Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 maja 2024r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSA Robert Zdych

Sędziowie: SA Cezariusz Baćkowski

SA Jerzy Skorupka

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 15 maja 2024r.

skargi wniesionej przez pełnomocnika (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę (...) sygn. akt (...)

p o s t a n o w i ł :

T.  na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki stwierdzić przewlekłość postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę (...) sygn. akt (...),

II.  zasądzić od Skarbu Państwa – Prokuratura (...) na rzecz (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. kwotę 240 złotych tytułem poniesionych kosztów zastępstwa procesowego,

III.  dalej idące żądanie oddalić.

UZASADNIENIE

W dniu 22 kwietnia 2024r. do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu wpłynęła, sporządzona przez pełnomocnika (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. skarga na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę (...) sygn. akt (...), w której wniósł on o stwierdzenie przewlekłości przedmiotowego postępowania.

Uzasadniając swoją skargę wskazał na długotrwałość toczącego się postępowania w przedmiocie złożonego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, kwestionując zasadność podejmowanych w jego ramach decyzji, podnosząc iż stan ten powoduje negatywne konsekwencje pokrzywdzonego.

Jednocześnie wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwoty 20.000 zł. oraz kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Odnosząc się w pierwszej kolejności do podnoszonego przez prokuratora zarzutu niedopuszczalności wniesionej skargi należy zauważyć, iż zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17.06.2004r.
skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie.

Zwrócić należy uwagę na ugruntowane orzecznictwo odnoszące się do pojęcia „toku postępowania w sprawie”

Zgodnie natomiast z art. 5 ust. 1 u.s.p.p. skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie. Jednocześnie nie budzi wątpliwości, że postępowanie w sprawie trwa, czyli jest w toku, do chwili wydania w sprawie prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie (postanow. SN z dnia 24.08.2023r. I (...) 150/23).

Postanowienie o zawieszeniu postępowania w sposób oczywisty nie może być traktowane jako orzeczenie kończące postępowanie przygotowawcze co do istoty. Nie jest wszak decyzją o charakterze merytorycznym odnoszącą się do złożonego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i nie odnosi się też do decyzji o wszczęciu śledztwa z dnia 26.04.2021r.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Dla takiej konstatacji niezbędne jest ustalenie, że postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia.

Podkreślenia wymaga, iż ocena przewlekłości postępowania musi być dokonywana w relacji do czasu trwania całego postępowania, nie mniej jednak sama długość postępowania nie przesądza jeszcze o tym, iż jest ono przewlekłe. Konieczne jest bowiem wskazanie na konkretne długotrwałe i nieuzasadnione zaniechania sądu, względnie na dokonywanie przezeń czynności w sposób nieefektywny albo na działania, które jedynie pozorują podejmowanie czynności w sprawie (por. postanow. SA w K. z dnia 4.09.2012r. I S 83/12).

Analizy wymaga więc terminowość czynności podejmowanych we wskazanym przez skarżącego postępowaniu przygotowawczym.

Podkreślenia wymaga, że przedmiotem oceny w ramach rozpoznania skargi nie może być analiza zasadności czynności procesowych dokonanych przez organ prowadzący postępowanie, konieczności przeprowadzenia danego dowodu dla podjęcia merytorycznej decyzji kończącej postępowanie przygotowawcze. Jedynie na marginesie należy dostrzec, że w odniesieniu do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa i zakresu tej opinii, w kontekście stawianego przez skarżącego zarzutu, wypowiedział się Sąd Okręgowy we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 14.02.2023r.

Analizując akta przedmiotowej sprawy dostrzec trzeba, że od daty wydania postanowienia o wszczęciu śledztwa tj. od dnia 26.04.2021r. do daty wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania tj. do dnia 29.11.2022r. w sprawie dokonano przesłuchania jedynie kilku świadków oraz kilku czynności procesowych w postaci przeszukania, żądania wydania rzeczy czy oględzin akt (X GC 243/21, GKm 8/21, X GCo 60/20).

Nie sposób uznać by czynności polegające na przesłuchaniu kilku osób uzasadniały czas trwania postępowania przygotowawczego do chwili wydania postanowienia o jego zawieszeniu. Nie można za czynności o charakterze czasochłonnym uznać też protokołów oględzin akt poszczególnych postępowań, skoro w istocie sprowadziły się one do dokonania kserokopii z tych spraw. Nie oceniając zasadności decyzji o zawieszeniu postępowania przygotowawczego i przyczyny leżącej u jej podstaw należy jednak zwrócić uwagę na brak właściwej reakcji ze strony organu prowadzącego postępowanie skoro do zmiany w zakresie osoby biegłego, który ma wydać opinię, doszło dopiero po upływie prawie 3 miesięcy. Trzeba ponadto zauważyć, że od daty kolejnego postanowienia w przedmiocie tej opinii tj. od dnia 15.02.2023r. do wydania opinii nie doszło.

Oczywiście przyczyny niedostarczenia przedmiotowej opinii przez biegłego są niezależne od prowadzącego postępowanie przygotowawcze to jednak nie mogą być one postrzegane jako okoliczność, która pozostaje bez wpływu na ocenę, że dane postępowanie trwa zbyt długo, a tym samym dotknięte jest ono przewlekłością.

Trudności o charakterze organizacyjnym, długotrwałość wydawania opinii specjalistycznej, a więc okoliczności ze swej natury niezawinione przez organ prowadzący postępowanie nie mogą przesądzać o niezasadności wniesionej skargi. Jej zasadność winna być oceniana pod kątem obowiązku Państwa do należytego uregulowania systemu ścigania i wymiaru sprawiedliwości także w aspekcie funkcjonalnym i organizacyjnym (por. postanow. SN z dnia 18.05.2022r. I (...) 100/22, postanow. SN z dnia 15.03.2018r. (...) 14/18).

Stwierdzając przewlekłość przedmiotowego postępowania przygotowawczego Sąd Apelacyjny nie znalazł jednak podstaw do zasądzenia na rzecz skarżącego żądanej kwoty. Treść uzasadnienia skargi pozwala na ustalenie, iż roszczenie to wiąże on ze szkodą wyrządzoną zarzucanym M. K. przestępstwem i nieustanowieniem hipoteki przymusowej na wskazanej przez skarżącego nieruchomości należącej do tej osoby.

Tymczasem charakter sumy pieniężnej, o jakiej mowa w art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17.06.2004r. jest odmienny. Przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej z tytułu uwzględnienia skargi na przewlekłość postępowania stanowi sankcję dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości oraz rekompensatę dla skarżącego za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania. Wysokość przyznanej sumy pieniężnej powinna być proporcjonalna do wielkości zwłoki, jej przyczyn oraz dotkliwości dla skarżącego. Odpowiednia suma pieniężna pełni rolę swoistego zadośćuczynienia za stres i frustrację, spowodowane przewlekłością postępowania sądowego (postanow. SN z dnia 11.01.2024r. I (...) 241/23).

Jednocześnie zasądzono na rzecz skarżącego od Skarbu Państwa – Prokuratura (...) kwotę 240 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (§ 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Cezariusz Baćkowski Robert Zdych Jerzy Skorupka