Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2023r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 września 2023r. w Suwałkach

sprawy G. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem G. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 14 lipca 2023 r. znak (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od G. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z 14.07.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił G. K. przeliczenia emerytury, na podstawie art. 27 w zw. z art. 55a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w dacie osiągnięcia wieku 60 lat oraz nieprzerwanie po tej dacie wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, a zatem nie został spełniony warunek kontynuowania tych ubezpieczeń.

W odwołaniu od tej decyzji G. K. domagała się jej zmiany. Wskazała, że pomimo ukończenia wieku 80 lat podjęła zatrudnienie, które aktualnie wykonuje i w związku z tym na podstawie art. 55 i 55a ustawy emerytalnej świadczenie powinno być przeliczone.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonych decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

G. K. urodziła się (...) Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z 5.09.2001 r. przyznano jej prawo do emerytury na podstawie ustawy z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela od 1.09.2001 r., to jest od ustania zatrudnienia (decyzja k. (...) akt rent. (...) tom II).

Po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego G. K. nie składała nowego wniosku o emeryturę, wniosek złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dopiero 3.07.2023 r. We wniosku wskazała, że do emerytury należy przyjąć zarobki pozwalające na ustalenie najkorzystniejszej kwoty świadczenia, wnosiła o obliczenie emerytury według nowych zasad, a po przyznaniu emerytury nie zamierza osiągać przychodów. Co do okresów składkowych i nieskładkowych wskazała, że dokumenty znajdują się w ZUS.

Decyzją z 14.07.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał G. K. emeryturę, na podstawie ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.). Jej wysokość ustalił w oparciu o art. 53 cytowanej ustawy emerytalnej. Natomiast zaskarżoną decyzją wydaną w tym samym dniu odmówił G. K. przeliczenia emerytury na podstawie art. 27 w zw. z art. 55a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.).

Słuchana informacyjnie G. K. wskazała, że po ukończeniu 80 lat podjęła zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie ok. (...) zł netto. Zdecydowała się na zawarcie umowy, by skorzystać z przepisów dotyczących przeliczenia emerytury, gdyż aktualnie pobierana jest niewystarczająca. Ubiegając się o emeryturę na podstawie przepisów Karty Nauczyciela była zobligowana do rozwiązania stosunku pracy. Po przyznaniu emerytury w 2001 r. nie podjęła zatrudnienia, zrobiła to dopiero w tym roku.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy odmowa organu rentowego przeliczenia odwołującej się emerytury na podstawie art. 55 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) była zasadna. Zgodnie z treścią art. 55 ustawy emerytalnej - ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po 31.12.2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53. Natomiast na podstawie art. 55a ust. 1 tej ustawy, przepis art. 55 stosuje się również do ubezpieczonego, który miał ustalone prawo do emerytury przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, o której mowa w art. 27. Przepis ten umożliwia ustalenie wysokości świadczenia osobom spełniającym warunki do przejścia na emeryturę na „starych” zasadach (art. 27) według reguł obowiązujących dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. (tj. na zasadach określonych w art. 26 ustawy emerytalnej), o ile osoby te kontynuowały ubezpieczenie emerytalne po osiągnięciu 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn i wystąpiły z wnioskiem o świadczenie po 31.12.2008 r., a emerytura obliczona w myśl art. 26 okaże się wyższa niż obliczona zgodnie z art. 53.

Bezsporne jest, że odwołująca się spełniła dwie pierwsze przesłanki z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach, to jest urodziła się przed 1.01.1949 r. i z wnioskiem o przyznanie emerytury w wieku powszechnym wystąpiła po 31.12.2008 r. Natomiast nie spełniła trzeciej przesłanki z powyższego przepisu, tj. kontynuowania ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu przewidzianego wieku emerytalnego, czyli w przypadku kobiet po ukończeniu 60 lat. W tym miejscu należy wskazać na uchwałę Sądu Najwyższego z 4.07.2013 r., II UZP 4/13, w której Sąd przyjął, że sformułowanie "kontynuował ubezpieczenie" użyte w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach w istocie oznacza "nie rozwiązał stosunku pracy", niezależnie od tego czy ubezpieczony wystąpił o przyznanie emerytury (wcześniejszej lub w niższym wieku emerytalnym). Powszechny wiek emerytalny G. K. osiągnęła z dniem (...)r. i w tym dniu, jak również w dniu następnym, nie kontynuowała ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. W ocenie Sądu, mimo wystąpienia z wnioskiem o emeryturę z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego po 31.12.2008 r., z uwagi na brak przesłanki kontynuowania ubezpieczenia emerytalnego i rentowego nie ma do odwołującej się zastosowania art. 55 ustawy o emeryturach i rentach.

Należy podkreślić, że nabycie statusu emeryta (art. 4 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach) wiąże się z utratą statusu ubezpieczonego (art. 4 ust. 13 tej ustawy) tylko wtedy, jeżeli po przyznaniu prawa do emerytury emeryt nie podlega obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 ustawy z 13.10.1998 r. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Art. 55 ustawy ma zastosowanie do ubezpieczonych, a niewątpliwie na dzień spełnienia warunków do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach odwołująca się nie miała przymiotu ubezpieczonej, ale wyłącznie emerytki. Wszystko to oznacza, że nie spełniła przesłanki kontynuowania zatrudnienia, co nie pozwala na obliczenie jej emerytury na podstawie art. 55 ustawy. W wyroku z 20.09.2017 r., I UK 339/16, Sąd Najwyższy dokonał wprost wykładni wykorzystanego w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach zwrotu "kontynuował ubezpieczenia". Stwierdzono wówczas, że wzmocnieniem poglądu o konieczności pozostawania w ubezpieczeniu w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego oraz przynajmniej w dniu następnym jest przywołanie art. 108 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, który chociaż nie dotyczy obliczenia, lecz przeliczenia emerytury, zawiera podobną przesłankę. W rzeczonym przepisie ustawodawca posłużył się zwrotem, "jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę (...), emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (...)". Przypomniano także, że reguły wykładni językowo-logicznej nakazują nadawanie odmiennych znaczeń różnym pojęciom wykorzystywanym w jednym akcie prawnym, a zatem konfrontacja pojęcia "podlegania ubezpieczeniu po dniu" z wykorzystanym w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach zwrotem "kontynuowanie ubezpieczeń po osiągnięciu wieku" skłoniła wówczas Sąd Najwyższy do wniosku, że o ile w pierwszej sytuacji możliwe jest zastosowanie przepisu względem osoby, która rozpoczęła stosunek ubezpieczenia po wskazanym w przepisie dniu, o tyle drugi zwrot wskazuje na okresowość i ciągłość podlegania ubezpieczeniom, która powinna rozpocząć się co najmniej w dniu osiągnięcia wieku emerytalnego i trwać po tym dniu. Podsumowując Sąd Najwyższy podał, że osoba, która nie podlegała w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, nie kontynuowała tych ubezpieczeń po tym dniu, lecz przystąpiła do nich dopiero po osiągnięciu wieku emerytalnego, nie spełnia jednej z przesłanek zawartych w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach. Trafność wskazanego stanowiska została potwierdzona w kolejnym wyroku Sądu Najwyższego z 3.10.2017 r., II UK 429/16 oraz z 15.03.2018 r., I UK 31/17, w którym wyeksponowano, że skoro ustawodawca użył zwrotu "kontynuował", a nie "podlegał", to dał wyraz temu, że uprawnienie do obliczenia emerytury wedle art. 55 ustawy o emeryturach i rentach mają ci ubezpieczeni, którzy w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, po pierwsze, podlegali ubezpieczeniom społecznym, po drugie, zamiast emerytury wybrali dalszą aktywność zawodową, kontynuując po tym dniu podleganie tym ubezpieczeniom. Ponadto w wyroku z 25.07.2018 r., I UK 184/17 Sąd Najwyższy podkreślił, że "kontynuowanie czegoś" oznacza "wykonywanie czegoś w dalszym ciągu" a nie "wykonywanie czegoś w oderwanych od siebie jednostkach czasu". Stąd obliczenie emerytury na zasadach wynikających z art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach możliwe jest tylko w razie kontynuowania ubezpieczenia po ukończeniu wieku emerytalnego, to jest podlegania obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym w sposób ciągły, nieprzerwany w dniu i po dniu osiągnięcia wieku emerytalnego.

Reasumując, odwołująca się nie spełniła wymogu kontynuowania ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 27 ustawy emerytalnej. Z poczynionych ustaleń wynika, że po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i przed nabyciem prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym odwołująca się nie kontynuowała ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, a tym samym nie spełniła przesłanki do obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej (tj. według nowych zasad określonych w art. 26 ustawy emerytalnej).

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935 ze zm.).