Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Justyna Pikulik

Protokolant: Justyna Zarzecka

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2024 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa A. T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki A. T. kwotę 2.530,11 (dwa tysiące pięćset trzydzieści złotych jedenaście groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 28 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty:

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki A. T. kwotę 1.600 (tysiąc sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 129,76 (sto dwadzieścia dziewięć złotych siedemdziesiąt sześć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 600/23

UZASADNIENIE

Powódka A. T. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika wystąpiła z pozwem o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 2.530,11 złotych wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu opóźnienia w płatności liczonymi od dnia 28 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała m.in., że w dniu 11 maja 2022 roku pojazd należący do M. K. uległ kolizji drogowej. Sprawa kolizji legitymował się umową obowiązkowego ubezpieczenia OC z pozwaną. Szkoda została zgłoszona pozwanemu w dniu 12 maja 2022 roku i została zarejestrowana pod numerem (...).01. Uszkodzony pojazd po kolizji nie był jezdny i został odholowany na parking strzeżony. Powódka wynajęła poszkodowanemu pojazd zastępczy i wystawiła następnie fakturę na łączną kwotę 4.809,30 złotych (za najem pojazdu i parkingu). W odniesieniu do powyższej faktury pozwana nie uznała części kosztów za wynajem pojazdu zastępczego kwestionując dobową stawkę najmu.

W dniu 27 maja 2022 roku poszkodowany zawarł z powódką umowę przelewu wierzytelności. Na mocy powyższej umowy powódka nabyła przysługujące poszkodowanemu w stosunku do pozwanej roszczenie o odszkodowanie z tytułu przedmiotowej szkody. Ubezpieczyciel został poinformowany o przelewie wierzytelności zawiadomieniem z dnia 27 maja 2022 roku. U

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania według norm prawem przepisanych (k. 89). Pozwana w uzasadnieniu kwestionowała m.in. dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego, zastosowaną przez powódkę.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 maja 2022 roku w S. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ samochód marki N. (...) o nr. rej. (...) którego właścicielem był poszkodowany M. K.. Sprawcą kolizji był posiadacz pojazdu mechanicznego, który w dacie szkody legitymował się umową obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym (...) Spółką Akcyjną. Poszkodowany w dniu 11 maja 2022 roku udzielił powódce A. T. pełnomocnictwo do reprezentacji go w postępowaniu likwidacyjnym dotyczącym ww. szkody.

Niesporne, a nadto:

- wspólne oświadczenia o zdarzeniu drogowym – k. 21.

- podsumowanie zgłoszenia – k. 30-32.

- pełnomocnictwo – k. 15.

Szkoda została zgłoszona pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 12 maja 2022 roku i została zarejestrowana pod numerem (...). 01. Pozwany ubezpieczyciel potwierdził przyjęcie szkody i przesłał podstawowe informacje o dokumentach koniecznych do wydania decyzji w sprawie. W druku zgłoszenia szkody zawarto informację o stawkach dobowych za najem pojazdów poszczególnych segmentów i informację o tym, że najem ma być bezpłatny. Powódka w wiadomości mailowej wniosła o podstawienie przez pozwaną pojazdu zastępczego dla poszkodowanego. Powódka poinformowała o tym fakcie poszkodowanego, który jednak zdecydował się na kontynuowanie najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez powódkę. Finalnie jednak firma współpracująca z pozwaną (...) S.A. nie podstawiła pojazdu zastępczego pod wskazany przez powódkę adres. Poszkodowany (jak i powódka) na etapie postępowania likwidacyjnego nie otrzymał od pozwanej szczegółowych i pewnych warunków najmu, które odpowiadałaby zapewnieniem pozwanego ubezpieczyciela o tym, że najem będzie dla niego bezpłatny. Pozwany ubezpieczyciel ograniczył się jedynie do wskazania przykładowej dziennej stawki najmu dla pojazdów poszczególnych klas i ogólnych informacji. (...) S.A. nie przesłała także zawnioskowanych przez powódkę umów, czy regulaminów.

(...) Spółka Akcyjna podpisało liczne umowy o współpracy w zakresie najmu pojazdu zastępczego z innymi podmiotami. W firmie współpracującej z pozwaną U. 99 rent sp. z o.o. stawka za najem pojazdu klasy C za dzień wynosi ok. 76 złotych netto, natomiast klasy D – wynosi 112 złotych netto.

Dowód:

- przyjęcie zgłoszenia szkody – k. 33-35, 106-108.

- wiadomość mailowa z dnia 12 maja 2022 roku – k. 36-37, 109-111.

- wiadomość mailowa z dnia 12 maja 2020 roku zawierającego ogólne warunku najmu samochodu – k. 112.

- wiadomość mailowa z dnia 18 maja 2020 roku – k. 49-50 i 113.

- wiadomość sms – k. 52-53.

- umowa o współpracy – k. 116-119.

- aneks do umowy o współpracę – k. 121.

W związku z brakiem możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, w dniu 11 maja 2022 poszkodowany zawarł z powódka A. T. umowę najmu samochodu zastępczego na czas nieokreślony. Przedmiotem najmu był samochód osobowy marki P. o nr. rej. (...), bez limitu kilometrów, z pełnym ubezpieczeniem OC, bez udziału własnego w szkodach. Wysokość czynsz najmu została określona na kwotę 200 złotych netto za dobę.

Pojazd był niezbędny M. K. do załatwiania codziennych spraw, w tym dojazdów do lekarza, dojazdów na zakupy. Poszkodowany nie prowadził działalności gospodarczej i nie był płatnikiem podatku od towarów i usług (...). Poszkodowany został poinformowany przez powódkę, że po zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel może zaoferować możliwość zorganizowania najmu pojazdu zastępczego.

W okresie od dnia 11 maja 2022 roku do dnia 27 maja 2022 roku poszkodowany nie dysponował innym pojazdem, którym mógłby zastąpić pojazd uszkodzony.

Poszkodowany nie dysponował wolnym miejscem parkingowym ani garażem aby przechować uszkodzony po kolizji samochód N. (...) o nr rej. (...). Samochód poszkodowanego został holowany z parkingu strzeżonego do warsztatu naprawy. Z tego tytułu powódka wystawiła fakturę na kwotę 479,70 złotych.

Dowód:

- umowa najmu samochodu z dnia 11 maja 2022 roku, k. 26.

- oświadczenie M. K. – k. 16, 17, 18, 23.

- faktura VAT (...) z dnia 31 maja 2022 roku – k. 27.

- zlecenie usług holowania – k. 28.

- zeznania świadka M. K., k. 105-106.

Poszkodowany korzystał z wynajętego samochodu zastępczego od dnia 11 maja 2022 roku do dnia 27 maja 2022 roku. Koszt usługi wynajmu zamknął się kwotą 4.182,00 złotych brutto. Pozwana nie kwestionowała długości okresu trwania najmu pojazdu zastępczego.

W okresie od dnia 11 maja 2022 roku do dnia 27 maja 2022 roku uszkodzony pojazd stał na strzeżonym parkingu. Koszt usługi parkingowej za ww. okres zamknął się kwotą 627,30 złotych brutto.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) z dnia 27 maja 2022 r., k. 24;

- zeznania świadka M. K., k. 105-106.

Pozwana (...) S.A. przelała w dniu 19 maja 2022 roku poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 7.456,49 złotych za uszkodzony samochód. M. K. przed otrzymaniem odszkodowania nie dysponował środkami finansowymi pozwalającymi mu na naprawę przedmiotowego pojazdu. Powódka w imieniu poszkodowanego poszukiwała dla niego zakładu naprawczego pozwalającego mu na naprawę samochodu zgodnie z kosztorysem wskazanym przez pozwaną. Jednakże żaden zakład samochodowy nie zdecydował się na naprawę samochodu poszkodowanego za wskazane przez pozwaną stawki. Finalnie poszkodowany samodzielnie naprawił uszkodzony pojazd.

Dowód:

- potwierdzenie przelewu – k. 56.

- przesłuchanie świadka R. T. – k. 144.

- kosztorys naprawy – k. 60-61.

- zeznania świadka M. K. – k. 144.

Umową cesji wierzytelności z dnia 27 maja 2022 roku poszkodowany M. K. przelał na rzecz powódki A. T. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą kolizja.pl (...) swoją wierzytelność przysługującą mu wobec pozwanej (...) S.A. związku z usługą parkingową, holowaniem pojazdu i najmem pojazdu zastępczego. Pismem z dnia 27 maja 2022 roku pozwana została poinformowana przez powódkę o dokonaniu przelewu wierzytelności.

Dowód:

- umowy cesji wierzytelności z 27 maja 2022 roku – k. 10.

- zawiadomienie o dokonaniu przelewu wierzytelności – k. 11.

Pismem z dnia 27 maja 2022 roku powódka A. T. wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 4.809,30 złotych tytułem refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego. (...) S.A. w dniu 1 czerwca 2022 roku przyznała odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych w wysokości 2.758,89 złotych brutto. Na powyższą kwotę składały się koszty związane z parkowaniem samochodu (627,30 złotych), holowaniem pojazdu (479,70 złotych) oraz najmem pojazdu zastępczego w kwocie 1.651,89 złotych. Pozwany zakład ubezpieczeń uznał za zasadny 17-dniowy okres najmu pojazdu zastępczego, kwestionując jedynie dzienną stawkę najmu pojazdu zastępczego i przyjmując stawkę w wysokości 76 złotych netto za dzień. Powódka wniosła odwołanie od ww. decyzji. Pozwana po ponownej analizie zgromadzonej dokumentacji nie znalazła podstaw do zmiany zajętego wcześniej stanowiska.

Pismem z dnia 7 lipca 2020 roku powódka wezwała pozwaną do zawarcia z nią ugody i zapłaty kwoty 2.530,11 złotych. W wiadomości mailowej pozwana odpowiedziała, że nie jest zainteresowana zawarciem ugody.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 27 maja 2022 roku – k. 69.

- potwierdzenie wykonania przelewu – k. 73.

- decyzja pozwanej – k. 71-72.

- odwołanie od decyzji – k. 75.

- odpowiedz na odwołanie – k. 78-79.

- wezwanie do zapłaty – k. 81.

- wiadomość mailowa – k. 82.

Uszkodzony pojazd poszkodowanego tj. N. (...) należy do grupy podstawowej klasy D (średnia), natomiast wynajmowany samochód należy do grupy podstawowej klasy C (niższa - średnia). Wynajmowany przez poszkodowanego samochód jest o klasę niższy w odniesieniu do uszkodzonego pojazdu.

Stawka za najem pojazdu osobowe dla jednej doby przy 17 dniowym okresie najmu auta odpowiadającego klasie samochodu uszkodzonego marki N. (...) na rynku lokalnym województwa (...) w okresie zaistnienia szkody z uwzględnieniem najmu na czas nieokreślony, rozliczony bezgotówkowo oraz kosztów pakietów dodatkowych obejmujących zniesienie udziału własnego w szkodach, możliwości wyjazdu za granicę i A. 24 h (...), nielimitowanego przebiegu oraz wieku i liczby kierowców bez ograniczeń, kształtowały się od 170 złotych netto do 260 złotych netto (tj. 209,10 złotych brutto do 319,80 złotych brutto). Średnia wartość dla wskazanych cen wynosi netto 220,71 zł (brutto 271,48 zł).

Natomiast stawki najmu pojazdu klasy samochodu wynajmowanego P. (...) zawierały się w przedziale netto od 150 zł do 260 zł (brutto od 190,65 zł do 319,80 zł), zaś średnia wartość dla wskazanych cen wynosi netto 198,57 zł (brutto 244,24 zł).

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacji- k. 159-165.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w przeważającej części uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie powódka A. T. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 2.531,11 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia 28 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty.

Powódka swoje roszczenie wywodziła z faktu powstania szkody w stanowiącym własność M. K. w pojeździe marki N. (...) o nr rej, ZS 684 CF na skutek kolizji z dnia 11 maja 2022 roku, której sprawca posiadał umowę ubezpieczenia OC zawartą z pozwanym. Uprawnienie natomiast do żądania uzupełnienia wypłaconego poszkodowanemu odszkodowania powódka wywodziła z umowy cesji przelewu wierzytelności, którą zawarła z właścicielem uszkodzonego pojazdu w dniu 27 maja 2022 r.

Na wstępnie należy podkreślić, że na żadnym etapie postępowania nie była kwestionowana zasada odpowiedzialności strony pozwanej, która opiera się o treść art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 436 k.c., odpowiedzialność przewidzianą w artykule poprzedzającym ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny (§ 1). W razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Również tylko na zasadach ogólnych osoby te są odpowiedzialne za szkody wyrządzone tym, których przewożą z grzeczności (§ 2). Na podstawie art. 415 k.c. – kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W myśl art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2).

Zgodnie z przepisem art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W świetle treści cytowanego przepisu w wyniku przelewu na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie - dłużnik dalej ma obowiązek świadczenia tylko tego, do czego był zobowiązany w stosunku do zbywcy, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela ( wyrok SN z dnia 5 września 2001 r., I CKN 379/00). Aby wierzytelność mogła być przedmiotem przelewu, musi być w dostateczny sposób oznaczona, zindywidualizowana – poprzez dokładne określenie stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność. W judykaturze przyjęte jest, że oznaczenie wierzytelności to wskazanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Elementy te w momencie zawierania umowy przelewu powinny być oznaczone lub przynajmniej oznaczalne. Natomiast do chwili przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy winno nastąpić dokładne sprecyzowanie pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w ramach którego istnieje zbywana wierzytelność ( wyrok SN z dnia 11 maja 1999 r., III CKN 423/99). Uznaje się również, że skuteczne jest zbycie wierzytelności nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika. Dlatego jako skuteczną traktuje się np. cesję wierzytelności z tytułu należności za zbycie określonych towarów, jak też wierzytelności – a raczej wymagalnych roszczeń – z tytułu najmu określonej rzeczy lub lokalu. Przyjmuje się, że w tych wypadkach wprawdzie wierzytelności nie są dokładnie oznaczone, ale są oznaczalne, gdyż można je określić za pomocą analizy treści stosunków obligacyjnych, z których wynikają ( wyrok SN z dnia 5 listopada 1999 r., III CKN 423/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 92). Nadto zauważyć należy, że przedmiotem przelewu wierzytelności mogą być również wierzytelności przyszłe, tj. takie, które w chwili zawarcia umowy przelewu jeszcze nie istnieją przy czym warunkiem skuteczności przelewu takiej wierzytelności jest, aby w chwili zawierania umowy była przynajmniej oznaczalna, jeśli nie jest dostatecznie oznaczona przez podanie osoby dłużnika i wierzyciela oraz stosunku prawnego, z którego dana wierzytelność powstanie w przyszłości.

Jak już wspomniano, powódka wywodzi uprawnienie do żądania naprawienia szkody, tj. zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, wynikających z faktury VAT z dnia 27 maja 2022 roku o numerze (...) na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 27 maja 2022 roku oraz umowy najmu pojazdu zastępczego z dnia 11 maja 2022 r.

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie natomiast z przepisem art. 822 § 4 k.c., uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Odpowiedzialność pozwanego za szkodę powstałą w pojeździe poszkodowanej M. K. wynika z ustawy. Stąd też do ustalenia, że dochodzone pozwem roszczenie winien, co do zasady, zaspokoić pozwany, nie było konieczne wskazanie w umowie cesji, że przedmiotem cesji jest wierzytelność przysługująca wobec tego podmiotu.

Reasumując powyższe rozważania, wskazać należy, że doszło do skutecznego przeniesienia na powódkę wierzytelności o naprawienie szkody powstałej w ww. pojeździe poprzez uzupełnienie wypłaconego właścicielowi pojazdu odszkodowania.

Pozwany ubezpieczyciel (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności za szkodę powstałą w pojeździe należącym do M. K. i wypłacił poszkodowanemu świadczenie z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 17 dni, od dnia 11 maja 2022 roku do dnia 27 maja 2022 roku w kwocie 1.651,89 złotych. Kwota ta została ustalona przy uwzględnieniu stawki w kwocie 76 złotych netto za dobę. Ubezpieczyciel nie kwestionował w postępowaniu likwidacyjnym wysokości poniesionych przez poszkodowanego kosztów związanych z parkowaniem uszkodzonego samochodu czy kosztów holowania samochodu.

Zatem w niniejszej sprawie osiom sporu pozostają dwie kwestie tj. wysokość dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego, oraz czy poszkodowany bezpodstawnie odmówił skorzystania z korzystniejszej oferty najmu podchodzącej od ubezpieczyciela, czym przyczynił się do zwiększenia szkody.

W tym miejscu wskazać należy, że świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność natomiast zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Wskazać przy tym należy, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, nie zaś wedle wyboru poszkodowanego także przez przywrócenie stanu poprzedniego, co wyłącza stosowanie w tych okolicznościach art. 363 § 1 k.c.

W uchwale z dnia 22 listopada 2013 roku ( sygn. akt III CZP 76/13) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że jeżeli odszkodowanie zostało ustalone w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna, odpowiedzialność ubezpieczyciela tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego. Sąd ten wskazał w uzasadnieniu przedmiotowej uchwały, że w przypadku powstania w pojeździe szkody całkowitej, w zakres szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wchodzą koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu.

Podkreślić należy, że ubezpieczyciel nie kwestionował ani tego, że co do zasady jego odpowiedzialność obejmuje koszty najmu pojazdu zastępczego ani też, że w przypadku szkody z 11 maja 2022 r. odpowiedzialność ta również występuje. Uznał w tym zakresie swoją odpowiedzialność, wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie, które w jego ocenie naprawiało szkodę, a w ocenie powódki było zaniżone. Sporna była zatem wysokość odszkodowania, a nie zasada odpowiedzialności.

W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na ustalenie, że poszkodowany zasadnie skorzystała z oferty najmu pojazdu zastępczego przez powódkę. Pozwany w procesie zarzucał, że proponował poszkodowanemu ofertę najmu równorzędnego pojazdu na równorzędnych warunkach, przy niższej stawce dobowej, z której poszkodowany bezpodstawnie nie skorzystał. Na potwierdzenie tego pozwany wskazał, że wysłał poszkodowanego informację o ofercie najmu pojazdów. Ponadto z treści wiadomości e-maila nie wynika, czy stawki partnerów ubezpieczyciela, których zaproponował są stawkami minimalnymi, maksymalnymi, czy średnimi. W wiadomości tej wskazano, że jest to „przykład ofert cenowej”. Nie można zatem w żaden sposób wyprowadzić z tego wniosku, że ubezpieczyciel już wówczas wskazał poszkodowanemu jaka będzie maksymalna wysokość odszkodowania, jakiego będzie mógł się domagać z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Na żadnym etapie postępowania likwidacyjnego powódka (czy też poszkodowany) nie otrzymali szczegółowych i pewnych warunków najmu pojazdu zastępczego zagwarantowanego przez ubezpieczyciela. Pozwany ubezpieczyciel nie przesłał wnioskowanych umów, regulaminów, nie wskazał również nazw wypożyczalni z których poszkodowany mógłby skorzystać.

Podkreślenia również wymaga, że powódka w wiadomości mailowej z dnia 18 maja 2022 roku wniosła o podstawienie pojazdu zastępczego, wskazała miejsce i godzinę podstawienia auta, jednakże pozwany ubezpieczyciel nie wywiązał się z zapewnienia i samochód zastępczy gwarantowany przez ubezpieczyciela nie został ostatecznie podstawiony. Niezależnie od powyższego, sam ubezpieczyciel zaznacza, że poszkodowany może wybrać samodzielnie podmiot, od której najmie pojazd zastępczy, zastrzega przy tym, że będzie weryfikował stawkę dobową takiego najmu oraz czas trwania umowy najmu. Dodatkowo pozwana (...) S.A. dopiero w postępowaniu sądowym przedstawiła wiążącą ją umowę z wypożyczalnią 99 (...) Sp. z o.o., ogólnych warunków najmu pojazdu, czy też załączników 3 i 3a. Jednakże dokumenty te nie były znane poszkodowanemu w toku postępowania likwidacyjnego. Podkreślenia także wymaga, że pozwany w toku likwidacji szkody również nie podała ww. wypożyczalni do wiadomości powódki czy poszkodowanego.

Ponadto, nie można od poszkodowanego, przy ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i w warunkach wolnorynkowych, wymagać skorzystania wyłącznie z oferty najmu od partnerów ubezpieczyciela lub tez poszukiwania jak najtańszej oferty, szczególnie, gdy pojazd zastępczy jest niezbędny do realizacji podstawowych aktywności życiowych jak dojazd do pracy i gdy umowa najmu zostaje zawarta już w dniu wystąpienia szkody i przed jej zgłoszeniem.

Chociaż w sprawie poszkodowany przyznał, że pozwany ubezpieczyciel przedstawił mu propozycję zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, to jednak finalnie do podstawienia samochodu nie doszło z winy pozwanego. Dodatkowo analizując przedłożoną przez pozwanego umowę dotyczącą współpracy z wypożyczalnią, warunki ww. umowy były dla poszkodowanego gorsza od propozycji powoda, gdyż m.in. ubezpieczyciel (powód) zapłaci wypożyczalni należność, o ile ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą względem poszkodowanego i w graniach tej odpowiedzialności. Ubezpieczyciel wyłączył również swoją odpowiedzialność za szkody wyrządzone w pojazdach wydanych poszkodowanemu. Dodatkowo zgodnie z regulaminem 99 (...) sp. z o.o. wynikają niekorzystne dla poszkodowanego zapisy dot. chociażby udziału własnego klienta w szkodzie i możliwości dochodzenia od poszkodowanego należności związanych z najem pojazdu zastępczego w przypadku odmowy wypłaty należności przez ubezpieczyciela.

Zdaniem Sądu, z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2017 r. nie wynika aby poszkodowany musiał przyjąć każdą przedstawioną mu przez ubezpieczyciela propozycję zorganizowania najmu pojazdu zastępczego. Jeżeli warunki na jakich ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego są gorsze od oferty innych podmiotów, to w ocenie Sądu poszkodowany ma pełne prawo do odmowy skorzystania z przedstawionej mu przez ubezpieczyciela propozycji najmu pojazdu zastępczego. Przyjęcie innego założenia oznaczałoby nałożenie na poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody nawet własnym kosztem z uwzględnieniem w pierwszej kolejności interesu ubezpieczyciela.

Jednocześnie jednak stawki te nie mogą być odrealnione od rzeczywistych kosztów, a skoro taki zarzut co do stawek powoda pozwany podniósł, to podlegały one weryfikacji przez biegłego sądowego, jako osobę posiadającą niezbędną wiedzę specjalistyczną.

Celem rozstrzygnięcia kwestii spornej co do wysokości dobowej stawki najmu – na zlecenie Sądu i zgodnie z wnioskiem powódki– przeprowadzony został dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej. Strona powodowa wynajęła poszkodowanemu pojazd zastępczy niższej klasy, co pojazd uszkodzony, za dobową stawkę w kwocie 200 złotych netto (246 zł brutto). Ubezpieczyciel zastosował natomiast stawkę w kwocie 79 złotych netto (97,17 zł brutto) przy czym nie wskazał, na jakiej podstawie ustalono stawki w takiej wysokości, a w szczególności ani w toku postępowania likwidacyjnego ani w toku niniejszego procesu nie przedstawiono chociażby projektu umowy najmu, której zawarcie ubezpieczyciel mógłby zaoferować poszkodowanemu po takiej stawce.

Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej wynika, że średnia dobowa stawka najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego na terenie S. w okresie usuwania szkody wynosiła średnio 271,48 zł brutto. Natomiast średnia stawka najmu pojazdu klasy samochodu faktycznie wynajmowanego przez poszkodowanego wynosiła 244,24 złote brutto. Stawka zastosowana przez powódkę 246,00 złote brutto jest zatem wyższa od tej wskazanej przez biegłego – w zakresie kosztów najmu pojazdu faktycznie wynajętego przez poszkodowanego, choć o kwotę zaledwie 1,76 zł. Podkreślenia jednak wymaga, że poszkodowany mógłby jednakże wynająć samochód wyższej klasy, co automatycznie przedłożyłoby się na większą wysokość dochodzonego odszkodowania. Faktycznie zatem wynajęcie pojazdu niższej klasy przez poszkodowanego było de facto dla pozwanego ubezpieczyciela korzystne. Zatem Sąd uznał, iż chociaż dzienna stawka najmu pojazdu nie mieści się w średniej stawce wskazanej przez biegłego, to jednak nie sposób uznać jej za rażąco zawyżonej czy też nierynkowej. Na rynku (...) w tym okresie dostępne bowiem były oferty najmu pojazdu zastępczego za wyższa stawkę. Dodatkowo powódka w niniejszej sprawie zapewniła poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego w tzn. bezgotówkowym rozliczeniu czynszu, tj. rozliczeniu czynszu z ubezpieczycielem ponoszącym odpowiedzialność gwarancyjną z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej sprawcy kolizji. Są to zupełnie inne usługi wobec czego wskazane przez biegłego gotówkowe stawki najmu nie powinny mieć w sprawie zastosowania. Wskazana przez powódkę stawka dzienna najmu pojazdu zastępczego w przypadku najmu „gotówkowego” także mieści się w przedziale przyjętym przez biegłego.

W ocenie Sądu mając na uwadze opinię biegłego stwierdzić należy, że oferta pozwanego nie była realną propozycją zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, gdyż stawki po jakich pozwany gotów był zorganizować najem pojazdu zastępczego praktycznie na rynku nie występują (najniższa stawka to 140 zł brutto - przy uwzględnieniu okresu najmu na 16-31 dni – k. 163).

W ocenie Sądu, opinia pisemna biegłego sądowego R. S. jest w pełni wiarygodna. Została ona opracowana zgodnie z treścią postanowienia Sądu i w sposób rzetelny, przekonujący i wyczerpujący. Rozumowanie biegłego oraz sposób wyciągnięcia wniosków końcowych zostały prawidłowo uzasadnione. Biegły przedstawił i uargumentował dokonane przez siebie wyliczenia oraz przyjęty tok wnioskowania w sposób zrozumiały, co czyniło dowód ten w całości za przydatny do wydania rozstrzygnięcia. W szczególności ustaleń biegłego w powyższym zakresie nie podważają złożone przez stronę pozwaną cenniki wypożyczalni samochodów.

Obowiązek zaś minimalizowania szkody nie może być równoznaczny z ograniczeniem możliwości wyboru podmiotu, z którym poszkodowany zawrze umowę najmu, do podmiotów wskazanych przez ubezpieczyciela. Wystarczające do uznania, że poszkodowany z obowiązku tego się wywiązał i ma prawo do zwrotu poniesionych na poczet najmu pojazdu zastępczego wydatków, jest ustalenie, że poniesione przez niego wydatki nie przekraczają średnich stawek dobowych najmu pojazdów zastępczych tej samej klasy co pojazd uszkodzony i są ekonomicznie uzasadnione. Na ubezpieczycielu ciąży bowiem obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

Reasumując powyższe rozważania, należy uznać za uzasadnione poniesione przez poszkodowanego wydatki na poczet kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 17 dni w kwocie 4.182,00 złotych brutto (17 dni x 246 zł brutto = 4.182,00 zł). Pozwany, wg twierdzeń strony powodowej, wypłacił z tytułu refundacji ww. kosztów kwotę 1.651,89 złotych, a zatem do zapłaty tytułem odszkodowania pozostała kwota 2.530,11 złotych (4.182,00 zł – 1.651,89 zł = 2.530,11 zł).

Stąd też, Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki A. T. kwotę 2.530,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 28 czerwca 2022 roku do dnia zapłaty.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 817 § 1 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Ubezpieczyciel, stosownie do treści przepisu art. 817 § 1 k.c., obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z art. 817 k.c. może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznacza przepis art. 355 § 2 k.c.

W rozważanym przypadku powódka domagała się zapłaty odsetek od dnia następnego po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody, co miało miejsce 27 maja 2022 r. – w tym dniu powódka przedsądowe wezwała pozwaną do zapłaty kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego. Skoro zgłoszenie to miało miejsce 27 maja 2022 roku, pozwany winien spełnić świadczenie najpóźniej do dnia 27 czerwca 2022 roku. Pozwany nie podniósł przy tym ani nie udowodnił, aby w terminie zakreślonym przepisem art. 817 § 1 k.c., nie było możliwe wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia. Skoro zatem pozwany nie spełnił świadczenia z tytułu naprawienia szkody w pełnej wysokości z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od dnia następnego, tj. 28 czerwca 2022 roku pozostaje w opóźnieniu, co uzasadnia żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie od tego dnia.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez obydwie strony oraz zawartych w aktach szkody złożonych w formie elektronicznej, co do prawdziwości i wiarygodności których nie powziął zastrzeżeń. Sąd uznał również za wiarygodne zeznania świadka poszkodowanego M. K. oraz R. T., ponieważ nie naprowadzono wobec nich przeciwdowodów.

Ustalenia natomiast co do okoliczności wymagających wiadomości specjalnych, tj. co klasy uszkodzonego i wynajętego pojazdu oraz co do dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego Sąd poczynił na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej R. S.. Strona powodowa nie kwestionowała ww. opinii (k. 174). Natomiast strona pozwana wskazała jedynie, iż opinia w zakresie w jakim ustala dzienny koszt najmu pojazdu zastępczego pozostaje zbędna dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Jednakże poza ww. zarzutami strona pozwana nie kwestionowała wniosków ww. opinii. Zdaniem Sądu ww. opinia jest pełna, jasna. Dlatego też Sąd, mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Przepis art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie powódka w całości wygrała proces. Na koszty te, zgodnie z treścią art. 98 § 3 k.p.c. składa się: opłata od pozwu w kwocie 200 złotych, zapłacona przez stronę powodową zaliczka na opinię biegłego w wysokości 500 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika powódki, którego wysokość ustalono na podstawie przepisu § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.) na kwotę 900 złotych, co łącznie dało kwotę 1.600 zł.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie II wyroku zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki A. T. kwotę 1.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty; zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 98 k.p.c., w myśl którego, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

W punkcie III wyroku rozstrzygnięto o nieuiszczonych kosztach sądowych na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późń. zm.), który stanowi, iż kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Wynagrodzenie biegłego obejmowało kwotę 629,76 zł. Powódka uiściła zaliczkę na biegłego w kwocie 500 zł, z której częściowo pokryto koszty opinii biegłego, zatem na stronie pozwanej, przegrywającej proces w całości, ciąży obowiązek uiszczenia brakującej części kosztów sądowych w kwocie 129,76 zł ( 629,76 zł -500 zł).

Sąd zatem w pkt III wyroku nakazał pobrać zatem od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 129,76 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.