Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa T. B. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. o zapłatę:

1.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz T. B. kwotę 12 131,03 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 października 2020 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz T. B. kwotę 1 844 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych:

a)  od T. B. kwotę 31,22 zł;

b)  od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. kwotę 59,27 zł.

Apelację od wskazanego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części, a to w zakresie pkt 2 wyroku co do oddalonego powództwa w zakresie kwoty 6.183,03 zł oraz w zakresie pkt 3 i 4, będącego konsekwencją zaskarżenia pkt 2. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. polegające na jego błędnym zastosowaniu co doprowadziło do niewłaściwego przyjęcia przez Sąd, że powód nie wykazał, iż poszkodowani nie mieli możliwości nabycia innego pojazdu w miejsce uszkodzonego, aż do czasu wypłaty im odszkodowania przez ubezpieczyciela, to jest do dnia 28 maja 2019 roku w sytuacji gdy inicjatywa dowodowa w tym zakresie powinna spoczywać na pozwanym, skoro zamierzał wykazać powyższy fakt, a skoro pozwany faktu nie wykazał to Sąd dopuścił się dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że poszkodowani mieli możliwość nabycia za własne pieniądze nowego pojazdu podczas gdy z materiału dowodowego powyższy fakt nie wynika;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegający na sprzecznym i nielogicznym uznaniu przez Sąd, że poszkodowani bezpodstawnie nie podejmowali żadnych działań w celu nabycia innego pojazdu i że tego rodzaju działań nie zamierzali podjąć, wobec ostatecznej decyzji o przeprowadzeniu naprawy pojazdu, w sytuacji gdy z zebranego materiału dowodowego (zeznania świadka A. K. - protokół rozprawy k. 60 - 61 00:01:23-00:18:04, zeznania M. K. - protokół rozprawy k 62-63 (...):26 - 00:37:58) wynika, że decyzje w zakresie uszkodzonego pojazdu w tym decyzja o gotówkowej naprawie została podjęta dopiero po wypłaceniu przez ubezpieczyciela pełnego odszkodowania za wynikłą w dniu 28 marca 2019 roku szkodę, a zatem nie sposób przyjąć, że w chwili informacji o szkodzie całkowitej poszkodowani zobowiązani byli do podjęcia działań zmierzających do nabycia nowego pojazdu, podczas gdy nie została wydana decyzja o przyznaniu odszkodowania, a pieniądze nie zostały przez pozwanego wypłacone;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i bezzasadne przyjęcie, iż uzasadniony okres najmu obejmował czas siedmiu dni po uzyskaniu informacji o kwalifikacji szkody jako całkowitej, to jest do dnia 9 maja 2019 roku, a łącznie 40 dni, w sytuacji, w której Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie w dniu 28 maja 2019 roku, a zatem podjęcie decyzji w sprawie uszkodzonego pojazdu mogło nastąpić i nastąpiło dopiero po tej dacie;

d)  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na błędnym przyjęciu, że powód nie wykazał, że najem pojazdu zastępczego winien trwać 60 dni wobec czego należało przyjąć, że najem pojazdu zastępczego po dniu 9 maja 2019 roku nie był uzasadniony, w sytuacji gdy najem był uzasadniony przez 60 dni, bowiem uzależniony był od wypłaty odszkodowania przez Ubezpieczyciela, co strona powodowa wykazała zeznaniami świadków (zeznania świadka A. K. - protokół rozprawy k. 60 - 61 00:01:23-00:18:04, zeznania M. K. - protokół rozprawy k. 62 - 63 00:18:26 - 00:37:58)

e)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegający na pominięciu w ocenie zeznań świadka M. K. co do faktu, iż po wyniknięciu, że szkoda jest całkowita, względem uszkodzonego pojazdu nie były podejmowane żadne czynności naprawcze do dnia wypłaty odszkodowania, a decyzja o gotówkowej naprawie pojazdu została podjęta dopiero po wypłacie odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej,

f)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegający na pominięciu w ocenie zeznań świadka M. K. co do faktu, iż uszkodzony pojazd pierwotnie miał zostać naprawiany bezgotówkowo, poszkodowany czekał na rozpoczęcie naprawy bezgotówkowej, po uzyskaniu informacji o szkodzie całkowitej czekał na wypłatę odszkodowania tak aby móc podjąć decyzję co dalej, z których to zeznań wprost wynika zasadny czas najmu przez okres 60 dni;

