Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 maja 2023 r. w Szczecinie

sprawy M. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

przy udziale (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2021 r., sygn. akt VI U 1023/20

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala odwołanie,

zasądza od M. G. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 240 (dwieście czterdzieści złotych) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego organu rentowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt III AUa 67/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 maja 2020 roku nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że M. G. (1) - jako pracownik u płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 14 marca 2019 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zebrany w toku postępowania materiał dowodowy oraz okoliczności takie jak: fakt, że ubezpieczona jest współwłaścicielem spółki, krótkotrwałość zatrudnienia ubezpieczonej przed złożeniem wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, ustalenie wysokiego wynagrodzenia (10 000 zł) – oceniane łącznie we wzajemnym powiązaniu i zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego wskazują, że wszystkie działania związane ze zgłoszeniem wnioskodawczyni do ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy o pracę, podjęte zostały jedynie w celu zapewnienia wnioskodawczyni prawa do długotrwałego pobierania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła ubezpieczona M. G. (1), wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez orzeczenie, że podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 14 marca 2019 roku oraz o zasądzenie od ZUS na rzecz ubezpieczonej kosztów procesu.

Zaskarżonej decyzji odwołująca zarzuciła:

1. naruszenie prawa materialnego poprzez stwierdzenie, że ubezpieczona nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 8 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych w związku z art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy w związku z art. 22 § 1, § l ¹ oraz § l ² k. p. w związku z błędnym zastosowaniem art. 83 § 1 k.c., na skutek uznania, że umowa o pracę ubezpieczonej miała charakter pozorny, podczas gdy ubezpieczona w rzeczywistości świadczyła i nadal świadczy za wynagrodzeniem pracę na rzecz pracodawcy i pod jego kontrolą oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a zatem jest pracownikiem i podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, wobec czego jej umowa o pracę nie ma charakteru pozornego, lecz jest rzeczywista i doniosła prawnie,

2. naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 8 ust. 1 usus w związku z art. 22 § 1 i § l ² k. p., na skutek nieprawidłowego uznania, że przesłanką konieczną do uznania osoby fizycznej za pracownika jest „rzeczywista potrzeba zatrudnienia pracownika", co skutkowało błędnym uznaniem, że M. G. (1) nie świadczy pracy,

3.niezgodność ustaleń ZUS ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i dowolną jego ocenę poprzez przyjęcie, że:

a) wynagrodzenie w kwocie 10 000 zł na stanowisku dyrektora operacyjnego - do którego obowiązków należy tworzenie i realizacja strategii Spółki, tworzenie strategii sprzedaży, analiza i pozyskiwanie rynku zbytu, realizacja planów sprzedaży, prowadzenie spraw administracyjnych oraz prowadzenie księgowości Spółki - jest rażąco wysokie,

b) ciąża ubezpieczonej determinuje długotrwałe korzystanie z zasiłku macierzyńskiego,

c) pomiędzy ciążą ubezpieczonej, a wysokością jej wynagrodzenia istnieje zależność,

- co łącznie doprowadziło organ do błędnego wniosku, iż umowa o pracę z ubezpieczoną ma charakter jedynie pozorny i jej zawarcie miało wyłącznie umożliwić ubezpieczonej długotrwałe zyskiwanie świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że spełnia wszystkie przesłanki, by uznać ją za pracownika pozostającego w stosunku pracy ze Spółką. Wskazała, że w ramach świadczenia pracy na podstawie umowy z dnia 14 marca 2019 roku nawiązała kontakty z holenderską spółką i w okresie od 2 kwietnia 2019 roku do 6 maja 2019 roku doprowadziła do podpisania przez obydwie spółki umów handlowych, w ramach których (...) G. zobowiązała się do wykonania projektów (...) oraz (...). Wskazane projekty zostały wykonane i sfinalizowane. Ubezpieczona na polecenie pracodawcy nawiązała także kontakty z innymi partnerami i dostawcami, co umożliwiło Spółce zawarcie kolejnych kontraktów. Dalej wskazała, że w okresie od marca do czerwca 2019 roku prowadziła kompleksową obsługę księgowości Spółki, w wyniku czego sporządziła w miesiącu marcu 2019 roku sprawozdanie finansowe za rok 2018. Sprawozdanie zostało zatwierdzone w czerwcu 2019 roku, zaś we wrześniu 2019 roku - po przekazaniu prowadzenia księgowości Pani J. Ś. (z uwagi na nieobecność ubezpieczonej), zostało zgłoszone elektronicznie do KRS. Ze sprawozdania za rok 2018 wynika, że Spółka nie odnotowała żadnych przychodów. W roku 2019 dzięki kontraktom wynegocjowanym i zawartym przez ubezpieczoną, przychody Spółki wyniosły 176 809 zł 71 gr.

Aktualnie ubezpieczona po powrocie do pracy w dniu 30 maja 2020 roku, zajmuje się prowadzeniem dalszych negocjacji z kontrahentami oraz aktywnie poszukuje kolejnych partnerów biznesowych oraz nowych rynków zbytu. W konsekwencji podejmowanych działań ubezpieczona pozyskała już trzy zapytania projektowe, które obecnie są finalizowane. Ponadto M. G. (1) w ramach świadczenia pracy przygotowuje koncepcje dla klientów Spółki i na przełomie czerwca oraz lipca udaje się w delegację służbową do Holandii, gdzie prawdopodobnie dojdzie do podpisania umów, które zostaną zrealizowane jesienią 2020 roku lub na początku roku 2021.Ubezpieczona podała, że w ramach świadczenia pracy na rzecz Spółki - zgodnie z wytycznymi pracodawcy - prowadzi także wszelkie sprawy administracyjne, kontakty z klientami oraz wykonawcami i projektantami. Do obowiązków służbowych ubezpieczonej należy także rozwój spółki oraz poszukiwanie jej pracowników.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie i podtrzymał argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Płatnik składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w piśmie z 17 marca 2021 roku (k. 153 - 160) oświadczył, że podtrzymuje stanowisko procesowe ubezpieczonej i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego zgodnie z wnioskiem zawartym w odwołaniu.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 6 grudnia 2021 r. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że nie stwierdził, iż ubezpieczona M. G. (1), jako pracownik płatnika składem (...) sp. z o.o. w W., nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od 14 marca 2019 r. oraz zasądził od Zakładu na rzecz M. G. kwotę 180 zł zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 17 lutego 2004 roku.

Przeważającym przedmiotem działalności Spółki jest działalność w zakresie projektowania, modelowania, aranżacji i dystrybucji aquaparków, basenów, zjeżdżalni i innych obiektów wodnych oraz związane z tym doradztwo techniczne.

(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są K. G. (1), posiadający 49 udziałów o łącznej wartości 49 000 zł oraz M. G. (1), posiadająca 1 udział o wartości 1.000,00 zł. K. G. (1) jest ojcem M. G. (1), pełni funkcję Prezesa Zarządu. M. G. (1) pełni funkcję prokurenta Spółki.

W dniu 21 grudnia 2018 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przystąpiła jako komplementariusz do spółki pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w Ł.. K. G. (1) i M. G. (1) są komandytariuszami w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej. Obydwie wymienione spółki zajmują się niszową, specjalistyczną i kompleksową działalnością związaną z projektowaniem, produkowaniem, dystrybucją, serwisowaniem aquaparków oraz projektowaniem, modelowaniem i konstruowaniem pływalni, basenów, zjeżdżalni, a także innych urządzeń wodnych.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie prowadziła działalności gospodarczej bezpośrednio przed przystąpieniem do spółki komandytowej.

Ubezpieczona M. G. (1) ukończyła w 2010 roku studia magisterskie na Uniwersytecie (...) na kierunku zarządzanie i ekonomika usług, specjalizacja: potok anglojęzyczny, uzyskując tytuł magistra. Ubezpieczona biegle posługuje się w mowie i piśmie językiem angielskim.

Ubezpieczona w celu podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych uczestniczyła w szkoleniach: „Marketing i promocja produktu na rynkach eksportowych”, „Przygotowanie do eksportu”, „Aktywizacja sprzedaży”, „ Komunikacja interpersonalna z zasadami rozwiązywania konfliktów”, „ Tworzenie strategii firmy – sprzedaż marketing, wartości”.

W okresie od 1 lipca 2005 roku do 20 grudnia 2018 roku M. G. (1) była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w (...) Spółce jawnej K. G. (1), A. B..

Na podstawie umowy o pracę z 1 lipca 2005 roku, ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku referenta w 1/4 wymiaru pracy z wynagrodzeniem 450 zł brutto.

W dniu 30 czerwca 2008 roku strony zawarły aneks do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 roku, na mocy którego M. G. (1) została Pełnomocnikiem ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością i Środowiskiem.

W dniu 1 grudnia 2008 roku ubezpieczona zawarła kolejny aneks do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 roku, zgodnie z którym została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 2 805 zł brutto.

Aneksem z dnia 22 grudnia 2009 roku do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 roku strony postanowiły, że M. G. (1) od dnia 1 stycznia 2010 roku będzie otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 2 900 zł brutto.

Zgodnie z aneksem z dnia 4 stycznia 2016 roku do umowy o pracę zawartej w dniu 1 lipca 2005 roku, strony postanowiły, że ubezpieczona będzie świadczyła pracę na stanowisku kierownika ds. realizacji kontraktów.

Aneksem z dnia 31 lipca 2017 roku do umowy o pracę z dnia 1 lipca 2005 roku strony postanowiły, że M. G. (1) zostanie dyrektorem zarządzającym i będzie jej przysługiwało wynagrodzenie w kwocie 8 000 zł brutto.

W dniu 14 marca 2019 roku płatnik składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (reprezentowana przez prezesa zarządu K. G. (2)) i ubezpieczona M. G. (1) zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony od dnia 14 marca 2019 roku.

Wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku dyrektora operacyjnego, w wymiarze pełnego etatu, za wynagrodzeniem 10 000 zł brutto miesięcznie. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano 14 marca 2019 roku.

Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków, do obowiązków ubezpieczonej należało: tworzenie i realizacja strategii Spółki, tworzenie strategii sprzedaży, analiza i pozyskiwanie rynku zbytu, realizacja planów sprzedaży, prowadzenie spraw administracyjnych, prowadzenie księgowości Spółki.

Orzeczeniem lekarskim z dnia 14 września 2017 roku, stwierdzono brak przeciwwskazań do wykonywania/podjęcia pracy na stanowisku dyrektora zarządzającego w (...) Spółce jawnej K. G. (1). Zaświadczenie to było ważne w dniu zawarcia umowy o pracę z 14 marca 2019 roku (do 14 września 2019 roku).

W dniu 14 marca 2019 roku ubezpieczona M. G. (1) przeszła instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy na stanowisku pracy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, M. G. (1) została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 14 marca 2019 roku.

Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych wpłynęło do organu rentowego w dniu 24 marca 2019 roku.

M. G. (1) w ramach umowy o pracę z dnia 14 marca 2019 roku świadczyła pracę na rzecz płatnika składek od poniedziałku do piątku, w godzinach 8:00-16:00, w siedzibie Spółki. Ubezpieczona podpisywała listy obecności, wynagrodzenie za pracę otrzymywała w gotówce.

W ramach obowiązków na stanowisku dyrektora operacyjnego, M. G. (1) zajmowała się tworzeniem oraz realizacją strategii Spółki, analizą i pozyskiwaniem rynku zbytu, realizacją planów sprzedaży, prowadzeniem spraw administracyjnych oraz prowadzeniem księgowości.

Jako dyrektor operacyjny ubezpieczona odpowiedzialna za realizację strategii i planów (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podjęła czynności związane z faktycznym pozyskaniem klientów dla Spółki. W tym celu kontaktowała się z różnymi podmiotami, w tym zagranicznymi i przedstawiała im oferty współpracy.

W ramach wykonywanej pracy ubezpieczona odbyła dwie podróże handlowe do Holandii, gdzie przeprowadzała negocjacje z podmiotem zagranicznym. Działania ubezpieczonej zaowocowały podpisaniem przez Spółkę (...) w dniach 2 kwietnia 2019 roku oraz 6 maja 2019 roku umów handlowych ze Spółką (...).V. Przedmiotem wskazanych umów było wykonanie przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz holenderskiej spółki projektu i nadzoru technicznego wodnych placów zabaw.

Między innymi w wyniku podjętych przez ubezpieczoną działań marketingowych, (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podpisała w 2020 i 2021 roku umowy handlowe z zagranicznymi przedsiębiorstwami.

W marcu 2019 roku M. G. (1) sporządziła sprawozdanie (...) Spółki (...) za 2018 rok.

Ubezpieczona w okresie od marca do końca maja 2019 roku, prowadząc sprawy Spółki, w szczególności w zakresie księgowości, wielokrotnie kontaktowała się z prowadzącą obsługę księgową płatnika J. Ś., do której zwracała się w szczególności o porady w ww. sprawach.

Wnioskodawczyni M. G. (1) w chwili podpisania umowy o pracę w dniu 14 marca 2019 roku, była w 6 miesiącu ciąży, o czym wiedział płatnik składek.

Ubezpieczona w okresie ciąży nie korzystała ze zwolnień lekarskich.

W dniu 1 czerwca 2019 roku M. G. (1) urodziła dziecko.

W okresie od 1 czerwca 2019 roku do dnia 29 maja 2020 roku M. G. (1) przebywała na urlopie macierzyńskim.

W okresie nieobecności ubezpieczonej, jej czynności wykonywał częściowo Prezes Zarządu K. G. (1) a częściowo księgowa J. Ś.. Niezatrudnienie innego pracownika wynikało z faktu, że Spółka prowadzi bardzo niszową i specjalistyczną działalność, co wiązałoby się ze skomplikowanym, długotrwałym i kosztownym przyuczaniem osoby niezwiązanej z projektowaniem, produkowaniem, dystrybucją, serwisowaniem aquaparków oraz projektowaniem, modelowaniem i konstruowaniem pływalni, basenów, zjeżdżalni, a także innych urządzeń wodnych.

M. G. (1) w dniu 30 maja 2020 roku powróciła do pracy i nadal świadczy ją na rzecz Spółki. Obecnie za wykonywaną pracę ubezpieczona otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie w kwocie 13 345 zł brutto.

W roku obrotowym 2019 Spółka (...) osiągnęła:

- przychody ze sprzedaży - 176 809 zł 71 gr,

- zysk ze sprzedaży brutto -104 693 zł 46 gr,

- zysk netto – 87 431 zł 46 gr.

Przychody ze sprzedaży w całości wynikają z realizacji umów w negocjowaniu i zawarciu których uczestniczyła M. G. (1).

W roku obrotowym 2020 Spółka (...) osiągnęła:

- przychody ze sprzedaży - 950 951 zł 22 gr,

- zysk ze sprzedaży brutto - 588 674 zł 39 gr,

- zysk netto – 519 461 zł 39 gr.

Przychody ze sprzedaży w przeważającej części wynikają z realizacji umów wynegocjowanych i zawartych z odbiorcami przez M. G. (1).

Na wstępie swoich rozważań Sąd Okręgowy przypomniał, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021r., poz. 423), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są między innymi pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Stosownie zaś do art. 13 pkt 1 cyt. ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

W kontekście powyższego, Sąd I instancji podkreślił, że o tym czy strony nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych, a okoliczności wynikające jedynie z formalnie zawartej umowy o pracę nie są wiążące w postępowaniu o ustalenie podlegania obowiązkowi pracowniczego ubezpieczenia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 roku, II UK 204/09, LEX nr 590241).

Z drugiej strony, Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że pozorność umowy o pracę wynikająca z art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. ma miejsce wówczas, gdy pomimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ewentualnie okoliczności faktyczne jej wykonywania nie wypełniają cech stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 28 kwietnia 2016 roku, I UK 156/15. Legalis nr 1460802). W razie ustalenia, że stosunek pracy nie jest realizowany pomimo zawarcia umowy o pracę, nie następuje zatrudnienie pracownika, a zgłoszenie do ubezpieczenia ma z tej przyczyny charakter fikcyjny. Dochodzi bowiem do zgłoszenia do ubezpieczenia osoby, która nie posiada statusu pracownika i nie może być uznana za podmiot tego ubezpieczenia. Stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał lub nie był realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet w sytuacji, gdy jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne. W sytuacji, gdy strony w rzeczywistości nie zamierzały osiągnąć skutków wynikających z umowy o pracę, w szczególności nie doszło do podjęcia i wykonywania pracy, zaś jedynym celem umowy było umożliwienie pracownikowi skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, umowa taka jest pozorna w myśl art. 83 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 maja 2006 roku, II UK 164/05). Samo podpisanie umowy o pracę nie jest zatem wystarczające do zaistnienia stosunku prawnego z zakresu ubezpieczeń społecznych. Natomiast zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 18 października 2005 roku (II UK 430/05) i 18 stycznia 2007 roku (II UK 110/06) cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie jest sprzeczny z ustawą.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego Sąd meriti wskazał, że w rozpoznawanej sprawie sporna między stronami była ważność umowy o pracę z dnia 14 marca 2019 roku zawartej pomiędzy płatnikiem składek (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a wnioskodawczynią M. G. (1). Organ rentowy po przeprowadzeniu kontroli w przedmiocie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i podlegania tym ubezpieczeniom przyjął, że przedmiotowa umowa o pracę była pozorna, a tym samym nieważna, zaś strony działały tylko w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, wobec czego nie stanowi ona tytułu do objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od 14 marca 2019 roku.

W ocenie Sądu I instancji, wbrew odmiennemu zapatrywaniu organu, materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu wykazał, że M. G. (1) wykonywała obowiązki wynikające z umowy o pracę, którą zawarła dniu dnia 14 marca 2019 roku. Potwierdzają to bowiem zarówno przedłożone przez wnioskodawczynię dokumenty (zarówno w postępowaniu przed organem rentowym jak i w postępowaniu sądowym) oraz zeznania świadków i samej ubezpieczonej.

Zdaniem Sądu Okręgowego po stronie płatnika składek istniała realna potrzeba zatrudnienia pracownika. Spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W., zajmuje się bowiem niszową, specjalistyczną i kompleksową działalnością związaną z projektowaniem, produkowaniem, dystrybucją, serwisowaniem aquaparków oraz projektowaniem, modelowaniem i konstruowaniem pływalni, basenów, zjeżdżalni, a także innych urządzeń wodnych. Ubezpieczona mogła wykonywać pracę w spółce, albowiem miała wieloletnie, niemal 15 - letnie doświadczenie zawodowe w tym zakresie, zdobyte w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w Ł., której przedmiot działalności był tożsamy co płatnika. Logicznym i uzasadnionym było zatem zatrudnienie ubezpieczonej na stanowisku dyrektora operacyjnego spółki, albowiem orientuje się ona we wszystkich aspektach związanych z działalnością spółki (...). W konsekwencji uznać należy, że decyzja płatnika o zatrudnieniu ubezpieczonej była jak najbardziej racjonalna.

Dalej, Sąd Okręgowy argumentował, że ubezpieczona jest osobą posiadającą wykształcenie kierunkowe – ukończyła studia na (...) oraz posiada wieloletnie, bogate doświadczenie zawodowe. Pierwszą umowę ze spółką (...) Spółką jawną K. G. (1), A. B., ubezpieczona zawarła w dniu 1 lipca 2005 roku i na jej podstawie świadczyła pracę na rzecz tego pracodawcy w okresie od 1 lipca 2005 roku do 20 grudnia 2018 roku. W trakcie tego zatrudnienia zajmowała początkowo stanowisko referenta, następnie pełnomocnika ds. ZSZJiŚ, a od 1 sierpnia 2017 roku pracowała jako dyrektor zarządzający spółki. W trakcie tego zatrudnienia wynagrodzenie ubezpieczonej sukcesywnie wzrastało. Początkowo wynosiło ono 450 zł brutto przy wymiarze ¼ etatu. Od 1 grudnia 2008 roku ubezpieczona pracowała już w wymiarze pełnego etatu i awansowała na kolejne wyższe stanowiska, a jej wynagrodzenie wzrastało i wynosiło od 1 grudnia 2008 - 2 805 zł brutto, od 1 stycznia 2010 roku - 2 900 zł brutto, a od 1 sierpnia 2017 roku na stanowisku dyrektora zarządzającego - 8 000 zł brutto miesięcznie.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał za bezzasadny uznał sąd argument strony pozwanej, że o pozorności umowy o pracę z 14 marca 2019 roku świadczy przyznanie ubezpieczonej wynagrodzenia w kwocie 10 000 zł miesięcznie i jej odejście na zasiłek macierzyński po zaledwie 79 dniach podlegania ubezpieczeniom.

Sąd meriti uznał bowiem, że dotychczasowy, prawie 15 – letni staż pracy ubezpieczonej, wyspecjalizowanie się w przedmiocie działalności Spółki oraz awanse, pozwalają na przyjęcie, że wynagrodzenie w kwocie 10 000 zł miesięcznie nie jest rażąco wysokie, jak twierdzi pozwany organ. Jest ono bowiem adekwatne do wyksztalcenia ubezpieczonej, jej doświadczenia zawodowego, umiejętności i zaangażowania w pracy.

Za bezpodstawne uznał także twierdzenia organu rentowego, o braku dowodów świadczenia pracy przez ubezpieczoną w okresie od 14 marca do końca maja 2019 roku. Zdaniem tego Sądu, wykonywanie pracy w ww. okresie potwierdzają bowiem nie tylko podpisane przez Spółkę (...) w dniach 2 kwietnia 2019 roku oraz 6 maja 2019 roku umowy handlowe z holenderską spółką (...).V., których przedmiotem było wykonanie przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz holenderskiej spółki projektu i nadzoru technicznego wodnych placów zabaw, ale również sporządzenie przez ubezpieczoną sprawozdania finansowego spółki za 2018 rok, prowadzenie spraw księgowych i administracyjnych oraz pozyskiwanie nowych klientów.

Sąd Okręgowy uznał, że na wiarę zasługiwały zeznania świadka J. Ś., która prowadzi biuro rachunkowe i współpracuje z kolejnymi spółkami (...) i która zeznała, że ubezpieczona prowadząc sprawy księgowe (...) Spółki z o.o. w pierwszych miesiącach funkcjonowania spółki zwracała się do niej z pytaniami i prośbami w zakresie prowadzenia spraw księgowych. Zeznania te znalazły potwierdzenie w przedłożonym przez ubezpieczoną zestawieniu billingów wiadomości sms i połączeń telefonicznych, prowadzonych przez M. G. (1) i świadka z którego wynika, że faktycznie w okresie od marca do czerwca 2019 roku ubezpieczona wielokrotnie kontaktowała się z J. Ś.. Nie sposób przy tym zakładać, że cel tych kontaktów był inny niż wskazuje ubezpieczona i świadek. Nadto z przedłożonego przez świadka J. Ś. na rozprawie w dniu 20 marca 2021 roku oświadczenia wynika, że w 2019 roku Spółka (...) osiągnęła przychody ze sprzedaży w kwocie 176 809 zł 71 gr oraz zysk netto w kwocie 87 431 zł 46 gr, co wynikało z realizacji umów wynegocjowanych i zawartych z odbiorcami przez M. G. (1). Świadek oświadczyła, że również w 2020 roku Spółka (...) osiągnęła przychody – w wysokości 950 951 zł 22 gr oraz zysk netto w kwocie 519 461 zł 39 gr, a przychody ze sprzedaży w 2020 roku w przeważającej części wynikają z realizacji umów wynegocjowanych i zawartych z odbiorcami przez M. G. (1). Powyższe świadczy o rzeczywiście wykonywanej pracy w spornym okresie, co przełożyło się na realne wyniki finansowe spółki.

Zdaniem Sądu I instancji nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawała również okoliczność, że od 1 czerwca 2020 roku M. G. (1) powróciła do pracy u płatnika i rzeczywiście pracę tę wykonuje. Potwierdzeniem tego jest 13 umów zawartych w okresie od lipca 2020 roku do lutego 2021 roku przez płatnika (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., z firmą holenderską I. (...).V. Zawarcie tych umów poprzedzone było bowiem negocjacjami przeprowadzonymi przez ubezpieczoną.

W ocenie Sądu I instancji z całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, w tym z przedłożonych dokumentów, zeznań świadków oraz ubezpieczonej wynika, że umowa o pracę z dnia 14 marca 2019 roku nie była czynnością pozorną, a M. G. (1) istotnie wykonywała obowiązki z niej wynikające. Sam fakt, że wnioskodawczyni w dniu zawarcia umowy była w ciąży, nie świadczy jeszcze w ocenie Sądu o pozorności jej działania. Nie można bowiem zakładać, że każda kobieta w ciąży poszukując zatrudnienia działa w celu obejścia prawa i uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Założenie takie powodowałoby niedopuszczalną dyskryminację kobiet w ciąży. Nawet jeśli z zamiarem podjęcia pracy przez ubezpieczoną wiązała się potrzeba uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w okresie ciąży i macierzyństwa, to ma to wyłącznie znaczenie drugorzędne, wobec faktycznego wykonywania przez nią pracy.

Apelację od wyroku złożył organ rentowy, zarzucając rozstrzygnięciu:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, poprzez uznanie, że zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwalał na ustalenie, że od dnia 14 marca 2019 roku ubezpieczona M. G. (1) faktycznie wykonywała umowę o pracę zawartą z płatnikiem składek (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., a co za tym idzie, Sąd nie stwierdził, że ubezpieczona jako pracownik płatnika składek nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 14 marca 2019 r.,

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. 2021, poz.423 ze zm.) poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w tym, że Sąd stwierdził podleganie przez ubezpieczoną obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek od dnia 14.03.2019 r. podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że ubezpieczona faktycznie nie wykonywała swoich obowiązków zgodnie z zawartą z płatnikiem składek umową w ramach reżimu pracowniczego,

art. 22 § 1 w zw. z art. 300 k. p. poprzez uznanie za udowodniony pracowniczego tytułu ubezpieczeń Pani M. G. (1) u płatnika składek (...) Spółki z o. o.

naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

a) naruszenie art. 233 § l k.p.c. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez nieuprawnione przyjęcie, iż: od 14.03.2019 r. ubezpieczona M. G. (1) faktycznie wykonywała swoje obowiązki zgodnie z zawartą z płatnikiem składek umową o pracę w ramach reżimu pracowniczego.

Tak argumentując, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania ubezpieczonej w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji a nadto o zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o oddalenie apelacji pozwanego w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz ubezpieczonej kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, przedstawiając szeroką argumentację na poparcie swojego stanowiska. Nadto, wniósł o o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z pięciu umów o pracę zawartych przez płatnika składek z montażystami, projektantem i lakiernikiem, na okoliczność, że wbrew twierdzeniom pozwanego ubezpieczona nie jest jedynym pracownikiem płatnika składek, umowa o pracę nie została zawarta przez ubezpieczoną i płatnika składek dla pozoru, płatnik składek miał realną potrzebę zatrudnienia pracownika, płatnik składek wraz z rozwojem zatrudnia kolejnych pracowników.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest zasadna.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest kontynuacją postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji, a de facto przed organem rentowym. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji, między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55).

Dodatkowo należy wskazać, że dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne. Może również zmienić ustalenia faktyczne, stanowiące podstawę wydania wyroku sądu pierwszej instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia tego postępowania uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1999 r., III CZP 59/98, OSNC 1999/7-8/124).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że Sąd pierwszej instancji w dużej części właściwie zgromadził materiał dowodowy, stanowiący podstawę rozstrzygnięcia, zaniechał jednak zgromadzenia dokumentów, które miałyby świadczyć o faktycznym wykonywaniu pracy przez ubezpieczoną na rzecz spółki (...) sp. z o.o. w okresie od dnia 14 marca 2019 r. do dnia 1 czerwca 2019 r.

Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe i dopuścił i przeprowadził dowód z uzupełniającego przesłuchania ubezpieczonej (vide: protokół rozprawy apelacyjnej z dnia 17.01.2023 r. k. 298-299), dokumentacji lekarskiej ubezpieczonej z okresu ciąży ( k. 302), a ponadto z dokumentów przedłożonych w wykonaniu zobowiązania nałożonego na pełnomocnika ubezpieczonej do wskazania: „kiedy odbywały się podróże służbowe ubezpieczonej do Holandii, czy zostały rozliczone te delegacje przez pracodawcę i jeżeli ubezpieczona nocowała w hotelu do złożenia dowodów na tę okoliczność oraz do złożenia odpisu umowy spółki z której będzie wynikało na czym polega wkład niepieniężny M. G. (1) do spółki komandytowej, jeżeli na świadczeniu własnej pracy, to do przedłożenia zakresu tych obowiązków wspólnika. Ponadto zobowiązano do wskazania z jakiego tytułu i za jaki okres były opłacane przez płatnika przelewy z dnia 4 i 5 czerwca 2019 r. zatytułowane „upomnienie”.” (vide: protokół rozprawy apelacyjnej z dnia 9 maja 2023 r. k. 337).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, stan faktyczny uwzględniający okoliczności ustalone w postępowaniu drugoinstancyjnym, czyni zaś słuszną konstatację organu rentowego, że zawarcie umowy o pracę pomiędzy płatnikiem składek a M. G. (1) w dniu 14 marca 2019 r. było czynnością prawną pozorną. Wskazuje na to brak miarodajnych i wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie przez ubezpieczoną pracy, w wymiarze i w sposób określony w umowie, na rzecz płatnika składek.

Należy bowiem zwrócić uwagę, że wprawdzie spółka (...) sp. z o.o. została zawiązana w 2004 r. do jednak do roku 2018 r., kiedy to przystąpiła do podmiotu (...) sp. z o.o. sp.k. faktycznie nie prowadziła żadnej działalności gospodarczej. Z kolei od samego początku istnienia spółki (...) sp. z o.o. sp.k. jej komandytariuszem była m.in. M. G. (1), która wniosła do spółki wkład niepieniężny polegający na obowiązku świadczenia pracy na rzecz spółki.

Powyższe ma istotne znaczenie, albowiem z materiału dowodowego wynika, iż o ile ubezpieczona uczestniczyła w wykonywaniu pewnych czynności związanych z działalnością gospodarczą polegająca na projektowaniu, aranżacji, dystrybucji aquaparków i inne, o tyle czyniła to właśnie w imieniu i na rzecz (...) sp. z o.o. sp.k., jako jej komandytariusz i córka K. G. (2) – uprawnionego do reprezentacji de facto obu tych podmiotów. Działalność ta, od momentu przekształcenia spółki jawnej, mimo formalnego odbywania się w ramach spółek prawa handlowego, w rzeczywistości przybrała bowiem charakter rodzinnego biznesu. Wskazuje na to nie tylko układ personalny ujawniony w tych spółkach, ale nawet zeznania samej ubezpieczonej która wyjaśniała, iż była i jest przygotowywana do tego, by w przyszłości przejąć prowadzenie tych firm. Wszystkie te dowody, które przywoływała ubezpieczona jako potwierdzające wykonywanie przez nią pracy w ramach obowiązków pracowniczych na rzecz spółki (...) sp. z o.o. albo wcale nie dowodziły tego, co usiłowała forsować strona odwołująca się albo okazywało się całkowicie niewiarygodne.

I tak, należy wskazać, że nieprawdziwe okazały się te twierdzenia odwołującej się w zakresie, w jakim twierdziła, że w ramach swoich obowiązków pracowniczych w spółce z o.o. prowadziła księgowość tejże spółki, w tym sporządziła sprawozdanie finansowe za rok 2018 r. Po pierwsze dlatego, że zgodnie z treścią tego dokumentu (k. 32), został on sporządzony przez J. Ś. (księgową współpracująca z podmiotami (...)) w dniu 1 września 2019 r., a zatem w czasie kiedy to ubezpieczona przebywała już na urlopie macierzyńskim. Co więcej, uzasadniając opóźnienie w zgłoszeniu M. G. (1) do ubezpieczeń społecznych ubezpieczona argumentowała, że nie miała wystarczającej wiedzy i umiejętności w zakresie prowadzenia i obsługi programów księgowych. W kontekście powyższego trudno uznać za wiarygodne twierdzenia, że M. G. (2) nie miała już problemów tego rodzaju przy okazji sporządzania sprawozdania finansowego podmiotu, który – jak to eksponowała strona odwołująca- prowadziła prężnie niszową działalność gospodarczą.

Nie mogły również być traktowane jako dowód świadczenia pracy w spornym okresie na rzecz spółki z o.o. przedłożone oferty na wykonanie wodnych placów zabaw, albowiem bądź to zostały wykonane w innym okresie, niż zatrudnienie ubezpieczonej (w dniu 24.06.2018 r. k. 42 i n., w dniu 3.02.2019 r. k. 44 i n.) bądź z wyraźnym zaznaczeniem, iż następuje to w imieniu podmiotu (...) sp. z o.o. sp.k. (k. 46 i n.)

Słusznie wskazywał także apelujący pełnomocnik organu, że za dowód świadczenia pracy na rzecz spółki z o.o. nie sposób traktować przedłożonych bilingów wiadomości sms, połączeń telefonicznych czy wiadomości e-mail. W kontekście tych ostatnich zwraca bowiem uwagę to, że nie sposób identyfikować, iż prowadzona w ten sposób korespondencja dotyczyła właśnie działalności spółki (...) sp. z o.o. Biorąc pod uwagę opisane powyżej powiązania osobowe, rodzinne i kapitałowe tych podmiotów, równie dobrze mogło to dotyczyć działalności spółki (...) sp. z o.o. sp.k., w ramach której ubezpieczona podejmowała pewne czynności jako zobowiązany do tego komandytariusz i osoba bliska dla reprezentanta spółek. Słusznie także podniesiono, że większość spośród tych wiadomości miała zostać wysłana przez M. G. (1) w godzinach wieczornych, co nijak się ma do sporządzonej i przedłożonej Sądowi listy obecności ubezpieczonej jako pracownika spółki, wedle której pracowała ona od pn-pt w godzinach od 8 do 16.

Nieprawdziwe i podniesione wyłącznie na potrzeby niniejszego postępowania okazały się także te twierdzenia odwołującej się, wedle których wynagrodzenie za pracę (w wysokości 10.000 zł brutto) otrzymywała ona od spółki gotówką, albowiem przemawiały za tym względy organizacyjne, a spółka nie miała jeszcze rachunku bankowego. Skoro M. G. (3) miała zostać zatrudniona w spółce w marcu 2019 r., to pierwsze wynagrodzenie za pracę winna otrzymać w kwietniu 2019 r. Tymczasem z dokumentów przedłożonych co prawda na inną okoliczność wynika, że już w maju/czerwcu 2019 r. spółka posługiwała się rachunkiem bankowym, z których dokonywano zresztą skądinąd spóźnionych płatności składek tytułem ubezpieczenia społecznego M. G. (1) (dokumenty na karcie 334). Powyższe nakazuje za bardziej prawdopodobne uznać stwierdzenie, że w rzeczywistości M. G. (1) nie pobierała – przynajmniej ze spółki z o.o. – wynagrodzenia za pracę w trybie i na zasadach określonych w umowie o pracę z dnia 14.03.2019 r.

Sąd Apelacyjny nie dał również wiary twierdzeniom ubezpieczonej, jakoby w ramach zatrudnienia pracowniczego odbyła ona dwie delegacje do Holandii. Wedle oświadczenia ubezpieczonej, przedmiotowe delegacje miały mieć miejsce w dniach 25.03.2019-27.03.2019 r. oraz w dniach 14.04.2019- 16.04.2019 r. kiedy to ubezpieczona była na przełomie 6/7 miesiąca ciąży. Nie ma przy tym żadnych obiektywnych i miarodajnych dowodów na to, że taka podróż faktycznie miała miejsce. Nie sposób bowiem traktować za takowe przedłożonych dokumentów wewnętrznych spółki, z uwagi na to, że z racji na wskazywane powiązania osobowe w spółkach, mogły ony powstać w każdym czasie, a ubezpieczona nie przedłożyła ich od razu, ale dopiero na wyraźne żądanie tutejszego Sądu. Nie może tego dowodzić także e-mail od holenderskiego podmiotu współpracującego, który został sporządzony ponad 3 lata później, w toku niniejszego postępowania. Wątpliwości Sądu Apelacyjnego potęguje przy tym okoliczność, że wedle dokumentacji medycznej ubezpieczonej dotyczącej okresu ciąży, w tożsamym okresie M. G. (1) zalecono oszczędzający tryb życia. W tym kontekście jako mało wiarygodne jawią się bowiem twierdzenia, że mimo zaawansowanej ciąży i zgłaszanymi w związku z tym dolegliwościami, ubezpieczona sama pojechała prywatnym samochodem ponad 800 km, w celach służbowych i przystał na to Prezes Zarząd spółki, a prywatnie jej ojciec.

Mając na uwadze ogół wskazanych powyżej okoliczności faktycznych Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że umowa o pracę rzekomo zawarta w dniu 14 marca 2019 r. miała na celu wyłącznie włączenie ubezpieczonej do systemu ubezpieczeń społecznych, z których w krótkiej perspektywie miała korzystać w ramach zasiłku macierzyńskiego. Zatrudnienie właśnie w sp. z o.o., a nie w spółce komandytowej, było podyktowane trudnościami, jakie pociąga za sobą zatrudnienie wspólnika spółki, który jest zobowiązany do świadczenia na jej rzecz pracy w związku ze stosunkiem spółki. Z zeznań ubezpieczonej, jej ojca oraz księgowej spółki wynika bowiem, że obowiązki M. G. (1), jako pracownika spółki z o.o. niczym nie różniły się od dotychczasowych obowiązków, sprawowanych w ramach świadczenia pracy jako komandytariusz w spółce komandytowej w ramach wniesionego wkładu. Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w świetle zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c. oraz zarzutów apelacji prowadzi do wniosku, że Sąd pierwszej instancji zupełnie dowolnie ocenił zgromadzone dowody, przyjął stan faktyczny nie odpowiadający rzeczywistości, wyprowadził chybione, sprzeczne z logiką i zasadami współżycia społecznego wnioski także w zakresie stwierdzenia, iż M. G. (1) świadczyła na rzecz spółki z o.o. pracę na podstawie umowy o pracę i w sposób charakterystyczny dla tego stosunku prawnego. Na gruncie analizowanej sprawy, strony umowy o pracę w istocie nie miały zamiaru nawiązania stosunku prawego o cechach określonych w art. 22 § 1 k.p., a skarżąca nie wykonywała zatrudnienia w rozumieniu powołanego przepisu. Umowę o pracę zawarła ze spółką w dniu 14 marca 2019r., chociaż nie było ku temu żadnych obiektywnych przesłanek poza faktem, że była już w zaawansowanej ciąży i potrzebowała zabezpieczenia z ubezpieczeń społecznych. Twierdzeń tego rodzaju nie może obalić argumentacja, że ubezpieczona nie korzystała w okresie ciąży ze zwolnień lekarskich.

W tym miejscu przypomnienia wymaga, że w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego, dotyczących umów o pracę, jako podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym podkreślano, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.), a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę, jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy; czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich prac i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Jednak nie jest to jedyna postać pozorności umowy o pracę. Pozorność pracowniczego zatrudnienia zachodzi także wtedy, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 lipca 2009r., I UK 43/09, LEX nr 529772).

Z kolei zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. W przypadku ubezpieczonej wykonywanie przez nią czynności na rzecz którejś ze spółek jej ojca – sp. z o.o. i sp. z o.o. sp.k. niewątpliwie miało miejsce, jednakże w ocenie Sądu Apelacyjnego brak podstaw do przyjęcia, że czynności te były wykonywane w ramach reżimu pracowniczego. Co więcej, ubezpieczona nie wykonywała na rzecz spółki czynności o charakterze pracowniczym, lecz jako komandytariusz spółki i osoba przygotowywana przez ojca do przejęcia rodzinnego biznesu. Tak należy bowiem kwalifikować twierdzenia ubezpieczonej, iż podejmowała ona działania polegające na de facto kierowaniu spółką, wytyczaniu strategii rozwoju spółki i realizacji podjętych zamierzeń.

Niezależnie od powyższego wymaga zauważenia, że na pozorność zawartej umowy wskazuje fakt, że płatnik składek, na czas długotrwałej niezdolności ubezpieczonej do pracy, nie zatrudnił żadnego pracownika, a wszystkie jej obowiązki, przejął jej ojciec i księgowa. Oznacza to bowiem, że zatrudnienie ubezpieczonej na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem 10.000 zł brutto, było działaniem nieuzasadnionym także z punktu widzenia interesów spółki. Nie ma przy tym znaczenia, że w innym okresie ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu z podmiotami powiązanymi z (...) sp. z o.o., albowiem przedmiotem procesowego zainteresowania Sądu jest ustalenie czy w okresie od dnia 14 marca 2019 r. do dnia 1 czerwca 2019 r. ubezpieczona świadczyła prace na podstawie umowy o pracę w spółce (...) sp. z o.o.

Z powyższych względów, w ocenie Sądu Apelacyjnego, należy przyjąć, że rzeczywista wola stron umowy o pracę nie odpowiadała treści ich oświadczeń, a zamiarem stron nie było nawiązanie stosunku pracy, lecz stworzenie dla M. G. (1) jak najkorzystniejszych warunków określających jej status jako pracownika w celu uzyskania konkretnych i wymiernych finansowo świadczeń z ubezpieczenia społecznego z racji macierzyństwa. O pozorności zatrudnienia M. G. (1) świadczą: brak realnej potrzeby zatrudnienia pracownika na stanowisku dyrektora operacyjnego na podstawie umowy o pracę, szybko następująca po zawarciu tej umowy długotrwała nieobecność pracy w związku z macierzyństwem, a przede wszystkim brak ustawowych warunków realizacji zatrudnienia pracowniczego, a w szczególności wykonywania pracy w określonym miejscu, czasie i zakresie wyznaczonym przez pracodawcę. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego w realiach sprawy w ogóle nie mogło być mowy o zatrudnieniu pracowniczym.

Mając na uwadze przedstawioną odmienną ocenę prawną istotnych ustaleń sprawy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., orzekając co do istoty sprawy, zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie. O kosztach procesu orzeczono zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono na podstawie § 9 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).