Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Karłowicz

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 237/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 29 grudnia 2023 r., sygn. II K 495/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny – pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

---------------------

-------------------------------------------------------------

--------------

-------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--------

---------------------

-------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-----------------

------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1.

obraza przepisów postępowania, błąd w ustaleniach faktycznych jak również rażącą niewspółmierność orzeczonej kary mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj.

1.  przepis art. 4 k.p.k. oraz art. 5 § 2 k.p.k. poprzez ich niezastosowanie i rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości polegających na tym, że Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego materiału dowodowego w sposób mający umożliwić poparcie z góry przyjętych założeń oraz interpretowanie nie dających się usunąć wątpliwości wyłącznie na niekorzyść oskarżonego, podczas gdy wątpliwości co do wartości rzekomych uszkodzeń, wartości rzekomo przywłaszczonych przez oskarżonego rzeczy oraz wątpliwości co do tego co stało się z biżuterią, której zwrotu żądała G. T. winny przemawiać na korzyść oskarżonego;

2.  przepisu art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. i przepisu art. 410 k.p.k. poprzez:

a) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego R. T. w zakresie porzucenia i wyzbycia się własności przez G. T. biżuterii składającej się z obrączki oraz dwóch złotych pierścionków poprzez pominięcie w ocenie materiału dowodowego tych fragmentów wyjaśnień oskarżonego zgodnie z którymi oskarżony zaprzeczał, aby dokonał przewłaszczenia biżuterii porzuconej przez G. T., a Sąd fakt przywłaszczenia oparł jedynie na subiektywnym odczuciu G. T. wynikającej z burzliwej i pełnej wzajemnych złośliwości rozmowy z oskarżonym;

b) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w postaci zeznań świadka E. T. poprzez brak wzięcia pod uwagę tego, że świadek zeznawał, iż zakup grzejników do domu w Ł. został sfinansowany przez świadka, a więc zdemontowane grzejniki nie stanowiły majątku objętego wspólnością małżeńską, a następnie brak wzięcia pod uwagę tego, że świadek nakazał oskarżonemu demontaż grzejników i ich zwrot podczas wyprowadzki oskarżonego;

c) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w postaci zeznań G. T. w zakresie jakim twierdziła ona oraz podawała wartości co do zdemontowanych rzeczy oraz dokonanych rzekomo przez oskarżonego uszkodzeń elementów wyposażenia domu, podczas gdy okoliczności te nie znajdują potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym, a subiektywne odczucia G. T. co do wartości rzeczy i dokonanych uszkodzeń nie stanowią realnej podstawy do ustalenia wartości rynkowej ww. rzeczy oraz uszkodzeń domu;

d) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego R. T. w zakresie okoliczności porzucenia i wyzbycia się własności biżuterii składającej się z obrączki oraz dwóch złotych pierścionków przez G. T. poprzez uznanie ich jako niewiarygodnych w ramach twierdzenia, że oskarżony nie wie co się stało z ww. przedmiotami, i pominięcie w ocenie materiału dowodowego tych fragmentów wyjaśnień oskarżonego zgodnie z którymi oskarżony zaprzeczał, aby dokonał przewłaszczenia biżuterii porzuconej przez G. T., a Sąd fakt przywłaszczenia oparł jedynie na subiektywnym odczuciu G. T. wynikającej z burzliwej i pełnej wzajemnych złośliwości rozmowy z oskarżonym;

e) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci opinii biegłego sądowego O. pod kątem oceny przydatności przedmiotowej opinii dla ustalenia szacunkowej wartości rzeczy zdemontowanych przez oskarżonego, podczas gdy Sąd sam dostrzegł duże trudności w ich oszacowaniu, jak również to, że Sąd samodzielnie dostrzegł, iż G. T. tworzy część okoliczności jedynie na użytek toczącego się postępowania karnego, podczas gdy materiał dowodowy załączony do akt sprawy nie pozwala z uwagi na upływ czasu odwzorowania wartości rzeczy będących przedmiotem dokonanego przez oskarżonego demontażu, biegły sądowy rzeczy tych nie widział, ani też nie mógł w sposób naoczny ocenić ich wartości uwzględniając ich stanu zużycia na moment demontażu, a tym samym oszacować ich realnej wartości rynkowej;

f) pominięcie przy wyrokowaniu istotnych wątpliwości co do tego, czyją własnością były rzeczywiście zdemontowane i wywiezione przez oskarżonego rzeczy, w szczególności które z tych rzeczy stanowiły majątek wspólny, a które majątek prywatny, lub które stanowiły wartość osób trzecich;

3.  przepisu art. 201 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. i w zw. z art. 167 k.p.k. na skutek zaniechania przeprowadzenia z urzędu przez Sąd dowodu z opinii uzupełniającej biegłego sądowego O. w przypadku gdy opinia podstawowa jest niepełna, niekompletna i niekategoryczna w części dotyczącej ustalenia wartości rzeczy zdemontowanych w oparciu o metodę szacowania, jak również w sytuacji konieczności ustalenia prawidłowości przyjętej metodologii szacowania przez biegłego w sytuacji gdy teza dowodowa dotyczyła rzeczy w większości stanowiących złom lub elektrośmieci, podczas gdy prawidłowe zastosowanie ww. przepisu nakłada obowiązek na Sąd jako organ procesowy dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej lub dowodu z opinii innych biegłych celem rozwiania istniejących wątpliwości;

4.  w konsekwencji obrazy wskazanych powyżej przepisów postępowania zarzucam Sądowi I instancji dokonanie błędu w ustaleniach faktycznych w ramach zarzucanych oskarżonemu czynów w punktach I i II mającego istotny wpływ na treść orzeczenia:

a) polegający na błędnym przyjęciu, iż oskarżony R. T. dokonując demontażu objętych zarzutem przedmiotów działał w sposób umyślny w celu powiększenia swego stanu posiadania, podczas gdy między stronami nie doszło nigdy do podziału majątku wspólnego, a więc uzyskane w ten sposób korzyści przez oskarżonego nie mogły stanowić przysporzenia w jego majątku osobistym, a co najwyżej przysporzenie w majątku wspólnym, który dotychczas nie uległ podziałowi;

b) polegający na błędnym przyjęciu, iż oskarżony R. T. dokonał przywłaszczenia biżuterii w postaci obrączki oraz dwóch złotych pierścionków podczas gdy G. T. wyzbyła się własności ww. przedmiotów porzucając je, a oskarżony nie ma wiedzy co do tego gdzie przedmioty te się obecnie znajdują, co świadczy o braku możliwości przywłaszczenia rzeczy niczyjej jak również braku dowodu na okoliczność, że oskarżony kiedykolwiek przedmioty te objął w posiadanie;

c) polegającym na błędnym przyjęciu, że łączna wartość zdemontowanych i wywiezionych przez oskarżonego z domu rzeczy wyniosła 11.634 złote, podczas gdy nigdy nie doszło do ustalenia ich wartości w sposób rzetelny i niebudzący wątpliwości;

d) polegającym na błędnym przyjęciu, że łączna wartość szkody po stronie G. T. z tytułu przewłaszczenia rzeczy wyniosła 6.289,50 zł, podczas gdy ustalenie ich wartości dokonane zostało w oparciu o niedające się poddać ocenie dowody w postaci dokumentacji zdjęciowej, subiektywne zeznania świadków, w tym opinię biegłego sądowego prezentującą wartość zdemontowanych rzeczy w sposób niejednoznaczny na podstawie niejasnej metody oszacowania bez uprzedniego dokonania oględzin przez biegłego;

e) polegający na błędnym przyjęciu, iż oskarżony R. T. swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu zabronionego z przepisu alt. 288 § 1 k.k. opisanego w punkcie I wyroku, podczas gdy prawidłowa ocena całokształtu zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, dokonana w sposób swobodny a nie dowolny, zgodnie ze wskazaniami logiki i doświadczenia życiowego winna prowadzić do wniosku, że oskarżony swoim zachowaniem nie wyczerpał znamion zarzucanego mu w punkcie I aktem oskarżenia inkryminowanego czynu;

f) polegający na błędnym przyjęciu, iż oskarżony R. T. swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu zabronionego z przepisu art. 284 § 1 k.k. opisanego w punkcie II wyroku, podczas gdy prawidłowa ocena całokształtu zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, dokonana w sposób swobodny, a nie dowolny, zgodnie ze wskazaniami logiki i doświadczenia życiowego winna prowadzić do wniosku, że oskarżony swoim zachowaniem nie wyczerpał znamiona zarzucanego mu w punkcie II aktem oskarżenia inkryminowanego czynu;

g) polegający na błędnym przyjęciu, iż przedmioty objęte zarzucanym oskarżonemu czynem stanowiły składniki majątku wchodzącego w skład ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, podczas gdy ustawowa małżeńska wspólność majątkowa ustała z chwilą prawomocnego orzeczenia między R. T. a G. T. rozwodu, a tym samym mogły stanowić cudzą własność, podczas gdy z uwagi na ustanie w wyniku orzeczonego rozwodu wspólności majątkowej małżeńskiej przedmioty te nie wchodziły w skład majątku byłych małżonków,

5.  z daleko idącej ostrożności w przypadku nieuwzględnieniu zarzutów wskazanych w pkt 1 - 7 zaskarżonemu wyrokowi na mocy przepisu art. 427 § 1 i § 2 k.p.k. i 438 pkt 4 k.p.k. zarzucam rażącą niewspółmierność orzeczonej kary w sytuacji gdy Sąd merytoryczny pominął przy kształtowaniu kary warunki osobiste oskarżonego, jego dotychczasową niekaralność, ustabilizowany tryb życia.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Poddając zaskarżony wyrok kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy stwierdził, że zasadnicza część zarzutów apelującego okazała się niesłuszna, ale na uwzględnienie zasługiwały argumenty wskazujące na zasadność warunkowego umorzenia postępowania i taki wniosek skarżący złożył w toku postępowania odwoławczego. Należy wskazać, że jeżeli Sąd I instancji w swoim uzasadnieniu dokona wszechstronnej i kompleksowej oceny wszystkich istotnych okoliczności, tak w zakresie ustaleń faktycznych, będących konsekwencją szczegółowo wykazanej oceny materiału dowodowego, jak i w sposób pełny przedstawi argumentację prawną, to oparcie zarzutów apelacji na tych elementach, które były już wszechstronnie i kompleksowo rozważone przez Sąd I instancji, co wynika z uzasadnienia wyroku, uprawnia Sąd Odwoławczy do ograniczenia swojego uzasadnienia w znacznym zakresie do odesłania do tej argumentacji (por. postanowienie SN z 18.05.2021 r., II KK 113/21, LEX nr 3177269).

Sąd Rejonowy wykorzystując wrażenia wynikające z zasady bezpośredniości z całokształtu ujawnionych w toku przewodu sądowego okoliczności wyprowadził racjonale wnioski, kierując się przy tym zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logicznego rozumowania, dowody o charakterze osobowym – zarówno te na korzyść, jak niekorzyść oskarżonego – poddając konfrontacyjnej analizie i ocenie. Uzupełniając argumentację Sądu I instancji zawartą w uzasadnieniu należy podkreślić, że w zeznaniach złożonych 22 czerwca 2021 roku (k.35-36) świadek G. T. stanowczo wskazała, że w żaden sposób nie wyzbyła się i nie zrzekła się własności biżuterii – obrączki i dwóch złotych pierścionków, a jedynie pozostawiła je w domu, gdy się wyprowadzała w lipcu 2019 roku nie mając pewności czy może je zabrać. Zwracała się do męża o zwrot tych przedmiotów, szczególnie wtedy gdy znajdowała się w trudnej sytuacji majątkowej. Oskarżony wprost wskazywał, że nie odda pokrzywdzonej biżuterii, bo nie jest jej potrzebna. Nie wszystkie fakty ustalone przez Sąd I instancji muszą być oparte na dowodach bezpośrednich, w tym przyznaniu się oskarżonego do winy, ale mogą wynikać także z nieodpartej logiki sytuacji oraz jednoznacznego kontekstu ustalonej sekwencji faktów ubocznych, na podstawie których doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, że dana okoliczność faktyczna istotnie wystąpiła. Obciążający dla oskarżonego kontekst zeznań G. T., zapis treści przeprowadzonej rozmowy był nader czytelny dla Sądu Okręgowego. Jednocześnie należy wskazać, że podawane przez pokrzywdzoną wartości zdemontowanych rzeczy oraz dokonanych uszkodzeń elementów wyposażenia domu miały charakter orientacyjny. Pokrzywdzona podkreślała, że dokładna kwota powinna zostać wskazana przez biegłego rzeczoznawcę. To właśnie kierowało również Sądem I instancji przy dopuszczaniu dowodu z opinii biegłego do spraw szacowania ruchomości. Jednocześnie Sąd uznał za zasadne wyeliminowanie z kwoty naprawienia szkody wartości biżuterii, biorąc pod uwagę zeznania pokrzywdzonej złożone na rozprawie w dniu 16 marca 2023 roku i wątpliwości czy pokrzywdzona przyjęła biżuterię, czy nie należy jej potraktować jako majątek wspólny. Ewentualne końcowe rozliczenie w tym zakresie może odbyć się w ramach postępowania o podział majątku dorobkowego. W ocenie Sądu Okręgowego przedstawione przez Sąd I instancji argumenty jednoznacznie wskazują, że oskarżony przywłaszczył złotą biżuterię na szkodę pokrzywdzonej. Podobnie z zeznań E. T. nie można wysnuć wniosku, że pomoc jaką świadczył poprzez zakup grzejników czy paneli dotyczyła jedynie jego syna, jeżeli wyraźnie wskazuje, że kupił grzejnik czy inne przedmioty bo chciał pomagać im jako małżeństwu. Oczywiście takiej oceny nie może usunąć późniejsze demonstracyjne wymontowanie grzejników i ich zabranie (k.308). Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji szczegółowo odniósł się dlaczego wskazane w opisie czynu przedmioty uznał za majątek wspólny i argumenty te zawarte są w treści uzasadnienia. Skarżący szczegółowo opisał jakie remonty po wyprowadzce żony wykonał oskarżony, ale nieporozumieniem jest powoływanie się na wykonanie przyłącza elektrycznego co miał mieć miejsce w 2016 czy też zakup pojazdu w trakcie trwanie małżeństwa. Oskarżony w żaden sposób nie wykazał, że odbyło się to z jego majątku odrębnego, jego wyłącznym nakładem finansowym, a więc w tym zakresie przyjmuje się wspólność majątkową. Oskarżony nie podjął żadnych kroków, aby dokonać podziału majątku, jeżeli jak twierdzi nie było porozumienia z żoną. To jednak nie uprawniało go do dokonania zniszczeń czy demontażu przedmiotów lub zabrania tych znajdujących się w domu. Jak wynika z akt sprawy, gdy tylko pokrzywdzona dowiedziała się o takim zachowaniu oskarżonego sprzeciwiła się, aż w końcu złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

W sytuacji, gdy opinia biegłego jest pełna - dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie należycie uzasadnił, to fakt, iż opinia taka nie spełnia oczekiwań uczestników postępowania, nie jest przesłanką dopuszczenia kolejnej opinii ( post. SN z 17.12.2015r., III KK 448/15, LEX nr 1956352). Opinię biegłego ocenia sąd i to sąd decyduje, czy jest ona dla niego zrozumiała, czy odpowiada na pytania zakreślające jej przedmiot i granice, czy jest wewnętrznie spójna i niesprzeczna, czy nie rodzi wątpliwości co do jej merytorycznej trafności. Jeśli w którejś z powyższych kwestii sąd poweźmie uzasadnione wątpliwości (w szczególności pod wpływem argumentacji stron postępowania) to wówczas sąd decyduje - zgodnie z dyrektywą art. 201 kpk - o wezwaniu tych samych biegłych, skonfrontowaniu biegłych lub o powołaniu innych biegłych ( wyrok SA we Wrocławiu z 17.02.2016r., II AKa 13/16, LEX nr 2023599). Biegły wskazał przyjętą metodę badawczą i nie budziła ona wątpliwości Sądu. Ponadto skarżący w swoim zarzucie ponowił jedynie swoje wątpliwości co do opinii wyrażone już na etapie przewodu sądowego przeprowadzonego przez Sąd I instancji. Skarżący miał możliwość rozwiania wszelkich wątpliwości co do opinii zadając pytania na rozprawie biegłemu. Po wysłuchaniu biegłego nie składał wniosków dowodowych, nie wnosił o powołanie innego biegłego składając jedynie zastrzeżenia do wydanej opinii. Biegły ma szerokie doświadczenie w opiniowaniu w tego typu sprawach i w przypadku braku możliwości oceny zająłby w tym zakresie odpowiednie stanowisko.

W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, iż jeśli Sąd meriti nie naruszył żadnego z przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów, to brak jest podstaw do kwestionowania ustaleń faktycznych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt II AKa 171/15). Nadto, zgodnie z powszechnie akceptowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego, ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania odzwierciedleniem, którego powinno być uzasadnienie orzeczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 roku w sprawie o sygnaturze akt II KR 114/74). Stanowiska przedstawione w powyższych judykatach w pełni zaaprobował także Sąd Okręgowy w Siedlcach, stwierdzając, iż ustalenia faktyczne dokonane w niniejszej sprawie przez Sąd pierwszej instancji są pozbawione jakiegokolwiek błędu, trafne, prawidłowe oraz mające pełne i mocne oparcie w wiarygodnym materiale dowodowym, a zatem nie mogą być uznane za błędne. W świetle całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie budzi wątpliwości, iż oskarżony popełnił zarzucany mu czyn z art. 284 § 1 kk oraz art. 288 § 1 kk w czasokresie wskazanym przez Sąd I instancji.

Odnosząc się przyjętej kwalifikacji prawnej czynu, należy wskazać, że rzeczy opisane w akcie oskarżenia zostały przez oskarżonego zabrane i przeniesione w inne miejsce nieznane dla pokrzywdzonej, sprzedane lub darowane innym osobom (dotyczy to również biżuterii, którą pokrzywdzona nie mogła dysponować i korzystać z niej). Zdaniem Sądu Okręgowego, te okoliczności powinny stanowić punkt wyjścia dla dalszych rozważań. Przechodząc dalej i oceniając zarzuty skarżącego - w ocenie Sądu Okręgowego w powyższym kontekście, logicznym i niewymagającym jakiejkolwiek wykładni przepisu prawa materialnego pozostawało, że pokrzywdzona nie miał dostępu do tych przedmiotów, nie otrzymał żadnych należności za sprzedane przedmioty, co również świadczy o zamiarze zatrzymania pieniędzy w całości dla siebie. W niniejszej sprawie, oskarżony poprzez swoje działanie pozbawił pokrzywdzoną możliwością dysponowania tymi przedmiotami, ale również kwotą za sprzedaży niektórych z nich. Twierdzenia, że oskarżony dokonał tego, gdyż na zabranie niektórych przedmiotów zgodziła się pokrzywdzana są nieprawdziwe, biorąc pod uwagę, że po wprowadzeniu się do domu złożyła ona niezwłocznie zawiadamianie w dniu 16 czerwca 2021 roku. Tego rodzaju linia obrony oskarżonego musiała zostać oceniona krytycznie. Istnienie dowodów przeciwnych w postaci relacji świadków, wspomagających linię obrony oskarżonego, nie oznaczało jednocześnie istnienia wątpliwości, o których stanowi przepis art. 5 § 2 kpk. Norma art. 5 § 2 kpk nie oznacza obowiązku mechanicznego wyboru wersji wydarzeń najbardziej korzystnej dla oskarżonego bez poddania wszystkich dowodów krytycznej weryfikacji (por. postanowienie SN z 21.12.2020 r., V KS 31/20, LEX nr 3095797).

W orzecznictwie SN i sądów powszechnych problematyka wyczerpania przez sprawcę znamion art. 284 § 1 i § 2 kk w odniesieniu do majątku wspólnego małżonków była już rozważana wielokrotnie. Jak orzekł Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. II AKa 62/15, mienie wchodzące w skład małżeńskiej wspólności majątkowej może być przedmiotem przestępstwa przywłaszczenia popełnionego przez jednego z małżonków, gdyż dla małżonka stanowi ono mienie częściowo cudze (por. wyrok SA w Katowicach z 30.04.2015 r., II AKa 62/15, LEX nr 174577). Z kolej Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. II AKa 218/14, orzekł, iż małżonek może ponosić odpowiedzialność karną z art. 284 § 1 kk w takim przypadku, gdy dopuszcza się rozporządzania mieniem należącym do majątku wspólnego w taki sposób, że czyni to z zamiarem powiększenia swego majątku kosztem majątku drugiego małżonka, np. sprzedaje określoną rzecz ruchomą, postępuje w taki sposób, by ta rzecz nie mogła być w przyszłości przedmiotem podziału majątku wspólnego. (LEX nr 2659758). Chybiona jest teza, że celem działania oskarżonego było jedynie zabranie jego rzeczy z domu, biorąc pod uwagę zeznania pokrzywdzonej opisujące to co zastała w domu oraz załączoną dokumentację fotograficzną (k.16-27). Oskarżony wprost wskazywał, że będzie zabierał rzeczy które zamontował, co następnie uczynił. Trudno przyjąć, aby zniszczenia widoczne na k.57, 16,17,19 stanowiły jedynie przypadkowe działanie, były to działania zmierzające do zniszczenia mienia i dokuczenia pokrzywdzonej. Oskarżony miał świadomość, że jego działania – jak określił skarżący „wydobycie elementów” spowodują uszkodzenia wyposażenia i elementów domu, bo jest to świadomość każdego poczytalnego, dorosłego i doświadczonego człowieka. Gdyby oskarżony chciał rozliczyć się z żoną i dokonać potrącenia swojej wierzytelności wynikającej z poczynionych na rzecz nieruchomości nakładów, to należało przestawił pisemne rozliczenia wcześniej, nie zaś dopiero w apelacji i podjąć w tym zakresie stosowne uzgodnienia.

Instytucja warunkowego umorzenia postępowania karnego jest zastrzeżona wyłącznie dla występków – drobnych oraz tych lżejszych z grupy o średnim ciężarze gatunkowym. Ponieważ warunkowe umorzenie postępowania karnego jest środkiem reakcji na przestępstwo łączącym się z określonymi dolegliwościami zadawanymi sprawcy z powodu popełnionego czynu zabronionego, nie może ono być stosowane wtedy, gdy są wątpliwości co do faktu popełnienia danego czynu przez danego sprawcę. Należy podkreślić, że odpowiedzialność karna to odpowiedzialność realizowana poprzez stosowanie wobec sprawcy przestępstwa wszelkich środków reakcji karnej, a nie tylko kar. Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest jednym z najłagodniejszych środków reakcji karnej na przestępstwo, ale pozostając formą odpowiedzialności karnej sprawcy, podobnie jak kara zawiera w sobie element dolegliwości i dlatego jego zastosowania nie można traktować jako zwolnienia od odpowiedzialności.

W ocenie Sądu Okręgowego nie było przeszkód do warunkowego umorzenia postępowania, gdyż zagrożenie czynu karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat nie uwzględnia przewidzianych przepisami prawa możliwości nadzwyczajnego złagodzenia czy obostrzenia kary (Kunicka-Michalska [w:] Rejman, s. 1037). Z każdym typem czynu zabronionego jest zawsze związane jakieś jedno oznaczone ustawowe zagrożenie, na kształt ustawowego zagrożenia nie może wpływać ani nadzwyczajne złagodzenie kary, ani nadzwyczajne obostrzenie kary, skoro żeby np. móc prawidłowo zastosować każdą z tych instytucji trzeba najpierw ustalić, czy w danym wypadku chodzi o zbrodnię czy o występek. Nadzwyczajne obostrzenie wskazane w art. 57b kk dotyczy wymiaru kary, a w przypadku warunkowego umorzenia postępowania kara nie jest wymierzana. Oprócz formalnego wymogu, aby przestępstwo należało do typów występków o niedużym ciężarze gatunkowym, przepis art. 66 § 1 kk wymaga jeszcze, aby społeczna szkodliwość konkretnego czynu i wina sprawcy nie były znaczne, co każdorazowo zobowiązuje Sąd do oddzielnego analizowania i ważenia obu tych czynników. W celu ustalenia stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu winno się przeanalizować te spośród mierników społecznej szkodliwości, które wystąpiły w danym przypadku, a które wskazane zostały w art. 115 § 2 kk, tj. rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, a ponadto przy czynach umyślnych – postać zamiaru i motywację sprawcy, a przy czynach nieumyślnych – rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Przy ustalaniu stopnia winy należy wziąć natomiast pod uwagę przede wszystkim możliwość i stopień: rozpoznawalności sytuacji faktycznej i prawnej przy podejmowaniu określonego zachowania, swobodnego podejmowania decyzji co do tego zachowania, prawidłowości przebiegu procesu motywacyjnego, zdolności i możliwości przewidywania przebiegu związków przyczynowych i skutków swojego zachowania, zdolności i możliwości pokierowania swoim postępowaniem – w danym czasie, danej sytuacji i danych okolicznościach.

Ustalenia, czy stopień społecznej szkodliwości czynu jest, czy nie jest znaczny, powinny być dokonywane w kontekście możliwego maksymalnego poziomu społecznej szkodliwości, jaką się wiąże z przestępstwami danego typu, jaki przypisuje się sprawcy. Czyn oskarżonego godził w mienie, które jest dobrem istotnym, ale nie stojącym najwyżej w kategorii istotności dóbr prawnych. Nie bez znaczenia w przedmiotowej sprawie pozostawała wartość tego mienia oraz fakt, że brak było zainicjowania przez obie strony, postępowania o podział majątku dorobkowego.

Nie można stwierdzić, że warunkowe umorzenie oznacza uniknięcie odpowiedzialności karnej przez oskarżonego, gdyż odstąpienie od skazania i ukarania następuje pod pewnymi warunkami. Oskarżony ma świadomość, że niewypełnienie przez niego zasad warunkowego umorzenia będzie pociągało za sobą podjęcie postępowania oraz możliwość ewentualnego skazania. Istota odpowiedzialności karnej w formie warunkowego umorzenia postępowania polega na zastąpieniu kary możliwością zastosowania określonych środków w tym przypadku obowiązku naprawienia szkody. Orzeczony obowiązek naprawienia szkody będzie miał wpływ na zmniejszenie poczucia krzywdy pokrzywdzonej. Warunkowemu umorzeniu postępowania nie stoi na przeszkodzie brak przyznania się do popełnienia zarzucanego mu czynu, ale również treść składanych wyjaśnień czy sposób prowadzenia linii obrony.

W ocenie Sądu II instancji, dogłębna analiza stanu faktycznego, pozwoliła na uznanie, że stopień winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonego nie są znaczne, co z kolei w powiązaniu z faktem, że oskarżony jest osobą niekaraną, posiada pozytywną opinię środowiskową i brak jest podstaw do dokonania przypuszczenia, że podobne zachowania z jego strony mogą się powtórzyć w przyszłości, dała podstawę do wydania orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania w sprawie. Sam fakt postawienia zarzutu i konieczności stawiennictwa w sądzie w roli oskarżonego w ocenie Sądu Okręgowego, jest również dla oskarżonego swoistego rodzaju dolegliwością. Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody nie było znacznie utrudnione, wysokość wyrządzonej szkody została dokładnie określona, orzeczenie nie wykraczało poza uprawnienia sądu karnego, bez znaczenia pozostaje ewentualny stopień przyczynienia się stron do powstania wspólnego majątku, bowiem pomiędzy stronami nie toczy się postępowanie o podział majątku wspólnego. Należy mieć na uwadze zasadę samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego z art. 8 § 1 kpk. Nie można zaakceptować zasady, że o tym, czy rzeczywiście doszło do przywłaszczenia mienia będącego składnikiem wspólności ustawowej małżeńskiej orzekanie w sprawie karnej byłoby możliwe dopiero po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków i dokonaniu rozliczeń między stronami, a zatem wykonaniu wyroku cywilnego, a w konsekwencji i do tego, że w sytuacji gdyby do takiego podziału nie doszło, orzekanie w sprawie karnej nie byłoby w ogóle możliwe. Sprawy o podział majątku wspólnego mogą przebiegać sprawnie, możliwe jest także ich ciągnięcie się latami, w zależności od okoliczności, m.in. stopnia skomplikowania sprawy, zgodnych lub niezgodnych stanowisk stron. W tej sytuacji zagrożeniem dla sprawności i celów postępowania karnego, w tym celów kompensacji i naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa, nie zaś ze sporu cywilnego, byłoby oczekiwanie na wynik sprawy cywilnej, co w skrajnych przypadkach mogłoby skutkować przedawnieniem karalności przestępstwa. Zdaniem Sądu Okręgowego, w przypadku gdy pomiędzy stronami będzie toczyło się postępowanie o podział majątku dorobkowego orzeczenie sądu karnego będzie brane pod uwagę.

Wniosek

- o uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu czynu lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a w trakcie rozprawy odwoławczej o ewentualne warunkowe umorzenie postępowania

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Częściowa zasadność zarzutów warunkowała zasadnością wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o winie oskarżonego, zmiana zaś wynikała z warunkowego umorzenia postępowania i obniżenia wysokości naprawienia szkody

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Częściowa zasadność wniesionej apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

---------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 631 kpk Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej kwotę 840 złotych tytułem zwrotu poniesionych przez nią kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, ustalając wysokość tych kosztów zgodnie z § 11 ust. 2 pkt 4 w zw. z ust. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1800).

III.

Na podstawie art. 7 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych tytułem opłaty, zaś na podstawie art. 629 kpk w zw. z art. w zw. z art. 627 kpk obciążył go wydatkami postępowania odwoławczego - kwotą 20 złotych ryczałtu za doręczenia pism w sprawie.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyroku Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 29 grudnia 2023r. sygn. akt II K 495/21

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana