Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Karłowicz

Protokolant:

st. sekr. sąd. Paulina Jarczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 275/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 04 grudnia 2023 r. w sprawie II K 586/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

------------

---------------

----------------------------------------------------------------------

------------------------

--------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----------

-----------------

---------------------------------------------------------------------

------------------------

---------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------------

----------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

I. Naruszenie prawa materialnego - art. 288 k.k., poprzez jego zastosowanie pomimo braku przesłanek;

II. naruszenie prawa materialnego - art. 288 par. 4 k.k., poprzez procedowanie sprawy mimo braku wniosku uprawnionego pokrzywdzonego,

III. naruszenie prawa materialnego - art. 26 k.k., poprzez jego niezastosowanie pomimo zaistnienia przesłanek,

IV. obraza przepisów postępowania - art. 399 k.p.k., poprzez niezastosowanie i uniemożliwienie w ten sposób obrony przed rozszerzonym zarzutem, co miało bezpośredni wpływ na treść wyroku,

V. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy - poprzez uznanie sprawczości oskarżonego przy zarzucanym mu czynie (osobistej lub poprzez wykorzystanie pozycji wobec innych osób), poprzez zaniechanie wyjaśnienia rzeczywistego stanu rozebranego przepustu, poprzez uznanie wiarygodności zeznań świadków mimo ich przyznanej stronniczości, co miało wpływ na treść tego orzeczenia poprzez uznanie zaistnienia przestępstwa mimo zaistnienia kontratypu oraz określenie zamiaru i winy oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Po dokonaniu analizy akt postępowania w świetle złożonego środka odwoławczego Sąd Okręgowy zważył, iż zarzuty podniesione przez obrońcę okazały się niezasadne, wskutek czego apelacja nie została uwzględniona.

Rozpoczynając rozważania dotyczące poruszonych w apelacji kwestii należało zwrócić uwagę na to, że skarżący formułując zarzuty błędnie połączył zarzuty związane z obrazą przepisów prawa materialnego oraz błędu w ustaleniach faktycznych, albowiem zarzut obrazy prawa materialnego odnoszący się do kwalifikacji prawnej czynu można postawić tylko wówczas, gdy skarżący nie podważa ustaleń faktycznych związanych z tą kwalifikacją. Jeżeli bowiem nieprawidłowe są ustalenia faktyczne, na podstawie których sąd dokonał kwalifikacji prawnej czynu, to błędem pierwotnym jest błąd w ustaleniach faktycznych, a jego następstwem wadliwa kwalifikacja prawna. Dlatego też w takiej sytuacji skarżący powinien postawić tylko zarzut błędu w ustaleniach faktycznych i wskazać, że mógł mieć on wpływ na treść wyroku właśnie co do kwalifikacji prawnej czynu (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 grudnia 2022 r. II AKa 89/22). Z uwagi na powyższe, rozważania związane z zarzucaną obrazą przepisów prawa materialnego należało poczynić w dalszej kolejności.

Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska obrońcy oskarżonego, iż Sąd meriti dopuścił się błędnych ustaleń faktycznych we wskazywanym w zarzucie zakresie, który słusznie oparto na materiale dowodowym właściwie ocenionym i uwzględnionym przez Sąd w wyrokowaniu. Wiarygodność zeznań K. K. i S. Ł. nie budziła zastrzeżeń w świetle zasady swobodnej oceny dowodów, wyrażonej w art. 7 k.p.k. Przytoczone depozycje, poparte również zeznaniami E. N. i sporządzoną w sprawie dokumentacją fotograficzną były jasne, logiczne oraz spójne i pozwoliły na ustalenie m.in. stanu mostku z przepustem, który jednoznacznie nie przemawiał za zasadnością przeprowadzonej rozbiórki, rzekomo spowodowanej jego złym stanem technicznym, wręcz zagrażającym bezpieczeństwu. Sąd Rejonowy prawidłowo uznał dowód z protokołu oględzin rowu (k. 353-357) jako niewiarygodny, sporządzony jedynie na potrzeby postępowania, ponieważ miał on jedynie legitymizować bezprawne zachowanie oskarżonego. Zaznaczyć należy, że skarżący przyjął niekonsekwentne stanowisko zarzucając stronniczość świadków zeznających na niekorzyść oskarżonego, jednocześnie postulując o uwzględnienie przedmiotowego protokołu oględzin, sporządzonego ad hoc przez pracowników oskarżonego. Na względzie mieć należało, że same wnioski płynące z tego protokołu były nielogiczne a wskazywały m.in. na konieczność zburzenia przejazdu w celu samego sprawdzenia powodu niedrożności przepustu, o ile w ogóle do niego dochodziło. W tym miejscu należało odnieść się do zarzutu skarżącego dotyczącego niezastosowania instytucji kontratypu z art. 26 k.k. Uwzględnienie działania oskarżonego jako działania w stanie wyższej konieczności byłoby całkowicie niezasadne. Z literalnego brzmienia tegoż artykułu wynika, że nie popełnia przestępstwa kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć. Mając na względzie o czym już wspomniano powyżej, nie można było uznać, iż mostek z przepustem istniejący w formie sprzed rozbiórki stwarzał jakiekolwiek bezpośrednie niebezpieczeństwo a zwłaszcza to, że tylko rozbiórka całej konstrukcji pozwoliłaby tego niebezpieczeństwa uniknąć, co czyni stanowisko skarżącego nietrafnym.

Słusznie oceniony przez Sąd Rejonowy materiał dowodowy pozwolił także na bezsprzeczne ustalenie, że oskarżony do popełnienia czynu zabronionego wykorzystał uzależnienie od niego podległych mu pracowników polecając im zniszczenie przedmiotowego mostku z przepustem oraz krawężników należących do oskarżyciela posiłkowego i kierował ich pracami. Podczas rozbiórki konstrukcji oskarżony niewątpliwie był na miejscu, jednakże ten aspekt należało oceniać przede wszystkim w jego szerszym kontekście. Trudno sobie wyobrazić sytuację, w której pracownicy dokonujący przedmiotowych czynności działaliby z własnej inicjatywy, w obecności oskarżonego, jednakże bez jego wiedzy i zgody, na gruncie przylegającym do jego nieruchomości. Ponadto, nawet jeśli dać wiarę temu co wynika z twierdzeń skarżącego, mostek wraz z przepustem winien być odbudowany niezwłocznie, a nie dopiero w wyniku orzeczenia sądu cywilnego, po uprzednim odgrodzeniu się od drogi (...) i nieruchomości należącej do oskarżyciela posiłkowego. Bacząc na powyższe należało uznać, że Sąd zasadnie poczynił zmiany w opisie czynu przypisanemu oskarżonemu. Odpowiadając zaś na zarzuty skarżącego z tym związane wskazać trzeba, że Sąd dokonał takiej modyfikacji na podstawie ustalonego w trakcie postępowania stanu faktycznego sprawy, toteż uczynił taką zmianę, aby opis czynu był do ustalonych okoliczności w pełni adekwatny. Ów okoliczności, które miały wpływ na tę modyfikację były stronom znane, strony miały możliwość zapoznania się z nimi i ustosunkowania się do nich w toku postępowania, dlatego też nie można wywodzić z nich jakiegokolwiek uszczerbku dla skuteczności obrony. Ponadto, na marginesie wskazać należy, że nawet w przypadku naruszenia art. 399 § 1 k.p.k., nie stanowiłoby ono podstawy uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Uchybienie to może zostać konwalidowane na etapie postępowania odwoławczego przez przedstawienie w apelacji lub na rozprawie apelacyjnej stanowiska skarżącego (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 lipca 2021 r. II AKa 302/20).

Krytycznie należało odnieść się także do zarzutu obrony, związanego z negowaniem ustalonej wartości zniszczonego mostku z przepustem. Dla Sądu Okręgowego wywołana w sprawie opinia biegłego z zakresu budownictwa wraz z opinią uzupełniającą i wnioski z nich płynące nie budzą wątpliwości i są w sprawie wystarczające. Stanowisko jakie prezentuje skarżący nie było podstawą do stwierdzenia ich nierzetelności i tym samym przemawiające za ich nieuwzględnieniem. Biegły jasno i wiarygodnie określił wartość zniszczonej konstrukcji, dostatecznie wskazując dane, jakimi się posługiwał. Na względzie mieć trzeba, że uznanie opinii za jasną i pełną w rozumieniu art. 201 k.p.k. jest domeną organu procesowego, a nie strony procesowej. Podstawą do stosowania art. 201 k.p.k. nie może stać się okoliczność, że strona wdając się samodzielnie w spekulacje myślowe natury specjalistycznej, dochodzi w rezultacie do przekonania, że wnioski natury ściśle fachowej i to w dziedzinie, w której z natury rzeczy sądowi i stronom merytorycznie brakuje wiadomości specjalistycznych, są błędne (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2023 r. II AKa 515/22).

Sąd Rejonowy słusznie zakwalifikował przedsięwzięte przez oskarżonego zachowania jako czyn ciągły w myśl art. 12 § 1 k.k. Oba zachowania podjęto w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Oskarżony działał z premedytacją, konsekwentnie dążąc do ograniczenia oskarżycielowi posiłkowemu możliwości swobodnego prowadzenia działalności gospodarczej, poprzez uniemożliwienie dojazdu do zajmowanej przez niego posesji pojazdom o większych gabarytach oraz utrudnienie przemieszczania się pomiędzy terenem firmy a wspólnie wykorzystywanym odcinkiem drogi, w wyniku postawienia płotu na granicach działek, podczas którego doszło do zniszczenia przedmiotowych krawężników. Argumentacja skarżącego przeciwko takiemu zakwalifikowaniu przypisanego czynu ma charakter polemiczny i jedynie dąży do ograniczenia odpowiedzialności oskarżonego, dopatrując się możliwości uznania jednego z zachowań za wykroczenie.

Skarżący w swoim środku odwoławczym podniósł zarzuty oparte na tezie, że oskarżyciel posiłkowy nie był uprawniony do złożenia wniosku o ściganie za przedmiotowy czyn, gdyż nie mógł być uznany w niniejszej sprawie za pokrzywdzonego. Z takim stanowiskiem, które niosłoby jednocześnie ze sobą szereg negatywnych konsekwencji procesowych dla oskarżyciela posiłkowego nie sposób się zgodzić. Obrońca uporczywie neguje istnienie posiadania przez oskarżyciela posiłkowego tytułu prawnego do możliwości korzystania z mostku/przepustu znajdującego się na działce (...) o nieuregulowanym dotychczas stanie prawnym, a tym samym legitymacji procesowej do złożenia wniosku o ściganie. Zauważyć jednak należy, że te twierdzenia na mają oparcia w rzeczywistości, a ponadto są sprzeczne z ustaleniami dokonanymi w tym przedmiocie przez sąd cywilny, który orzekł prawomocnie o prawie oskarżyciela posiłkowego do przejazdu i przechodu szlakiem służebności przez działkę (...), a więc działkę, na której znajdował się zniszczony przepust. Oskarżony swoim działaniem zaburzył dotychczasowe posiadanie przez oskarżyciela posiłkowego służebności przechodu i przejazdu ustanowione na jego rzecz na działce (...), a wskutek tego prawo wskazane powyżej związane z działką (...), czym godził w jego interes prawny i faktyczny. Taki stan rzeczy niewątpliwie przemawia za uprawnieniem oskarżyciela posiłkowego do złożenia wniosku o ściganie o przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. i występowaniem w sprawie w charakterze pokrzywdzonego. Z uwagi na powyższe, przedmiotowy zarzut skarżącego należało uznać za chybiony, natomiast pozostałe zarzuty odwoławcze do niego wtórne - za bezprzedmiotowe.

Reasumując powyższe rozważania powtórzyć należy, że Sąd Rejonowy procedując prawidłowo ustalił rzeczywisty stan faktyczny w sprawie, nie uchybiając przepisom prawa materialnego, na które powoływał się skarżący i słusznie przypisując oskarżonemu sprawstwo czynu z art. 288 § 1 k.k, w określonym w opisie brzmieniu.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i umorzenie postępowania wobec braku niezbędnej podstawy prawnej do procedowania w postaci wniosku uprawnionego pokrzywdzonego; ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego w całości od zarzucanych mu czynów; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutów podniesionych przez obrońcę, wniosek apelacyjny nie zasługiwał na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wskazano w rubryce 3.1. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień podlegających rozpatrzeniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

--------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II, III.

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k., zgodnie ze stawkami określonymi w art. 8 w zw. z art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 420 zł tytułem kosztów sądowych za II instancję oraz na rzecz oskarżyciela posiłkowego K. K. 840 zł, tytułem zwrotów kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, wg stawek wynikających z § 11 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana