Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 188/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok łączny Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 lutego 2024 roku wydany w sprawie II K 733/23

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. zarzut obrazy przepisów postępowania tj. art. 85 a kk i art. 85 kk polegający na nierozważeniu alternatywnej możliwości połączenia wyroków, która byłaby korzystniejsza dla skazanego (w wersji dotyczącej połączenia wyroków opisanych w części wstępnej w punktach II, III, IV, V, i VI);

2. zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności, wynikającej z nieuwzględnienia przy wymiarze kary łącznej celu zapobiegawczego i wychowawczego, który kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do pierwszego z podniesionych zarzutów, sąd odwoławczy zważył, że wszystkie ujęte w części wstępnej wyroku sądu pierwszej instancji wyroki skazujące uprawomocniły się już po dniu 23 czerwca 2020 r., a zatem po wejściu w życie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...)19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1086 - dalej ustawa covidowa). Skoro tak, to na mocy art. 81 ust. 2 ustawy covidowej należało stosować regulacje rozdziału IX ustawy Kodeks karny w brzmieniu obowiązującym od dnia 24 czerwca 2020 r., a zatem - reguły określające zbieg przestępstw uzależniony od wydania pierwszego wyroku skazującego (te zasady, które obowiązywały także do 30 czerwca 2015 r.). Nie było tu żadnej materii do stosowania art. 4 § 1 kk w zakresie wyboru stanu prawnego w dacie orzekania , albowiem miała zastosowanie reguła kolizyjna z art. 81 ust. 2 wskazanej ustawy. Dopiero bowiem, gdyby w kilku podlegających ocenie prawomocnych skazań co najmniej jedna z kar podlegających ocenie w płaszczyźnie kary łącznej, uzyskała status kary prawomocnie orzeczonej przed 24 czerwca 2020 r. lub po dniu 23 czerwca 2020 r. (czyli doszło do sytuacji, w której uprawomocniły się kary zarówno przed 24 czerwca 2020 r., jak i po dniu 23 czerwca 2020 r.) to wówczas do ustalenia jaki stan normatywny określa reguły łączenia kary łącznej konieczne byłoby stosowanie art. 4 § 1 KK (tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2021 r., I KZP 2/21, OSNK 2021, z. 11-12, poz. 44).

Faktycznie w przedmiotowej sprawie w postawie prawnej orzekania znalazł się przepis art. 4 § 1 kk, ale przywołanie go, co wynika tak z merytorycznej analizy wydanego orzeczenia, jak i - wprost – z jego pisemnego uzasadnienia dotyczyło jedynie zastosowania brzmienia art. 85 a kk sprzed jego nowelizacji dokonanej w dniu 1 października 2023r. (od której to daty przepis art. 85 a kk, przy wymiarze kary, nakazał przede wszystkim brać pod uwagę względy prewencji ogólnej, czyli społecznie oddziaływanie orzeczonej kary, w miejsce dotychczasowych względów prewencji ogólnej i szczególnej). To także te właśnie względy, a więc cele jakie kara ma uzyskać tak względem społeczeństwa, jak i sprawcy, wzięto należycie po uwagę orzekając w przedmiotowej sprawie o wysokości orzeczonej kary – o czym poniżej.

W przedmiotowej sprawie swoistą cezurę, co do katalogu skazań możliwych do połączenia wyznaczył także Sąd Okręgowy w Łodzi, który w swoim prawomocnym orzeczeniu z dnia 4 kwietnia 202r. sygn. IV K 31/23 odmówił połączenia węzłem kary łącznej kar wymierzonym skazanemu S. G. w sprawach IV K 129/18 oraz IV K 242/18 (należących już w pierwszej instancji do właściwości Sądu Okręgowego). Zasadnie więc uznał sąd meriti, iż w jego zainteresowaniu pozostają orzeczenia wymienione w punktach od I do VI części wstępnej, a wszystkie one dotyczą skazań, w których wyroki uprawomocniły się, jak podniesiono na wstępie, już po dacie 20 czerwca 2020r.

Zasady wymiary kary wynikają z przepisów art. 85 i nast. Kodeksu karnego. Zgodnie z treścią art. 85 § 1 kk jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa, przy czym za podstawę kary łącznej bierze się kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa (a nie wymierzone już kary łączne). Innymi słowy należy poszukiwać tzw. realnego zbiegu przestępstw. Sąd odwoławczy zważył, że tożsame zasady, co do wydawania wyroków łącznych obowiązywały kiedyś tj. przed datą 1 lipca 2015r., gdzie o tzw. „realnych zbiegach przestępstw” wielokrotnie wypowiadało się orzecznictwo i komentatorzy. Tym samym w zakresie interpretacji przesłanek określonych w art. 85 § 1 kk trzeba odwoływać się do zasad wypracowanych przez orzecznictwo, jakie obowiązywały w okresie do 1 lipca 2025r. (kiedy w takim samym brzmieniu obowiązywał przepis art. 85 kk). Zgodnie więc z brzmieniem aktualnego przepisu art. 85 § 1 kk zwrot „zanim zapadł pierwszy wyrok” odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego (kolejnych) przestępstwa, co oznacza, że Sąd wydający wyrok łączny nie może rozpatrywać poszczególnych kar, orzeczonych jednostkowymi wyrokami, w różnych wariantach, by wymierzyć ostatecznie skazanemu karę łączną dla niego najkorzystniejszą.

To właśnie ten pierwszy wyrok powinien być punktem odniesienia przy dokonywaniu oceny, które z przestępstw objętych kolejnymi wyrokami pozostają w zbiegu uzasadniającym połączenie orzeczonych za nie kar węzłem wyroku łącznego. Nie ma natomiast żadnych przeszkód prawnych, aby spośród skazań, których nie obejmie tak ukształtowany wyrok łączny, utworzyć kolejną grupę obejmującą skazania za czyny popełnione zanim zapadł kolejny "pierwszy wyrok" - oczywiście "pierwszy" z punktu widzenia tej kolejnej grupy przestępstw. Dodać należy, że chociaż zwrot "zanim zapadł pierwszy wyrok" odnosi się do pierwszego chronologicznego wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnych przestępstw, to jednak wyrokiem "pierwszym" może być również wyrok wydany później (po nim), a więc drugi, czy jeszcze dalszy, w zależności od układu procesowego.

W przedmiotowej sprawie owym „pierwszym” wyrokiem, był wyrok opisany w punkcie I części wstępnej (II K 735/19), gdzie następnie prawidłowo ustalono, że w zbiegu z przestępstwem nim objętym, pozostają czyny, co do których orzekano wyrokami opisanymi w punktach II, III, V i VI części wstępnej. Z tego powodu ustalony ciąg przestępstw i ilośc czynów doń wchodzących jest prawidłowy. Wszystkie powiem czyny, których dotyczyły skazania z wyroków od I , II, III, V i VI, zostały popełnione przed data 11 grudnia 2020r., a więc zanim zapadł pierwszy chronologicznie wyrok tj. ze sprawy II K 735/19 (data jego wydania to 11 grudnia 2020r.).

Upada więc argumentacja obrońcy o „alternatywnej możliwości połączenia”. Tylko na marginesie natomiast można podnieść, że akurat wyrok z punktu IV części wstępnej (niepołączony zaskarżonym wyrokiem łącznym) był takim, w którym orzeczono karę łączna w wyroku jednostkowym, na którym to połączeniu skazany i tak „zyskał” (bo akurat w wyroku sygn. II K 1779/21, gdzie połączono cztery jednostkowe kary, każda po 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczona wobec skazanego kara łączna wynosiła 1 rok i 3 miesiące pozbawienia wolności, a więc była orzeczona na zasadzie asperacji, ale zbliżonej do absorbcji).

Nie ma racji apelant gdy podnosi, iż przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności w wysokości 2 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności, nie uwzględniono należycie celu zapobiegawczego i wychowawczego, który kara ma osiągnąć w stosunku do S. G..

Skarżący, eksponując okoliczności korzystane dla skazanego i próbując przekonać o niesłusznie przypisanej mu „etykiecie problematycznego osadzonego”, pomija istnienie i charakter okoliczności o wymowie przeciwnej. Pewną poprawę w zachowaniu skazanego podczas pobytu w zakładzie karnym oraz składane obecnie deklaracje zmiany trybu życia po opuszczeniu tej placówki, uznać należy tylko za jedne spośród wielu okoliczności rzutujących na wymiar kary łącznej, o jakich mowa w art. 85a kk. W kontekście osiągnięcia celów zapobiegawczych i wychowawczych, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, uwzględnić na niekorzyść skazanego należało, iż zaskarżony wyrok łączny jest pochodną popełnienia całego szeregu przestępstw o dużym ciężarze gatunkowym, realizowanych na przestrzeni wieloletniego okresu czasu. Na to nakłada się dopiero opinia o skazanym z placówki penitencjarnej, która w ogólnym brzmieniu jest jednak dalej wysoce niekorzystna. Uwzględniwszy powyższe uprawnionym jest wniosek, iż skazany jest osobą, wobec której zarówno względy zapobiegawcze, jak i wychowawcze przemawiały za wymierzeniem takiej kary łącznej, jaka orzekł sąd rejonowy.

Wniosek

- wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie skazanemu kary na zasadzie absorpcji, bądź uprzednie połączenie węzłem kary łącznej kar orzeczonych wyrokami od II do VI,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ze względów wyżej opisanych brak było podstaw do korekt zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez skarżącego

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

kara łączna, rozstrzygnięcie o kosztach procesu,

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

- brak podstaw do korygowania tych rozstrzygnięć;

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

punkt 2

Na podstawie § 4 ust. 1, 2, 3 w zw. z § 17 ust. 5 oraz § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 roku, zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu koszty zastępstwa procesowego.

punkt 3

Mając na uwadze, iż skazany aktualnie przebywa w Zakładzie Karnym z perspektywą wieloletniego odbywania kary, co w sposób istotny ogranicza jego możliwości zarobkowe, zwolniono go od kosztów postępowania odwoławczego.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok łączny Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 29.02.2024 roku w sprawie II K 733/23

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana