Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2023 roku

Sąd Rejonowy w Przysusze III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący – SSR Waldemar Żytniak

Protokolant: stażysta Marta Kozioł

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2023 roku w Przysusze

sprawy z powództwa P. S.

przeciwko N. S. działającej przez przedstawiciela ustawowego – U. S. i O. O.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

1.  ustala, że obowiązek alimentacyjny P. S. s. S. i B. wobec O. O. ur. (...) ostatnio ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomiu z dnia 20 stycznia 2011 roku, sygn. akt III RC 1201/10 wygasł z dniem 31 października 2022 roku,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  nie obciąża pozwanych kosztami postępowania.

SSR Waldemar Żytniak

Sygn. akt III RC 32/23

UZASADNIENIE

Powód P. S. pozwem złożonym w dniu 31 października 2022 roku (data prezentaty Sądu) przeciwko N. S. i O. O. wniósł o uchylenie obowiązku świadczeń alimentacyjnych na rzecz O. O. urodzonej w dniu
06 lipca 1996 roku i N. S. urodzonej w dniu (...) orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomiu III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia
20 stycznia 2011 roku w sprawie III RC 1201/10 z dniem 31 października 2022 roku. (pozew – k. 3 – 6)

Pozwana O. O. w złożonej w dniu 01 grudnia 2022 roku (data prezentaty Sądu) odpowiedzi na pozew uznała powództwo, gdyż uzyskiwany dochód z wykonywanej pracy zawodowej umożliwia jej zaspokojenie potrzeb życiowych. (odpowiedź na pozew – k. 12)

Pozwana N. S., reprezentowana przez opiekuna prawnego – matkę U. S., w złożonej w dniu 01 grudnia 2022 roku (data prezentaty Sądu) odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości. (odpowiedź na pozew – k. 13 – 14)

Strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska, aż do momentu zamknięcia rozprawy.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

N. S. jest córką P. S. i U. S.. N. S. urodziła się w dniu (...). P. S. i U. S. w 2002 roku przysposobili N. S.. (okoliczności częściowo bezsporne; dowód: odpis zupełny aktu urodzenia – k. 8; zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

Sąd Okręgowy w Radomiu I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 11 października 2007 roku w sprawie I C 875/07 rozwiązał małżeństwo U. S. i P. S. przez rozwód, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron B. S. (1) (obecnie O. O.) i N. S. powierzył obojgu rodzicom ustalając miejsce pobytu dzieci przy matce oraz obowiązkiem utrzymania małoletnich dzieci stron obciążył obydwoje rodziców i zasądził od P. S. na rzecz B. S. (1) (obecnie O. O.) i N. S. kwotę po 300,00zł miesięcznie na każde z nich. (okoliczności bezsporne; dowód: wyrok – k. 28 akt
I C 875/07)

Sąd Rejonowy w Radomiu III Wydział Rodzinny i Nieletnich wyrokiem wydanym
w dniu 20 stycznia 2011 roku w sprawie III RC 1201/10 podwyższył alimenty od P. S. na rzecz jego małoletnich dzieci: B. S. (1) (obecnie O. O.) i N. S. z kwoty po 300,00 zł miesięcznie na każde z nich do kwoty po 400,00 zł miesięcznie na każde z nich poczynając od stycznia 2011 roku. (okoliczności bezsporne; dowód: wyrok – k. 28 akt III RC 1201/10)

N. S. od 5 roku życia jest pod opieką specjalistycznych poradni ze względu na głębokie deficyty w zakresie funkcjonowania systemu językowego – afazję.
Z N. S. zaburzone są wszystkie formy komunikacji. Trudności językowe maleją bądź nasilają się w zależności od wielu czynników, na które N. S. nie zawsze ma wpływ. N. S. wymaga systematycznej rehabilitacji funkcji językowych, by ułatwić jej realizowanie różnych ról społecznych – w możliwym dla niej zakresie. N. S. od 2010 roku uczestniczyła 4 – 5 razy w tygodniu w spotkaniach z logopedą, pedagogiem, psychologiem i rehabilitantem narządu ruchu. (dowód: zaświadczenie – k. 15; zaświadczenie – k. 5 akt III RC 1201/10; opinia – k. 6 akt III RC 1201/10; orzeczenie – k. 8 akt III RC 1201/10; zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

N. S. została zaliczona do stopnia niepełnosprawności – znacznego od
14 czerwca 2022 roku do 31 sierpnia 2025 roku, a wcześniej od urodzenia była osobą niepełnosprawną. N. S. wymaga uczestnictwa w terapii zajęciowej, zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia
w samodzielnej egzystencji, tj. korzystania z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku z znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. (dowód: orzeczenie – k. 22; orzeczenie – k. 9 akt III RC 1201/10; zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

N. S. ze względu na specyficzne zaburzenia mowy i języka powodujące duże upośledzenie funkcjonowania społecznego, nieharmonijny rozwój poznawczy oraz ograniczone cechy psychiki nie jest zdolna do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem, podejmowania decyzji oraz wyrażania woli. N. S. wymaga opieki osób drugich we wszystkich czynnościach życia codziennego. Logiczny kontakt
z N. S. nie jest możliwy do nawiązania. N. S. potrafi czytać i pisać w znacząco ograniczonym zakresie, niewystarczającym do rozumienia pism urzędowych, wszelkich treści wyrażonych zdaniami złożonymi. (dowód: opinia – k. 18 – 20)

N. S. ukończyła gimnazjum w szkole specjalnej. N. S. skończyła liceum bez matury, gdzie miała specjalne nauczanie. W 2021 roku N. S. ukończyła szkołę policealną i uzyskała dyplom opiekunki dziecięcej. Zdobycie przez N. S. kompetencji zawodowych wynikało z zaleceń psychologów. (dowód: zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

Sąd Okręgowy w Radomiu I Wydział Cywilny wyrokiem wydanym w dniu
06 października 2020 roku w sprawie I Ns 235/19 została całkowicie ubezwłasnowolniona
z powodu choroby psychicznej. Opiekunem prawnym N. S. została ustanowiona U. S.. (okoliczności bezsporne; dowód: postanowienie – k. 16; zaświadczenie – k. 17)

Wójt Gminy W. decyzją z dnia 08 sierpnia 2022 roku przyznał N. S. prawo do zasiłku pielęgnacyjnego na okres od 01 sierpnia 2022 roku do
31 sierpnia 2025 roku w wysokości 215,84 zł miesięcznie. (dowód: decyzja – k. 23)

W okresie od 05 do 18 czerwca 2023 roku N. S. wraz z opiekunem U. S. uczestniczyły w turnusie rehabilitacyjnym usprawniająco-rekreacyjnym w Z.. Koszty turnusy wynosił 6.300,00 zł, który częściowo został dofinansowany
z (...) w R. w wysokości 3.367,00 zł. (dowód: pismo – k. 67; pismo – k. 68; pismo – k. 97)

N. S. w czerwcu 2023 roku na rachunku bankowym w (...) Bank (...) S.A. posiadała oszczędności w wysokości 3.379,14 zł. N. S. z tytułu przyznanej renty otrzymywała kwotę w okresie od stycznia 2022 roku do lutego 2023 roku
w wysokości 2.217,98 zł netto miesięcznie, a od marca 2023 roku do czerwca 2023 roku
w wysokości 1.445,48 zł netto miesięcznie. N. S. w lutym 2022 roku otrzymała wyrównanie za 3 lata z tytułu przyznanej renty w łącznej wysokości 31.771,26 zł netto. Przyznane wyrównanie U. S. przeznaczyła na uregulowanie zaległości za rehabilitację córki. N. S. w 2022 roku uzyskała dochód w wysokości 57.390,00 zł. (dowód: PIT-37 – k. 98 – 99; historia rachunku – k. 100 – 133; zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

P. S. od 2012 roku jest zatrudniony w (...) S.A.,
a od 01 marca 2014 roku na umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze pełnego etatu na stanowisku starszego wartownika konwojenta – starszego specjalisty. Jego średnie miesięcznie wynagrodzenie w okresie kwiecień – czerwiec 2023 roku wynosiło 6.700,19 zł. P. S. pracuje w systemie zmianowym, tj. 12 godzin pracy i 2 dni wolnego. Od 2010 roku P. S. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z swoją żoną B. S. (2), która z tytułu wykonywanej pracy zawodowej, zatrudnionej na czas nieokreślony, uzyskuje wynagrodzenie miesięcznie w wysokości 4.024,79 zł. P. S. jest chory na raka stercza. Małżonkowie mieszkają w S. w mieszkaniu o powierzchni 50 m ². Miesięczne koszty utrzymania wynoszą: 560,00 zł – czynsz, 150,00 zł – prąd, 80,00 zł – śmieci, 70,00 zł – gaz, 760,00 zł – rata kredytu hipotecznego za mieszkanie, 150,00 zł – telewizja, 150,00 zł – telefon, 60,00 zł – internet, 220,00 zł – rata kredytu konsumenckiego i 2.000,00 zł - wyżywienie. P. S. i jego żona miesięcznie wydają na leki po 150,00 zł. P. S. miesięcznie na odzież wydaje 100,00 zł oraz ponosi koszty dojazdu do pracy w wysokości 45,00 zł tam i z powrotem. P. S. jest właścicielem 18 – letniego samochodu T. (...). Ponadto P. S. posiada zadłużenie u swojego pasierba w wysokości 1.000,00 zł w związku z przebytą operacją stercza. (dowód: wyniki badań – k. 82; zaświadczenie – k. 139; zaświadczenie – k. 140; zeznania P. S. – k. 84 – 86 i 161 – 162)

P. S. ostatni raz widział się z N. S. 4 lata temu. (dowód: zeznania P. S. – k. 84 – 86 i 161 – 162; zeznania U. S. – k. 86 – 90
i 162 – 164)

U. S. jest zatrudniona w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej
im. J. G. w R. na stanowisku starszy specjalista ds. płac, pracowniczych i socjalnych oraz inspektora ochrony danych. W okresie kwiecień – czerwiec 2023 roku jej średnie miesięczne wynagrodzenie wynosiło 5.226,74 zł netto. Ww. kwocie uwzględniono jednorazowe świadczenie za czas urlopu wypoczynkowego w wysokości 455,76 zł brutto. U. S. od 2 lat mieszka razem z córką N. S.
w miejscowości S. w domu jednorodzinnym o pow. 120 m ². Z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup domu U. S. płaci miesięcznie raty
w wysokości 800,00 zł. U. S. ponosi koszty utrzymania domu w wysokości: 225,00 zł – prąd, 300,00 zł – woda, kanalizacja i śmieci, 500,00 zł – gaz. (dowód: zaświadczenie – k. 96; zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

Miesięczne koszty utrzymania N. S. wynoszą: 80,00 zł – lekarstwa, 700,00 zł – wyżywienie, 200,00 zł – ubrania, 100,00 zł – środki higieniczne, 300,00 zł – dojazdu na rehabilitację, 100,00 zł – telefon i 150,00 zł – ortodonta. (dowód: zeznania U. S. – k. 86 – 90 i 162 – 164)

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił częściowo na podstawie bezspornych
i zgodnych twierdzeń stron, a w pozostałym zakresie na podstawie dowodów powołanych w tej części uzasadnienia, którym Sąd dał wiarę. Przedstawione przez strony dowody
w postaci dokumentów nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a Sąd nie miał podstaw by odmówić im wartości dowodowej. Ponadto znajdowały one również swoje potwierdzenie w złożonych przez strony zeznaniach. Sąd dał wiarę zeznaniom stron
w zakresie w jakim były one ze sobą zbieżne, bądź korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powód pozwem w niniejszej sprawie żądał uchylenia obowiązku alimentacyjnego względem swoich córek O. O. i N. S..

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W pozostałych przypadkach, w myśl art. 133 § 2 k.r.o. uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Zgodnie z art. 138 k.r.o. strony w razie zmiany stosunków mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumie się zaś istotne zwiększenie, zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych
i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, w skutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie lub zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych, a niekiedy nawet ustanie obowiązku alimentacyjnego. Zakres świadczeń wyznaczają natomiast, zgodnie z treścią art. 135 k.r.o.,
z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej zaś rzeczywiste możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Zgodnie z art. 133 § 3 k.r.o. rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Obowiązek alimentacyjny nie może istnieć w sytuacji, gdy jego realizacja może powodować niemożność zaspokojenia własnych usprawiedliwionych potrzeb.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy w pierwszej kolejności odnieść należy się do żądania uchylenia obowiązku alimentacyjnego względem O. O., która w złożonej odpowiedzi na pozew uznała powództwo swojego ojca.

Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa przez pozwanego jest czynnością procesową, odnoszącą się do całości bądź części roszczenia. Może być dokonane poza rozprawą -
w piśmie procesowym bądź na rozprawie - ustnie do protokołu. Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności pozwanego, który nie tylko uznaje samo żądanie powoda, ale i to, że uzasadniają je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne i godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego to żądanie. (zob. orzeczenie SN z dnia 28 października 1976 roku
w sprawie II CRN 232/76; orzeczenie SN z dnia 14 września 1983 roku w sprawie III CRN 188/83, wyrok SN z dnia 18 marca 2011 roku w sprawie III CSK 127/10) Skutkiem uznania powództwa jest pominięcie postępowania dowodowego w zakresie okoliczności objętych uznaniem, wydanie wyroku uwzględniającego powództwo w zakresie objętym uznaniem, zaopatrzenie wyroku rygorem natychmiastowej wykonalności w przypadku zasądzenia (art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c.), zwrot kosztów pozwanemu w przypadku uznania przy pierwszej czynności procesowej i niedania powodu do wytoczenia powództwa (art. 101 k.p.c.). Uznanie powództwa może być odwołane do chwili uprawomocnienia się orzeczenia. Uznanie powództwa przez pozwanego nie wiąże sądu orzekającego o tyle, że wydając orzeczenie
w sprawie jest on obowiązany dokonać oceny uznania powództwa pod kątem istnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 213 § 2 k.p.c. (zob. wyrok SN z dnia
8 kwietnia 2016 roku w sprawie akt I CSK 285/15)

Uznanie powództwa jest oświadczeniem woli pozwanego, wywołującym skutki często zarówno materialne, jak i procesowe, powinno być wyraźne i oczywiste. (zob. wyrok SA w Warszawie z dnia 12 grudnia 2014 roku w sprawie I ACa 892/14)

W niniejszej sprawie oświadczenie złożone przez pozwaną w odpowiedzi na pozew jest niewątpliwie zarówno wyraźne, jak i oczywiste, wyrażone w sposób świadomy
i skonkretyzowany. Jednocześnie Sąd nie widzi podstaw do stwierdzenia, by uznanie powództwa w niniejszej sprawie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa. Pozwana O. O. jest już bowiem osobą pełnoletnią i pracującą, a uzyskiwane z tego tytułu wynagrodzenie pozwala jej na samodzielne utrzymanie.

Z tych też względów Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Przechodząc do oceny zasadności powództwa przeciwko pozwanej N. S., Sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, uznał, że powództwo to w tym zakresie powinno zostać oddalone.

W ocenie Sądu poza uzyskaniem przez N. S. pełnoletności żadna
z pozostałych przesłanek wynikających z art. 133 § 3 k.r.o. nie została spełniona.

Należy wskazać, iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym terminem, w szczególności dojściem alimentowanego do pełnoletności. Nie jest też związany stopniem wykształcenia, w tym sensie, że uprawniony nie traci prawa do alimentowania z chwilą uzyskania określonego podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną okolicznością, od której uzależnione jest trwanie bądź ustanie tegoż obowiązku jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka, bądź realizacja tego obowiązku może powodować niemożność zaspokojenia własnych usprawiedliwionych potrzeb.

Zdaniem Sądu niepełnosprawność N. S. wyklucza możliwość samodzielnego utrzymania się. Pomimo otrzymywania przez N. S. renty
w wysokości 1.445,48 zł netto miesięcznie to kwota ta i tak nie zaspokaja jej podstawowych potrzeb, nie mówiąc już o dodatkowych niezbędnych wydatkach związany m.in. z jej rehabilitacją. Na podstawie przyjętego stanu faktycznego Sąd ustalił, że miesięczne koszty utrzymania N. S. wynoszą ok. 2.500,00 zł, przy czym Sąd w tej kwocie nie uwzględnił jednorazowych wydatków związanych m.in. z założeniem aparatu ortodontycznego, czy turnusem rehabilitacyjnym. Uzyskiwana przez N. S. renta nie pokrywa tych wydatków, a jej stan zdrowia uniemożliwia jej podjęcie dodatkowego zatrudnienia. W związku z powyższym powód powinien w dalszym ciągu realizować swój obowiązek alimentacyjny względem swojej córki, który w porównaniu do wysiłki związanego z zapewnieniem odpowiedniej opieki i wychowania oraz niezbędnych jej kosztów utrzymania nie jest wygórowany. Z kolei sytuacja materialna pozwanego nie pozwala na przyjęcie tezy, że realizowanie przez niego obowiązku alimentacyjnego uniemożliwi zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb. Sąd ustalił, że miesięczne koszty utrzymania gospodarstwa domowego P. S. wynoszą ok. 5.100,00 zł, a dochód w tym gospodarstwie wynosi 10.724,98 zł. Zakładając więc, że przedstawione przez powoda koszty utrzymania tego gospodarstwa są wyższe, to i tak powoda powinno być stać na realizowanie niewygórowanego obowiązku alimentacyjnego.

Sytuacja materialna powoda nie pozwala także na uwzględnienie jego powództwa na podstawie art. 138 k.r.o., gdyż potrzeby jego córki N. S. nie zmniejszyły się, jak również jego możliwości zarobkowe i majątkowe nie uległy pogorszeniu uzasadniającemu uchylenie obowiązku alimentacyjnego z tej przyczyny.

Z tych też względów Sąd orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 101 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda;

2.  akta przedstawić ponownie wraz z korespondencją, jednak nie później niż po upływie 21 dni od wykonania zarządzenia, celem podjęcia dalszych czynności
w sprawie.

20.10.2023 r.