy możliwość przewożenia towarów przemysłowych, spożywczych, budowlanych (vide: odpowiedź na zapytanie k.52).

Wobec powyższego przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że regulaminy firm oferujących pojazdy, wskazanych przez powoda zastępcze przewidywały kary umowne, odpowiedzialność za szkodę w pojeździe najętym i z uwagi na tej mniej korzystne warunki poszkodowana nie zdecydowała się skorzystać z tych ofert, na podstawie zeznań poszkodowanej było nieuprawnione. W wskazanym zakresie ustalenia faktyczne przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia podlegają korekcie polegającej na ustaleniu, że oferta ubezpieczyciela w zakresie najmu pojazdu zastępczego spełniała oczekiwania poszkodowanej a odmowa jej przyjęcia nie znajduje usprawiedliwienia warunkami proponowanej umowy.

W konsekwencji to, że poszkodowana skorzystała z istotnie droższej oferty, nie może być uznane jako pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z powstałą szkodą. Działanie pozwanej stanowiło również naruszenie obowiązku współdziałania w likwidacji szkody.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji dopuścił się więc naruszenia art. 361 § 1 i 2 k.c.

Na uwzględnienie nie zasługuje natomiast zarzut apelacyjny odwołując się do przyjęcia przez Sąd Rejonowy, że „w granicach normalnego następstwa szkody mieści się najem pojazdu zastępczego aż przez 34 dni”. Zawarte w skardze apelacyjnej twierdzenie pozwanego , że czas oczekiwania na wypłatę odszkodowania przy szkodzie częściowej, w sytuacji gdy poszkodowana ceduje koszty najmu przekraczające wartość naprawy, nie powinien być wliczany do uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego” nie znajduje żadnego prawnego uzasadnienia. Nie zaistniały również okoliczności pozwalające przyjąć, że podstawa takiego twierdzenia wynika z jakichkolwiek ustaleń faktycznych. Co więcej, uznając prawo poszkodowanej do wynajęcia pojazdu niezwłocznie po wypadku i dostrzegając, że skonkretyzowana oferta wynajmu pojazdu zastępczego po cenie niższej została przedstawiona dopiero w dniu 16 grudnia 2019 r. (w czwartym dniu po zgłoszeniu szkody), Sąd Okręgowy uznaje, że poszkodowana mogła skorzystać z alternatywnej (tańszej) oferty najmu pojazdu zastępczego dopiero po pięciu dniach wynajmu. Za wskazany okres należy więc uwzględnić, żądnie zwrotu kosztów najmu pojazdu po cenie wyższej.

Reasumując, prawidłowe zastosowanie przepisów art. 822 § 1 k.c.. 361 k.c., 354 § 2 k.c. w zw. z art, 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w skorygowanym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał iż wierzytelność z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego należna powodowi wynosiła 3365,50 zł. (5 x 209,10 zł + 29 x 80 zł). Pozwany zapłacił powodowi w postepowaniu likwidacyjnym kwotę 2415 zł., toteż powództwo należało uwzględnić w części co do kwoty 950,50 zł. tytułem należności głównej, powiększonej o odsetki za opóźnienie w kwocie 73,87 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie przepisów art. 386 § 1 k.p.c. oraz 385 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób zasądzona od pozwanego na rzecz powoda kwotę obniżył do 1024,37 zł a w pozostałym zakresie oddalił apelację.

O kosztach procesu za obie instancje Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Powód wygrał sprawę w 20 %. Koszty powoda w postępowaniu pierwszoinstacyjnym wyniosły 2717 zł., natomiast koszty pozwanego 1817 zł. W postępowaniu apelacyjnym koszty powoda wyniosły 900 zł. a pozwanego 1300 zł. Wskazane koszty obejmowały opłaty odpowiednio od pozwu i apelacji ( po 400 zł.), wydatki na biegłego poniesione przez powoda w kwocie 500 zł. Wynagrodzenie pełnomocników stron ustalone według norm przepisanych, oraz opłaty od pełnomocnictwa.

Z uwzględnieniem zasady stosunkowego rozliczenia kosztów procesu i art. 100 k.p.c. zw. z art. 113. ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych korekty wymagało również rozstrzygnięcie zwarte w punkcie 3 zaskarżonego wyroku.

Paweł Hochman