g)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną i swobodną ocenę materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że poszkodowani zobligowani byli wyłożyć we własnym zakresie pieniądze na nabycie nowego auta nie czekając na wypłatę odszkodowania, podczas gdy żaden przepis prawa nie nakłada na poszkodowanych obowiązku wykładania za ubezpieczyciela pieniędzy na pokrycie szkody, której nie spowodowali,

h)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną i swobodną ocenę materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że holowanie pojazdu z miejsca parkingu, gdzie pojazd oczekiwał na naprawę bezgotówkową, do miejsca zamieszkania poszkodowanego, nie pozostaje w związku ze szkodą podczas gdy holowanie do miejsca zamieszkania poszkodowanego było uzasadnione tym, że stwierdzona została szkoda całkowita, pojazd nie nadawał się do naprawy bezgotówkowej, a zatem musiał zostać przeniesiony z płatnego parkingu, żeby nie zwiększać szkody i miejscem tym docelowym było miejsce zamieszkania poszkodowanego, gdzie pojazd stał do czasu wypłaty odszkodowania, gdyż dopiero po tym możliwa była decyzja poszkodowanego co dalej z pojazdem;

2.  naruszenie przepisu prawa materialnego, a to:

a)  art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie tj. brak zasądzenia należnej powodowi kwoty odszkodowania w pełnej wysokości, a tym samym naruszenie zasady pełnego odszkodowania, podczas gdy powód wykazał zasadność najmu pojazdu zastępczego a stawka najmu pojazdu zastępczego była stawką występującą na rynku lokalnym,

b)  art. 362 k.c. w zw. z 822 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż poszkodowana przyczyniła się do zwiększenia szkody w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego poprzez brak zakupu pojazdu za własne środki przed wypłatą odszkodowania podczas gdy żadne przepisy prawa nie nakładają na poszkodowanych obowiązku naprawienia szkody kosztem własnego majątku,

c)  art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że koszty transportu pojazdu z parkingu w Ł. do miejsca wskazanego przez poszkodowanego nie pozostawały w związku z rozpatrywaną szkodą, w sytuacji, gdy poszkodowany był zmuszony w taki właśnie sposób przetransportować uszkodzony pojazd w celu jego naprawy, a powyższe było konsekwencją zdarzenia z dnia 28 marca 2019 roku.

Wobec powyższego powód wniósł w zakresie pkt 2 o zmianę poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dalszej kwoty 6.183,03 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 22 października 2020 roku do dnia zapłaty, w zakresie pkt 3 i 4 o zmianę rozstrzygnięcia poprzez zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za I instancję stosownie do zakresu zmiany wyroku Sądu I instancji. Ponadto apelujący wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem II instancji.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożyła również pozwana, zaskarżając je w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 6.497,14 wraz z odsetkami. Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła:

I.  naruszenie norm prawa procesowego, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego, w szczególności akt szkody, w których znajdowało się pismo pozwanego z dnia 3 kwietnia 2020 r., będące potwierdzeniem przyjęcia szkody, zawierające propozycję udostępnienia pojazdu zastępczego poszkodowanym, skutkujące przyjęciem, iż pozwany nie wykazał, iż poinformował poszkodowanych o możliwości udostępnienia jej pojazdu zastępczego, wysokości akceptowanych stawek oraz sposobie kontaktu celem organizacji najmu;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uczynienie jej dowolną i wyciągniecie błędnych wniosków z treści zebranego materiału dowodowego, w szczególności zeznań poszkodowanej, iż powód udowodnił racjonalne i ważne powody nieskorzystania z propozycji pozwanego, w sytuacji gdy poszkodowana zeznała, iż przy zawieraniu umowy najmu nie interesowała się żadnymi warunkami najmu, wysokością stawek czy ewentualnymi innymi warunkami („Przyjechałam do wypożyczalni, żeby podpisać dokumenty dotyczące najmu. Wiem, że podpisywałam dokumenty, ale nie przywiązywałam do tego wagi" - zeznania poszkodowanej min. ok. 00:11:10). Miało to wpływ na wynik sprawy poprzez uznanie zasadności stawki najmu stosowanej przez powoda;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uczynienie jej dowolną i wyciągniecie błędnych wniosków dotyczących zasadności parkowania uszkodzonego pojazdu, chociaż poszkodowana zeznała, iż z mężem prowadzili w dacie zdarzenia gospodarstwo rolne i przed zdarzeniem uszkodzony pojazd był garażowany (zeznania poszkodowanej min. ok. 00:12:00), co prowadzi do wniosku, iż była możliwość bezpiecznego przechowywania pojazdu na terenie należącym do poszkodowanych. Skutkiem tego Sąd I instancji niezasadnie uznał, iż w okolicznościach sprawy koniecznym i uzasadnionym było przechowywanie pojazdu na płatnym parkingu;

II.  naruszenie norm prawa materialnego, tj.:

a)  art. 354 § 2 k.c., art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 2 i 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że poszkodowani nie przyczynili się do zwiększenia rozmiaru szkody, podczas gdy nie współdziałali z dłużnikiem i nie podjęli możliwych działań celem minimalizacji rozmiaru szkody poprzez nieinteresowanie się warunkami najmu pojazdu zastępczego i wynajęcie pojazdu za wyższą stawkę niż proponował pozwany, a także poprzez zlecenie przechowywania pojazdu na płatnym parkingu;

d)  art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r. (...) poz. 1152 ze zm.) w zw. z art. 362 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieustalenie, że poszkodowana przyczyniła się do zwiększenia rozmiaru szkody poprzez zawarcie umowy najmu pojazdu zastępczego po stawce wyższej niż oferowana przez pozwanego a także poprzez przechowywanie uszkodzonego pojazdu na płatnym parkingu, chociaż istniała możliwość przechowywania pojazdu na nieruchomości poszkodowanej.

Wobec podniesionych zarzutów skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez obniżenie świadczenia zasądzonego na rzecz powoda do kwoty 6.497,14 zł, wraz z odsetkami i oddalenie powództwa w pozostałej całości, a także poprzez zmianę w zakresie kosztów procesu, poprzez rozliczenie ich stosownie do wyniku sprawy i zasądzenie tych kosztów od powoda na rzecz pozwanej. Ponadto apelująca wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu przed Sądem II instancji, wedle norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c..

W odpowiedzi na apelację pozwanej powód wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postepowanie przed Sądem II instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zarówno apelacja powoda, jak i pozwanej były częściowo zasadne i skutkowały zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne i w konsekwencji przyjmuje je za własne, uznając za zbędne powielanie ich w treści uzasadnienia.

Rozpoczynając od oceny apelacji powoda, w ocenie Sądu była ona zasadna w zakresie dotyczącym kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres 60 dni, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Okręgowy uznał za niezasadne zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w tym w zw. z art. 6 k.c.. Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. byłby skuteczny tylko wówczas, gdyby apelujący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. powinien być połączony z zarzutem błędnych ustaleń faktycznych. W apelacji powinno zostać zatem wyjaśnione, które dowody, w jakim zakresie i dlaczego, zdaniem strony skarżącej, zostały przez Sąd ocenione z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, które ustalenia faktyczne tego Sądu są wadliwe i jakie powinny być ustalenia prawidłowe, ewentualnie jakich ustaleń zabrakło w zaskarżonym wyroku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. akt I ACa 719/16, LEX nr 2200318). Tym wymogom nie odpowiada apelacja strony powodowej.

W kontekście wyżej poczynionych uwag wskazać należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a dokonana ocena dowodów nie budzi żadnych zastrzeżeń pod kątem jej zgodności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Stawiane przez apelującego zarzuty w istocie nie dotyczą błędów w ustaleniach faktycznych czy ocenie dowodów, a sprowadzają się do zakwestionowania zinterpretowania faktów w kontekście przepisów prawa materialnego.

Zarzuty naruszenia art. 361 § 1 i 2 k.c. oraz art. 362 k.c., w zw. z art. 822 § 1 k.c., odnoszące się do czasu trwania najmu pojazdu zastępczego, zasługiwały na uwzględnienie.

W myśl przepisu art. 361 § 1 k.c., obowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Natomiast z zasady pełnego odszkodowania ustalonej w art. 361 § 2 k.c. wynika, iż w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez pozwanego tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożnością korzystania z niego wskutek zniszczenia. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03, Legalis nr 277761). Na skutek przedmiotowego zdarzenia poszkodowani nie mogli korzystać do czasu naprawienia z własnego samochodu, zatem zaistniała konieczność wynajmu samochodu zastępczego, a w konsekwencji poniesienia kosztów związanych z jego wypożyczeniem. W ocenie Sądu Okręgowego uzasadniony i celowy okres trwania najmu pojazdu zastępczego wynosił 60 dni. Przedstawiona przez Sąd Rejonowy argumentacja dotycząca nieuzasadnionego okresu najmu przez okres kolejnych 20 dni po upływie 7 dni od doręczenia poszkodowanym decyzji o uznaniu szkody za całkowitą nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Rejonowy uznał, że wobec otrzymania decyzji o uznaniu szkody całkowitej, poszkodowani winni byli podjąć działania zmierzające do nabycia nowego samochodu bądź zagospodarowania wraku, z czym nie sposób się zgodzić. W pierwszej kolejności należy wskazać, że przesłanie w dniu 2 maja 2019 r. poszkodowanym informacji o uznaniu szkody całkowitej nie było równoznaczne z przejęciem odpowiedzialności i zobowiązaniem ze strony ubezpieczyciela do wypłaty odszkodowania, co wprost wynika z treści pisma, w którym wskazano: „Jednocześnie uprzejmie informujemy, iż wypłata odszkodowania nastąpi po ustaleniu i przyjęciu przez (...) S.A. V. (...) odpowiedzialności za przedmiotową szkodę”. Wobec tak sformułowanej treści pisma, poszkodowani nie mieli pewności nie tylko co do daty wypłaty odszkodowania, ale nawet nie mogli zakładać, że takowe zostanie im przez pozwaną wypłacone, bowiem nie przyjęła ona odpowiedzialności za szkodę. W tych okolicznościach trudno oczekiwać, by poszkodowani, pozbawieni możliwości korzystania z własnego samochodu na skutek zdarzenia z winy sprawcy, mieli rezygnować z najmu pojazdu zastępczego, nie dysponując środkami na zakup bądź naprawą uszkodzonego samochodu. W tym miejscu należy podkreślić, iż poszkodowani nie mieli obowiązku angażować własnych środków na zakup nowego auta bądź na naprawę pojazdu, za którą odpowiedzialność ponosi pozwana, zwłaszcza przed uznaniem przez Ubezpieczyciela odpowiedzialności i wypłatą odszkodowania. Nie można było zatem oczekiwać od poszkodowanych, że wcześniej zrezygnują z najmu pojazdu zastępczego, nie mogąc korzystać z własnego samochodu, a jednocześnie nie mając gwarancji, że odszkodowanie zostanie wypłacone. Wbrew zapatrywaniu Sądu Rejonowego, dla ustalenia potrzeby zakupu nowego samochodu, w konsekwencji czasu trwania najmu pojazdu zastępczego, nie ma znaczenie chwila ustalenia przez ubezpieczyciela zaistnienia szkody całkowitej, a rzeczywista chwila wypłaty odszkodowania.

Korzystanie przez poszkodowanych z pojazdu zastępczego po upływie 7 dni od dnia doręczenia decyzji o ustaleniu szkody całkowitej i brak zakupu pojazdu zastępczego nie może być traktowane jako przyczynienie się poszkodowanych do zwiększenia szkody. Jak wyżej wskazano, najem pojazdu zastępczego do chwili wypłaty odszkodowania jest w pełni uzasadniony. Poszkodowani, nie mając gwarancji wypłaty świadczenia, nie muszą angażować własnych środków w naprawę uszkodzonego pojazdu bądź zakup nowego. Przerzucanie odpowiedzialności za następstwa zdarzenia wywołującego szkodę na osoby, które nie ponoszą za nie winy nie znajduje żadnego usprawiedliwienia. Jednocześnie należy podkreślić, że okres najmu pojazdu zastępczego był zależny w głównej mierze od opieszałości ubezpieczyciela w prowadzeniu postępowania likwidacyjnego. Zważyć bowiem należy, że pomimo ustalenia w pojeździe szkody całkowitej w dniu 2 maja 2019 r., pozwana zwlekała z wypłatą należnego odszkodowania aż do dnia 28 maja 2019 r., zatem niemal miesiąc. Zdaniem Sądu Okręgowego tak opieszałe postępowanie profesjonalisty w zakresie likwidacji szkód nie zasługuje na ochronę prawą. Ponadto, jak wynika z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2277), zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Tymczasem pozwana wypłaciła należne odszkodowanie dopiero w dniu 28 maja 2019 r., zatem po upływie 60 dni, tj. okresie dwukrotnie dłuższym niż przewidziany w przepisach ustawy.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że uzasadniony najem pojazdu zastępczego trwał 60 dni, tj. od dnia rozpoczęcia wynajmu przez cały okres trwania postępowania likwidacyjnego i dodatkowo 2 dni po wypłacie odszkodowania, jako potrzebne do nabycia nowego pojazdu bądź naprawienia uszkodzonego. Mając na uwadze, iż poszkodowani zasadnie najmowali pojazd zastępczy przez okres 60 dni, a stawka najmu pojazdu wynosiła 219,51 zł netto, powodowi należało przyznać koszty najmu w wysokości 16.199,84 zł brutto (60 x 219,51 zł + 23% VAT).

Niezasadnym jawi się natomiast zarzut naruszenia art. 361 § 1 i 2 k.c. dotyczący kosztów transportu pojazdu z parkingu w Ł. do miejsca zamieszkania wskazanego przez poszkodowanego.

Wbrew twierdzeniom powoda, koszty drugiego transportu nie pozostawały w związku ze szkodą. Powód utrzymuje, że przetransportowanie pojazdu w pierwszej kolejności na parking i przechowywanie go w tym miejscu było podyktowane chęcią naprawy uszkodzonego pojazdu w Ł., a transportowanie pojazdu nie miało sensu. W ocenie Sądu odwoławczego, w adekwatnym związku przyczynowym co do zasady pozostają koszty tylko jednego holowania z miejsca zdarzenia, wskazanego przez poszkodowanego. Miejscem docelowym winien być zakład naprawczy, miejsce zamieszkania poszkodowanego bądź inne miejsce przez niego wskazane. Gdy uszkodzony samochód w pierwszej kolejności zostanie przewieziony na parking, gdzie będzie przechowywany, a następnie dopiero do miejsca zamieszkania poszkodowanego lub warsztatu, koszt dwóch transportów jest uzasadniony wyłącznie w sytuacji, gdy poszkodowany nie ma możliwości we własnym zakresie przechować pojazdu lub warsztat odmawia jego przyjęcia, na które trzeba oczekiwać. W niniejszej sprawie wskazane okoliczności nie miały miejsca. Poszkodowany podjął samodzielnie decyzję o przetransportowaniu pojazdu od razu na parking, choć miał możliwość transportu pojazdu do swojego miejsca zamieszkania, gdzie mógł go przechowywać, bądź do zakładu naprawczego. Powód podnosił, iż taka decyzja była związana z chęcią dokonania przez poszkodowanych naprawy bezgotówkowej w Ł., jednakże okoliczność ta nie została wykazana. Poszkodowany nie podjął żadnych czynności w celu przekazania pojazdu do naprawy w Ł., a ostateczną decyzję o jego naprawie podjął dopiero po ustaleniu szkody całkowitej. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji prawidłowo uznał, że koszty drugiego transportu nie pozostawały w związku ze szkodą, a roszczenie w tym zakresie winno być oddalone.

Przechodząc do analizy apelacji pozwanej, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że była ona częściowo zasadna, a w konsekwencji skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

Zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w tym w związku z art. 6 k.c., nie zasługują na uwzględnienie.

Jak już wyżej wskazano, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zgodnie z dyrektywami ujętymi w art. 233 § 1 k.p.c.. Wbrew stanowisku apelującej, pozwana nie wykazała, by skutecznie poinformowała poszkodowanych o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego. Za dowód na tę okoliczność nie może być uznane znajdujące się w aktach szkody pismo z dnia 3 kwietnia 2020 r., bowiem pozwana nie wykazała, by wskazane pismo zostało poszkodowanym skutecznie doręczone. Jednocześnie rozważania apelującego, jakoby poszkodowani zapoznali się z pismem, gdyż przedstawili w toku postępowania likwidacyjnego wymagane dokumenty, o których była mowa w przedmiotowym piśmie, stanowią jedynie przypuszczenia pozwanej. Wskazać należy, że poszkodowani kontaktowali się z ubezpieczycielem przez powoda, który w ramach prowadzonej działalności zajmuje się najmem pojazdów zastępczych i reprezentowaniem poszkodowanych w kontakcie z ubezpieczycielem. Tym samym przedstawienie przez powoda dokumentów w czasie likwidacji szkody mogło wynikać z jego doświadczenia w podobnych sprawach, natomiast nie potwierdzało złożenia poszkodowanym propozycji najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanej.

Skoro zatem pozwana skutecznie nie poinformowała poszkodowanych o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, nie można obarczyć poszkodowanych ciężarem udowodnienia, że istniały racjonalne i ważne powody nieskorzystania z propozycji ubezpieczyciela.

Natomiast zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. dotyczący zasadności parkowania uszkodzonego pojazdu na płatnym parkingu w istocie nie dotyczy błędów w ustaleniach faktycznych czy ocenie dowodu, ale oceny prawnej prawidłowo ustalonych faktów przez pryzmat przepisów prawa materialnego.

Przechodząc do oceny zasadności zarzutów naruszenia prawa materialnego, tj. art. 354 § 2 k.c. oraz art. 826 § 1 k.c. i art. 16 ust. 2 i 3, a także ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.) wskazać należy, że były częściowo zasadne.

Niezasadnymi jawiły się wskazane zarzuty dotyczące najmu pojazdu zastępczego po stawce wyższej niż proponowana przez ubezpieczyciela. Jak już wyżej wskazano, pozwana nie udowodniła przedstawienia poszkodowanym oferty najmu pojazdu zastępczego i już z tego względu nie ma podstaw do kwestionowania uprawienia poszkodowanych do najmu pojazdu zastępczego u innego podmiotu, a w konsekwencji kwestionowania stawki najmu pojazdu, która, zgodnie z opinią biegłego, mieściła się w zakresie stawek obowiązujących na rynku lokalnym dla danego segmentu aut. Ponadto, nawet gdyby przyjąć, że poszkodowani otrzymali wskazane pismo z 3 kwietnia 2020 r., należy przyjąć, iż pismo to miało jedynie charakter informacyjny, nie zawierało żadnej wyraźniej propozycji ze strony pozwanej zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego, z której poszkodowani mogliby skorzystać. Nie można uznać, iż powiadomienie poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego, stanowiło ze strony ubezpieczyciela współdziałanie i obligowało poszkodowanych do skorzystania z przedstawionego rozwiązania. Wskazana przez pozwaną informacja o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem była jedynie lakoniczna. Informacja przekazana przez pozwaną ograniczała się jedynie do stwierdzenia, że jeżeli zachodzi potrzeba najmu pojazdu zastępczego poszkodowany może skontaktować się infolinią. Wskazane informacji w żadnej mierze nie można nazwać propozycją, a tym bardziej ofertą najmu pojazdu. Lakoniczne stwierdzenie nie zawiera żadnych informacji przydatnych w punktu widzenia poszkodowanego, choćby informacji na jakich zasadach najem będzie się odbywał. Skoro ubezpieczyciel, jako duży podmiot zajmujący się likwidacją szkód komunikacyjnych w ramach prowadzonej działalności, nie jest w stanie w sposób sprawny i nieuciążliwy dla poszkodowanych zorganizować najmu pojazdu zastępczego, nie można obciążać poszkodowanych konsekwencjami takiego działania. Zauważyć należy, że pozwana działała opieszale, bowiem pomimo zgłoszenia szkody w dniu 29 marca 2020 r. i wyrażonej prośby o przedstawienie oferty najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, pozwana miała przesłać informację o możliwości zorganizowania najmu dopiero w dniu 3 kwietnia 2020 r.. Tym samym nakładane przez ubezpieczyciela limity stawki za dobę wynajmu w przypadku najmu z innej niż proponowana wypożyczalni nie mogą mieć zastosowania, bowiem wobec nieefektywnego współdziałania pozwanej w zapewnieniu najmu pojazdu zastępczego, poszkodowany może skorzystać z dowolnej oferty oferującej najem pojazdu w stawce mieszczącej się w stawkach rynkowych. Ponadto, co istotne, wskazać należy, że pozwana poinformowała poszkodowanych o akceptowanej przez nią stawce dobowej najmu, jednakże w żadnej mierze nie udzieliła informacji, że stawka ta jest adekwatna do kosztu, jaki poniósłby ubezpieczyciel w przypadku skorzystania z jego oferty. Co więcej, z brzmienia informacji w żadnej mierze nie wynika, by stawka wskazana przez zakład ubezpieczeń była rzeczywiście przez niego ponoszonym kosztem w przypadku skorzystania z jego oferty. Wobec powyższego, wskazać należy, iż roszczenie powoda w zakresie najmu pojazdu zastępczego zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy uwzględnił zarzuty naruszenia art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zakresie, w jakim dotyczyły kosztów przechowywania uszkodzonego pojazdu na parkingu płatnym.

Zgodnie z art. 354 § 1 k.c., dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Powyższe przepisy nakładają na strony stosunku prawnego obowiązek współdziałania. Jak trafnie zauważa apelująca, na poszkodowanych, jako uczestnikach zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, ciążył obowiązek zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 621). W ocenie Sądu Okręgowego, przechowanie pojazdu na parkingu płatnym jest uzasadnione jedynie w sytuacji, gdy poszkodowany nie ma możliwości bezpłatnego przechowywania pojazdu w bezpiecznych warunkach, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Poszkodowani zeznali, że przed szkodą samochód był garażowany w pomieszczeniu na 5 stanowisk na terenie ich nieruchomości. Zatem nic nie stało na przeszkodzie, by po zaistnieniu szkody przetransportować pojazd do miejsca zamieszkania poszkodowanych i do czasu jego naprawienia przechowywać bezpłatnie na terenie własnego gospodarstwa rolnego, dysponując wolnymi miejscami garażowymi. Dla takiego twierdzenia nie ma znaczenia podnoszona przez powoda okoliczność, że poszkodowany zamierzał dokonać naprawy bezgotówkowej pojazdu na terenie łodzi, bowiem jak już wyżej wskazano, powód nie wykazał, by taki zamiar rzeczywiście istniał, a w dodatku, by przewiezienie pojazdu do warsztatu i dokonanie naprawy w sposób bezgotówkowy nie było możliwe bezpośrednio po zdarzeniu. Z tej przyczyny działanie poszkodowanych polegające na przechowywaniu pojazdu na parkingu płatnym poza miejscem zamieszkania należy uznać za zwiększenie szkody, a powództwo w tym zakresie należało uznać za niezasadne.

Wobec częściowej zasadności apelacji obydwu stron, Sąd odwoławczy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzoną w punkcie 1. Kwotę 12.131.,03 zł podwyższył do kwoty 16.546,98 zł. Wskazana kwota stanowi sumę zasadnych roszczeń, tj.: z tytułu najmu pojazdu zastępczego, wobec uwzględnienie apelacji powoda, w kwocie 16.199,84 zł oraz niekwestionowanych przez strony kosztów transportu w kwocie 347,14 zł. Sąd odwoławczy podzielił ocenę Sądu Rejonowego dotyczącą niezasadności roszczenia z tytułu drugiego transportu uszkodzonego pojazdu, natomiast odnośnie kosztów parkingu, uwzględnił apelację pozwanej i nie uwzględnił owych kosztów.

Konsekwencją merytorycznej zmiany orzeczenia Sądu I instancji jest zmiana zawartego w nim rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w przeważającej części, tj. w 89%. Koszty procesu wyniosły 8907 zł, na które składały się: po stronie powoda - opłata od pozwu w kwocie 1000 zł, opłata od pełnomocnictwa w kwiecie 17 zł, koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie w kwocie 3.600 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) i zaliczka na poczet opinii biegłego w kwocie 300 zł; po stronie pozwanego - opłata od pełnomocnictwa w kwiecie 17 zł, koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie w kwocie 3.600 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265) i zaliczka na poczet opinii biegłego w kwocie 300 zł; po stronie pozwanego. Wobec wygranej powoda w 89 %, winien on ponieść zaledwie 11% całości kosztów, zatem należało mu zwrócić 3.937,23 zł (4.917 zł – 11% * 8.907 zł = 3.937,23 zł).

Stosunkowe rozdzielenie dotyczyło nieuiszczonych przez strony kosztów, zatem zasądzona od T. B. kwota 31,22 zł podlegała obniżeniu do kwoty 9,90 zł, a zasądzona od pozwanej kwota 59,27 zł podlegała podwyższeniu do kwoty 80,10 zł, zgodnie z proporcjami, w jakich strony wygrały w procesie.

W pozostałym zakresie obie apelacje podlegały oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zdanie pierwsze znosząc je wzajemnie miedzy stronami, bowiem obie apelacje były uwzględnione w części.