Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 174/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim z dnia 04 grudnia 2023 r. w sprawie II K 18/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------

---------------

----------------------------------------------------------------------

------------------------

--------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----------

-----------------

---------------------------------------------------------------------

------------------------

---------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------------

----------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Obraza przepisów postępowania mających wpływ na treść wyroku, w szczególności art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 92 k.p.k. i art. 410 k.p.k., polegająca na swobodnej i jednostronnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, co skutkowało uznaniem, że czyn oskarżonego nie zawierał znamion czynu zabronionego, bowiem brak było elementu umyślności w działaniu oskarżonego, podczas gdy pozostaje to w sprzeczności ze zgromadzonymi w sprawie dowodami, w szczególności poprzez przydanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego A. R. uznając, że podczas popełnienia zarzucanego mu czynu działał on nieświadomie, choć analiza jego wyjaśnień oraz zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi do odmiennych wniosków.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Po rozpoznaniu środka odwoławczego wniesionego przez oskarżyciela publicznego, Sąd Okręgowy stwierdził niezasadność podniesionych zarzutów i tym samym brak było podstaw do uwzględnienia przedmiotowej apelacji. Zdaniem Sądu odwoławczego, Sąd meriti procedował prawidłowo, na podstawie całokształtu ujawnionych okoliczności, przy tym właściwie oraz obiektywnie ocenił materiał dowodowy i ustalił rzeczywisty stan faktyczny w sprawie, który doprowadził do wydania wyroku uniewinniającego wobec oskarżonego A. R.. Sąd Okręgowy zaaprobował również argumentację Sądu Rejonowego, wskazaną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Skarżący zaś nie uargumentował w sposób dostateczny zasadności swoich twierdzeń, które dowodziłyby świadomości i umyślnego działania oskarżonego, wymaganego do przypisania mu winy za zarzucony czyn.

Zasadniczo dla oceny możliwości przypisania oskarżonemu winy w zakresie zarzuconego mu czynu, w pierwszej kolejności sięgnąć należało do źródła ustaleń, iż przy współpracy z cypryjską spółką (...) ( (...)) nie tylko oskarżony, ale i nikt inny nie miał prawa wystawiać faktur bez doliczania podatku VAT. Jak wskazują wyniki kontroli skarbowej, spółka ta nie prowadziła faktycznej działalności ani na Cyprze, ani w innych krajach Unii Europejskiej, a stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej miała jedynie w Polsce, wobec czego usługi transportowe świadczone na jej rzecz w Polsce (m.in. przez oskarżonego) podlegały w Polsce podatkowi VAT (p. k. 20-23). Polskie organy karnoskarbowe ustalenia takie poczyniły na skutek współpracy międzynarodowej z cypryjskimi służbami fiskalnymi, które wskazały, że (...) nie ma tam pracowników, infrastruktury, fizycznego biura itd. Skoro to właśnie spektrum działalności spółki (...) było podstawą oceny, czy VAT od usług, świadczonych na jej rzecz powinien być naliczany, czy nie, należało odpowiedzieć na pytanie, czy materiał dowodowy sprawy daje podstawy do ustalenia, że oskarżony to spektrum znał, tj. czy wiedział, że poza rzekomym „pośrednictwem” A. B. (1) i jego firmy (...) spółka (...) nigdzie indziej na terenie Unii Europejskiej faktycznie nie działa. W tym zakresie stwierdzić należało, że żaden dowód nie wskazuje na to, by oskarżony wiedział, że (...) to „wydmuszka”, unijna przykrywka dla działalności, prowadzonej na terytorium RP, stworzona tylko po to, by nie odprowadzać tu podatku VAT (i by zapewne spółka jako podatnik tego podatku w pewnym momencie zniknął bez jego odprowadzenia). O ile w przypadku A. B. (2) na tle zeznań K. i P. Ś. można było stwierdzić, że wiedzę taką posiadał, o tyle w przypadku oskarżonego takich dowodów nie ma. Oskarżony w swoich wyjaśnieniach opisał współpracę ze spółką (...), którą nawiązał i realizował za pośrednictwem A. B. (1) i P. T., a później z firmą (...) ( (...)), za pośrednictwem (...) (...). Oskarżony wskazywał, że świadczył usługi transportowe na zlecenia z firmy A. B., w pewnym momencie usłyszał, że zmieni się podmiot, dający mu zlecenia – na spółkę z Cypru, poza tym praktycznie nic się nie zmieni – prócz tego, że w fakturach nie będzie VATu. Zasadnie oskarżony wskazywał, że ta różnica nie była dla niego istotna, bowiem podmiot gospodarczy działa, by zarobkować, firma transportowa przyjmuje i wykonuje zlecenia, co nieprzerwanie i niezmiennie robił, a że kontrahent powiedział mu, że zlecenia będą nie z dotychczasowej spółki, ale z innej – nie musiało mieć dla niego istotnego znaczenia, zwłaszcza jeśli w weryfikowalny sposób istnienie i działalność tej nowej spółki nie budziły wątpliwości. Wyjaśnienia oskarżonego były tu spójne i logiczne, w istotnej części korespondowały ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją, a także z zeznaniami B. K. – pracownika jego firmy, odpowiedzialnej za kwestie księgowe. Depozycje oskarżonego i tegoż świadka przemawiają za uznaniem, iż przedsiębrali oni działania mające na celu zweryfikowanie firmy (...), które w tym zakresie wskazywały w ich mniemaniu o prawidłowości przeprowadzanych przez nich rozliczeń w ramach prowadzonej współpracy. Zważając na wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego nie można przychylić się do tez skarżącego, że sposób działania oskarżonego, m.in. brak bezpośredniego kontaktu z przedstawicielami podmiotu (...), działanie wyłącznie za pośrednictwem T. (...), miałyby bez wątpliwości przemawiać za umyślnym zachowaniem oskarżonego, co Sąd Rejonowy trafnie wykazał w uzasadnieniu pierwszoinstancyjnego wyroku. Korzystanie z pośredników, giełd zleceń itp. przy usługach transportowych zdaje się nie wzbudzać wątpliwości co do powszechności tej formy działania. Oskarżony mając świadomość nielegalności swego działania i fikcyjności spółki (...) starałby się prawdopodobnie przyjąć linię obrony, która miałaby dowodzić, iż spółka ta faktycznie działała poza terytorium kraju, wobec czego mógł nie naliczać VAT, czego jednak nie uczynił. Nawiązując do treści podniesionego zarzutu zauważyć także można, że skarżący nie wykazał należycie, jaki materiał dowodowy będący w opozycji do wyjaśnień oskarżonego i w jaki sposób, miałby opowiadać się za ich niewiarygodnością. W środku odwoławczym oskarżyciel publiczny przedstawia swoją interpretację właściwie ustalonych faktów, próbując tym samym wykazać przestępcze zachowanie oskarżonego, jednak nie jest ona poparta jakimikolwiek jednoznacznymi i wiarygodnymi dowodami, a opiera się jedynie na domniemaniach. W związku z powyższym, przy ustalaniu ewentualnej winy oskarżonego pamiętać trzeba było także o treści zasady wyrażonej w art. 5 § 2 k.p.k., którą to w niniejszej sprawie należało zastosować. Na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, ustalając winę oskarżonego w aspekcie karnoskarbowym, należało uznać brak umyślności jego działania, które dopiero warunkowałoby realizację znamion zarzuconego mu czynu.

Zaznaczyć ponadto należy, że wskazanych przez skarżącego przepisów proceduralnych nie można rozumieć w ten sposób, iż każdy z przeprowadzonych na rozprawie głównej dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Byłoby to w wielu wypadkach w istocie niemożliwe ze względu na wzajemną sprzeczność okoliczności wynikających z różnych dowodów. Odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonych, a w rezultacie ich pominięcie jako podstawy dowodowej podczas dokonywanych ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem oceny okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych, z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2022 r., II AKa 376/21). Zważając na to oraz na to co już wykazano powyżej, nie można było uznać zasadności podniesionych przez skarżącego zarzutów, co zaś skutkowało nieuwzględnieniem wniesionego środka odwoławczego.

Wniosek

Wniosek o uchylenie wyroku w całości na niekorzyść oskarżonego A. R. i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych przez oskarżyciela publicznego, wniosek apelacyjny nie zasługiwał na uwzględnienie, co szczegółowo zostało rozważone we wcześniejszej części uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wskazano w rubryce 3.1. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień podlegających rozpatrzeniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji prokuratora, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy orzekł, że wydatki postępowania odwoławczego ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana