Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w II Wydziale Cywilnym – Sekcji Egzekucyjnej

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Braczkowska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Paulina Wiktorska

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2024 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa E. B. (1) i T. B.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w B.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1.  pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej, I Wydział Cywilny w dniu 17 lipca 2014 roku w sprawie I Nc 5407/14, zaopatrzonego pierwotnie w klauzulę wykonalności w dniu 1 czerwca 2015 roku, któremu Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej, X Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 20 lutego 2023 roku wydanym w sprawie X Co 16/23 nadał klauzulę wykonalności przeciwko E. B. (1) i T. B. jako następcom prawnym D. B. (1) – w całości;

2.  nie obciąża pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w B. obowiązkiem zwrotu na rzecz E. B. (1) i T. B. kosztów postępowania.

sygnatura akt II 1 C 22/23

UZASADNIENIE

W pozwie z 25 maja 2023 roku, skierowanym przeciwko (...) S.A., powódka E. B. (1) oraz powód T. B. - reprezentowani przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie adwokata, wnieśli o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, Wydział I Cywilny z dnia 20 lutego 2023 roku, wydanego w sprawie I Nc 5407/14, opatrzonego klauzulą wykonalności w dniu 20 lutego 2023 roku przeciwko E. B. (1) i T. B., jako następcom prawnym zmarłego dłużnika D. B. (1). Powodowie wnieśli również o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi K. P. w sprawie Km 1731/23 i uchylenie zajęć egzekucyjnych dokonanych na składnikach majątku powodów w postaci wierzytelności z rachunków bankowych, oraz wynagrodzenia za pracę. Pełnomocnik powodów wniósł również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego w procesie według norm przepisanych. Jako podstawę faktyczną żądania pozwu powodowie wskazali na fakt, że w dniu 17 kwietnia 2015 roku, w terminie ustawowym, złożyli przed notariuszem P. K. oboje oświadczenia o odrzuceniu spadku po ojcu D. B. (1), które nie zostały uwzględnione przy wydawaniu przez Sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia przez nich spadku, co kolejno skutkowało złożeniem przez nich wniosku o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, która toczy się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi za sygnaturą akt XVIII Ns 74/21 ( pozew k. 3-6, pełnomocnictwo k. 7).

Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2023 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny Sekcja Egzekucyjna zabezpieczył powództwo złożone w przedmiotowej sprawie w ten sposób, że zawiesił postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko powodom przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi K. P. w sprawie Km 1731/23, w całości – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w przedmiotowej sprawie oraz uchylił dokonane w sprawie zajęcia składników majątku powodów w postaci ich rachunków bankowych i wynagrodzenia za pracę ( postanowienie k. 20).

W odpowiedzi na pozew z dnia 24 lipca 2023 roku (data sporządzenia pisma) pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł o oddalenie powództwa, Pozwany wniósł również o zasądzenie solidarnie od powodów na rzecz pozwanej zwrotu kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych oraz o zawieszenie niniejszego postępowania do czasu zakończenia postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi pod sygnaturą akt XVIII Ns 74/21 dotyczącego zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po D. B. (2). Pełnomocnik wniósł z ostrożności procesowej o odstąpienie od obciążania strony pozwanej kosztami postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. – na wypadek przegrania przez pozwanego sporu ( odpowiedź na pozew k. 44-44v, pełnomocnictwo k. 45).

Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2023 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny Sekcja Egzekucyjna na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie prowadzone w przedmiotowej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie XVIII Ns 74/21 o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po D. B. (1) ( postanowienie k. 51).

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi II Cywilny z dnia 5 kwietnia 2024 roku Sąd podjął zawieszone postępowanie w sprawie (postanowienie k. 61).

Do zamknięcia rozprawy strony pozostały na dotychczasowych stanowiskach procesowych w sprawie ( protokół elektroniczny rozprawy z dnia 14 maja 2024r. k. 71-72).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lipca 2014 roku Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, Wydział I Cywilny wydał w sprawie I Nc 5407/14 nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, w którym nakazał pozwanemu D. B. (2), aby ten zapłacił w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu nakazu zapłaty na rzecz (...) Sp, z o.o. łączną kwotę 13.189,50 zł wraz z odsetkami umownymi i ustawowymi szczegółowo opisanymi w treści nakazu zapłaty oraz kwotę 2.582 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, albo wniósł w tym terminie zarzuty. Sąd stwierdził prawomocność nakazu zapłaty z dniem 22 sierpnia 2014 roku. Klauzula wykonalności została pierwotnie nadana w/w tytułowi egzekucyjnemu w dniu 1 czerwca 2015 roku ( odpis kopii nakazu zapłaty k. 13, odpis kopii postanowienia w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności k. 14, tytuł wykonawczy w aktach Km k. 8).

Dłużnik D. B. (1) zmarł w dniu 26 grudnia 2014 roku. Powódka E. B. (1) i powód T. B. są dziećmi D. B. (2) ( okoliczność bezsporna).

Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2015 roku wydanym w sprawie I Nc 5407/14 Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej, Wydział I Cywilny nadał klauzule wykonalności prawomocnemu nakazowi zapłaty wydanemu przez ten Sąd w sprawie I Nc 5407/14 na rzecz (...) S.A. w B., jako następcy prawnego (...) Spółka z o.o. w B. ( tytuł wykonawczy k. 8 w aktach Km).

Postanowieniem z dnia 14 marca 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi stwierdził, że spadek po D. B. (2) na podstawie ustawy nabyły jego dzieci: E. B. (2) i T. B. po ½ części każdy z nich. Sprawa ta toczyła się z wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z udziałem E. B. (1) i T. B. ( okoliczność bezsporna, także – kopia postanowienia w sprawie I Ns 1328/16 k. 50).

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2023 roku wydanym w sprawie X Co 16/23 Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej, Wydział X Cywilny nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi zapłaty wydanemu przez ten Sąd w sprawie I Nc 5407/14 w zakresie należności głównej i kosztów postępowania w całości, oraz w zakresie odsetek od dnia 16 czerwca 2014 roku do dnia 17 lipca 2014 roku oraz od dnia 1 stycznia 2019 roku do dnia zapłaty, na rzecz (...) S.A. w B., przeciwko E. B. (1) i T. B., jako następcom prawnym zmarłego dłużnika D. B. (1) w B. ( tytuł wykonawczy k. 8 w aktach Km).

Na podstawie tak wystawionego tytułu wykonawczego, we wniosku z dnia 17 maja 2023 roku (data wpływu do kancelarii) skierowanym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi K. P., wierzyciel (...) S.A. w B. wniósł o wszczęcie przeciwko powodom E. B. (1) i T. B. postępowania egzekucyjnego w zakresie ich obowiązku stwierdzonego tytułem wykonawczym celem wyegzekwowania kwot objętych tytułem wykonawczym. Postępowanie to zawisło za sygnaturą akt Km 1731/23. Postępowanie to obecnie pozostaje zawieszone na mocy postanowienia Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 1 czerwca 2023 roku w sprawie II 1 C 22/23. Jak wynika z wpisów na karcie rozliczeniowej sprawy Km 1731/23 w jego toku nie doszło do wyegzekwowania od powodów (dłużników) na rzecz wierzyciela żadnych kwot (wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego k. 3 – w załączonych aktach Km 1731/23, tytuł wykonawczy k. 8, karta rozliczeniowa – okładka).

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, Wydział XVIII Cywilny z dnia 22 stycznia 2024 roku wydanym w sprawie XVIII Ns 74/21 o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, Sąd zmienił postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, I Wydział Cywilny z dnia 14 marca 2017 roku, wydane w sprawie o sygnaturze akt I Ns 1328/16 w ten sposób, że stwierdził, że spadek po D. B. (2), nabył z dobrodziejstwem inwentarza i w całości D. D.. Postanowienie to jest prawomocne od dnia 30 stycznia 2024 roku (odpis postanowienia k. 61).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dokumentów znajdujących się w sprawie oraz załączonych aktach postępowania egzekucyjnego. Stan faktyczny w sprawie pozostawał właściwie bezspornym pomiędzy stronami postępowania.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie żądanie pozwu dotyczyło pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 17 lipca 2014 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, I Wydział Cywilny w sprawie I Nc 5407/14 , zaopatrzonego pierwotnie w klauzulę wykonalności w dniu 1 czerwca 2015 roku, któremu Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, X Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 20 lutego 2023 roku wydanym w sprawie X Co 16/23 nadał klauzulę wykonalności przeciwko E. B. (1) i T. B. jako następcom prawnym D. B. (1). Powództwo w tym zakresie zostało uznane przez Sąd za zasadne w całości.

Podstawą powództwa przeciwegzekucyjnego złożonego w przedmiotowej sprawie jest art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., zgodnie z którym dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli: po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia.

Pierwotnie - Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi postanowieniem z dnia 14 marca 2017 roku stwierdził spadek po D. B. (2), zmarłym w dniu 26 grudnia 2014 roku w Ł., na podstawie ustawy spadek nabyły jego dzieci: E. B. (1) i T. B. po1/2 części każdy z nich. Postanowienie to stało się podstawą do nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w sprawie I Nc 5407/14 przeciwko powodom jako następcom prawnym zmarłego D. B. (1). Postanowienie to jednak nie ostało się w porządku prawnym i postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, XVIII Wydział Cywilny z dnia 22 stycznia 2024 roku wydanym w sprawie XVIII Ns 74/21 o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, Sąd zmienił postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, I Wydział Cywilny z dnia 14 marca 2017 roku, wydane w sprawie o sygnaturze akt I Ns 1328/16 w ten sposób, że stwierdził, że spadek po D. B. (2), nabył z dobrodziejstwem inwentarza i w całości D. D..

Okoliczność ta jest niewątpliwie okolicznością, o jakiej mowa w treści zacytowanego powyżej przepisu prawa. Wobec zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym D. B. (1), odpadła również podstawa do nadania spornemu tytułowi egzekucyjnemu sądowej klauzuli wykonalności przeciwko powodom. Skutkować musiało to uwzględnieniem powództwo w całości, o czym Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku, na podstawie art. 102 k.p.c., który stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Kwestia zastosowania powyższego artykułu pozostawiona jest orzekającemu sądowi z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności i może być podważona przez sąd wyższej instancji w zasadzie jedynie wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa ( wyrok SN z dnia 10 października 2012 r., I CZ 66/12, L..). W niniejszej sprawie rozstrzygając o kosztach procesu Sąd miał na względzie szereg okoliczności leżących po obu stronach postępowania. Po pierwsze, pozwany występując z wnioskiem egzekucyjnym w sprawie Km 1731/23 i wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności w sprawie X Co 16/23 działał w zaufaniu do prawomocnych orzeczeń Sądów, w tym postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym D. B. (1) z dnia 14 marca 2017 roku i wydanego w związku z jego treścią tytułu wykonawczego. Po drugie – pozwany, jak ustalono w toku przedmiotowej sprawy nie posiadał wiedzy o treści oświadczeń spadkowych złożonych przez powodów, tym bardziej na etapie uzyskiwania tytułu wykonawczego, o którego pozbawienie wykonalności wnosili powodowie w przedmiotowej sprawie. Po trzecie, pozwany (w ocenie Sądu) nawet przy dołożeniu należytej staranności, nie miał możliwość dowiedzieć się o fakcie ich złożenia. Po czwarte, powodowie byli uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym D. B. (1), co wynika wprost z komparycji postanowienia wydanego w dniu 14 marca 2017 roku przez Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej. Musieli więc posiadać wiedzę o treści orzeczenia wydanego w tej sprawie przez Sąd i go nie zaskarżyli – pomimo prawnej i faktycznej możliwości w tym zakresie, oraz pomimo posiadania pełnej wiedzy w zakresie nieprawidłowości tego postanowienia - wobec treści złożonych przez nich oświadczeń o odrzuceniu spadku po ojcu. Innych okoliczności ani powodowie ani ich pełnomocnik profesjonalny nie dowodzili w przedmiotowym postępowaniu. Zapytana przez Sąd na terminie rozprawy powódka o to czy była uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku pierwotnie prowadzonego przez Sąd, potwierdziła te okoliczności, aby kolejno – po odpowiedzi na pytanie jej pełnomocnika – wskazać, że jednak okoliczności tych nie pamięta.

Finalnie Sąd chciałby wskazać i wyraźnie podkreślić, że w jego ocenie przedmiotowe postępowanie, jak i również postępowanie w sprawie XVIII Ns 74/21 musiało zostać zainicjowane przez powodów jedynie w uwagi na fakt niedopilnowania przez nich samych ich interesów prawnych, faktycznych i (również) finansowych – a to na skutek braku (celowo lub niecelowo) zaskarżenia przez nich nieprawidłowego postanowienia wydanego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie I Ns 1328/16. Tym samym Sąd uznał za zasadne nieobciążanie strony pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania na rzecz powodów, pomimo przegrania przez niego sprawy w całości.

Sędzia Anna Braczkowska